In de raadsvergadering van 21 mei heeft GroenLinks het woord gevoerd over de WMO bezuinigingen, het beleidskader lokale omroep en de mobiliteitsvisie.
Bezuinigingen WMO (Van der Zanden)
Voorzitter, “zorg op maat voor iedereen die dat nodig heeft” en “aandacht en waardering voor vrijwilligers en mantelzorgers”. Dat zijn de twee uitgangspunten op basis waarvan GroenLinks naar deze nota heeft gekeken. Deze uitgangspunten zijn echter niet van ons, wij hebben deze gevonden in de flyer van raadslid Piena van de gemeenteraadsverkiezingen uit 2018. Naar aanleiding van deze uitgangspunten zullen wij vanavond dan ook voorstellen in gaan dienen om de standaard scootmobiel en het mantelzorgcompliment te gaan behouden.
Voorzitter, nu het College met deze raadsnota komt om een aantal bezuinigingen door te voeren bij de WMO is het goed om nog eens te kijken wat nu eigenlijk het uitgangspunt is van de huidige WMO uit 2015. Het gaat er dan om dat mensen langer thuis kunnen blijven wonen met behulp van het eigen netwerk en eventuele ondersteuning van de gemeente. Concreet gezegd gaat het dan om ouderen en mensen met een beperking. Volgens de WMO zijn gemeenten verplicht om deze groepen te compenseren door het aanbieden van voorzieningen en ondersteuning.
Mantelzorgcompliment
De WMO legt de nadruk op het feit dat mensen gebruik moeten maken van hun eigen netwerk om zo lang mogelijk thuis te kunnen blijven wonen. Dit betekent dat er een groot beroep gedaan wordt op de omgeving van iemand die hulpbehoevend is. De heer Huijsmans die vorige week insprak bij de gemeenteraad verwees bijvoorbeeld naar een rapport van Mezzo, de landelijke vereniging voor mantelzorgers, uit 2014 waaruit blijkt dat mantelzorgers tot rond de 1100 euro per jaar kwijt zijn aan kosten die te maken hebben met mantelzorg. Uit dit onderzoek blijkt ook dat 55 procent van de mantelzorgers financieel krap zit en 15 procent niet kan helpen zoals ze dat eigenlijk zou willen omdat dit te veel geld kost. Met al hun inzet en werk zorgen mantelzorgers, die gewoon gratis werken, ervoor dat in Nederland veel zorgkosten bespaard worden. De huidige mantelzorgbijdrage zien wij dan ook als een erkenning voor al het werk dat door mantelzorgers elk jaar gedaan wordt. Ook de Adviesraad Sociaal Domein pleit in haar advies over deze nota voor het handhaven van het huidige mantelzorgcompliment. Op deze manier kunnen mantelzorgers zelf bepalen op welke manier ze de mantelzorgvergoeding inzetten.
Het College geeft aan dat ze in plaats van het mantelzorgcompliment voortaan activiteiten wil gaan organiseren die inhoudelijk interessant zijn voor meerdere doelgroepen mantelzorgers. Naar onze mening hebben we het dan toch echt over iets heel anders, namelijk activiteiten om mantelzorgers te ondersteunen in hun werkzaamheden. Dat is iets dat volledig los staat van het mantelzorgcompliment.
AMENDEMENT
Scootmobiel
Voorzitter, het VN-verdrag voor de rechten van personen met een handicap geeft in artikel 20 aan: “de staten die partij zijn nemen alle effectieve maatregelen om de persoonlijke mobiliteit van personen met een handicap met de grootst mogelijke mate van zelfstandigheid te waarborgen onder meer door” mensen met een beperking zo zelfstandig mogelijk hun leven moeten kunnen indelen met de hulpmiddelen die ze daarbij nodig hebben. Ze moeten hierbij ook kunnen kiezen welke hulpmiddelen ze inzetten en op welk tijdstip ze dat doen. Naar de mening van GroenLinks wordt hier niet meer aan voldaan als het voorgestelde beleid m.b.t. de scootmobielen uitgevoerd gaat worden.
In het reglement verkeersregels en verkeerstekens valt de scootmobiel onder de regeling van gehandicaptenvoertuigen. Het is dus zeer nadrukkelijk bedoeld als vervoermiddel voor mensen met beperkingen. Meer concreet gezegd, voor mensen die minder dan 100 meter kunnen lopen. Hieruit volgt dan de logische conclusie dat een scootmobiel niet zoals een elektrische fiets een algemeen gebruikelijke voorziening is, maar een individueel hulpmiddel voor iemand met een beperking. En wat betekent dat nu concreet naar de mening van GroenLinks. Op het moment dat iemand bij de gemeente Oosterhout aanklopt in het kader van de WMO en aangeeft dat hij een hulpmiddel nodig heeft omdat hij niet meer voldoende mobiel is, dient de gemeente in het kader van de WMO te gaan kijken naar de best passende oplossing is om de beperkingen op het gebied van mobiliteit zoveel mogelijk te compenseren. Dat kan dan een pas van de deeltaxi zijn, of een verwijzing naar de scootmobielpool als iemand maar heel af en toe een scootmobiel nodig heeft, maar dat kan ook een voorziening zijn zoals een standaard scootmobiel. Met andere woorden, dit betekent handhaving van de bestaande situatie waarbij ook de standaard scootmobiel een voorziening blijft die door de gemeente Oosterhout verstrekt wordt, wanneer dat nodig is.
Voorzitter, er is nog een ander argument om de standaard scootmobiel als maatwerkvoorziening te handhaven. In deze nota wordt nu wel gezegd dat mensen die voortaan maar zelf aan moeten schaffen, maar op het moment dat mensen een scootmobiel nodig hebben, hebben ze vaak al allerlei andere kosten moeten maken zoals kosten voor een rollator, eigen bijdrage zorgverzekeraar, woningaanpassingen, kosten voor leges gehandicaptenparkeerkaart, kosten voor keuringen en reiskosten naar artsen. Met andere woorden, het hebben van een beperking door ouderdom of chronisch ziek zijn kost geld. En wie chronisch ziek is, wordt vaak arm. Het steeds meer algemeen gebruikelijk maken van voorzieningen die nu nog als maatwerkvoorziening worden aangeboden, zorgt er alleen maar voor dat de al aanwezige armoede bij de groep mensen met een beperking nog groter wordt. En dat heeft vervolgens weer sociaal isolement tot gevolg en kan betekenen dat mensen eerder andere dure zorg nodig hebben. Als je nu een standaard scootmobiel wilt kopen waarmee je tot 45 kilometer kunt rijden, ben je gemiddeld een bedrag tussen de € 3.000 en € 4.000 kwijt. Volgens de cijfers van het CBS is het gemiddelde vermogen per huishouden (zonder eigen huis) per 1 januari 2017 €14.100. Het bedrag voor een standaard scootmobiel is dus een bedrag dat veel mensen niet zomaar even op kunnen hoesten. Het argument van het college dat mensen voortaan maar zelf een standaard scootmobiel aan moeten schaffen, gaat dus niet zomaar op.
Voorzitter, naast deze principiële bezwaren, die bij ons overwegen, zijn er ook nog allerlei praktische bezwaren. Gekoppeld aan deze maatregel is namelijk een uitbreiding van de scootmobielpool. Wij hebben verschillende vragen gesteld over hoe het college dit nu praktisch uitgewerkt ziet. Echte antwoorden komen er niet, want niets is nog duidelijk. Het is dus maar zeer de vraag of deze maatregel de bezuiniging op gaat leveren die er van verwacht wordt, want aan de uitbreiding van de scootmobielpool zitten nog behoorlijk wat haken en ogen. Ook al zouden wij geen principiële bezwaren hebben tegen dit voorstel, dan zouden we hier vanwege het feit dat het praktisch niet is uitgewerkt ook niet mee in kunnen stemmen. Onze praktische bezwaren kunnen in feite teruggevonden worden in de schriftelijke vragen die wij gesteld hebben.
AMENDEMENT
Scootmobiel huidige gebruikers
Het zojuist ingediende amendement moet er voor zorgen dat de standaard scootmobiel als maatwerkvoorziening behouden blijft. Dat amendement heeft zowel betrekking op de huidige gebruikers van een standaard scootmobiel die deze van de gemeente krijgen als op de mensen die per 1 januari 2020 een dergelijke standaard scootmobiel aan gaan vragen bij de gemeente. Voor het geval dat het nodig is, dienen wij nog een ander amendement in, wat inhoud dat iedereen die nu een standaard scootmobiel volgens de WMO krijgt, deze gewoon mag houden en dat de gemeente Oosterhout dus niet overgaat tot het afnemen van standaard scootmobielen van huidige gebruikers. De bestaande gebruikers van een standaard scootmobiel moeten gewoon met rust gelaten worden. Dat hoort wat GroenLinks betreft bij een betrouwbare overheid.
AMENDEMENT
Financiën
Voorzitter, tot slot het financiële plaatje. Het handhaven van de mantelzorgvergoeding in zijn huidige vorm kost een bedrag van € 175.000. Het handhaven van de standaard scootmobiel als maatwerkvoorziening een bedrag van € 89.000. Bij de behandeling van de Perspectiefnota zullen wij met een concreet dekkingsvoorstel komen voor dit bedrag van € 264.000 wat onze amendementen kosten. Dit is in lijn met onze opmerkingen bij de behandeling van de begroting 2019 waarbij wij toen samen met de PvdA naar mogelijkheden hebben gekeken en die ook benoemd hebben om wat minder op het Sociaal Domein te bezuinigen en wat meer op de rest van de begroting.
Mobiliteitsvisie (Van der Pluijm)
Toen wij in februari van dit jaar opiniërend spraken over de mobiliteitsvisie, gaven we aan positief te zijn over de grote lijn. In het concept werd er ingezet op de fiets en openbaar vervoer. De fractie van GroenLinks geeft al jaren aan dat het beeld over mobiliteit in Oosterhout die afslag moest nemen. We zijn er vanzelfsprekend erg blij mee dat dit nu gebeurt.
Wat GroenLinks betreft heeft de nadruk de afgelopen jaren te veel gelegen op bereikbaarheid en doorstroming van het autoverkeer. Fietsers en voetgangers maar ook het openbaar vervoer speelden duidelijk de tweede viool. Goed dat dit nu verandert. Onze fractie hoopt wél dat dit niet alleen op papier verandert. Het is immers een heel andere denkwijze die ook door de ambtenaren en overige adviseurs overgenomen moet worden.
Voorzitter, natuurlijk vindt GroenLinks ook de bereikbaarheid per auto van belang. Niemand is gebaat bij ellenlange files in de stad. Dat is bovendien funest voor de luchtkwaliteit. In de mobiliteitsvisie zien wij een goede verhouding ontstaan. We hopen dat het college deze lijn ook echt vast zal houden.
Kritisch blijven we over de koppeling tussen de mobiliteitsvisie in de uitvoeringsagenda. Het is goed dat er in een bijlage wordt uitgelegd hoe dit proces loopt. Maar de visie blijft wat GroenLinks betreft te weinig richtinggevend om straks tot een goede uitvoeringsagenda te komen. Wij snappen dat niet alles vooraf dichtgetimmerd hoeft te worden, maar nu voelt het alsof er informatie ontbreekt. Immers, de term visie geeft aan dat er ook een visie is over hoe de aandachtspunten worden opgelost. We horen graag van de portefeuillehouder waarom voor deze aanpak is gekozen.
Voorzitter, dan de inhoud. Hierbij gaan we niet alleen in op punten die in de visie staan, maar geven we logischerwijs ook een doorkijkje naar punten die zeker in een uitvoeringsagenda terug zullen moeten komen.
Wat betreft bereikbaarheid zit het grootste knelpunt nog steeds aan de zuidwestzijde van de stad. GroenLinks vraagt voor de oplossing daarvan een open blik. Ga in gesprek met de gemeente Breda, kijk ook naar de toeristische ontwikkelingen bij de Vrachelse Heide en zorg zo voor een integrale oplossing. Bijvoorbeeld de aansluiting van de Bredaseweg op de Lage Molenpolderweg zou een oplossing kunnen zijn, maar alleen als dit tot een significante verbetering leidt. Een andere eventuele oplossing ligt in het aansluiten van de Nieuwe Bouwlingstraat via het Bouwlingplein op de Bredaseweg.
Ga bij het onderzoeken van eventuele oplossingen aan de westzijde overigens wel verder dan alleen de automobilist. Voor fietsers zal het naar verwachting niet beter worden op het kruispunt Trommelen. Het bevreemd GroenLinks dat dit niet terugkomt in de visie. Moeten we daarvoor echt wachten op de uitvoeringsagenda?
Bij het oplossen van de problemen aan de zuidwestzijde van de stad moet wel twee dingen voorop staan. De leefbaarheid mag niet achteruit gaan en er mag zéker geen natuur verloren gaan. Vanwege de leefbaarheid benadrukken wij nu ook opnieuw dat de knip in Wilhelminakanaal-Zuid wat ons betreft gehandhaafd moet blijven. En met uw doelstellingen voor ogen, namelijk autogebruik minder vanzelfsprekend maken en meer prioriteit voor de fiets, past het weghalen van een knip niet. De capaciteit van de kruising Europaweg/Beneluxweg is nog steeds ruim voldoende.
Voorzitter, als we het over de westzijde van Oosterhout hebben dan kunnen we natuurlijk ook niets anders dan het bijna totale gebrek aan openbaar vervoer benoemen. Eerder noemden we al de mogelijkheid om lijn 327 over de Ridderstraat en Bredaseweg richting Teteringen te laten rijden. Verdient dit geen plek in de uitvoeringsagenda?
Wat betreft het langzame verkeer, zijn we erg gelukkig dat onze opmerkingen over de fietsbrug bij de Zwaaikom zijn meegenomen in de uiteindelijke visie. Een extra uitgang voor fietsers is in zo’n grote wijk wat GroenLinks betreft zeker geen overbodige luxe. Ook het meenemen van fietspaden richting de kerkdorpen in het uiteindelijke plan kan op onze instemming rekenen. GroenLinks komt al jaren op voor goede fietsverbindingen naar Dorst, Oosteind en Den Hout. Die eerste ligt er nu, die andere twee kunnen er niet snel genoeg komen! We hebben het daarbij overigens de volledige route. In het geval van Oosteind betekent dit dus dat ook de situatie op het viaduct over de Hoogstraat moet worden meegenomen. Volgens scholieren is dit een van de gevaarlijkste punten van de gemeente.
Voorzitter, de gemeenteraad bespreekt vanavond ook de parkeernormen. Deze kunnen bij nieuwe projecten mensen bewegen om eerder met de fiets, te voet of met het ov te komen. Op bestaande locaties geldt dit niet. Wij vragen daarom ook vanavond een toezegging van de portefeuillehouder over voldoende fietsparkeerplaatsen bij onder meer de winkelcentra, het centrum en het busstation. Wil het college onderzoeken hoe we deze capaciteit kunnen uitbreiden?
GroenLinks is er blij mee dat er aandacht is voor de verkeersveiligheid in schoolomgevingen. Wel vragen we ons af waarom er niet expliciet gekozen wordt voor een eenduidige oplossing voor alle scholen in Oosterhout, dat wil zeggen met dezelfde herkenbare borden, materiaalgebruik en markeringen. Kan de wethouder dit uitleggen?
Voorzitter, GroenLinks heeft in de opiniërende behandeling ook wat opmerkingen gemaakt over de grijze wegen. Zo zou het volledig afwaarderen van de Provincialeweg in Oosteind volgens ons niet logisch zijn. We zijn blij dat dit in het huidige plan is aangepast en kunnen leven met het compromis van een verblijfsgebied in het dorpshart.
Voor wat betreft de Oude Veerseweg zien we een meerwaarde in het afwaarderen van deze weg. Immers, op die manier dirigeren we automobilisten richting de nieuwe verbinding met A59 en de gemeente Geertruidenberg. Omdat het om een lengte van nog geen 2 kilometer gaat, is de extra tijd voor het openbaar vervoer bovendien slechts een halve minuut. Maar, om de weg om te vormen tot een 60 kilometer-weg is een grote verbouwing nodig. Daar is nu geen geld voor. Hoe ziet het college deze verbouwing? Wordt daarbij ook gekeken naar de verkeersveiligheid van de fietsers? Een ander type afscheiding tussen rijbaan en fietspad is zeer gewenst. Uit de ongevallenanalyse zou wel eens kunnen blijken dat deze te hoge band mede de oorzaak is van de ernstige ongevallen die hier zijn gebeurd.
Voorzitter, ik rond af. De prioriteiten bij een goed mobiliteitsbeleid in Oosterhout liggen wat GroenLinks betreft nog steeds bij meer aandacht voor fietsers en meer verkeersveiligheid. Wij zijn blij om te zien dat dit terugkomt in deze visie. Een extra lans willen we breken voor luchtkwaliteit. Die lijkt wel te varen bij de plannen die nu voorliggen, maar om echt een stap te maken is hiervoor ook overleg met buurgemeenten en Rijkswaterstaat nodig. Ga nu bijvoorbeeld eens echt aan de slag om de maximumsnelheid op de A27 langs Oosterhout omlaag te krijgen. De bewoners van Oosterheide, Slotjes-Oost en Dommelbergen zullen u dankbaar zijn!