Poliflw

Terwijl werkgevers wanhopig zoeken naar personeel, zitten honderdduizenden mensen werkloos thuis of gevangen in een uitzichtloze flexbaan. Dat moet anders. Het is tijd voor een gemoderniseerd arbeidsbureau: het Werkloket, vindt GroenLinks. Vandaag spreekt de Tweede Kamer hierover tijdens het debat over sociale zekerheid.

“Ons systeem van arbeidsmarktbemiddeling is een chaos geworden. Het is tijd voor een reset. Voor passende ondersteuning van mensen zonder werk. Voor nieuwe kansen voor mensen die vast zitten. Voor een arbeidsmarkt die werkt voor iedereen”, zegt Tweede Kamerlid Paul Smeulders (woordvoerder arbeidsmarkt).

Tot 1991 bestonden arbeidsbureaus, waar werknemers terecht konden voor begeleiding en bemiddeling naar nieuwe baan. Tegenwoordig kan je pas bij de overheid terecht als je een uitkering ontvangt.

Versnippering tegengaan

“En ook dan is de hulp ontzettend versnipperd. Mensen met een werkloosheidsuitkering krijgen totaal andere ondersteuning dan mensen met een arbeidsongeschiktheids- of een bijstandsuitkering. Als je wel werkloos bent maar geen uitkering ontvangt, heb je überhaupt geen recht op ondersteuning”, zegt Wim-Jan Renkema (woordvoerder participatiewet).

Intussen lopen ook werkgevers tegen ‘het systeem’ aan. Per regio is een onoverzichtelijke wirwar van regionale projecten, samenwerkingsverbanden en voorzieningen ontstaan, waardoor werkgevers gefrustreerd afhaken.

Groeiende tweedeling op de arbeidsmarkt

De tweedeling op de arbeidsmarkt groeit. Enerzijds zien we een groep hoogopgeleide, goedverdienende mensen die relatief makkelijk van baan wisselt. Ze zijn mondig, hebben een goed netwerk en het geld om een loopbaancoach in te schakelen. Hier tegenover staat een veel grotere groep mensen die  niet de middelen, het netwerk of de assertiviteit heeft om zich om te scholen of over te stappen naar een ander beroep.

“Veel van hen hebben het gevoel gevangen te zitten in een slecht betaalde flexbaan en kunnen nergens terecht voor advies en ondersteuning”, zegt Wim-Jan Renkema. “Op het hoogtepunt van de conjunctuur zitten nog steeds honderdduizenden mensen werkloos thuis of gevangen in een uitzichtloze baan. En dit terwijl veel werkgevers wanhopig personeel zoeken.”

De oplossing

“Dit moet en kan worden opgelost, met een centraal Werkloket”, zegt Hans Rodenburg, Projectleider van het Wetenschappelijk Bureau GroenLinks dat 14 oktober a.s. een reeks voorstellen presenteert om de dienstverlening aan mensen zonder werk te verbeteren.

Het Werkloket is een gemoderniseerd arbeidsbureau. Hier kunnen mensen terecht met al hun vragen over werk, ongeacht of ze een baan, een uitkering of geen van beiden hebben. Het Werkloket helpt onderzoeken wat iemands vaardigheden zijn,  geeft toegang tot scholingsbudgetten en kan bemiddelen met werkgevers.

Werkgevers kunnen terecht bij het Werkloket als zij op zoek zijn naar mensen of als ze met ontslag bedreigde werknemers een soepele overgang naar ander werk willen bieden. ‘Aan de achterkant’ is het Werkloket een samenwerkingsverband tussen UWV, gemeenten, leerwerkloketten en de huidige Werkgeversservicepunten. Aan de voorkant is iedereen en elke vraag welkom.

Gisteren lekten plannen van het kabinet die een eind moeten maken aan de wooncrisis. Het is goed dat het kabinet de urgentie van het probleem nu eindelijk beseft. Maar om de wooncrisis te werkelijk te lijf te gaan is  het nodig fundamenteel in te grijpen in het systeem en de marktwerking aan banden te leggen. Vanmiddag presenteert Wetenschappelijk Bureau GroenLinks in Amsterdam een rapport over de wooncrisis.

Concrete voorstellen van het wetenschappelijk bureau zijn: reguleer de vrije huursector en stop met het bevoordelen van eigen woningbezit boven huren, door oneerlijke fiscale voordelen voor woningbezitters te beperken. Daarnaast zouden middeninkomens toegelaten moeten worden tot de sociale huursector door bij het vaststellen van de grens voor deze woningen uit te gaan van bestedingsruimte in plaats van bruto-inkomen.

“Het ideaal van volkshuisvesting wordt weer leidend in de sociale huursector: goede woningen voor een bredere doelgroep”, stelt Robbert Bodegraven, directeur van Wetenschappelijk Bureau GroenLinks.

Particuliere huur verder reguleren

Gebrek aan woonruimte is één van de meest urgente problemen voor mensen in steeds meer dorpen en steden. De politiek is aan zet om hier snel werk van te maken, stelt GroenLinks Tweede Kamerlid Paul Smeulders. Dit najaar bespreekt de Tweede Kamer zijn initiatiefnota om speculaties van huurwoningen in de particuliere sector aan banden te leggen.

Bestaande woningen eerlijker verdelen

Smeulders: “Het kabinet investeert met name in bouwen. Dat is goed, want meer woningen bouwen is hard nodig. Maar bouwen alleen zorgt niet voor de noodzakelijke hervorming die nodig is om de woningmarkt eerlijker en toegankelijker te maken. We moeten juist zorgen dat de huidige reeds beschikbare woningen die minder duur en meer bereikbaar worden. Daar gaan we stevig op inzetten”.

De inzet van GroenLinks is van belang voor het kabinet, omdat de partij nodig is voor een meerderheid in de Eerste Kamer.

Woningnood Amsterdam in Den Haag oplossen

In Amsterdam, waar de woningnood het hoogst is, wordt het rapport verwelkomd, maar ook gezien als bewijs dat landelijk ingrijpen nodig is.

“In Amsterdam nemen we alle maatregelen die we kunnen om wonen betaalbaar te houden: we bouwen meer sociale huurwoningen, meer betaalbare middenhuur en voeren en verhuurverbod in. Maar wat echt nodig is, is een systeemverandering: volkshuisvesting moet weer een overheidstaak worden, met daarbij de bijbehorende regulering. Daarvoor moet in Den Haag de fundamentele keuzes gemaakt worden. Dit rapport laat zien wat er moet gebeuren”, zegt Dorrit de Jong, raadslid in Amsterdam voor GroenLinks.

Kathalijne Buitenweg, Corinne Ellemeet, Paul Smeulders en Lisa Westerveld, allen Tweede Kamerleden van GroenLinks, bepleiten een betere machtsbalans tussen de bestuurders en medewerkers bij de politie, in zorginstellingen en op scholen. Daarom dienen zij vandaag de initiatiefnota “Samen de baas” in bij De Tweede Kamer. Daarin staan voorstellen die professionals meer grip geven op hun eigen werk.  

De nota is het resultaat van gesprekken met duizenden mensen uit de publieke sector die GroenLinks de afgelopen twee jaar voerde  tijdens kantinetours. “Van onderwijzers tot jeugdzorgwerkers, van (wijk)agenten tot verzorgenden, allemaal zeggen ze hetzelfde: ‘de menselijke maat ontbreekt in publieke instellingen’”, zegt Tweede Kamerlid Paul Smeulders.

Al eerder constateerde GroenLinks-partijleider Jesse Klaver dat het crisis is in de publieke sector. De werkdruk van medewerkers is toegenomen, het werkplezier is afgenomen en de verantwoordingslast is groot. Volgens het CBS is het ziekteverzuim het hoogste in de  publieke sector en dat is mede vanwege de hoge werkdruk.

Wanneer toezichthouders en bestuurders hun werk niet goed doen, zijn de maatschappelijke gevolgen groot, getuige misstanden het afgelopen decennium bij bijvoorbeeld VMBO Maastricht, ROC Leiden, Vestia, InHolland, Orbis en Rochdale. Tien jaar geleden kregen de IJsselmeerziekenhuizen miljoenen euro noodsteun uitgekeerd, terwijl ze uiteindelijk failliet verklaard moesten worden. De kosten voor falend bestuur komen uiteindelijk voor rekening van de belastingbetaler, de dienstafnemers, de verzekerden of de andere organisaties in de sector, zegt de Wetenschappelijke Raad voor Regeringsbeleid hierover.

Minister voor Zeggenschap Kamerleden Kathalijne Buitenweg, Corinne Ellemeet, Paul Smeulders en Lisa Westerveld sloegen de handen ineen rond een belangrijk aspect van de crisis: het gebrek aan inspraak en  zeggenschap bij mensen op de werkvloer. Zij concluderen dat de professionals de kennis in huis hebben om de juiste afwegingen te maken en meer ruimte en vertrouwen moeten krijgen.

Om het belang van zeggenschap aan te geven, wil GroenLinks dat de minister van Sociale Zaken & Werkgelegenheid stelselverantwoordelijke wordt voor zeggenschap in de publieke sector. Als het aan GroenLinks ligt krijgen professionals meer inspraak bijvoorbeeld door hen de helft van de toezichthouders rechtstreeks  te laten benoemen. Ook burgers moeten kunnen meepraten door hen agenderingsrecht te verlenen. Zij moeten het recht krijgen om het bestuur van een publieke instelling te bevragen over een voorgenomen besluit.

En om de trend van schaalvergroting tegen te gaan - alleen al politiekorpsen zijn in 30 jaar maar liefst 22 keer groter geworden en in het voortgezet onderwijs is het aantal leerlingen sinds 1980 met 255% gegroeid - bepleit GroenLinks een plafond voor de grootte van instellingen en wil ze de-fuseren stimuleren. “Publieke instellingen moeten de menselijke maat hanteren. Groter is niet altijd efficiënter, goedkoper en beter”, zegt Paul Smeulders.

De aanleg van het omstreden buizenstelstel voor chemische stoffen in de Peelregio  lijkt vergoed van de baan. Vandaag stemde een Kamermeerderheid voor de motie om de aanleg van de buizen definitief te stoppen. De motie is een initiatief van GroenLinks Kamerlid Paul Smeulders, samen met Erik Ronnes (CDA) en Jessica van Eijs (D66), alle drie Brabanders.

“Mooi dat hiermee een einde komt aan een lange periode van onzekerheid en zorgen voor bewoners in de omgeving van Helmond. Ze hebben het jarenlang moeten opnemen  tegen de sterke lobby van de chemische industrie. Ik ben ontzettend blij dat de inwoners en de natuur uiteindelijk zegevieren”, zegt Kamerlid Paul Smeulders.

Al een jaar of acht wordt gesproken over de aanleg van pijpleidingen die gevaarlijke stoffen van de chemie-industrie in Zuid-Limburg naar de Rotterdamse haven moeten vervoeren. Het vervoer van gevaarlijke stoffen via buizen in de grond zou veiliger zijn dan via het spoor of de weg. GroenLinks ziet hier de zeker de voordelen van in. Toch zijn we tegen dit tracé, omdat het niet nodig is. Er ligt al een bestaand tracé wat hiervoor geschikt is. De chemische industrie wilde een aftakking, omdat dit goedkoper voor ze is. Als GroenLinks vinden we het onacceptabel dat vanwege deze economische belangen een risicovolle pijpleiding dwars door een  woonwijken wordt gelegd, zoals in Helmond en omgeving .

Smeulders: “De buizen zijn een risico voor de veiligheid. Bovendien zou de aanleg van de pijpleidingen betekenen dat stukken bos moeten verdwijnen, sportvelden mogelijk moeten worden verplaatst en tuinen bij woningen aan het tracé gedwongen veranderen in een lange lege strook grond van 70 meter breed. Ik ben blij dat een Kamermeerderheid nu zegt dat dit niet moet gebeuren.”

Vorige maand maakte minister Ollongren (BZK) al bekend dat ze de procedure om de buisleidingen aan te leggen per direct had stopgezet en nader onderzoek wilde naar de gang van zaken. Zij zei het te betreuren dat bewoners en andere betrokkenen zo lang in onzekerheid waren gebleven. Een mooie eerst stap, maar omwonenden bleven door de nieuwe onderzoeken tot 2021 in onzekerheid. Nu de Tweede Kamer zich heeft uitgesproken, lijkt de aanleg voorgoed van de baan. Smeulders heeft Ollongren gevraagd voor 1 juli te laten weten hoe ze de aangenomen Kamermotie gaat uitvoeren.

 

GroenLinks en 50PLUS dienen samen een initiatiefwet in die moet voorkomen dat de pensioenen worden verlaagd.

Dat maken Kamerleden Paul Smeulders (GroenLinks) en Martin van Rooijen (50PLUS) vandaag bekend. De wet geeft pensioenfondsen twee jaar langer de tijd om hun financiële buffers op peil te brengen. Daarmee kunnen de dreigende kortingen van tafel.

Als het kabinet het draagvlak voor een nieuw pensioenstelsel echt wil vergroten, moet het de onderhandelaars meer lucht gunnen, stellen GroenLinks en 50PLUS. De partijen vinden het onbegrijpelijk dat minister Koolmees pensioenkortingen als een soort donderwolk boven de onderhandelingstafel laat hangen, terwijl er na de beoogde stelselwijziging geen sprake meer is van kortingen.

Vandaag wordt in het hele land actie gevoerd voor een eerlijk pensioen voor jong en oud. Van de door critici van het pensioenstelsel geschetste tegenstelling tussen de generaties is volgens GroenLinks en 50PLUS geen sprake.

Paul Smeulders (GroenLinks): “De echte kloof zit veel meer tussen de mensen die wel pensioen opbouwen en de 1,6 miljoen werkenden die dat niet doen. De uitdaging zit in de zoektocht naar een manier waarop iedereen voldoende geld overhoudt voor een financieel zorgelozere oude dag.”

Martin van Rooijen (50PLUS): “Ik blijf vechten tegen de manipulatie van de rekenrente. Maar meer hersteltijd voor de pensioenfondsen is het minste dat we kunnen doen. Pensioenkortingen treffen ouderen direct, maar ook jongere werkenden worden gedupeerd. Hun pensioen daalt óók, dat wordt vaak vergeten.”

De initiatiefwet wordt op korte termijn ingediend.

We moeten af van de marktwerking in de huursector. Om de huurprijzen te beperken  moet de overheid voor woningen bepalen wat de maximale huur is die gevraagd mag worden. Dat voorstel doet GroenLinks in de initiatiefnota Marktwerking uit de Huursector.

GroenLinks-leider Jesse Klaver: “De huurprijzen worden voor veel mensen onbetaalbaar. Terwijl veel mensen amper hun huis kunnen betalen is de verhuur van huizen een verdienmodel voor speculanten geworden. Maar een dak boven je hoofd is een eerste levensbehoefte, niet zomaar een product op de markt. Het wordt hoog tijd dat de overheid gaat ingrijpen om ervoor te zorgen dat mensen betaalbaar kunnen wonen.”

Klaver plaatst het afschaffen van de marktwerking in de huursector in een breder kader. Hij verwijst naar de aankoop van aandelen KLM door de overheid, de fusie tussen PostNL en Sandd en het steeds breder wordende verzet tegen aanbestedingen en winstuitkeringen in de zorg.

Klaver: “Het tijdperk van marktwerking is over. Er staat een nieuwe meerderheid op in Nederland die zich verzet tegen de macht van grote bedrijven en de markt. In een democratie zijn burgers de baas. In een tijd dat de overheid de markt durft terug te dringen als het gaat om een vliegtuigmaatschappij, moet die overheid ook de markt durven aanpakken als het gaat om volkshuisvesting.”

Woonwaarderingsstelsel

Op dit moment geldt bestaat er een woonwaarderingsstelsel, waarbij een huurhuis een bepaald aantal punten krijgt toegekend op basis van onder andere de oppervlakte en kwaliteit van de woning. Voor woningen tot 144 punten (de sociale huursector) geldt een maximum huurprijs die gevraagd mag worden, met een maximum van 720 euro voor huizen met 144 punten.

Eén van de voorstellen uit de initiatiefnota is om de liberalisatiegrens op te trekken tot 250 punten, het hoogste aantal punten in het woonwaarderingsstelsel. Dat betekent dat in het plan van GroenLinks de overheid voor 90% van de huizen de maximaal toegestane huurprijs vaststelt op een bedrag onder de 1300 euro. Voor een huis dat op basis van het woonwaarderingsstelsel 160 punten krijgt bijvoorbeeld, waarvoor in een stad als Amsterdam op dit moment al snel meer dan 1300 euro wordt gevraagd, mag een verhuurder straks maximaal 803 euro per maand vragen.

De initiatiefnota Marktwerking uit de Huursector wordt dinsdag ingediend door GroenLinks-Tweede Kamerlid Paul Smeulders. Naast het voorstel om de marktwerking in de huursector af te schaffen stelt GroenLinks onder andere voor om een verhuurdersheffing in te stellen voor speculanten en de overdrachtsbelasting voor starters af te schaffen maar voor de aankoop van een tweede huis naar 10% te brengen.

We moeten af van de marktwerking in de huursector. Om de huurprijzen te beperken  moet de overheid voor woningen bepalen wat de maximale huur is die gevraagd mag worden. Dat voorstel doet GroenLinks in de initiatiefnota Marktwerking uit de Huursector.

GroenLinks-leider Jesse Klaver: “De huurprijzen worden voor veel mensen onbetaalbaar. Terwijl veel mensen amper hun huis kunnen betalen is de verhuur van huizen een verdienmodel voor speculanten geworden. Maar een dak boven je hoofd is een eerste levensbehoefte, niet zomaar een product op de markt. Het wordt hoog tijd dat de overheid gaat ingrijpen om ervoor te zorgen dat mensen betaalbaar kunnen wonen.”

Klaver plaatst het afschaffen van de marktwerking in de huursector in een breder kader. Hij verwijst naar de aankoop van aandelen KLM door de overheid, de fusie tussen PostNL en Sandd en het steeds breder wordende verzet tegen aanbestedingen en winstuitkeringen in de zorg.

Klaver: “Het tijdperk van marktwerking is over. Er staat een nieuwe meerderheid op in Nederland die zich verzet tegen de macht van grote bedrijven en de markt. In een democratie zijn burgers de baas. In een tijd dat de overheid de markt durft terug te dringen als het gaat om een vliegtuigmaatschappij, moet die overheid ook de markt durven aanpakken als het gaat om volkshuisvesting.”

Woonwaarderingsstelsel

Op dit moment geldt bestaat er een woonwaarderingsstelsel, waarbij een huurhuis een bepaald aantal punten krijgt toegekend op basis van onder andere de oppervlakte en kwaliteit van de woning. Voor woningen tot 144 punten (de sociale huursector) geldt een maximum huurprijs die gevraagd mag worden, met een maximum van 720 euro voor huizen met 144 punten.

Eén van de voorstellen uit de initiatiefnota is om de liberalisatiegrens op te trekken tot 250 punten, het hoogste aantal punten in het woonwaarderingsstelsel. Dat betekent dat in het plan van GroenLinks de overheid voor 90% van de huizen de maximaal toegestane huurprijs vaststelt op een bedrag onder de 1300 euro. Voor een huis dat op basis van het woonwaarderingsstelsel 160 punten krijgt bijvoorbeeld, waarvoor in een stad als Amsterdam op dit moment al snel meer dan 1300 euro wordt gevraagd, mag een verhuurder straks maximaal 803 euro per maand vragen.

De initiatiefnota Marktwerking uit de Huursector wordt dinsdag ingediend door GroenLinks-Tweede Kamerlid Paul Smeulders. Naast het voorstel om de marktwerking in de huursector af te schaffen stelt GroenLinks onder andere voor om een verhuurdersheffing in te stellen voor speculanten en de overdrachtsbelasting voor starters af te schaffen maar voor de aankoop van een tweede huis naar 10% te brengen.

GroenLinks heeft vandaag tegen de Invoeringswet van de van de nieuwe Omgevingswet gestemd. Het lukte Kamerlid Paul Smeulders weliswaar om maar liefst vijf wetswijzigingen die het ruimtelijk beleid minder vrijblijvend maken door de Kamer te krijgen, maar de Omgevingswet blijft wat GroenLinks betreft te veel de nadruk leggen op minder regeltjes voor ondernemers.

In Nederland is de ruimte schaars en moet dus goed worden verdeeld. De regels hiervoor gaan binnenkort op de schop als in 2021 de Omgevingswet wordt ingevoerd. Dit wordt een mega-operatie, want het gaat hier om één van de grootste wetswijzigingen sinds de grondwetsherziening van 1948. Alle regels rond ruimtelijke ordening, milieu, externe veiligheid, lucht, natuur, water en erfgoed worden opnieuw bepaald. De operaties is zo omvangrijk dat bijna niemand precies weet wat er gaat gebeuren. Ook omdat de grote gevolgen pas over een aantal jaar merkbaar zijn.

Onder aanvoering van rechtse kabinetten is de Nederlandse traditie van zorgvuldige ruimtelijke ordening in de afgelopen jaren uitgehold. De Omgevingswet gaat dat niet beter maken. Vanaf het begin van de wetsbehandeling heeft GroenLinks zorgen geuit over het ontbreken van ‘waarborgen’ voor een goede kwaliteit van de leefomgeving. Het risico van de Omgevingswet is dat de ruimte in handen komt van enkele partijen, vaak grote bedrijven. Dat gaat dan weer ten koste van natuur en landschap waar juist veel mensen van kunnen genieten. Dat is de voornaamste reden dat de Kamerfractie deze week tegen de invoeringswet stemde.

Het lukte Kamerlid Paul Smeulders wel om de wet te verbeteren, omdat hij er met D66 en CDA in slaagde om iets meer checks and balances toe te voegen. Met deze regeringspartijen maakte GroenLinks onder meer aanpassingen die gemeenteraden meer mogelijkheden geven om plannen bij te sturen en omwonenden van grote projecten betere inspraak. De andere voorstellen die werden aangenomen zorgen ervoor dat mensen een hoger vergoedingsbedrag voor planschade kunnen krijgen (samen met het CDA) en dat het Europese landschapsverdrag van Florence wettelijk is verankerd. ‘De wet blijft een stap terug, maar de aanpassingen waarover we afspraken hebben kunnen maken, zijn binnen die marge mooie successen voor GroenLinks’, reageert Smeulders.

Nu de rechtse meerderheid ervoor heeft gezorgd dat de wet er nu toch gaat komen, zijn gemeenten en provincies aan zet. Het is aan hen om te zorgen voor voldoende waarborgen in de Omgevingsvisies en vooral in de Omgevingsplannen die ze de komende jaren gaan maken. Smeulders: ‘Hopelijk gebruiken ze de nieuwe instrumenten om belangrijke waarden als gezondheid, milieu en klimaat te versterken, om groene en sociale initiatieven van onderop mogelijk te maken en inwoners meer inspraak te geven.’