Met het bouwen van een nieuw stadhuis maakt vrijwel geen een gemeentebestuur zich populair in Nederland. De eerste reactie die het vaak oproept is een gevoel van weerstand. Een prestigeproject dat bakken geld gaat kosten en waar niemand op zit te wachten, behalve dan een over het paard getild bestuur.
Volkomen begrijpelijk, zeker in een tijd met grote maatschappelijke problemen, en heel herkenbaar. Maar van een raadslid en fractie mag en moet er een weloverwogen en duidelijk standpunt verwacht kunnen worden. Om dit standpunt te kunnen vormen moet een ieder zich verdiepen in de materie, moet er veel informatie vergaard worden, nagedacht worden, en een besluit te kunnen nemen waar men achter kan staan maar ook uit kan leggen.
Wat ons vooral opvalt in de hele discussie van dit moment is dat alle kritiek die geuit wordt uitgaat vanuit een stadhuis oude stijl en de manier van werken zoals we die van oudsher gewend zijn. Vanuit een functioneel perspectief waarbij de inwoners de gemeente alleen bezoeken voor strikt noodzakelijke dingen. Terwijl “Stadskantoor in beweging – Toekomstgericht werken” juist gericht is op het dichterbij brengen van de gemeente bij de inwoners.
Er moet dan ook eigenlijk niet meer van een stadskantoor gesproken worden maar van een ontmoetingsruimte. Laagdrempelig, toegankelijk, open en transparant waar inwoners, ambtenaren, burgemeester, wethouders, maatschappelijke organisatie, etc., allemaal gelijkwaardig zijn aan elkaar en waar het ontmoeten centraal staat. Een ruimte waar men om allerlei verschillende redenen en voor allerlei verschillende zaken terecht kan. Van gewoon een kopje koffie drinken, een gesprek met een schuldhulpverlener, tot aan een collegevergadering of raadsvergadering.
Argumenten, zoals is er nog wel een stadhuis nodig in dit digitaal tijdperk, staan hier haaks op. Juist door het digitale tijdperk is de kloof alleen maar gegroeid en daarbij sluit je met een digitale dienstverlening ook nog eens hele groepen inwoners uit. Of het argument dat het lachwekkend is, in een huidig tijdperk waar vrijwel iedereen met een kantoorbaan met elkaar mailt, Sms’t, Whats-appt, etc., ambtenaren elkaar steeds moeilijker kunnen vinden. Ook hier wordt volledig voorbij gegaan aan de uitgangspunten en doelen van de plannen en wordt geredeneerd vanuit het van oudsher gewende perspectief. En dus wordt er voorbij gegaan aan het feit dat we deze onpersoonlijke omgang met elkaar juist onwenselijk vinden.
Persoonlijk contact is volgens ons cruciaal voor onder andere een goede communicatie, samenwerking, collegialiteit, werkplezier, verbondenheid en betrokkenheid. Maar ook om in goede samenwerking met alle partners uit de stad tot een dienstverlening te komen die aansluit op de vraag uit de samenleving, zeker in een tijd met grote maatschappelijke problemen.
Verder zien wij dat er ook voorbij gegaan wordt aan het feit dat we onszelf als raad afvragen hoe we de kloof met onze inwoners kunnen dichten en zelfs via een motie een werkgroep hiervoor opgericht hebben. Maar tegelijkertijd niemand de link lijkt te leggen met de visie toekomstgericht werken. Of aan het feit dat de gemeente nog altijd moeite heeft met het vinden van vaste krachten, de politiek wel bezorgd is over het hoge aantal interim-krachten maar hierbij ook niemand zich af lijkt te vragen of een onaantrekkelijke, verouderde werkomgeving hierbij een rol kan spelen.
Een ander punt van discussie is het prijskaartje. Een bedrag van € 35 tot €40 miljoen is nogal wat, zeker voor een SP’er. Maar ook hier moeten een aantal zaken op een rijtje gezet worden. Conform het coalitieakkoord is de afgelopen periode kritisch naar de begroting gekeken om te bepalen welke budgetten slim inzetbaar zijn voor de ontwikkeling van het nieuwe stadskantoor. De exploitatiebudgetten die hiervoor beschikbaar zijn bedragen naar verwachting tussen de € 3 en € 3,5 miljoen per jaar. Hier staat tegenover dat de kosten voor de vier huidige gebouwen jaarlijks € 3,2 miljoen bedragen. En als de huidige gebouwen gehandhaafd blijven, moeten deze niet alleen verduurzaamd en toegankelijk gemaakt worden maar ook zullen de installaties vernieuwd moeten worden. De kosten hiervan bedragen € 8 miljoen.
Gelijke kosten dus waarbij er ook geen sprake is van één grote zak geld die eventueel voor allerlei andere zaken inzetbaar zou zijn. De opdracht en hard uitgangspunt bij het realiseren van de plannen is budgetneutraliteit. Budgetneutraal en binnen de gestelde budgetten blijven dat zijn ook onze voorwaarden en dat zullen wij gedurende het hele proces bewaken. Voor het zelfde geld, daarbij rekening houdend met de uitgangspunten en doelen van de plannen, kiezen wij liever voor een nieuw te bouwen ontmoetingsruimte dan de vier locaties in stand te houden. Wij kunnen ons ook vinden in de gekozen aanbestedingsstrategie met bijbehorende voordelen. Alles overwegende zien wij het als een verantwoorde investering voor de lange termijn. Een investering in de toekomst waarbij ook de maatschappelijke waarde voor ons van groot belang is.
Een toekomstvisie formuleren en uitleggen, die afwijkt van het oude vertrouwde, waarbij buiten de kaders gedacht kan worden en waarbij naar het hele plaatje gekeken moet worden, is en blijft moeilijk. Een eerste visie ligt er nu. Deze visie, waarbij de focus ligt op het dichterbij brengen van de gemeente bij de inwoners, ondersteunen wij van harte en past bij de nieuwe werkwijze van de gemeente en bestuursstijl die wij voor ogen hebben. Een visie die tot stand is gekomen door de input van honderden personen, zoals ambtenaren, inwoners, ondernemers, maatschappelijke organisaties, politiek bestuur, regionale samenwerkingspartners, kinderen en toeristen.
Maar ook een visie die geldt als een eerste richtinggevend kader. Niet dichtgetimmerd maar als uitgangspunt om samen met de stad door te ontwikkelen en aan te passen. De klankbordgroepen die opgericht gaan worden moeten ons inziens bestaan uit een zo breed mogelijke afspiegeling van onze stad en waarbij op het gebied van de toegankelijkheid zeker de VN-ambassadeurs niet mogen ontbreken. Het is belangrijk dat het proces zorgvuldig en in stappen doorlopen wordt want draagvlak is ook voor ons essentieel. Het is goed dat daar nu gehoor aan wordt gegeven door middel van een aangepast raadsvoorstel. Het moet een toekomstplan worden wat gaat leven, waarbij tijdens het proces de visie voor een ieder helder en zichtbaar wordt, een visie waarbij het bestuur en gemeentelijke organisatie niet boven maar naast de inwoners komen te staan. Maar het moet vooral een toekomstplan worden van, door en voor Helmond.
Dat is wat wij willen realiseren en waarvoor ons nu de kans geboden wordt. Daarom kunnen wij weloverwogen instemmen met voorliggend besluit.
Namens de SP-fractie,
Lonneke Maráczi
