Op het laatste moment is er toch nog een positief collegebericht gekomen over de initiatief van de ChristenUnie voor mensen met een eigen woning en weinig inkomen, die voorzieningen nodig hebben om langer zelfstandig te kunnen blijven wonen. Zie hieronder de hele tekst.
Nr. RI18.0016 (2018)
Betreft: Onderzoek naar de blijverslening en vervolg
Aan de leden van de Gemeenteraad
De fractie ChristenUnie heeft in november 2016 een motie ingediend waarin ons werd opgedragen
onderzoek te doen naar de behoefte aan de blijverslening en onder welke voorwaarden de lening zou
kunnen worden geïmplementeerd. Wethouder Kos heeft toegezegd dit onderzoek uit te voeren,
waarna de motie is ingetrokken. In deze raadsinformatiebrief wordt u geïnformeerd over de uitkomsten
van het onderzoek en welk vervolg wij beogen.
Blijverslening
De blijverslening is ontwikkeld om veranderende woonwensen van inwoners ten aanzien van het
zelfstandig thuis blijven wonen te faciliteren. Niet iedereen kan deze aanpassingen uit eigen middelen
financieren en banken verstrekken meestal geen leningen meer aan ouderen. De blijverslening biedt
een alternatief waardoor gemeenten inwoners stimuleren om langer (zelfstandig) thuis te wonen. De
mogelijkheden en voorwaarden van de lening kan de gemeente in grote mate zelf formuleren en
vastleggen in een verordening. Het fonds is revolverend: de gelden die de gemeente beschikbaar
stelt, worden terugbetaald en kunnen desgewenst opnieuw worden uitgeleend.
Uitkomsten intern onderzoek
De vergrijzende populatie en het gemiddeld relatief laag huishoudinkomen van inwoners van
gemeente Den Helder maken het aannemelijk dat de blijverslening tegemoet komt aan een behoefte.
In april 2016 heeft Atrivé een onderzoek uitgevoerd naar het aantal (potentiële) levensloopbestendige
woningen en de plannen van zorgaanbieders voor de komende jaren. Uit dat onderzoek blijkt dat er
voldoende potentieel geschikte woningen zijn, maar op dit moment is er een tekort ten opzichte van
de verwachtte behoefte in 2030. Dat indiceert een behoefte aan mogelijkheden om woningen aan te
passen aan veranderende woonwensen. Levensloopbestendigheid is een van de onderwerpen in de
prestatieafspraken met woningbouwcorporaties, maar voor woningeigenaren zijn er nog weinig
mogelijkheden. De blijverslening kan hierin voorzien.
Relatie tot de Wmo
De Wmo biedt ook onroerende en roerende woonvoorzieningen, maar er zijn ook belangrijke
verschillen met de blijverslening. Zo vergoedt de Wmo alleen bijzondere woningaanpassingen, geen
algemeen gebruikelijke artikelen. Daarnaast wordt alleen de goedkoopste mogelijkheid door de
gemeente vergoed. Dit kan ook betekenen dat inwoners moeten verhuizen naar een reeds
aangepaste woning als dit de goedkoopste mogelijkheid is, ook wanneer inwoner een koopwoning
heeft. Indien de inwoner besluit geen gebruik te maken van deze mogelijkheid, heeft hij of zij geen
recht op een andere Wmo-voorziening. Inwoners betalen via de eigen bijdrage Wmo, afhankelijk van
het inkomen, de voorziening al gedeeltelijk of geheel terug. De regering is voornemens de eigen
bijdrage Wmo aan te passen naar een beperkt vast bedrag. De VNG heeft al laten weten dat dit
waarschijnlijk leidt tot een groeiend beroep op Wmo-voorzieningen en hogere kosten voor
gemeenten. De blijverslening biedt inwoners een alternatief en daarmee meer keuzevrijheid en regie
om de veranderende woonwens vorm te geven.
Voorwaarden
Er is, desgewenst, onderzocht onder welke voorwaarden leningen succesvol kunnen worden
geïmplementeerd.
- De leningen moeten aansluiten bij bestaande beleidsdoelstellingen van de gemeente.
- De ervaring van SVn1 is dat er een aantal jaar nodig is voordat met enige regelmaat gebruik
wordt gemaakt van een nieuw type lening.
- Het advies is de mogelijkheden van leningen breed in te zetten en vooraf zo min mogelijk
beperkende maatregelen in te stellen. Op die manier komen meer inwoners in aanmerking en
alleen dan kan er een voelbaar effect optreden voor de gemeente.
- Het aanvraagproces moet voldoende duidelijk zijn en snel genoeg verlopen.
1 Stimuleringsfonds Volkshuisvesting Nederland, uitvoerende organisatie,
Raadsinformatiebrief ¥ Pagina 2 van 2
- In geval van de blijverslening en de duurzaamheidslening is het is een pré een adviseur de
geïnteresseerde te laten bezoeken. Die moet de behoefte van bewoners kunnen verbinden
aan alle mogelijkheden waardoor andere en beter passende beslissingen worden genomen.
- Een belangrijke voorwaarde is een campagne enerzijds om bekendheid te geven aan de
leningen, maar ook gericht zijn op het creëren van urgentie proactief te handelen op
veranderende woonwensen om comfortabel en veilig thuis te blijven wonen. De campagne
moet ook zijn gericht op potentiële kinderen van oudere inwoners, zij kunnen een rol spelen in
het proces.
- Om bekendheid te geven aan de lening werkt het goed om aan te sluiten bij bestaande
initiatieven of organisaties die contact hebben met de doelgroep(en).
Voorstel woonleningen
Levensloopbestendigheid van woningen is een belangrijk thema voor de gemeente Den Helder. Wij
vinden dat de blijverslening past bij beleidsdoelstellingen zoals langer (zelfstandig) wonen en meer
eigen regie over de eigen woonwensen. Het is aannemelijk dat de blijverslening tegemoet komt aan
een groeiende behoefte onder de inwoners van Den Helder.
Een gelijksoortig vraagstuk speelt omtrent de verduurzaming van woningen, een beleidsdoelstelling uit
de woonvisie Den Helder 2016-2020, maar er is behoefte aan instrumenten om verduurzaming te
faciliteren. Op dit moment wordt een regionale bewustwordingscampagne gevoerd om particuliere
woningeigenaren te informeren en te ondersteunen bij het verduurzamen en levensloopbestendig
maken van de woning. Een van de knelpunten is dat niet alle particuliere eigenaren de mogelijkheid
hebben om de kosten voor de woningaanpassingen te financieren. Woonleningen, zoals de
blijverslening en duurzaamheidslening, kunnen een oplossing bieden.
Sinds 2010 biedt de gemeente Den Helder de starterslening aan om woningeigenaarschap te
stimuleren voor starters en minder draagkrachtigen. In de prestatieafspraken naar aanleiding van de
vastgestelde woonvisie Den Helder 2016-2020 heeft de gemeente zich verplicht om mogelijkheden
van de starterslening te onderzoeken. De starterslening kan het verschil tussen de aankoopkosten
van de woning en het bedrag dat een starter maximaal kan lenen op basis van zijn inkomen
overbruggen. De starterslening stimuleert de woningmarkt, zorgt voor een betere doorstroming en
maakt de stad aantrekkelijker voor jongeren.
Wij zullen uw agendacommissie voorstellen om onze voorkeur voor een gecombineerde verordening
woonleningen te bespreken met de raadscommissie in nieuwe samenstelling. Op basis daarvan zullen
wij een voorstel en concept besluit aanbieden.
Den Helder, 13 maart 2018.
Burgemeester en Wethouders van Den Helder,
burgemeester
Koen Schuiling
secretaris
Robert