Poliflw

Door Gert-Jan Segers op 17 april 2020 om 08:30

Zoals jullie weten zijn er over minder dan een jaar weer Tweede Kamerverkiezingen en daarom is het nu opnieuw een vraag wie dan namens de ChristenUnie de lijsttrekker zal zijn. Om het persoonlijker te maken: het is dan de vraag of ik daar opnieuw beschikbaar voor ben.

Elke politieke functie is een gegeven functie. Je kunt alleen maar volksvertegenwoordiger of bestuurder zijn als kiezers en partijgenoten jou hun vertrouwen geven. En dat is nooit vanzelfsprekend. Een wijze oud-wethouder zei me een keer dat iedereen bij elke verkiezing weer ‘op nul staat’ en dat je nooit rechten aan een functie kunt ontlenen. En zo is het. Daarom heb ik een ronde gemaakt langs mensen met wie ik het meest intensief samenwerk, langs het Landelijke Bestuur, langs betrokken partijleden en heb ik hen om advies gevraagd. Hen de vraag gesteld of zij denken dat ik ook deze keer de aangewezen persoon ben voor het lijsttrekkerschap. En ik heb de indruk dat ze eerlijk en niet alleen maar beleefd zijn geweest.

Ook bij ons thuis heb ik er opnieuw uitgebreid over gesproken met Rianne en onze drie dochters (‘Pap, wat vindt God ervan?’). Zij weten dat als ik bereid ben om opnieuw lijsttrekker te zijn dat het ook hen wat kost. En als ik spreek over een roeping voor mijn huidige rol – zoals ik geloof dat we allemaal op onze plek zijn geroepen – dan kan het niet zo zijn dat ik me geroepen zou voelen, terwijl zij het alleen maar vreselijk vinden. Rian en de meiden waren zeker niet alleen maar beleefd, stelden hun vragen en vertelden hoe zij de afgelopen jaren hebben ervaren. Mooie, eerlijke gesprekken waarna ook thuis het licht op groen ging.

De huidige ellendige Coronacrisis heeft veel donkere kanten, we hebben er allemaal in meer of mindere mate mee te maken, maar heeft er ook toe geleid dat het jawoord van Rianne en onze dochters nu is gevolgd door een periode waarin we veel samen zijn en bijna iedere avond samen rond de eettafel zitten. Dat beschouwen we – naast alle moeite in deze crisis – in deze periode maar als een ‘blessing in disguise’ voordat ik straks weer meer op campagnepad ben.

Uiteraard heb ik ook mijzelf intensief bevraagd. Om lijsttrekker van onze prachtige partij te kunnen zijn, heb je naast vertrouwen van je directe omgeving en partij, vooral ook energie, ideeën en arbeidsvreugde nodig. Terugblikkend op de afgelopen jaren ben ik dankbaar voor de verantwoordelijke positie die we als partij – in dorpen, steden, provinciaal, landelijk en zelfs internationaal – mogen innemen en vooral voor de manier waarop we dat met hart en ziel doen. Het is echt bijzonder dat een christelijke partij als de onze in deze tijd op zoveel plekken zo’n doorslaggevende rol vervult. Ik voel me ook zeer gezegend met een eerste kring van kundige en bevlogen mensen met wie ik op een heel inspirerende manier samenwerk.

Ik heb eind vorig jaar een essay geschreven – ‘De verloren zoon en het verhaal van Nederland’ – en daarin mijn gedachten over en idealen voor ons land opgeschreven. Ik wil me de komende jaren met vernieuwde kracht en als hoopvolle realist inzetten voor een samenleving waarin we weer aandacht hebben voor elkaar en voor wat echt telt. Dat die samenleving geen utopie is, blijkt juist in deze crisis waarin we op zoveel plekken nieuwe saamhorigheid en naastenliefde zien. En last but not least, merk ik dat mijn hoop en wens om juist ook in Den Haag een navolger van Christus te zijn eerder toeneemt dan afneemt.

Kortom. Mijn ronde langs partijgenoten, mijn gesprekken aan de eettafel thuis en mijn eigen introspectie – de gesprekken met mezelf – hebben ertoe geleid dat ik jullie nu deze brief schrijf en me bij deze beschikbaar stel. Ik dank het Landelijk Bestuur voor het vertrouwen in mij en in mijn voordracht. Het laatste woord zal straks aan de kiezer zijn. Ik hoop zeer dat het vertrouwen in de ChristenUnie als een hoopvolle en verantwoordelijke partij en in mijzelf als meewerkend voorman bij de komende verkiezingen verder zal groeien. Dat begint met het vertrouwen en de steun van jullie. Die heb ik de afgelopen jaren op een hartverwarmende manier ervaren en ik zie er zeer naar uit om ook de komende periode samen met jullie te blijven optrekken en dienstbaar te zijn aan God en onze naaste.

Op hoop van zegen!

Door Carla Dik-Faber op 10 april 2020 om 13:45

De volgende gezondheidscrisis voorkomen

En toen bleek het leven toch niet zo maakbaar als we dachten. We zijn de grip erop verloren. Nooit hebben we dit eerder meegemaakt. En hoe lang het gaat duren weet niemand. Eén ding is zeker: deze crisis is een wedstrijd van lange adem. Dat ondervinden we allemaal, elke dag weer. En dat geldt des te meer voor het zorgpersoneel. Dag en nacht bekommeren zij zich om een zieke medemens, op de Intensive Care, in een zorghotel, een verpleeghuis, of waar dan ook. Een aantal van hen ken ik persoonlijk, in de kring van familie en vrienden. We voelen allemaal diepe dankbaarheid jegens hen en hun collega’s.

De impact van deze crisis is enorm. Voor de mensen in de zorg, voor opa’s en oma’s die hun (klein)kinderen niet meer zien, voor patiënten en nabestaanden, voor mensen met een verstandelijke beperking, voor ggz-patiënten, voor ouders die ineens thuisonderwijzers zijn geworden, voor kinderen die hun klasgenootjes missen, voor ondernemers die vrezen voor het voortbestaan van hun bedrijf, voor… voor wie niet eigenlijk? En juist nu zijn we beperkt in onze sociale contacten, mogen we onze dierbaren niet vasthouden. Dan is het zo moeilijk om te delen.

Na de coronacrisis komt de volgende gezondheidscrisis op ons af.

Je hoeft geen afgestudeerd psycholoog te zijn om te zien dat deze crisis veel impact zal hebben op onze geestelijke gezondheid. Ik maak me daar grote zorgen over. Een verblijf op de IC kan een traumatiserende ervaring zijn. Maar ook wie niet op de IC belandt, of zelfs helemaal niet ziek wordt, kan te maken hebben met gevoelens van verdriet, onzekerheid, angst en rouw. Afgelopen week waarschuwde Diederik Gommers in de Tweede Kamer voor burn-outs onder het zorgpersoneel. Eigenlijk zouden ze allemaal direct met vakantie moeten gaan als het wat rustiger wordt met patiënten, maar hoe dan? We zien dat ziekenhuizen, soms ook verpleeghuizen, voor hun personeel nu eigen nazorg organiseren. Dat wordt als positief ervaren. Maar hoe is dat voor de lange termijn?

Het is belangrijk dat de overheid, maar ook de samenleving als geheel, gaat nadenken over de psychische impact van het coronavirus. Anders hebben we straks een samenleving met heel veel posttraumatisch stresssyndroom. Gelukkig zien we mooie initiatieven waarbij mensen elkaar helpen. Zo is de ChristenUnie samen met kerken en maatschappelijke organisaties #nietalleen gestart, een platform waar mensen die hulp vragen en bieden elkaar kunnen vinden. Dat is prachtig en nodig. Nu én na de crisis. Hopelijk houden we het omzien naar elkaar langer vol dan de coronamaatregelen en blijven we ook daarna kaarten en bloemen sturen, voor elkaar koken, de hond uitlaten of een boodschap doen.

Na de crisis neemt de vraag naar ggz en geestelijke zorg waarschijnlijk alsnog toe. Wachtlijsten die voor deze crisis al lang waren, dreigen dan alleen maar langer te worden. We hebben als ChristenUnie het kabinet met steun van de hele Kamer opgeroepen om op korte termijn preventieve maatregelen te nemen om de negatieve gevolgen voor het mentale welzijn van mensen te beperken. Daarnaast willen we dat scenario’s worden uitgewerkt om de toenemende vraag naar ggz en geestelijke zorg op te vangen. We kunnen ons daar nu al op voorbereiden. Zodat mensen de hulp krijgen die ze nodig hebben. Daar ligt een taak voor de overheid en voor de samenleving als geheel. Voor u, jou en mij. Het lijden komt heel dichtbij, maar Pasen geeft ons verwachting en hoop.

Door Gert-Jan Segers op 8 april 2020 om 15:20

Dat was de boodschap van de Minister-president en de Minister van Volksgezondheid tegen ons bij hun persconferentie van gisteren. Dank daarvoor. Maar ik wil het ook tegen hen zeggen. Houd vol! Want dit is een strijd van een lange adem. Maar het is nog belangrijker om dit te zeggen tegen al die geweldige mensen in de zorg: houd vol! We hebben ze namelijk nog lang heel hard nodig.

Dan moeten we er wel voor zorgen dat zorgmedewerkers het kunnen volhouden. De stress, de tragedies, het telefonisch moeten informeren van familieleden. Het hakt er enorm in. Diederik Gommers waarschuwde vanochtend voor burn-outs. We zien nu dat ziekenhuizen en instellingen eigen nazorg organiseren en dat de landelijke organisatie voor traumazorg, ARQ-IVP, gespecialiseerde hulp biedt. Dit is goed voor de korte termijn.

Maar ook op de lange termijn moeten we oog hebben voor mentale hulp aan patiënten, hun familie en nabestaanden, zorgpersoneel, mantelzorgers, ggz-patiënten en mensen met mentale klachten door deze crisis. Is het kabinet bereid om dit op te pakken en welke rol kan preventie hierin spelen? Want als we niets doen, hebben we straks een samenleving met heel veel PTSS.

Vorige week heb ik aandacht gevraagd voor geestelijke verzorging. Ik dank de minister dat hij hier aandacht aan besteed in zijn brief. Mensen hebben hier echt behoefte aan, zeker in de verpleeghuiszorg en zeker in de stervensfase. In deze fase is er meer ruimte voor bezoek van familie, het zou goed zijn als deze ruimte er ook komt voor geestelijk verzorgers, predikanten en priesters, zeker nu veel instellingen zelf geen geestelijke verzorger meer in dienst hebben. Wil de minister hiervoor een oproep doen aan instellingen?

Dan nog een aantal korte vragen:

1.    Er is nog steeds een tekort aan beschermingsmiddelen. In de acute zorg, verpleeghuiszorg, maar ook de gehandicaptenzorg, de thuiszorg en bij de huisartsen zijn die nodig. Wanneer komt er meer duidelijkheid over de verdeling?

2.    Welke prioritering komt er in het testbeleid als we straks overgaan naar de 1,5 meter-samenleving? Komt er een testprotocol vanuit het RIVM voor het serologisch testen van specifieke groepen?

3.    Op dit punt leven er ook veel vragen over de app, waarover de minister van VWS gisteren sprak. Zeker als het gaat om onze privacy. Wil de minister nog eens aangeven waarom deze app cruciaal is en hoe onze privacy beschermd blijft?

4.    Dan het economisch pakket. Goed dat 90% van de loonkosten vergoed gaan worden. Maar wat als een groot deel van de kosten bedrijfskosten zijn die in deze lockdown gewoon doorlopen terwijl je omzet nihil is geworden? Ik denk specifiek aan de sierteelt. Als de dóórlopende bedrijfskosten in deze sector niet worden vergoed, zullen veel ondernemers de komende weken alsnog omvallen. Ik vraag het kabinet om specifiek voor deze sector een regeling uit te werken die grote en kleine bedrijven in deze sector helpen. Graag een reactie.

5.    Een groep waar onze fractie zich speciaal nog zorgen om maakt, zijn vrouwen en mannen in de prostitutie. Vrouwen verdwijnen van achter de ramen naar de thuisprostitutie, met alle risico’s van dien. Hoe kan deze groep worden geholpen en de online advertenties voor thuisprostitutie worden stopgezet?

6.    Ik zou graag een update willen over de Europese discussie over onderlinge hulp. Goed dat we hulp hebben aangeboden en laten zien dat we solidair zijn, maar ook goed dat we als Nederland een streep trekken bij Eurobonds.

7.    Tot slot, er dreigt ook een humanitaire ramp op de Griekse eilanden onder vluchtelingen daar. Wat doet Nederland om Griekenland en de mensen op de eilanden concreet te helpen?

Vrijdag is het Goede Vrijdag, de dag van het lijden, en dan klinkt het Erbarme Dich. Ontferm u over ons, Heer. En dat is een gebed voor al de zieke mensen, de mensen in de zorg, voor ons allemaal. En het mooie van Pasen is dat het daarna ook zondagmorgen wordt, de dag van de opstanding, de dag van nieuwe hoop. En in die wetenschap zeg ik het dan ook nog maar een keer: houd vol!

Door Gert-Jan Segers op 26 maart 2020 om 13:20

Het is zo erg om te zien. Een oude vrouw die achter het raam van een verpleeghuis alleen nog maar kon zwaaien naar haar dochter en kleindochter. Zoveel mensen die angstig zijn. Bang om ziek te worden. Bang om hun baan, hun bedrijf te verliezen. Bang om een geliefde te moeten missen.

En zoveel zieke mensen. Hartverscheurende verhalen over doodzieke patiënten die hun geliefde en hun kinderen achter hebben moeten laten en nu op de Intensive Care liggen met de afschuwelijke angst om alleen te moeten sterven. En dan maar hopen dat er nog een verpleger is die even hun hand kan vasthouden. Zodat ze niet helemaal alleen in het donker zijn.

Wat zou het fijn zijn als we nu al zouden weten wanneer dit klaar is. Maar we weten het nog niet. En je zou willen dat we nu al weten dat dit ergens goed voor is. Dat we er vriendelijker van gaan worden. Dat we beter voor elkaar gaan zorgen. Beter weten wat echt belangrijk is in ons leven.

Het is waar dat we nu merken hoeveel goede zorg er nu voor elkaar is. Er zijn heel veel hartverwarmende initiatieven van behulpzame mensen die hulpbehoevenden laten weten dat ze er niet alleen voor staan. Op de site www.NietAlleen.nl, een initiatief van maatschappelijke organisaties en de kerken, zijn in één week tijd al zo’n 1000 van dat soort initiatieven bij elkaar gebracht. We blijken verrassend veerkrachtig en zorgzaam. Maar of dat blijvend is, weten we niet.

We bevinden ons in het oog van de storm. De ellende raast door ons land en het is nog te vroeg om te voorspellen hoe we onszelf in het najaar weer zullen aantreffen. Het enige wat we zeker weten is dat we hier en nu moeten doen wat we kunnen.

Ik wil de mensen die in de zorg in de frontlinie staan ook uit de grond van mijn hart bedanken en ik wens hen heel veel kracht toe. Juist ook als dit langer duurt dan gedacht.

Ik wil het kabinet bedanken voor de crisisbestrijding en wijsheid toewensen. En aanmoedigen om de belofte van de minister-president te houden dat we niemand in de steek laten. Het is ook goed om te zien dat naast het economische steunpakket er ook aandacht is voor voedselbanken en mensen in de GGZ en dat er nu geen huisuitzettingen zullen plaatsvinden. Maar ik mis in de brief aandacht voor daklozen, de mensen waarvoor het Leger des Heils vandaag de noodklok heeft geluid. Graag een reactie.

Ik heb nog zes andere vragen:

Diederik Gommers had gisteren geen geruststellende mededeling over de IC-capaciteit. Wat zijn de noodscenario’s?

Kan de Minister van VWS al meer vertellen over de testcapaciteit, ook in het licht van signalen van medici en wetenschappers die zeggen dat er nu al meer getest kan worden?

In het Verenigd Koninkrijk zijn er nu goedkope zelftesten aangeschaft die snel aangeven of je corona hebt gehad. Kunnen die ook in Nederland worden aangeschaft? En kan de test op betrouwbaarheid niet Europees plaatsvinden, in plaats van dat al die landen dat los van elkaar doen? Deze test zou ons beleid zoveel preciezer maken. En zou ook bijvoorbeeld de gehandicaptenzorg enorm helpen.

Dhr. Gommers voerde ook een pleidooi voor betere coördinatie met betrekking tot de ziekenhuiscapaciteit. Waarom is dat pleidooi nog steeds nodig?

Moeten we niet in ieder geval op Schiphol testen? Zeker nu duizenden Nederlanders weer vanuit allerlei buitenlanden gaan terugkeren, met alle risico’s van dien.

Een aanmoediging: communiceer helder en voorkom onduidelijkheid, zoals na de persconferentie van maandag. Ik vraag die helderheid voor scholieren, studenten, ondernemers, bewoners van verpleeghuizen en hun familieleden. En al die andere Nederlanders die nu op u rekenen.

Later die dag heb ik op verzoek van minister Grapperhaus en samen met collega Kees van der Staaij telefonisch overlegd met vertegenwoordigers van kerken over hun rol in deze crisis en hun aanbod om te helpen waar nodig en hun gebouwen beschikbaar te stellen.

Ondertussen zaten partijgenoten Carola Schouten en Arie Slob met andere leden van het kabinet en experts in crisisoverleg, wat leidde tot sluiting van scholen en de horeca. Een zondag zoals we die als land, en ook ikzelf, nooit eerder hebben gehad.

Een voortwoekerend virus heeft hele delen van de wereld lam gelegd en ons tot een ander leven gedwongen. Voor zover we de illusie hadden meesters te zijn van ons eigen leven, dan zijn we daar hopelijk van genezen.

Het Coronavirus is sterker dan onze afweer en dan de vaccins die we tot nu toe hebben. Het veegt onze totaal volgeplempte agenda’s halfleeg. Het laat ons zien hoe afhankelijk we zijn van elkaar. We zijn afhankelijk van het eten van boeren, van het werk van werkgevers, van opdrachten van klanten, van inkomen, van kundig en toegewijd zorgpersoneel, van leerkrachten, van elkaar.

Opeens merk je hoe kwetsbaar we zijn. Hoe vaak je op normale dagen de hand van een ander schudt. En hoe afhankelijk we zijn van een ingenieus sociaal en economisch systeem dat we niet langer als vanzelfsprekend kunnen beschouwen. Overigens blijkt opeens ook dat voor sommige mensen wiet en toiletpapier tot hun eerste levensbehoeften behoren. Een crisis haalt niet bij iedereen het beste naar boven. En natuurlijk koester ik zelf mijn tijdelijke politieke overwinningen met de sluiting van coffeeshops en bordelen. Maar daarna moeten we vooral om ons heen kijken en zien dat we elkaar nog hebben. En dat we op elkaar zijn aangewezen.

Mijn eigen moeder bevindt zich in een bij dit niets ontziende virus kwetsbare groep. Met haar honderdduizenden anderen. Dat doet het appel op ons om allereerst naar hen om te zien. In Italië is het soms zo dramatisch dat een oudere alleen moet sterven, omdat iedereen uit angst voor besmetting op afstand blijft. Ik hoop en bid dat dat hier niet zal gebeuren en dat als het virus verder toeslaat we de moed hebben om dan toch naast een stervende te gaan zitten. Als een kleine navolging van pater Damiaan die in de 19e eeuw op een eiland in de Grote Oceaan zich inzette voor leprozen. Niemand mag in de steek gelaten worden, zeker niet in het stervensuur.

Als ook iets is toegenomen, dan is het wel mijn diepe respect en enorme waardering voor mensen die in de zorg aan het front staan. Met risico’s voor de eigen gezondheid wordt nu in ziekenhuizen met grote toewijding zorg verleent aan mensen die soms dood- en doodziek zijn.

Het mooie van deze beproeving is ook dat veel mensen opstaan en van alle kanten hulp wordt geboden. Studenten bieden zich aan om vrijwilliger te worden in ziekenhuizen en bij kinderopvang. Kerken en christelijke organisaties zijn hard aan het werk om ervoor te zorgen mensen die willen helpen en mensen die hulp nodig hebben elkaar kunnen vinden. Op Twitter waar we anders elkaar hele dagen verbaal te lijf gaan, bieden mensen die nu tijd over hebben zich aan om in te springen waar ze mensen tekortkomen.

Politiek is er opeens een bereidheid om de kleine meningsverschillen, waarover we anders hele dagen kibbelen, opzij te schuiven en samen te werken in een nationale bestrijding van deze crisis. De tweets van politici die het kabinet tot van alles oproepen beschouw ik maar als onbeholpen pogingen daarbij.

En woensdag is er een Dag van Nationaal Gebed waar iedereen aan mee kan doen. Zie ook: https://portal.eo.nl/zondag/nationaal-gebedDat is een mooi moment om onze zorgen bij God te brengen, want wat er ook gebeurt, Hij is erbij. En het is een mooi moment om te bidden voor geliefden en voor iedereen die nu onze steun nodig heeft.

Ons leven valt even stil om vervolgens het leven weer te herontdekken. In een hectisch en jachtig leven waarin we elkaar vaak kwijt zijn, zien we elkaar nu weer en merken we dat we elkaar heel hard nodig hebben.

(Deze column verschijnt morgen ook in het Nederlands Dagblad)

Lof voor al het personeel in de zorg, dat extra risico loopt maar zich met hart en ziel inzet voor de zieke medemens.

Alle mensen die te maken hebben met het virus wens ik beterschap.

En ik wil graag mijn medeleven betuigen aan de nabestaanden van de zes mensen die inmiddels zijn overleden.

Ondertussen handelt het kabinet. Het luistert naar experts en met zijn beste weten doet het kabinet zo goed mogelijk wat het kan.

Hoewel niemand hier kan pretenderen alles te weten, is het wel goed om dit debat te voeren, omdat we met elkaar wel meer weten en in de aanscherping de bestrijding van deze pandemie kunnen verbeteren.

Toch hebben veel mensen het gevoel dat Nederland steeds een stap achter loopt: het virus verspreidt zich snel en de maatregelen die worden genomen lijken steeds te laat te komen. Die emotie is heel begrijpelijk.

Juist op dat soort momenten is communicatie cruciaal:

Eerlijkheid, suggereer niet dat alles onder controle is, terwijl dat niet zo is.

Vaker, dagelijkse persconferentie om de actuele stand van zaken toe te lichten.

De overheid mag wat mij betreft ook duidelijker maken waaróm we deze maatregelen nemen en het anders aanpakken dan andere landen.

Toegankelijk: inmiddels is er een gebarentolk aanwezig bij de persconferenties, waarmee uitvoering wordt gegeven aan een motie van de ChristenUnie.

Het is goed dat vandaag verdergaande maatregelen zijn genomen. Het RIVM geeft aan dat de situatie in Nederland aan het kantelen is dat we in een nieuwe fase komen. Een fase waarin we geen grip meer hebben op de infecties en de bron. Dit is zorgelijk, maar het laat ook het belang van stevige maatregelen zien. De capaciteit van onze zorg is niet toereikend voor een hoge piek in het virus, zoals we in Italië nu zien gebeuren. De situatie is ernstig.

We mogen hier niet luchthartig over doen. Het appel op de bevolking om zich te houden aan de voorgestelde maatregelen kan niet indringend genoeg zijn. Je doet dit niet alleen voor jezelf, maar vooral ook voor je kwetsbare medemens. Dierbaren die misschien op hoge leeftijd zijn, maar die we niet kwijt willen. Mensen, vraag je niet af ‘wat kan er met mij gebeuren?’, maar ‘wat kan er gebeuren met mijn naasten’?

Minister Grapperhaus is minister voor de erediensten. Van hem vraag ik om overleg met de kerken over wat er aanstaande zondag gebeurt.

Ik heb een aantal vragen voor het kabinet:

Waarom wordt er niet veel meer getest? Meten is weten.

Niet iedereen wordt meer getest, bijvoorbeeld gezinsleden van mensen die het virus hebben opgelopen en die klachten hebben. Er zijn veel meer mensen ziek dan op de teller van het RIVM staat. Kan dit op een of andere manier inzichtelijk worden gemaakt? Dat is immers die eerlijke informatie.

Het RIVM baseert zich op het uitgangspunt: hoe zieker, hoe besmettelijker. Er zijn in de wetenschap ook andere onderzoeken die lijken aan te tonen dat het virus al wel overdraagbaar is vóórdat er symptomen zijn of als er alleen milde klachten zijn. Ik ben geen wetenschapper, maar dit verontrust mij wel.

Is de minister bekend met de uitspraken van deze wetenschappers, die in een andere richting wijzen? Vindt hij het op basis daarvan nodig om de ingezette strategie om het virus in te dammen verder bij te stellen?

Mensen in de zorg zijn extra kwetsbaar en tegelijkertijd hebben we hen hard nodig. Laten we hen goed beschermen! Zijn er nu voldoende beschermingsmiddelen voor het personeel? Welke afspraken heeft de minister hierover in Europa gemaakt? Welke afspraken heeft de minister met de sector kunnen maken over snelle uitbreiding van het personeel als dat nodig is? En hoe staat het met de capaciteit van onze intensive care-afdelingen?

Er zijn basisvoorzieningen die gegarandeerd moeten worden. Ik denk daarbij niet alleen aan de zorg, maar ook aan onze voedselvoorziening. Hiervoor zal altijd maatwerk nodig zijn. Hoe gaat het kabinet dit aanpakken?

Over het onderwijs zijn veel vragen. Inmiddels weten we dat onderwijsorganisaties en schoolleiders de lijn van het kabinet steunen. En toch is het goed om antwoord te geven op de vraag waarom we nu niet verdergaande maatregelen nemen. En kunnen scholen eigen maatregelen nemen in overleg met de veiligheidsregio? Hoe steunen we de scholen daarbij?

Er zijn ook vragen over vluchten vanuit risicogebieden, die nog steeds worden toegelaten. Waarom wordt daarvoor gekozen?

Als Tweede Kamer zelf hebben we een voorbeeldfunctie. Daarom is het goed dat het Presidium heeft besloten dat we ons hier niet meer in grote groepen ophouden.

Het coronavirus raakt onze economie hard. Het is goed dat het kabinet hiervoor maatregelen neemt. Ondernemers moeten uitstel van betaling kunnen aanvragen bij de Belastingdienst maar velen kunnen momenteel helemaal niet communiceren met de Belastingdienst door de overhaaste invoering van eHerkenning. Hoe wordt dit opgelost?

Welke sectoren worden direct getroffen en welke op de langere termijn? Wat doet het kabinet voor deze sectoren?

Bij de Troonrede sluit onze Koning altijd af met de mooie woorden waarmee hij het kabinet en de Staten-Generaal laat weten dat velen, samen met hem, bidden om wijsheid, kracht en Gods zegen.

Ik wil juist op dit moment die woorden weer onderstrepen. Weet dat velen bidden. En ik doe mee. Want dit is wat we nu meer dan ooit nodig hebben: wijsheid, kracht en zegen.

Lof voor al het personeel in de zorg, dat extra risico loopt maar zich met hart en ziel inzet voor de zieke medemens.

Alle mensen die te maken hebben met het virus wens ik beterschap.

En ik wil graag mijn medeleven betuigen aan de nabestaanden van de zes mensen die inmiddels zijn overleden.

Ondertussen handelt het kabinet. Het luistert naar experts en met zijn beste weten doet het kabinet zo goed mogelijk wat het kan.

Hoewel niemand hier kan pretenderen alles te weten, is het wel goed om dit debat te voeren, omdat we met elkaar wel meer weten en in de aanscherping de bestrijding van deze pandemie kunnen verbeteren.

Toch hebben veel mensen het gevoel dat Nederland steeds een stap achter loopt: het virus verspreidt zich snel en de maatregelen die worden genomen lijken steeds te laat te komen. Die emotie is heel begrijpelijk.

Juist op dat soort momenten is communicatie cruciaal:

Eerlijkheid, suggereer niet dat alles onder controle is, terwijl dat niet zo is.

Vaker, dagelijkse persconferentie om de actuele stand van zaken toe te lichten.

De overheid mag wat mij betreft ook duidelijker maken waaróm we deze maatregelen nemen en het anders aanpakken dan andere landen.

Toegankelijk: inmiddels is er een gebarentolk aanwezig bij de persconferenties, waarmee uitvoering wordt gegeven aan een motie van de ChristenUnie.

Het is goed dat vandaag verdergaande maatregelen zijn genomen. Het RIVM geeft aan dat de situatie in Nederland aan het kantelen is dat we in een nieuwe fase komen. Een fase waarin we geen grip meer hebben op de infecties en de bron. Dit is zorgelijk, maar het laat ook het belang van stevige maatregelen zien. De capaciteit van onze zorg is niet toereikend voor een hoge piek in het virus, zoals we in Italië nu zien gebeuren. De situatie is ernstig.

We mogen hier niet luchthartig over doen. Het appel op de bevolking om zich te houden aan de voorgestelde maatregelen kan niet indringend genoeg zijn. Je doet dit niet alleen voor jezelf, maar vooral ook voor je kwetsbare medemens. Dierbaren die misschien op hoge leeftijd zijn, maar die we niet kwijt willen. Mensen, vraag je niet af ‘wat kan er met mij gebeuren?’, maar ‘wat kan er gebeuren met mijn naasten’?

Minister Grapperhaus is minister voor de erediensten. Van hem vraag ik om overleg met de kerken over wat er aanstaande zondag gebeurt.

Ik heb een aantal vragen voor het kabinet:

Waarom wordt er niet veel meer getest? Meten is weten.

Niet iedereen wordt meer getest, bijvoorbeeld gezinsleden van mensen die het virus hebben opgelopen en die klachten hebben. Er zijn veel meer mensen ziek dan op de teller van het RIVM staat. Kan dit op een of andere manier inzichtelijk worden gemaakt? Dat is immers die eerlijke informatie.

Het RIVM baseert zich op het uitgangspunt: hoe zieker, hoe besmettelijker. Er zijn in de wetenschap ook andere onderzoeken die lijken aan te tonen dat het virus al wel overdraagbaar is vóórdat er symptomen zijn of als er alleen milde klachten zijn. Ik ben geen wetenschapper, maar dit verontrust mij wel.

Is de minister bekend met de uitspraken van deze wetenschappers, die in een andere richting wijzen? Vindt hij het op basis daarvan nodig om de ingezette strategie om het virus in te dammen verder bij te stellen?

Mensen in de zorg zijn extra kwetsbaar en tegelijkertijd hebben we hen hard nodig. Laten we hen goed beschermen! Zijn er nu voldoende beschermingsmiddelen voor het personeel? Welke afspraken heeft de minister hierover in Europa gemaakt? Welke afspraken heeft de minister met de sector kunnen maken over snelle uitbreiding van het personeel als dat nodig is? En hoe staat het met de capaciteit van onze intensive care-afdelingen?

Er zijn basisvoorzieningen die gegarandeerd moeten worden. Ik denk daarbij niet alleen aan de zorg, maar ook aan onze voedselvoorziening. Hiervoor zal altijd maatwerk nodig zijn. Hoe gaat het kabinet dit aanpakken?

Over het onderwijs zijn veel vragen. Inmiddels weten we dat onderwijsorganisaties en schoolleiders de lijn van het kabinet steunen. En toch is het goed om antwoord te geven op de vraag waarom we nu niet verdergaande maatregelen nemen. En kunnen scholen eigen maatregelen nemen in overleg met de veiligheidsregio? Hoe steunen we de scholen daarbij?

Er zijn ook vragen over vluchten vanuit risicogebieden, die nog steeds worden toegelaten. Waarom wordt daarvoor gekozen?

Als Tweede Kamer zelf hebben we een voorbeeldfunctie. Daarom is het goed dat het Presidium heeft besloten dat we ons hier niet meer in grote groepen ophouden.

Het Coronavirus raakt onze economie hard. Het is goed dat het kabinet hiervoor maatregelen neemt. Ondernemers moeten uitstel van betaling kunnen aanvragen bij de Belastingdienst maar velen kunnen momenteel helemaal niet communiceren met de Belastingdienst door de overhaaste invoering van eHerkenning. Hoe wordt dit opgelost?

Welke sectoren worden direct getroffen en welke op de langere termijn? Wat doet het kabinet voor deze sectoren?

Bij de Troonrede sluit onze Koning altijd af met de mooie woorden waarmee hij het kabinet en de Staten-Generaal laat weten dat velen, samen met hem, bidden om wijsheid, kracht en Gods zegen.

Ik wil juist op dit moment die woorden weer onderstrepen. Weet dat velen bidden. En ik doe mee. Want dit is wat we nu meer dan ooit nodig hebben: wijsheid, kracht en zegen.

Door Carla Dik-Faber op 17 februari 2020 om 23:13

Vandaag stuurde minister Hugo de Jonge het onderzoek naar de Kamer over euthanasie en psychiatrie. Het onderzoek laat zien hoe belangrijk het is dat huisartsen, psychiaters en andere behandelaars de doodswens van hun patiënt serieus nemen en bespreekbaar maken.

Dit gebeurt nu nog te weinig, waardoor veel patiënten hun heil zoeken bij het Expertisecentrum Euthanasie (voorheen: de Levenseindekliniek). Het Expertisecentrum concludeert echter dat achter 60% van de euthanasieverzoeken een hulpvraag om verder te leven schuil gaat. Deze hulpvraag, die zich kan uiten in een doodswens, moeten we te allen tijde serieus nemen. Patiënten verdienen hierbij goede hulp en ondersteuning.

Dit is een belangrijke oproep aan de verschillende beroepsgroepen: ga het gesprek over een doodswens altijd aan. Want in de meest gevallen willen mensen geen euthanasie, maar willen ze dat er naar hen geluisterd wordt.

Door Carla Dik-Faber op 30 januari 2020 om 14:47

De geborgenheid in onze samenleving

In de nadagen van je leven komen vaak heel veel vragen bij elkaar. Vragen over zorg en afhankelijkheid, over eenzaamheid en zingeving. Over loslaten, gemis en gebrek aan verbondenheid met anderen.

We weten dat er in ons land een groep mensen is met het gevoel dat hun leven ‘voltooid’ is. Ze zijn niet ernstig ziek en ze hebben niet te maken met uitzichtloos lijden en ze kunnen dus ook geen beroep doen op de bestaande euthanasiewet. Maar tegelijkertijd hebben zij, zoals dat heet, wel een actieve doodswens en een wens tot levensbeëindiging. Eerder werd dat wel ‘voltooid leven’ genoemd.

Dat is een pijnlijk besef. Achter deze groep gaan vele individuele verhalen schuil en het is goed dat we vandaag door onderzoek naar dat ‘voltooid leven’ meer te weten zijn gekomen over deze mensen en de zorgen die zij hebben. Het is goed dat we door dat onderzoek, maar ook via verhalen in de mediaen uit gesprekken in onze eigen omgeving meer over hen horen.

Dan blijkt dat er veel misverstanden over deze mensen bestaan. In het maatschappelijke en politieke debat worden de mensen om wie het gaat wel eens afgeschilderd als autonome burgers die na een geslaagd leven graag regie hebben over hun eigen dood, over ‘voltooid leven’.

Vandaag blijkt opnieuw dat de praktijk weerbarstiger is. De term ‘voltooid leven’ geeft volgens het onderzoek zelfs een te romantische voorstelling van zaken. De onderzoekers hebben geen 70+’er gevonden die zonder te lijden, toch dat gevoel van een ‘voltooid leven’ heeft. En een opvallend groot deel (28%) van de mensen met een wens tot levensbeëindiging heeft deze doodswens al hun hele leven – niet pas sinds ze oud zijn en hun leven ‘voltooid’ is.

Wie zijn zij wel?

De werkelijkheid is dus gelaagder, diffuser, vaak zelfs tegenstrijdig. Ouderen (het onderzoek gaat uit van 55+’ers) met een stervenswens hebben meestal ook een wens tot leven, die voor vier van de vijf ouderen net zo zwaar of zelfs zwaarder weegt dan de wens om te sterven. Hun doodswens kan toenemen of afnemen, afhankelijk van de situatie. En vaak zijn er aanwijsbare redenen waarom de gedachte aan de dood er is: gepieker, gezondheidsproblemen en het gevoel anderen tot last te zijn. Soms zijn er financiële of andere zorgen die de doodswens versterken.

Mensen met een actieve doodswens zijn, kortom, heel verschillende mensen. Mensen met gevoelens, met twijfels en zorgen, met vaak een wens naar een ánder leven. Dat zij een doodswens hebben, is dan vooral omdat zij dít leven niet willen.

Indringend appèl

Als we weten dat veel van deze mensen vooral een wens naar een ánder leven hebben, dan staan we voor de vraag hoe we deze mensen het beste kunnen ondersteunen. Het onderzoek van vandaag is in die zin niet alleen een inzicht gevend rapport om beter begrip te krijgen van de nood achter de doodswens van ouderen die niet ernstig ziek zijn, maar is ook een indringend appèl aan politiek, aan samenleving en aan iedere Nederlander – ieder met zijn eigen verantwoordelijkheid – om werkelijk om te zien naar de naaste. Om bij te dragen aan een samenleving waarin voor iedereen een betekenisvolle plaats is.

En ik besef al te goed dat we niet in staat zullen blijken om alle gedachten aan de dood of al het lijden dat daarachter zit weg te nemen. Ik heb van dichtbij gezien hoe mensen kunnen lijden aan het leven en weet hoe machteloos je je soms kunt voelen.

Tegelijkertijd is er veel dat we wél kunnen doen: goede zorg leveren, eenzaamheid tegengaan, ouderen en ouderdom meer waarderen, zorgen voor goede leef- en woonomstandigheden voor ouderen, meer begeleiding bij vragen over zingeving.

We – als samenleving – zullen met elkaar de uitdaging moeten aangaan om er voor de ander te zijn. Want als we weten dat een stervenswens niet eenduidig is, dan ligt hier onze gezamenlijke verantwoordelijkheid.

Geen makkelijke oplossingen – zoals een pil

Niet dat dat makkelijk is. Het onderzoek van vandaag maakt dan ook duidelijk dat we de vraag achter voltooid leven nooit kunnen oplossen met een ‘wet’ of met een levenseindepil. Ingewikkelde vragen wachten niet op makkelijke antwoorden. Het is niet ‘one size fits all’.

Ook dokters hebben aangegeven de levenseindepil geen goed idee te vinden. Het zou hen opzadelen met een onmenselijke taak: het helpen doden van een gezond mens.

Voorstanders spreken over autonomie en zelfbeschikkingsrecht, maar uit het onderzoek van vandaag blijkt die zelfbeschikking als het gaat om een doodswens erg relatief. Want diezelfde pil is voor een veel grotere groep mensen een levensgroot risico. Zij kunnen hun gevoel van veiligheid verliezen en zich sneller overbodig voelen. Een wettelijke mogelijkheid wordt voor iedereen een optie. Ik herinner mij de vraag van een student, tijdens een politieke jongerenavond van GroenLinks en D66 over dit thema, die vroeg: ‘wie beschermt mij als ik een slechte dag heb?’

Volgens mij is dat wat er op het spel staat. De geborgenheid in onze samenleving. Het lijkt alsof we kwetsbare mensen opgeven, in plaats van dat we er voor hen willen zijn. Het onderzoek noemt het de ‘staatsverplichting’ tot bescherming van kwetsbare personen - die opdracht moeten we héél serieus nemen.

Door Carla Dik-Faber op 30 september 2019 om 11:02

Grote vragen rond uitzichtloos lijden kinderen

Het is intens verdrietig als kinderen zo ziek zijn dat ze uitzichtloos lijden. We kunnen dat lijden niet altijd wegnemen en zullen dat ook nooit kunnen. Het is belangrijk dat we dat lijden wel zoveel mogelijk verlichten door goede zorg en aandacht. En in de laatste levensfase de pijn verzachten, bijvoorbeeld door palliatieve sedatie.

Inzetten op palliatieve zorg

Uit het onderzoek blijkt dat ouders te weinig betrokkenheid ervaren bij de zorg in de laatste levensfase. Daarnaast is er nog veel te winnen door de kennis bij artsen en ouders over palliatieve zorg bij kinderen, waaronder palliatieve sedatie, te vergroten, bijvoorbeeld via het onlangs opgerichte Kenniscentrum Kinderpalliatieve Zorg. De expertise die zij opdoen moet een plek krijgen in de richtlijnen die daarvoor gelden.

Rond het sterfbed van een kind dringen zich grote vragen op. Goed dat Minister De Jonge daarover het gesprek met de artsen aangaat. Wat de ChristenUnie-fractie betreft is een verdere verruiming van de euthanasiewet niet het antwoord. Je kunt van kinderen op deze leeftijd niet vragen om zelf te beslissen over het eigen levenseinde. Maar we zijn hen wel verplicht de beste zorg te verlenen en de pijn zoveel mogelijk te verzachten. Daar moeten we dan ook vol op inzetten.