Poliflw

Tijdens de raadsvergadering van 7 november 2019 bracht VVD Sint Anthonis onderstaand betoog rondom de Najaarsnota 2019.

 

Bij een najaarsnota hebben we het over hoe het met de uitvoering van de begroting van het jaar is gegaan. Een nadeel van 166.000 euro en een tekort van 1.272.000 euro. De vraag is of de najaarsnota een grote invloed heeft of heeft gehad op het beleid dat we hebben uitgezet. Sommige effecten ervan zijn eenmalig andere komen we ook in de komende jaren weer tegen. Iedereeen snapt sinds deze week het verschil tussen eenmalig en structureel.

 

Er is tussentijds al wat geschoven met de uitvoering en kosten t.o.v. de begroting 2019 en de najaarsnota laat de laatste wijzigingen zien. Het is namelijk ondoenlijk om 100% goed te voorspellen in een begroting wat alles gaat kosten. Dat neemt niet weg dat bij het maken van beleid een begroting wel als doel heeft die voorspelling als het ware zo goed mogelijk te doen. Het is de routekaart voor het komende jaar en ergens ook voor de komende jaren.

 

De grootste verschillen zien we zowel relatief als concreet voor de deelgebieden sociaal domein, algemene dekkingsmiddelen, ruimte volksgezondheid en milieu. De grootste verschillen zijn al voor de najaarsnota ontstaan. Kijken we naar de najaarsnota dan is getracht om nog wat te corrigeren. De correctie is evenwel beperkt in het voordeel van de baten. We zien wel een trend dat de lasten sneller en flinker zijn gestegen dan de baten. Maar laten we eerlijk zijn: zonder baten kunnen er geen lasten zijn. Je kunt niet uitgeven dat wat je niet hebt, je kunt dat in ieder geval niet lang volhouden. Maar we zien bij de baten wel dat het verschil met name gemaakt wordt door de algemene dekkingsmiddelen. We moeten dus als gemeente duidelijk zijn en dat we heel goed weten te verklaren wanneer we zaken als OZB of toeristenbelasting heffen dat het niet zomaar is om de begroting sluitend te maken. En bij de trend die we zien is het niet vreemd wanneer iemand dat denkt.

 

Graag geven we het college nog wat zaken mee uit de najaarsnota. Te beginnen met algemeen bestuur. We hebben het al eerder gezegd, we schrikken van 25.000 euro voor uitgaven juridisch advies. Want dat zijn extra uitgaven. En het argument dat het door ‘voortschrijdend inzicht’ komt, vinden we vreemd en begrijpen we ook niet. Wat we wel zien en ook vaker onder andere hier in de raad hebben aangegeven is dat deze gemeente veel te vaak op de juridische toer is gegaan. Dat moet in deze vorm echt afgelopen zijn. We willen een gemeente die fair en rechtvaardig is en niet te snel de rol van jurist op zich neemt. 

 

Het is niet vreemd dat onder het kopje Veiligheid zo weinig staat geschreven. De VVD wil echter dat de trend in de verkeerde richting, die we hier al ruim 3 jaar aankaarten, gekeerd gaat worden. Niet 70 plaatsen stijgen op de lijst met onveiligste gemeenten, maar 70 plaatsen dalen. Geen reactietijden bij prio1-meldingen die vaker langer dan 15 minuten duren, maar die voor 80% vallen binnen de 15 minuten. Wat dat betreft is er echt wel werk aan de winkel.

 

Het kopje Verkeer en Vervoer heeft de boekhoudkundige mazzel van de nieuwe financiële verordening betreffende de start van de afschrijving op investeringen. Gelukkig hebben we op dat onderwerp dan eens een meevaller te pakken.

 

Bij het kopje Economie zien we geen enorme verschuivingen in absolute zin. We willen wel sneller en meer resultaat zien van de inspanningen de economie in de gemeente te versterken.

 

Bij Onderwijs zijn de verschillen minimaal.

 

Cultuur, Sport en Recreatie kent wat meer lasten ook door nieuw beleid. Een begroting kan ook tussentijds aangepast worden en dat zien we onder andere hier. Sociaal domein blijft de grootste speler qua lasten. Het is echter ook het belangrijkste onderwerp. We zien in deze raad op dit onderwerp in de regel een grote consensus en zo kunnen we samen ook meters maken op dit onderwerp.

 

Bij Volksgezondheid en Milieu zien we een minimaal verschil in de najaarsnota.

 

Bij Ruimte is het zelfs een 0 verschil.

 

Ten slotte de Bedrijfsvoering en Algemene dekkingsmiddelen. We spreken onze zorg uit over kosten voor werving en selectie van personeel en verwachten een financieel aantrekkelijkere aanpak voor de komende tijd. En aandacht voor dubieuze debiteuren. Wellicht is het een idee daar, wanneer dit structureel wordt, extra personeel op te zetten.

 

Tijdens de raadsvergadering van 28 juni 2018 zijn de jaarstukken 2017 behandeld. Dit is de inbreng van de VVD:

Zoals ieder jaar voor de zomervakantie, hebben wij het over het jaar ervoor. En wel over de financiën. We praten vanavond hoe de vorige regeerperiode met het geld om is gegaan dat we hebben ingezet om in deze gemeente dingen voor elkaar te krijgen. Met de nadruk op voor elkaar. Het is tenslotte gemeenschapsgeld van ons allemaal waar we het over hebben.

Vorig jaar zeiden we het al als afsluitende regel in het betoog bij de jaarstukken 2016. Want er was weer nieuws te melden over de positieve financiën. Toen zeiden we: “We zagen op zich aardige positieve punten in het coalitieprogramma (van 2014). Maar nu 3 jaar later is het vooral teleurstelling in wat er bereikt is. Of gaat deze coalitie de positieve financiën nu verder inzetten om te investeren in onze gemeente? We denken graag met jullie mee.”

Wanneer we naar de jaarstukken van het vorige jaar kijken, dan krijgen we toch vooral het gevoel van een vader die zijn kind 100 euro meegeeft om daarmee 5 bestedingen te doen: Het kopen van voedsel voor de volgende dag, twee bioscoopkaartjes aanschaffen voor Incredibles 2, 10 euro in de collectebus stoppen, een geschenkbon van 20 euro kopen voor het feest van Oma en een voetbalshirt kopen. En op het eind van de dag komt het kind terug en geeft aan vader een rapportage met wat het kind die dag gedaan heeft en geeft de vader 30 euro terug die zijn overgehouden. Want dat is wat hier weer gebeurt: er zijn allerlei plannen gemaakt, er is geld gereserveerd en op het eind van de rit blijft er geld over. Dan kan het niet anders dan dat niet alles is gerealiseerd. Maar vader kijkt in de rapportage en kan daar alleen maar teruglezen: dit moest ik van papa kopen en dit heb ik ervoor gedaan… Maar of het gelukt is blijkt niet uit de rapportage. Het kind is naar de supermarkt gegaan en heeft vlees en sla kunnen kopen, maar geen groente of aardappelen. Zo hou je gemakkelijk geld over. De bioscoopkaartjes zijn online aangeschaft. De collectebus heeft het kind vandaag niet gezien en dat geld kan dan volgende week in de collectebus gestopt worden. In plaats van een geschenkbon heeft het kind voor 18 euro een bos bloemen voor oma gekocht, want ook dat is een cadeau. En het kind kocht een voetbalshirt van het Duitse elftal. Helaas heeft het kind daarin niet onderhandeld om dat shirt met extra korting te krijgen. Maar ondanks alles: 30 euro over. En zo lezen wij ook de jaarstukken in Sint Anthonis: dit was de opdracht en dit hebben we ervoor gedaan. Maar we lezen veel te weinig en niet standaard: en dit hebben we bereikt. En we zijn haast verblind om daar iets over te vinden, want we houden toch weer zoveel geld over. 

Een van de punten van de motivatie van de VVD fractie om hier aanwezig te zijn is het bereiken van doelen voor onze gemeente. En daarin roepen we nu nadrukkelijk het bestuur op om het verschil te gaan maken. En dan vooral in de communicatie rondom bereikte doelen. 

Want het is een groot verschil om 1 miljoen over te houden wanneer je alles bereikt hebt dat je met elkaar hebt afgesproken, dan dat je 1 miljoen overhoudt wanneer je op teveel beleidsterreinen (nog) niet hebt bereikt waar je zou moeten bereiken. 

Laat dat dan vooral een geschiedenisles zijn. Voor de jaarstukken in 2018 willen we echt het verschil gaan zien in het structureel vermelden van bereikte resultaten. 

VVD stemt in met deze jaarstukken met de oproep aan dit bestuur en het gehele ambtelijke apparaat om te transformeren naar een organisatie waarin we behaalde doelen met elkaar delen en dus niet ons focussen op getoonde inspanningen en de kosten ervan.

Vier jaar geleden had VVD Sint Anthonis nog de enige stemwijzer op de website www.stemwijzersintanthonis.nl bij wijze van grap rond de carnaval geplaatst... om alvast in de stemming te komen als het ware. Dit jaar zijn er 2 stemwijzers: de stemhulp van de gemeente en de kieswijzer van De Gelderlander. Staar je echter niet blind op de uitkomst!

In het kort:

Kieshulpen zijn beperkt in het aantal onderwerpen (lees verder)Sommige vragen kunnen verkeerd door een partij zijn ingevuld (zie voorbeeld hieronder)De uitleg van een partij wordt niet door iedereen gelezen Soms geeft de uitleg van een partij iets anders aan dan het gegeven antwoord (zie voorbeeld hieronder)Vragen kunnen door de bezoeker van de kieshulp, alsook door een partij verkeerd worden geïnterpreteerdVerkiezingsprogramma's en plannen voor de toekomst zeggen niets over de kracht en kunde van de mensen in die partij die plannen ook goed uit te voeren (wie maakt echt het verschil?) 

Dus:

Een kieshulp is een mooi hulpmiddel, maar staar er niet blind op en let op of de uitkomst wel de partij is die echt het beste bij jou past. 

Toelichting: 

Vier jaar geleden was het nog eenvoudig: wilde je naar links, dan koos je voor SAN, wilde je blijven aanmodderen zonder aansprekende resultaten, dan koos je voor CDA en wilde je dat de gemeente er over 4 jaar beter voor zou staan (niet alleen financieel), dan koos je VVD Sint Anthonis. Natuurlijk was de opsomming destijds kort door de bocht en weinig genuanceerd. Maar de essentie zat er wel in. De stemwijzer was toen gepresenteerd als drie verkeersborden: de afslag links (SAN), de doodlopende weg (CDA) en de weg vooruit (VVD Sint Anthonis).

Inmiddels bestaan stemwijzers, stemhulpen en kieswijzers (geef het beestje maar een naam) uit een vraag of tien (men is bang dat je met meer vragen te snel afhaakt) en men is enkel op zoek naar de verschillen tussen partijen. Keuze is vaak 'mee eens' of 'niet mee eens'. De keuze voor 'neutraal' (ook wel 'geen mening') mag niet gemaakt worden in de stemhulp van de gemeente. Terwijl er toch onderwerpen zijn waarbij het jou misschien minder interesseert wat eruit komt.

Er worden dus vragen gepresenteerd waarbij niet altijd ook een keuze gemaakt kan worden of je het onderwerp wel belangrijk vindt. Moet een wethouder binnen 1 jaar verhuizen bijvoorbeeld. Is dat belangrijk voor je of niet? Is dat een onderwerp dat jouw stem nou echt bepaald?

Bij het lezen van zo'n 'kieshulp' is interpretatie heel belangrijk. Want als iemand zegt dat er niet méér geld uitgegeven moet worden aan een dorpshuis, wil dat niet zeggen dat het dorpshuis minder geld moet krijgen dan dat het nu al krijgt. Maar stelt men zich de vraag of genoeg niet al genoeg is. Het is ook jouw geld waar het om gaat. Daar moeten we zuinig mee zijn.  

Of een vraag over een onderwerp dat helemaal niet aan de orde is in onze gemeente, zoals speciale gebieden om vuurwerk af te steken. Er zijn 2 partijen die daarbij een neutraal standpunt hebben (SAN en VVD) omdat het helemaal niet speelt in onze gemeente qua overlast. Het CDA stelt dat er geen speciale gebieden hiervoor moeten komen. Dat stellen VVD en SAN in de huidige situatie ook... omdat er geen problemen zijn. Maar omdat het niet speelt hoeft er ook geen keuze gemaakt te worden dus kiezen ze blijkbaar beide voor neutraal. Maar kies jij voor nee, dan zit je ineens veel dichter bij het CDA... terwijl het onderwerp helemaal niet speelt in Sint Anthonis. Zo zie je hoe zo'n 'kieshulp' je onbedoeld in de verkeerde hoek duwt. 

Goed aan zo'n 'kieshulp' is de uitleg van de partijen. Dan kun je de argumentatie zien van hun keuze. Maar niet iedereen kijkt naar zo'n uitleg. En zo kan het gebeuren dat een partij een keuze voor een standpunt heeft, maar de uitleg meer lijkt te horen bij het tegenovergestelde. Zoals het uitbreiden van agrarische ondernemingen. Er is een vraag of dat mogelijk moet zijn, indien de boer ook investeert in de natuur. Het CDA kiest voor 'oneens' (net als SAN). Bij SAN lijkt de uitleg daarvoor plausibel, bij het CDA lijkt de uitleg aan te geven dat het antwoord juist 'eens' zou moeten zijn.

Zo staat er daarnaast een vraag over bijverdienen met een bijstandsuitkering. Tijdens het debat van De Gelderlander was VVD tegen en volgde CDA die stelling. In de kieswijzer van De Gelderlander staat juist bij CDA dat ze voor bijverdienen zijn. Het CDA weet blijkbaar zelf niet of ze nu voor of tegen moeten zijn.

Al met al: een 'kieshulp' is zeker een leuk middel om snel over wat onderwerpen iets te weten te komen. Maar inhoudelijk blijkt er dus voldoende niet te kloppen dat je niet altijd op de uitslag kunt vertrouwen. Lees dus zeker de argumentatie van de partijen. Of beter: bekijk het verkiezingsprogramma van iedere partij.

En zelfs met al die programma's... kijk ook eens naar de programma's van vier jaar geleden en zie wat daarvan terecht is gekomen in de afgelopen vier jaar. De coalitie heeft niet bereikt wat ze had kunnen bereiken. Kies daarom ook voor een kandidaat waarbij jij denkt dat die voor jou het verschil gaat maken.