Poliflw

Gemeenten hoeven niet te rekenen op extra geld uit het gemeentefonds voor ziekteverzuim door burn-outklachten en een relatief hoog aantal orthodox-christelijke inwoners.

Suggesties van gemeenten om die bijzondere kenmerken als maatstaf te hanteren op basis waarvan het rijksgeld wordt verdeeld bij het gemeentefonds-nieuwe-stijl zijn verworpen. Dat is gebeurd na overleg tussen onderzoekers, de begeleidingscommissie en de stuurgroep die zich bezighouden met de herijking van het gemeentefonds.

Echtscheidingen

Gemeenten waren begin dit jaar uitgenodigd potentiële maatstaven aan te leveren voor het nieuw op te zetten verdeelmodel. Van de ruim 200 geopperde maatstaven zijn er na het genoemde vooralsnog 77 overgebleven. Die shortlist wordt volgens AEF-onderzoekster Irene Niessen momenteel nader geanalyseerd. Het aantal echtscheidingen en verbroken samenwoonrelaties staat er als ‘nieuwkomer’ nog steeds wel op als potentiële maatstaf.

Noodzakelijke kosten

Maar het is niet gezegd dat deze en andere resterende suggesties allemaal de eindstreep zullen. De reden dat ‘nog veel maatstaven afvallen’ is dat omdat dat ‘ze de kosten niet verklaren’ die gemeenten maken. Verdeelmodellen in het gemeentefonds moeten kostengeoriënteerd zijn. Dat betekent dat ze de noodzakelijke kosten van gemeenten moeten volgen. Dat is en blijft zo. ‘Voor veel maatstaven zal naar verwachting blijken dat zij de kosten beperkt verklaren, of weinig toegevoegde waarde hebben ten opzichte van andere maatstaven’, aldus de toelichting van AEF. In het uiteindelijke model zullen veel minder maatstaven terugkomen dan de 77 op de shortlist.

De ruimere mogelijkheden die de Omgevingswet biedt gaan in rook op als het planschaderecht wordt aangepast. Dat betoogt de Hulstse wethouder Jean-Paul Hageman (ruimtelijke ordening, Algemeen Belang Groot Hulst) in een ingezonden stuk op de website van Binnenlands Bestuur. Dinsdag buigt de Tweede Kamer zich over een amendement en een motie.

Forfait teruggeschroefd

Als een burger nu schade lijdt van een ruimtelijke ontwikkeling, is 'vanaf 2 procent' daarvan voor eigen rekening. Dit is het zogenaamde wettelijke forfait. Het wetsvoorstel voorziet in een vast percentage van 5 procent. Dinsdag wordt een amendement van de Tweede Kamerleden Ronnes (CDA) en Smeulders (GroenLinks) ingediend, waarin dat forfait wordt teruggeschroefd tot ‘ten minste 2 procent’. Daardoor worden volgens Hageman de ruimere mogelijkheden die de Omgevingswet aan nieuwe initiatieven geeft, meteen de nek omgedraaid.

Rem op initiatieven

‘Als wordt gekozen voor een wettelijk forfait ‘vanaf 2 procent’, dan zet dit een rem op het aantal initiatieven’, stelt Hageman in het stuk. ‘Dit is het gevolg van de onzekerheid of er wel of geen planschade moet worden betaald, naast de onzekerheid of het initiatief uiteindelijk slaagt en naast alle onderzoekskosten. We moeten af van procedures voor beperkte schades en mee in de verschuiving in de richting van de 5 procent, zoals deze uit de jurisprudentie volgt. Initiatiefnemers die investeren in de gewenste verbetering van de omgeving willen we juist ruimte bieden.’