Poliflw

Een gemiddelde topman kreeg er vorig jaar ruim € 130.000 bij. Werknemers moeten het doen met een paar procent, niet eens genoeg om de stijgende btw, huur en energierekening te betalen. Die ongelijkheid moet stoppen, volgens SP-Kamerlid Mahir Alkaya. Daarom zeggen wij: de winstbelasting voor multinationals moet niet omlaag, maar juist omhoog. De opbrengst moet naar de mensen👇

Winstbelasting voor multinationals moet niet omlaag, maar juist omhoog - SP

De ongelijkheid tussen de top en de rest van de samenleving nam verder toe in 2018, en dat moet stoppen.

Hoewel de economie fors blijft groeien en er een recordaantal vacatures zijn, stijgen de lonen amper mee. Sterker nog, in vergelijking met de prijzen zijn ze zelfs gedaald. De reactie van economen hierop is veelzeggend. ‘Raadselachtig’ zegt de één. ‘Niet te verklaren volgens de economische normen,’ zegt de ander. Wat kunnen we hieruit concluderen? De economische normen deugen niet. Tijd om die te veranderen met een gouden aandeel voor werkenden betogen Lilian Marijnissen en Mahir Alkaya.

Al dertig jaar wordt aan bedrijven alle ruimte gegeven om te streven naar winstmaximalisatie voor de aandeelhouders. Zo is de winstbelasting in dertig jaar gehalveerd. Ook zijn onzekere contacten de nieuwe norm geworden. De gedachte hierachter was dat winst voor de bedrijven goed is voor ons allemaal. De winsten rezen inderdaad de pan uit. De 75 grootste beursfondsen maakten nog nooit zoveel winst: 66 miljard in 2018. Tegelijkertijd merkten werknemers daar weinig van: zeventig procent van de totale winst belandde in de zakken van aandeelhouders. Tegelijkertijd groeide het aantal banen amper bij deze bedrijven. Sterker nog: bij de meeste van deze bedrijven loopt de werkgelegenheid terug.

Het is door deze cijfers dat de neoliberale economen nu met de handen in het haar zitten. Want groeiende winsten blijken helemaal geen garantie voor groeiende welvaart voor iedereen. En ook voor bedrijven zelf kan een eenzijdige blik op aandeelhouderswaarde schadelijk zijn. Het is daarom tijd om de balans tussen kapitaal en arbeid te herstellen. Zonder werkenden is er geen winst. Is het dan ook niet rechtvaardig dat ze daar hun eerlijke deel van op kunnen eisen?

Winstdeling en zeggenschap als tegenhanger van de almacht van aandeelhouders.

Wij nemen daarom het initiatief voor een “gouden aandeel” voor werkenden. Bij elk bedrijf in Nederland met meer dan 100 werknemers krijgt de werknemersvereniging een niet verhandelbaar aandeel. Dat aandeel geeft de werknemers recht op inspraak bij ingrijpende beslissingen van het bedrijf en recht op winstdeling. Zo kunnen overnames, fusies en exorbitante salarisverhogingen voor de bedrijfstop niet meer plaatsvinden zonder toestemming van de werknemers. Dat geeft niet alleen meer betrokkenheid bij het werk, het zal bedrijven ook dwingen hun werknemers fatsoenlijk te belonen. Het gouden aandeel geeft ook recht op winstdeling. Zo profiteren werknemers mee wanneer er dividend wordt uitgekeerd aan de aandeelhouders. Elke werknemer krijgt een even groot deel van deze winstuitkering. Het minimumpercentage leggen we vast in de wet. Vakbonden kunnen altijd een hoger deel uit onderhandelen, als daar ruimte voor is.

Winstdeling en zeggenschap als tegenhanger van de almacht van aandeelhouders. Van veertig jaar feest voor de enkeling aan de top, naar een eerlijk deel voor iedereen. Geen dictaten uit de directiekamer maar democratisering van het werk. Zo zetten we een eerste stap op weg naar een nieuwe, rechtvaardige economie.

Dit opiniestuk verscheen in het Algemeen Dagblad op 14-06-2019.

De staatsfinanciën staan er goed voor, en daarmee houdt het goede nieuws ook ongeveer op. Het kabinet beloofde bij aantreden dat het er zou zijn voor de "gewone Nederlander” en dat iedereen er op vooruit zou gaan. Vandaag zien wij, alle mooie woorden ten spijt, dat de koopkracht voor alle Nederlanders is tegengevallen in 2018. Een op de drie Nederlanders had zelfs minder te besteden, terwijl de economie hard groeide. Dit kabinet bewijst er vooral te zitten voor de mensen die het toch al goed hadden.

'Het is niet rechtvaardig dat zo veel huishoudens inleveren, terwijl het zo goed gaat met de economie.' Dat is de reactie van SP-Kamerlid Mahir Alkaya op de gepresenteerde cijfers op Verantwoordingsdag. 'Tegenover de blinkende cijfers van de Haagse ministeries en grote bedrijven staan flinke koopkrachtminnen bij modale inkomens en minima. Het kabinet moet nu echt andere keuzes maken, wil het zijn geloofwaardigheid kunnen herstellen.'

Ook de Algemene Rekenkamer is kritisch over het kabinetsbeleid van 2018. Veel beloofde investeringen zijn niet uitgegeven en Rutte 3 heeft niet de schade kunnen herstellen die de bezuinigingen van Rutte 2 hebben aangericht.

Alkaya zal tijdens het Verantwoordingsdebat het kabinet oproepen om de lonen te verhogen, de lasten voor huishoudens te verlagen en de torenhoge bedrijfswinsten niet alleen ten goede te laten komen van dikbetaalde bestuurders en rijke buitenlandse aandeelhouders. 'Hoe krijg je het voor elkaar om zo slecht te presteren te midden van economische groei?' vraagt Mahir Alkaya zich af. 'Vooralsnog zijn de kabinetten onder leiding van Mark Rutte veel bekwamer gebleken in afbreken, dan in opbouwen. Het is de hoogste tijd dat Rutte zijn mooie beloftes na komt.'

Sinds de economische crisis is het ene na het andere Nederlandse bedrijf omgevallen, met alle gevolgen voor de werknemers van dien. Soms waren de resultaten slecht, maar regelmatig haalden aandeelhouders trucs uit waardoor gezonde bedrijven uitgekleed werden of failliet gingen, terwijl zij er met het geld vandoor gingen. Denk bijvoorbeeld aan Organon in Oss. De werknemers die deze bedrijven groot hadden gemaakt bleven met lege handen achter. De regering beweert desondanks nog altijd dat bestuurders van bedrijven de belangen van zowel aandeelhouders, als werknemers én de rest van de samenleving afwegen bij hun beslissingen. Dat was, mede onder druk van de vakbonden, tot op zekere hoogte ook lang zo, totdat steeds meer agressieve aandeelhouders zich met de Nederlandse economie gingen bemoeien. Neoliberale partijen gaven hen de ruimte hiervoor.

Zo verkochten de Amerikaanse beleggers in V&D na de overname de waardevolle panden van het warenhuis en lieten diezelfde winkels hoge huren betalen aan de nieuwe verhuurders, met als uiteindelijke gevolg dat het warenhuis failliet ging. AkzoNobel en Unilever dreigden te worden overgenomen door buitenlandse bedrijven. De druk van investeringsmaatschappijen zorgden er vervolgens voor dat zij voor vele miljarden complete gezonde bedrijfsonderdelen verkochten. Blue Band komt na 96 jaar straks niet meer uit een Unileverfabriek maar uit een fabriek van Kohlberg, Kravis and Roberts, dezelfde investeerders die V&D-panden in de uitverkoop deden. Deze aandeelhouders hebben steeds dezelfde sluwe werkwijze: goedlopende bedrijven op een agressieve manier opkopen, uitkleden door te verkopen wat er te verkopen valt, het bedrijf vol schulden pompen en failliet laten gaan. Korte termijn winst voor agressieve aandeelhouders staat voorop en de toekomst van gezonde bedrijven en de mensen die er werken staat helemaal onderaan de lijst met prioriteiten.

Het zijn de werknemers en hun gezinnen op wie belangrijke beslissingen de grootste invloed hebben.

Ook als aandeelhouders niet direct uit zijn op het uitkleden van het bedrijf, zorgt de eenzijdige focus op het aandeelhoudersbelang er voor dat Nederlandse bedrijven slechter zijn gaan draaien. In allerlei landen zijn inmiddels maatregelen genomen om dit tegen te gaan. Aandeelhouders in Franse bedrijven krijgen dubbel stemrecht als zij het aandeel langer dan twee jaar bezitten. Grote Duitse bedrijven benoemen werknemers in de Raad van Commissarissen. En zelfs in de Verenigde Staten wil de Democratische Partij zorgen dat bedrijven ook in het belang van de samenleving handelen. Nederland kent zogenaamde beschermingsstichtingen voor veel grote bedrijven die een vijandige overname kunnen blokkeren en minister Wiebes heeft inmiddels een wet in de maak die een bedenktijd bij overnames introduceert. Wat de SP betreft is dit niet voldoende om de dictatuur van de aandeelhouders binnen bedrijven daadwerkelijk aan te pakken. Wij willen een gouden aandeel creëren voor werknemers. Hiermee kunnen de mensen die voor hun brood afhankelijk zijn van hun werkgever zeggenschap hebben over de toekomst van het bedrijf en tevens een deel van de winst ontvangen. Het zijn de werknemers die dagelijks op de werkvloer staan en het beste in staat zijn om mogelijkheden tot verbetering te zien. Het zijn hun gezinnen en de directe omgeving van een bedrijf op wie belangrijke beslissingen de grootste invloed hebben. Daarom verdienen werknemers het recht om grote beslissingen, zoals een bedrijfsovername of het verplaatsen van productie, te beïnvloeden en desnoods te blokkeren. Dit is niet alleen goed voor hen en voor het bedrijf, maar uiteindelijk voor de hele economie.

Dit artikel is een samenvatting van een uitgebreide analyse van SP-Kamerlid Mahir Alkaya voor het economenblad ESB. Het hele artikel is hier te downloaden.