Poliflw

De uitgaven rondom de inhuur externen is al meerdere keren in de gemeenteraad aan de orde geweest. Duidelijk is dat er veelvuldig gebruik gemaakt wordt van inhuur externen, maar welke effecten dit zowel inhoudelijk als financieel heeft op de bedrijfsvoering en welk beleid hier achter ligt blijft onduidelijk. De VVD-fractie is van mening dat het van belang is om hier goed zicht op te hebben, juist ook voor de begrotingsbespreking in november, waar gezien de financiële situatie van de gemeente Steenwijkerland, moeilijke keuzes voor komen te liggen. De motie is met een ruime meerderheid aangenomen in de raad.

De VVD-fractie maakt zich zorgen over de grip op de kosten in het Sociaal Domein. De grote overschrijdingen maken dat veel andere plannen voor Steenwijkerland het risico lopen niet door te gaan. Vooral het feit dat we het gevoel hebben dat we min of meer worden overvallen door de financiële werkelijkheid en we geen goed dashboard lijken te hebben, met indicatoren waarop gestuurd wordt, verontrust onze fractie. Waar hebben we invloed op? Waar hebben we geen invloed op? Waar moeten we wellicht andere beleidskeuzes maken? Maar ook: wat levert op wat bedenken aan maatregelen als bijv. Plan van Aanpak Jeugzorg?

Vandaar de oproep aan het college in onderstaande motie, zodat we in november bij de bespreking van de programmabegroting helder hebben op welke wijze het college grip wil krijgen op de kosten, de kosten voor de komende jaren naar beneden krijgt en de stijgende trend van de afgelopen jaren naar een meer structureel dalende trend weet te brengen. Hier ligt wat de VVD-fractie betreft echt een opdracht voor het college.

De motie is met een ruime meerderheid aangenomen.

De VVD-fractie heeft een motie over de Regiodeals opgesteld, mede ingediend door CPB/BGL/CU, omdat er zowel in de Raad als bij de inwoners (te lezen in krant en social media) vaak veel onduidelijkheid is over wat de Regiodeals nu zijn, wat Steenwijkerland er voor bijdraagt en waar dat geld vandaan komt en eventueel nog anders voor gebruikt zou kunnen worden. Om onze controlerende en budgetterende taak goed te kunnen uitvoeren ook bij de bespreking van de programmabegroting november a.s. hebben wij de bijgevoegde motie ingediend, die met ruime meerderheid ook is aangenomen.

Op 5 november 2020 werd de meerjarenbegroting 2020-2023 besproken in de gemeenteraad. Een lastige begrotingsbehandeling, omdat het college het moeilijke besluit had genomen om de lasten voor inwoners te verzwaren. Onderstaand de bijdrage van de VVD:

Bespreking programmabegroting

 

We buigen ons vandaag over de programmabegroting voor 2020 en daarna.

Een begroting waar we bij de bespreking van de PPN al wisten dat we gezien het financiële landschap keuzes moesten maken om hem sluitend te krijgen. De PPN is niet sluitend aangenomen, vanuit de verwachting dat de tekorten in het Sociaal Domein vanuit het Rijk nog aangevuld zouden worden.

 

Na vaststelling van de PPN is inderdaad gebleken dat het Rijk extra middelen voor de gemeente heeft ingezet voor het sociaal domein. Helaas lieten andere rijksbijdragen een negatief beeld zien vanuit de mei-circulaire en zijn er nog andere financiële tegenvallers. Er was dus een forse opgave voor het vaststellen van een sluitende meerjaren programma begroting. En de wereld staat niet stil. Na de vaststelling door het college bleken er weer financiële verschuivingen. Deze zijn nog niet opgenomen in deze begroting. Ik bedoel hier nadrukkelijk  een positief effect van de septembercirculaire en een overschot op de bedrijfsvoering. Hier tegenover staat echter weer een forse overschrijding op het sociaal domein.

 

Al met al een onrustige financiële situatie. De gemeente Steenwijkerland zit daar in, net als alle andere gemeenten van Nederland. De trap-op trap-af systematiek lijkt niet meer te passen bij de huidige werkelijkheid en de financiële bijdrage van het Rijk en de taakuitbreidingen van de gemeenten zijn niet meer met elkaar in balans. Reden voor het Rijk om met een unaniem aangenomen motie de komende maanden op zoek te gaan naar een betere, financieel stabielere situatie voor de gemeenten. En reden voor de burgermeesters uit heel Overijssel om samen met de Vereniging Nederlandse Gemeenten hier gezamenlijk bij het Rijk om meer geld te vragen.

 

Op dit moment moeten we het doen met de huidige systematiek. En met  de huidige over-en onderschrijdingen. En dan kom je voor lastige keuzes te staan. Welk Steenwijkerland willen wij zijn? Welke voorzieningen, welke dienstverlening en welke projecten vinden wij van belang. En.. hoe gaan we dat betalen?  

 

Voor de VVD-fractie is het o.a. belangrijk dat in onze gemeenten goede zorg voor jong en oud geleverd kan worden. Maar dat betekent voor ons ook dat we goede grip op de kosten van deze zorg moeten hebben. Daarom  drongen wij afgelopen jaar sterk aan op een Plan van Aanpak voor beheersing kosten Jeugdzorg. Nu er wederom, net als landelijk, een stijging van de kosten in het Sociaal Domein is, verwachten wij van het college hier een goede analyse en een idem dito beheersplan op.

De VVD-fractie vindt het ook belangrijk dat iedereen zoveel mogelijk meedoet en vindt de uitvoering van de participatiewet belangrijk. We zijn dan ook afgelopen jaar kritisch geweest op de uitvoering van de IGSD en een goede samenwerking met de ondernemers in Steenwijkerland. Onze fractie is van mening dat mensen die echt niet kunnen werken een vangnet verdienen. Mensen die hun baan kwijtraken, verdienen een tijdelijke steun in de rug om snel weer aan de slag te komen. Wij vinden dat we voor het ontvangen van een uitkering een tegenprestatie mogen verwachten. Wie bijstand krijgt en de sollicitatieplicht niet naleeft of geen tegenprestatie verricht, verliest zijn uitkering. Uit deze begroting blijkt nu dat deze tegenprestatie uit de doelstellingen van het college is gehaald. Dit heeft ons verbaasd en we zijn erg benieuwd naar de motivatie van het college.

Om zoveel mogelijk mensen te kunnen helpen met werk hebben we banen nodig. Landelijk gezien zijn er meer vacatures dan werkzame bevolking om de vacatures in te vullen. In het Noord-Oosten van Nederland is dit niet het geval en ook Steenwijkerland heeft nog niet een breed, divers aanbod van werk. Het college zet ook in op het binnenhalen van nieuwe bedrijven en op faciliteren van onze huidige ondernemers om o.a. de arbeidsmarkt positief te ontwikkelen. De toeristische sector blijft een belangrijke werkgever in ons gebied. De directe werkgelegenheid is 15% , maar de indirecte werkgelegenheid is wellicht net zo groot. Hiermee is Toerisme een belangrijke branche voor onze werkgelegenheid en economie. Het college benoemt dit niet voor niets als speerpunt. Maar tegelijkertijd ook om te zorgen dat er wel een goede balans blijft met de leefbaarheid in ons gebied, vandaar ook een heel plan om o.a. die leefbaarheid te kunnen borgen. De aankoop op de Deukten om de Kerkweg te ontlasten is een mooi voorbeeld hiervan.

 

Samengevat: het financiele landschap is lastig; het college zal voortdurend afwegingen en inschattingen moeten maken.

 

Het college heeft door herprioritering gelukkig al 2 miljoen weten te bezuinigen. Met de voorliggende begroting heeft het college de keuze gemaakt om geen rigoureuze maatregelen te nemen, waarbij de basisvoorzieningen en dienstverlening voor Steenwijkerland geraakt zouden worden. Je komt dan in discussies of bv heel Steenwijkerland mee moet betalen aan een in financieel zwaar weer verkerend zwembad in Vollenhove. Is bijvoorbeeld een bibliotheek anno 2020 nog noodzakelijk? Er zijn nog wel meer voorbeelden te vinden van discussies over zaken, waarvan het college nu vindt dat die voor Steenwijkerland nog onaangetast moeten blijven.

 

Wij begrijpen en respecteren de huidige keuzes van het college. Echter, en laten we de roze olifant in de kamer maar benoemen, de VVD is mede-ondertekenaar van het coalitieakkoord en daar staan financiële uitgangspunten in die voor ons zwaar wegen. En we zijn dan ook van mening dat deze financiële uitgangspunten leidend moeten zijn, tenzij er zwaarwegende redenen zijn om die los te laten.

En mochten we nu als enige partij de begroting opstellen en zelfstandig keuzes maken voor deze begroting, dan had die begroting er waarschijnlijk anders uitgezien. Zonder lastenverzwaring voor de inwoners. Maar wellicht andere keuzes die weerstand hadden kunnen oproepen. Maar zo is de werkelijkheid niet in ons land. In een coalitie maken we met elkaar keuzes. En we respecteren de conclusie van het college dat we nu niet willen snijden in zaken die wij als basis achten voor onze gemeente. We zien echter ook mogelijkheden van financiële positieve effecten in zaken als bedrijfsvoering, temporisatie projecten als effect van stikstofdepositie etc.

Hiermee accepteren we de lastenverzwaring in 2020. Met pijn in het hart. Echter, alleen voor 2020. En niet voor de jaren erna.

Ook niet als een stelpost met de verwachting dat we er geen gebruik van maken. Dit moet niet als een zwaard van Damocles boven ieders hoofd blijven hangen.

Mocht de financiële situatie in 2020 toch nadeliger uitpakken dan nu verwacht, dan moet de financiële oplossing dan gevonden worden binnen de uitgangspunten in het coalitieakkoord en niet in de lastenverzwaring van inwoners, zoals nu verwoord in de begroting. Bovendien zijn we van mening dat als er in 2020 toch wederom een overschot is op de post bedrijfsvoering of om andere redenen structurele financiële ruimte ontstaat, die dan ten gunste moet komen van de prijsindexatie van de lasten inwoners.

Hiertoe hebben we samen met de coalitiepartijen een motie opgesteld.

 

Verder is in deze begroting opgenomen een financiële bijdrage vanuit de bezoeker. Dit vanuit de gedachte van het college dat indien er van de inwoners een bijdrage gevraagd wordt dit ook aan haar bezoekers gevraagd moet worden. Een lijn die de VVD kan volgen. Echter de branche-organisaties KopTop en KHN hebben met een brief duidelijk gemaakt dat zij denken dat de wijze waarop het college dit nu voornemens is, negatieve effecten zal hebben.  

De branche geeft in haar brief eigenlijk aan dat zij vindt dat door onze huidige systematiek één type ondernemer met name belast wordt, de logiesverstrekkende ondernemer, terwijl er juist veel dagtoeristen zijn.

Tevens geeft de branche in haar brief aan dat zij van mening is dat door onze huidige systematiek van hetzelfde bedrag voor elke type overnachting, bepaalde onderdelen van de logiesverstrekkers zwaarder getroffen worden.

 

En geeft de branche aan dat zij ook van mening is dat recreatie-ondernemers uit de rest van Steenwijkerland niet moeten "lijden" onder de drukte van toerisme in Giethoorn en maatregelen daar.

 

De VVD deelt de mening dat er aandacht moet zijn voor de systematiek en aanpak toeristbelasting, heeft hier bij de PPN ook al aandacht voor gevraagd, ook specifiek nog voor de forfaitarie systematiek en is dan ook mede-indiener van een motie die het college oproept samen met de branche te komen met een voorstel voor nieuwe heffingssystematiek met de door de branche benoemde aandachtspunten.

 

Al met al een aantal moeilijke en pijnlijke financiële afwegingen voor deze programmabegroting, maar wel om de goede dingen te kunnen doen voor Steenwijkerland: het ontwikkelen van een gunstig vestigingsklimaat in Steenwijkerland, een gemeente met voldoende banen voor haar inwoners, een gemeente met goede zorg en onderwijs voor haar inwoners en ook goede mogelijkheden tot recreëren en cultuur. Voor nu en in de toekomst.

 

Een Sterk Steenwijkerland.

 

In de meerjarenbegroting 2020-2023 is ook opgenomen: "Een financiele bijdrage vanuit de bezoeker". Dit vanuit de gedachte van het college dat indien er van de inwoners een bijdrage gevraagd wordt, dit ook aan haar bezoekers gevraagd moet worden. Een lijn die de VVD kan volgen. Echter, de branche-organisaties KopTop, Recron en KHN hebben met een brief duidelijk gemaakt dat zij denken dat de wijze waarop het college dit nu voornemens is, negatieve effecten zal hebben.

De branche geeft in haar brieven eigenlijk aan, dat zij vindt dat door onze huidige systematiek één type ondernemer met name belast wordt, de logiesverstrekkende ondernemer, terwijl er juist veel dagtoeristen zijn.

Tevens geeft de branche aan dat zij van mening is dat door onze huidige systematiek van hetzelfde bedrag voor elke type overnachting, bepaalde onderdelen van de logiesverstrekkers zwaarder getroffen worden.

En geeft de branche aan dat zij ook van mening is dat de recreatie-ondernemers uit de rest van Steenwijkerland niet moeten lijden onder de drukte van toerisme in Giethoorn en maatregelen aldaar.

De VVD deelt de mening dat er aandacht moet zijn voor de systematiek en aanpak toeristenbelasting, heeft hier bij de Perspectiefnota ook al aandacht voor gevraagd, ook specifiek nog voor de forfaitaire systematiek en is dan ook mede-indiener van een motie die het college oproept samen met de branche te komen met een voorstel voor nieuwe heffingssystematiek met de door de branche benoemde aandachtspunten.

Deze motie is ingediend met de PvdA, ChristenUnie en Buiten gewoon Leefbaar en is aangenomen.

Het college had in de begroting een lastenverzwaring opgenomen voor 2020 én tevens een extra stelpost opgenomen voor lastenverzwaring inwoners voor 2021 en daarna. De VVD had het liefst helemaal geen lastenverzwaring opgenomen, maar gezien de lastige financiele situatie van gemeentes in Nederland in het algemeen en Steenwijkerland in het bijzonder ziet ook onze fractie geen andere keuze, zonder aan de basis voorzieningen of dienstverlening van Steenwijkerland te komen.

Zoals in de bijdrage van de fractievoorzitter al benoemd; als de VVD alleen de begroting had mogen samenstellen had deze er anders uitgezien, zonde lastenverzwaring, maar andere keuzes die wellicht weerstand hadden opgeroepen. Echter zo is de werkelijkheid niet in ons land. In een coalitie maken we met elkaar keuzes.

We zien echter wel mogelijkheden van financiele positieve effecten in 2020 op bv bedrijfsvoering, maar wellicht ook temporisatie van projecten als gevolg van stikstofdepositie. Deze eventuele voordelen willen wij in 2020 niet in investeringen omzetten, maar dan ten gunste laten komen van de inwoners als compensatie van de lastenverzwaring.

Bovendien accepteren we geen extra lastenverzwaring voor 2021 en daarna, dat moet uit de begroting. Mocht de financiele situatie in 2020 nadeliger zijn dan verwacht, dan moet het college de oplossing echt zoeken binnen de financiele uitgangspunten van het coalitieakkoord.

Hiertoe heeft de VVD, samen met de coalitiepartijen een motie opgesteld, die is aangenomen:

Motie: Beperking lastenverzwaring inwoner programmabegroting 2020-2023

Op dit moment ligt de meerjarenbegroting gemeente Steenwijkerland voor, waarin ook een lastenverzwaring voor inwoners is opgenomen. Het college heeft deze moeilijke keuze moeten maken omdat zij na de interne herprioritering waar al 2 miljoen bezuinigd is, op dit moment geen rigoureuze maatregelen wil nemen, omdat dan de basisvoorzieningen/dienstverlening die men voor Steenwijkerland gewenst acht geraakt zou worden.

We begrijpen dat het college de huidige programmabegroting heeft voorgelegd zoals nu gepresenteerd. We zien echter ook dat de financiële werkelijkheid niet stil staat en er door septembercirculaire en Rijk wellicht weer gunstigere perspectieven ontstaan, terwijl er ook verontruste financiële ontwikkelingen zijn als overschrijdingen in het Sociaal Domein.

We zien ook dat het budget bedrijfsvoering in 2019 wederom geld overhoudt, waarbij we de keuze respecteren dat het budget voor 2020 nodig is gezien de reorganisatie die dan vorm krijgt en de verwachte invulling van daarbij noodzakelijke vacatures, maar waarbij we wel scherp willen blijven monitoren of dit ook noodzakelijk blijkt te zijn in 2020.

Overwegende dat:

1.       Het college al pro-actief door flinke herprioritering 2 miljoen heeft bezuinigd.

2.       De septembercirculaire 2019 laat zien dat de financiële effecten die verwacht worden voor 2020 en daarna aanzienlijk gunstiger zijn dan nu verwerkt is in de begroting, maar om begrotingstechnische regels wij dit niet kunnen/mogen verwerken in de meerjarenbegroting.

3.       Het Sociaal Domein in 2019 een overschrijding van 600.000 euro laat zien, waarvan de structurele effecten nu nog niet inzichtelijk zijn en er ook nog andere onzekerheden in de begroting zijn opgenomen.

4.       Het Rijk samen met de VNG de trapoptrapaf systematiek gaat aanpassen (unaniem aangenomen met een motie bij de landelijke Algemene Beschouwingen), waar naar verwachting gunstigere effecten voor de gemeenten te verwachten zijn en uitvoeringstaken en ontvangen accres meer in balans gebracht worden en gemeenten meerjarig meer financiële zekerheid kunnen krijgen.

5.       We nu in de situatie zitten dat we een sluitende begroting moeten leveren, waarbij we bovenstaande overwegingen niet allemaal in de begroting kunnen verwerken.

Hiervoor dragen wij het college op:

1.      Indien uit de najaarsnota 2020 blijkt dat er een structureel overschot op de bedrijfsvoering is, dit overschot aan te wenden voor een beperking van de lastenverzwaring van inwoners en ondernemers in 2021 en de jaren erna.

2.      Indien blijkt dat er, in het algemeen, structurele ruimte beschikbaar is in de meerjarenbegroting 2021-2024, deze ruimte, bij voorrang, aan te wenden voor een beperking van de lastenverzwaring van inwoners en ondernemers in 2021 en de jaren erna.

3.      Bij eventuele tegenvallende financiële resultaten in 2020 of daarna, de oplossing te zoeken binnen de financiële uitgangspunten van het coalitieakkoord en niet over te gaan tot lastenverzwaring voor de inwoners en ondernemers, zoals nu verwoord bij de stelpost ‘verhogen overige belastingen en heffingen’ in de begroting.

4.      In de gemeenschappelijke regelingen het gesprek aan te gaan over taakstelling lastenverlaging conform trapop-trapaf systematiek in de bijdrage van de gemeente Steenwijkerland.

En gaat over tot de orde van de dag

5 november 2019

Alvorens gestemd werd over de meerjarenbegroting 2020-2023 heeft de VVD de volgende stemverklaring afgegeven, met in acht neming van de motie waar daarna voor gestemd werd:

Stemverklaring VVD:

Wij hebben een begroting met moeilijke besluiten voor ons liggen. Zoals vanavond in de discussie al uitgebreid aan de orde is gekomen hadden wij de lastenverzwaring voor 2020 het liefst voorkomen. De VVD fractie heeft zelf aan alle kanten gezicht naar alternatieven en niet kunnen vinden, zonder basisvoorzieningen en dienstverlening voor Steenwijkerland te raken. Vandaar onze gezamenlijk ingediende motie voor beperking van de lastenverzwaring. 

We hebben vanavond gehoord dat de oppositie tegen de begroting gaat stemmen, maar tot onze verbazing ondanks deze tegenstem helaas geen haalbare alternatieven gehoord.

De VVD-fractie gaat daarom met pijn in ons hart akkoord met deze begroting.

De fractie van de VVD maakt zich zorgen over de effecten van het landelijke besluit om 150 agenten bij de Politie Oost-Nederland te verplaatsen naar de Randstad. Over de effecten voor Steenwijkerland heeft de VVD-fractie vragen gesteld.

De VVD-fractie is van mening dat we als overheid er voor de inwoners moeten zijn. Als overheid niet in de weg moeten zitten, met zo min mogelijk regels, maar handhaven op de regels die er wel zijn. Er moet goed geformuleerd beleid zijn op punten waarop gehandhaafd moet worden. Als het beleid juridisch niet handhaafbaar is, zal het beleid handhaafbaar gemaakt moeten worden. De afgelopen weken zijn er zowel politie, als door belangenbehartigers, als in de media vragen gesteld over de handhaving op de vaarverordening in Giethoorn. De beantwoording van deze vragen laat door het reces nog op zich wachten. Echter gezien de urgentie in tijd (daar de voornaamste vaarbewegingen in het hoogseizoen plaatsvinden) en vragen vanuit zowel ondernemers als inwoners aan onze fractie hierover heeft de fractie van de VVD hierover aanvullende vragen. Zie voor de schriftelijke vragen de bijlage.