We zitten nu zes weken in een ‘intelligente lockdown’. Over het onderwijs is veel te doen. Basisscholen gaan over twee weken weer open. En middelbare scholen vanaf 1 juni. Universiteiten hebben veelal besloten tot 1 september dicht te blijven. En het MBO? Daar hoor je niet veel over. Raadslid Dorrit de Jong vraagt zich af hoe het nu gaat in het MBO en belt regelmatig met MBO-studenten en mensen die in het MBO werken. Op oproepjes op social media kwamen veel reacties. Velen willen er graag over praten.
Er studeren 30.000 studenten aan Amsterdamse MBO-colleges, waaronder veel 16- en 17-jarigen. Voor hen is niet duidelijk wanneer ze weer naar school kunnen. Terwijl studenten en docenten wel de normale lessen missen. Het onderwijs in het mbo is vaak praktijkgericht, met veel uren stage. Hier is onderwijs op afstand nog moeilijker, want hoe leer je bepaalde culinaire vaardigheden of handelingen in de zorg als je achter je computer zit?
Digitale kappersopleidingUit de verschillende online gesprekken blijkt gelukkig dat het op veel plekken goed gaat in het mbo tijdens de coronacrisis: scholen hebben zich heel snel aangepast. Onderwijs wordt digitaal gegeven, dat gaat doorgaans goed en geeft kansen voor de toekomst. Tegelijk is het MBO divers. Bij de ene opleiding is het makkelijker om digitaal les te geven dan de andere: bij web-development was alles al digitaal. Maar bij een opleiding elektrotechniek of kapper is het natuurlijk lastiger.
Veel studenten in het MBO lopen stage, of combineren leren met werken. Daar is het beeld wisselend. Zo valt in de maakindustrie het ene bedrijf stil en stopt de stage, maar andere bedrijven zijn juist drukker, bijvoorbeeld doordat productie vanuit het buitenland naar Nederland wordt verplaatst door de crisis. Als stages niet kunnen doorgaan, worden vervangende opdrachten bedacht om te voorkomen dat een student te veel studievertraging krijgt.
Eenzaam achter je computerDus hoewel het best goed gaat, ontstaan er steeds meer knelpunten. Het afstandsonderwijs vergroot de ongelijkheid. Studenten met wie het goed ging, redden het online meestal ook. Degenen die moeite hebben met de studie, hebben soms nog meer moeite om bij te blijven. Studenten missen hun medestudenten en de persoonlijke aandacht van hun docent. Het is eenzaam, een hele dag achter je computer. Ze maken zich zorgen dat ze vertraging oplopen omdat beroepsgerichte lessen of examens op afstand vaak niet mogelijk zijn. De manier van toetsen is ineens anders dan waar ze zich al maanden op voorbereiden. Normaal is er ruimte voor discussie, voor een grap en bijvoorbeeld sportlessen. Dat is bij online lessen niet aan de orde.
Creatieve docentenVeel docenten hebben het zwaar. Het voorbereiden en geven van de lessen kost meer tijd dan normaal. Voor docenten die niet gewend zijn om digitaal te werken, is het een moeilijke tijd. Ze missen de interactie met studenten: het is nogal wat om een uur lang tegen een camera te praten en ze moeten erg creatief zijn om de lesstof passend en op boeiende manier over te brengen. Soms korten ze daarom de lessen in. Daarnaast zijn er ook docenten die zichzelf digibeet noemden, maar nu ontdekken wat er digitaal allemaal mogelijk is.
Examen techniek via ZoomNog een belangrijke vraag is hoe het gaat met examens. Niemand wil dat studenten buiten hun schuld vertraging oplopen. Voor henzelf niet, maar ook omdat we die nieuwe medewerkers bijvoorbeeld in de zorg en de techniek heel hard nog hebben. Een examen techniek via Zoom is moeilijk voorstelbaar. Gaan studenten dit jaar diplomeren, en zo ja wat is een diploma straks waard? Zijn de online examens gelijk aan gewone examens? Het is enorm belangrijk dat een diploma dit jaar, net zo veel waard is als de andere jaren en dat er niet zoiets als een ‘coronadiploma’ ontstaat. Gelukkig zijn MBO-scholen hard bezig om examens die niet online afgelegd kunnen worden, waar mogelijk binnen de richtlijnen vorm te geven. Maar de vraag is of dit altijd lukt. Moet er niet een afspraak komen dat studenten wel een volwaardig diploma krijgen, maar wellicht nog wat aanvullende certificaten halen als ze aan het werk zijn? Het zou goed zijn als daar snel duidelijkheid over komt vanuit de minister.
Maar de grootste actuele zorg van zowel docenten als studenten is of het nu wel goed gaat met studenten. Sommige studenten zijn helemaal uit beeld geraakt. Zij missen de structuur die hun opleiding biedt. En voor degenen in lastige gezinssituaties is het helemaal erg om hele dagen nu thuis te zijn. Wat doe je, als je geen eigen kamer hebt, of je niet veilig bent thuis? En hoe spreek je met de vertrouwenspersoon van school, als je nergens kan bellen zonder dat anderen in huis je horen?
In gezinnen kan de spanning oplopen als je wekenlang met elkaar in huis bent opgesloten. En elke jongere wil zich af en toe terugtrekken. Bij een MBO-college dat ik vorig jaar bezocht, zitten studenten van 's ochtends vroeg tot 19.00 uur, ook als ze geen les hebben. Gewoon omdat het leuker is om daar met vrienden te zijn, dan thuis. Deze jongeren missen nu die plek om hun dag door te brengen.
Leegstaande theatersIedereen in het MBO hoopt dat de gewone lessen snel weer kunnen beginnen. Zodat er weer lesgegeven kan worden en deze jongeren weer naar school mogen. Misschien kan dat door lessen in kleinere groepen en in andere locaties te geven, zoals leegstaande theaters. Of door zorg-examens af te leggen in Ahoy in Rotterdam, dat ingericht is als noodhospitaal. De afgelopen weken is ongekend veel creativiteit losgekomen in het onderwijs. Ik hoop dat deze creativiteit vanuit gezond verstand ook de komende tijd de ruimte krijgt.
Er zijn MBO’s die studenten nu al ruimte bieden om op een andere plek te studeren als dat thuis niet kan. Dat moeten we aanmoedigen. Als gemeente moeten we er zijn voor onze studenten en ze vooral niet uit het oog verliezen. Ik hoor dat de gemeente Amsterdam goed bezig is om afwezige studenten op te zoeken en te zorgen dat niemand buiten de boot valt, maar het blijft wat stil rondom het MBO en de uitdagingen daar. Daarom heb ik de wethouder vragen gesteld over het MBO, zoals om met onze ROC’s in gesprek te gaan over wat zij nodig hebben van de gemeente om onze MBO-studenten in deze moeilijke tijd zo goed mogelijk voor te bereiden op een waardevol diploma. Want hoe langer dit duurt, hoe meer de spanningen en ongelijkheid kunnen toenemen. En dat is voor niemand goed, want we hebben al die MBO'ers heel hard nodig voor cruciale beroepen zoals de zorg en de logistiek, en straks ook weer voor de horeca, sport en al het andere als we weer naar buiten mogen.
Wil je meepraten? Mail naar Dorrit: d.de.jong@raad.amsterdam.nl
