Kaderdebat 2018
Bijdrage van GroenLinks fractievoorzitter Marieke Alberts tijdens het kaderdebat met bespreking van de jaarrekening 2017, de voorjaarsnota 2018 en de kadernota 2019.
Voorzitter,
Tussen alle perikelen rondom het museum, dat wat GroenLinks betreft op de goede weg is beland - waarover we later deze avond nog zullen spreken - is het belangrijk dat er voldoende aandacht is en blijft voor voorzieningen in onze stad. Daarin moet je keuzes durven maken zoals we vorig jaar hebben gedaan voor het Huis van de Stad. Dit is nodig voor een goed leef- en vestigingsklimaat, voor de Rijswijkse identiteit, voor het bestaansrecht van Rijswijk en voor historie en cultuur. Kunst en cultuur verbinden, houden mensen een spiegel voor, zorgen voor reuring in de stad en stimuleren mensen in hun creativiteit. Daarom heeft het een duidelijke plek in het hoofdlijnenakkoord gekregen door o.a. de verdere uitwerking van de cultuurvisie en door middel van kunst- en cultuureducatie. Zowel op school als daarbuiten moet dat toegankelijk zijn voor alle kinderen en jongeren, want daarmee leren ze elkaars achtergrond kennen, ontwikkelen ze empathie, krijgen begrip en respect voor elkaar en gaan elkaar helpen. Dat is belangrijk voor onze kenniseconomie en belangrijk voor ons sociaal leven.
Om Rijswijk ook in de toekomst leefbaar te houden, is duurzaamheid het belangrijkste thema. Niet voor niets is het, naast verbindend en verantwoord, een van de pijlers onder het hoofdlijnenakkoord. Verkennen van de kansen op het gebied van sociale duurzaamheid, ecologie, energiebesparing, klimaatadaptatie en circulaire economie is nodig voor een leefbare en toekomstbestendige stad. Dit komt o.a. terug in de drie duidelijke doelen die zijn geformuleerd: in 2030 voldoen aan de luchtkwaliteitsnormen van de Wereldgezondheidsorganisatie, in 2040 energieneutraal en in 2050 een circulaire economie. Om die doelen te kunnen behalen, moeten we wel nu beginnen, als gemeente zelf het goede voorbeeld geven en samen met mensen in de uitvoering aan de slag gaan. Daarom wil GroenLinks voor wat betreft deze doelen het volgende meegeven aan het college:
In 2030 voldoen aan de luchtkwaliteitsnormen van de Wereldgezondheidsorganisatie zegt nogal wat voor je stad. Dat vergt een heel andere planvorming. Dat vergt een andere benadering van hoe we met elkaar kijken naar leefbaarheid en bereikbaarheid. We hebben gemerkt dat veel inwoners zorgen hebben over de luchtkwaliteit in Rijswijk, omdat dit direct van invloed is op hun gezondheid en levensverwachting. Rijswijk kent veel infrastructuur voor gemotoriseerd verkeer en is daarmee een hotspot van luchtverontreiniging in Nederland. Daarom vragen we, samen met vele inwoners, om snel meer maatregelen te nemen om onze lucht schoner te maken. We kijken dan ook uit naar het toegezegde luchtkwaliteitsplan.
Gemeenten kunnen in belangrijke mate bijdragen aan de afspraken die zijn vastgelegd in de Klimaatwet die vorige week is gepresenteerd. Klimaatbeleid door gemeenten kan namelijk meer dan een derde van de CO2-uitstoot in Nederland beïnvloeden. De vragen hoe we in Rijswijk omgaan met de energietransitie en ernaar toe werken om in 2040 energieneutraal te zijn, zullen we daarom snel moeten beantwoorden. De tijd van achterover leunen en afwachten is voorbij. De verduurzaming van de bestaande woningvoorraad is een grote opgave voor Rijswijk en inwoners vragen om oplossingen. De komende jaren zijn flinke stappen nodig voor de transitie naar duurzame energiebronnen en vooral om het energieverbruik fors te verminderen. Een snelle omschakeling naar duurzaam koken en stoken is in het belang van ons allemaal. Alleen een rechtvaardige verdeling van lasten en lusten kan ervoor zorgen dat niet alleen iedereen móet, maar dat ook iedereen mee kán doen.
De energietransitie kan klimaatverandering niet meer volledig voorkomen. We merken nu al dat die verandering in volle gang is. Afgelopen maand staat in de top 10 van droogste en warmste junimaanden. Het was bijna 2°C warmer dan normaal en het is op dit moment zo droog dat sommige drinkwaterbedrijven oproepen om zuinig te zijn met water. In Rijswijk geen toestanden zoals in Kaapstad waar het water op rantsoen en bijna op was en ook niet zoals in Oman waar onlangs het wereldrecord minimumtemperatuur is verbroken, maar droogte, hittestress en wateroverlast zullen ook hier in de toekomst vaker voorkomen. Daarom is het nodig dat Rijswijk op korte termijn een klimaatstresstest gaat uitvoeren om te bepalen wat er nodig is om ook in de toekomst onze gemeente leefbaar te houden.
Een van de stappen die we kunnen zetten om tot een circulaire economie in 2050 te komen, is het tegen gaan van plastic producten voor eenmalig gebruik. Onlangs kwam de Europese Commissie met een voorstel om plastic wegwerpartikelen te verbieden om zo het gebruik van kunststof producten te beperken. En het kabinet komt volgend jaar met een Plastic Pact. Maar ook als gemeente kunnen we iets doen om de almaar toenemende berg plastic tegen te gaan. Wethouder Borsboom opperde, als lid van de commissie Europa en Internationaal, al eens in een interview in het VNG magazine dat niets gemeenten in de weg staat “om zichzelf uit te roepen tot Plasticvrije gemeenten.”
Het aantal inwoners in Rijswijk groeit en zal de komende jaren blijven groeien. De komst van al deze nieuwe inwoners vraagt een efficiënter gebruik van de schaarse ruimte die we hebben. En dat vraagt wat van hoe we kijken naar de verschillende aspecten bij (her)inrichting. “We zullen bij (her)inrichting zorgvuldige afwegingen moeten maken hoe we de schaarse ruimte in onze snel groeiende gemeente willen benutten” gaven we al aan in de algemene beschouwingen van afgelopen jaar. “Als Rijswijk de groei van de hoeveelheid auto’s blijft faciliteren en onze gemeentelijke gronden benut voor nog meer parkeerplaatsen, blijft er weinig ruimte over voor volwaardig groen.” Deze keuze speelt nu bijvoorbeeld in de Wijnandt van Elststraat, maar is niet het enige aspect dat we mee moeten nemen. We willen een openbare ruimte die uitnodigt tot lopen, fietsen, buitenspelen en ontmoeten; dat drukke straten kinderen en volwassenen niet in de weg staan om naar buiten te gaan en te bewegen.
Als we van ouderen verlangen dat ze langer thuis blijven wonen, ook als ze hulp en ondersteuning nodig hebben, betekent dat wat voor onze openbare ruimte. Dan zullen we de openbare ruimte daarop in moeten richten.
Iedereen zou altijd de aandacht moeten krijgen die men verdient van de overheid. Niet alle inwoners zijn mondig en handig genoeg om optimaal te participeren, om mee te kunnen doen. Houd oog voor de mensen die het wat minder getroffen hebben om wat voor reden dan ook. Mensen die het op “eigen kracht” tijdelijk of langdurig niet gaan redden verdienen onze aandacht. Bijvoorbeeld de groep kwetsbare mensen die alleen met een beschutte werkplek kunnen deelnemen aan het arbeidsproces. Zorg ervoor dat ze, tijdens en na de trajecten die lopen voor DSW, een werkplek kunnen vinden.
Voorzitter, voldoende uitdagingen om de komende tijd, de komende vier jaar, mee aan de slag te gaan.
