Op vrijdag 1 november overleed Siem Wijnhorst in de leeftijd van 89 jaar. Arnold van Kalken schreef een IM. “Mensen als Siem Wijnhorst vormen het fundament en het hart van GroenLinks.”
De geschiedenis wordt geschreven door (de) overwinnaars. Mensen die teruggaan in de tijd op zoek naar hun ziel in een ver verleden, zien zichzelf toen, daar terug als koning, keizer of admiraal, bijna nooit als soldaat, huisvrouw of landarbeider. Sartre of Camus? Lenin of Rosa Luxemburg? Trump of Trudeau? Voor wie kies je, door wie word je meer aangesproken? Kies je voor de bescheiden denker op de achtergrond of voor de populist (narcist) op de voorgrond? Net als Luxemburg was Siem op zoek naar vrijheid voor allen om hun mening te kunnen uiten. Maar helaas de schreeuwlelijken hebben het in deze tijd meer voor het zeggen. Maar bedenk dat achter die ‘haantjes’ de (buiten)gewone vrouwen en mannen staan, die het werk doen, dikwijls in stilte.
Siem Wijnhorst was voor mij het toonbeeld van het stille water met diepe gronden. Dat uitte zich in zijn kunstenaarschap, zijn schilderijen, zijn gedichten en zijn gitaarspel.
“Het landschap wat ik zie en hoor en wat ik zelfs kan ruiken.Zo af en toe ook voelen kan, dat landschap ja, daar hou ik van …” (Uit ‘Vlietenland’)
Siem heeft jaren lang, samen met Cock, meegedraaid in GroenLinks. Als stille kracht, als constructieve mee-werker. Nooit slaafs, altijd kritisch, nooit op de voorgrond, nooit in een of ander opvallende functie. Heel soms zat hij in een commissie, bij voorbeeld om een kieslijst samen te stellen (intensief en verantwoordelijk werk). Maar zelf wilde hij niet op de lijst (‘dat kan ik toch niet’). Ook wilde hij niet in het bestuur, hij achtte zich daar niet geschikt voor. Wellicht omdat de politiek weliswaar zijn grote interesse had, maar niet ‘eigen’ was, niet zijn pakkie an. De leugens en het bedrog en het oorlogje spelen in het groot of in het klein verlamden deze pure pacifist als het ware. Soms schreef hij kritisch commentaar als GroenLinks volgens hem in de fout ging. Bij voorbeeld (plaatselijk) bij het instemmen met de vestiging van DFDS in Vlaardingen: “niet te rijmen met het weren van vrachtverkeer uit plaatselijke gebieden” (zie nu hoe het dikwijls vastloopt bij Vijfsluizen). Of (landelijk) als hij pleitte voor het “laten vervallen van het regeerakkoord:dat werkt immers verlammend en remmend”. En eigenlijk wilde hij minder ambtenaren, meer de mensen met de poten in de modder (minder mensen in de zachte sector, meer mensen in de harde sector, de industrie). Hij was ook [toen al, 2009] voor het feitelijk terugdringen van het inzetten van uitzendkrachten [en ZZP-ers?] want dat leidt onder meer tot het ‘uitstoten’ van de werkende samenleving [klasse]. Ook was hij voor het terugdringen van de landbouwsubsidies, en het stoppen van investeringen op defensie niveau zoals voor de JSF ! (Let wel, dit bedacht hij al in 2009). En (Europees) wilde hij evenzo de landbouwsubsidies en defensie-uitgaven verminderen. Maar hij wilde ook een nieuwe taal (laten) ontwikkelen (een soort Esperanto?) en een nieuw betalingssysteem(!). ‘Vrijheid’ was voor hem een beetje een loos begrip geworden(!). In deze tijd moet daar opnieuw schwung aan gegeven worden, door jonge mensen. “Sommige dingen [die ik zeg, schrijf] zijn een droom (utopie) maar wie weet komt het allemaal nog een keer goed”.
Heel anders was het als het over Conversie ging, het omschakelen van militaire- op civiele productie: van zwaarden naar ploegijzers. Daar ging het over hem zelf, daar kwam hij zelf als het ware boven drijven, daarin was hij een van de voorlopers. Hij was één van de niet velen die hard durfde uitspreken (werkend bij Wilton-Fijenoord!) dat hij zich zorgen maakte over de militaire productie. Dat werd waarschijnlijk door velen (zijn meerderen) niet gewaardeerd. Als gezagsgetrouwe constructieve denker en doener raakte hij hierdoor in gewetensnood (‘Industriële Gewetensbezwaarden’).
Mensen als Siem Wijnhorst vormen het fundament en het hart van GroenLinks.
Arnold van Kalken