In 2008 nam ons kabinet het besluit dat Schiphol voorlopig niet verder mag groeien, maar dat Lelystad het ‘overloopgebied’ is van Schiphol, met alle gevolgen van dien. In 2014 werden de plannen concreet en zijn de direct betrokkenen rondom Lelystad geïnformeerd (Zwolle, Dronten, Lelystad, Zeewolde, Nunspeet, Biddinghuizen). Daarna zijn luchtverkeersleiders aan het werk gegaan met het inpassen van aanvliegroutes. En in juni zijn deze routes als een konijn uit de hoge hoed gepresenteerd. Tot dan toe zijn de betrokkenen rond de aansluitende aanvliegroutes niet actief geïnformeerd. Het is onbestaanbaar hoe dit proces loopt. En in de tussentijd heeft het proces om te komen tot een nieuwe indeling van het totale luchtruim van heel Nederland stil gelegen.
Nu realiseren we ons pas wat de gevolgen zijn van de keuze van ons kabinet in 2008. Blijkbaar heeft iedereen zitten slapen: op landelijk, provinciaal en gemeentelijk niveau heeft niemand zich gerealiseerd dat het zoeken naar een structurele oplossing vertraging opliep terwijl de ingebruikname van Lelystad tegelijkertijd voortvarend ter hand moest worden genomen.
De herindeling, waarvan de staatssecretaris zegt dat die in 2023 is afgerond, kan nieuwe inzichten in het luchtruim bieden, waardoor een structurele oplossing voor al het vliegverkeer in Nederland bereikt kan worden. Niet bekend is of deze structurele oplossing tot verbetering of verslechtering van de nu voorliggende routes en aantallen vliegbewegingen zal leiden. Ook wat de VVD Ede betreft moet deze herindeling snel wordt uitgevoerd, maar dit ‘als wortel voorhouden’ – wat sommige lokale partijen nu doen - om te voorkomen dat Lelystad Airport open kan in 2019 is een wassen neus en symboolpolitiek. Lelystad komt er, daar kunnen we met geen mogelijkheid meer omheen. In 2014 zijn contracten gesloten met Schiphol en de satelliet Lelystad. De verbouwingen en uitbreidingen van Lelystad Airport zijn al gestart. Schiphol zit nu al aan zijn taks en werknemers verliezen al hun baan, omdat de passagiersvluchten de vrachtvluchten aan het verdringen zijn. De druk op de ingebruikname van Lelystad is groot – dat hebben bijna alle politieke partijen in de Tweede Kamer bevestigd door medio september nog de staatssecretaris te verzoeken haast te maken met de opening van Lelystad Airport.
Overigens is het ons VVD Tweede Kamerlid Barbara Visser die van alle partijen in de Tweede Kamer de afgelopen maand de grootste criticaster was op het proces waar staatssecretaris Dijksma verantwoordelijk voor is. In nauw overleg met de VVD-fracties van betrokken gemeenten (waaronder Ede) en provincie Gelderland heeft zij ervoor gezorgd dat de staatssecretaris niet alleen excuses aanbood voor het proces, maar ook dat er nog een kans komt voor alle betrokkenen om alternatieven aan te dragen en vragen te stellen. Nog voordat de staatssecretaris in november een besluit neemt, stelt zij een ‘internetconsultatie’ open, waarbij iedereen alternatieve routes, slimme oplossingen, vragen of opmerkingen mag indienen. De staatssecretaris gaf de belofte op álle inbreng te reageren.
De VVD Ede wil zeker weten dat we alle relevante informatie tot ons kunnen nemen en eventuele alternatieve routes of andere opties om overlast te verminderen niet over het hoofd zien. En we willen begrijpen wat de argumenten achter de keuzes van de routes boven Ede zijn geweest. Daarom dient de VVD Ede de volgende vragen en opmerkingen in in de internetconsultatie die een dezer dagen wordt opengesteld:
Over de voorgestelde routes
1. Eén van de uitgangspunten voor de uitvoering van het onderzoek naar vliegroutes was dat woonkernen ontzien worden. De aanvliegroute en vertrekroute is nu gepland boven woonkernen van gemeente Ede. Deze routes voldoen dus niet aan dit uitgangspunt. Waarom zijn deze routes gekozen?
2. Kan deze route worden aangepast om te voorkomen dat de route boven gemeente Ede loopt? Zijn andere routes onderzocht? Zo ja welke? Zo nee: kan dit alsnog gebeuren, om te voorkomen dat ze over gemeente Ede lopen?
3. Welke afwegingen zijn gemaakt om de route precies over deze kernen te laten lopen? De VVD Ede wil graag inzicht in deze afwegingen. Is bijvoorbeeld ergens de afweging gemaakt dat wél vermeden wordt om te vliegen boven natuur, terwijl dit leidt tot vliegen boven gemeente Ede?
4. In september 2017 is Ede verrast met de tweede route die boven Ede is gepland. Niet alleen de stijgende, ook de dalende vliegtuigen vliegen dan boven Ede. Er was blijkbaar elders sprake van een beperkende situatie, waardoor de aanvliegroute verlegd moet worden. Zijn hier alternatieve keuzes onderzocht en gemaakt? Zo ja welke en zo nee, waarom niet?
5. Kunnen de routes hoger dan de nu aangegeven hoogtes (2300-3000m) worden gepland? Als dit niet zo is, waarom niet?
6. Is het mogelijk te voorkomen dat er kruisend luchtverkeer is boven gemeente Ede? Wat zijn de veiligheidsrisico’s die hiermee gepaard gaan? Is bij het berekenen en/of afwegen van deze risico’s meegenomen dat onder de route een aanzienlijke aantal mensen wonen?
7. Als de stijgende en dalende route elkaar moeten passeren, dan moet de onderste route zakken, wat voor meer geluidshinder zal zorgen. Waarom kan de bovenste route niet stijgen?
8. Waarom is de keuze gemaakt om tussen 6 uur en 23 uur te vliegen en kan dit niet anders als blijkt dat sprake is van geluidshinder? Kan dit beperkt worden tot bijv. van 8 uur tot 21 uur?
9. Waarom zijn de delen van het luchtruim waar Defensie vliegt in beton gegoten en kunnen daar geen aanpassingen op plaatsvinden, zodat dit ruimte biedt om routes anders te leggen en geluidshinder voor inwoners te voorkomen?
10. Kan de staatssecretaris een beeld schetsen van het vliegverkeer (vliegtuigen, helikopters) dat nu al boven gemeente Ede vliegt en welk geluid dit nu al met zich meebrengt, inclusief de oefeningen die geregeld plaatsvinden van Defensie? Hoe verhoudt zich het aantal geplande vluchten van en naar Lelystad tot de vliegroutes die nu al boven gemeente Ede lopen?
11. Ook de toeristische sector en de landbouw zijn sectoren van belang voor onze gemeente. Rust en schone lucht is voor hen essentieel. Hoe weegt de staatssecretaris die belangen van deze sectoren mee in het besluit dat zij in november zal nemen over de vliegroutes?
12. We zijn van mening dat de vliegtuigen die gebruik maken van de geplande routes per definitie zo geluidsarm mogelijk moeten zijn en dat zo min mogelijk sprake moet zijn van CO2-uitstoot en fijnstof. Kan de staatssecretaris ervoor zorgen dat als er vliegbewegingen boven gemeente Ede zijn, deze uitgevoerd worden met de modernste categorie vliegtuigen?
13. De inwoners van Ede willen weten waar ze aan toe zijn. De simulaties waren niet afdoende. Kunt u aangeven wanneer de testvluchten worden gepland, waarover gesproken is in de informatiebijeenkomsten? En kunt u aangeven welke actie u gaat nemen als blijkt dat de uitkomsten van deze testvluchten negatiever uitpakken dan wat de simulaties tijdens de informatiebijeenkomst lieten horen?
14. De inwoners van Ede hebben communicatie op dit onderwerp moeten missen en maar zeer beperkt kennis kunnen nemen van deze ontwikkelingen. Kunt u garanderen dat vanaf nu de inwoners proactief meengenomen worden in alle overwegingen en beslissingen en eventuele alternatieven die bedacht worden?
Over de herindeling van het luchtruim
De VVD Ede verzoekt, hoewel dit niet het onderwerp van deze consultatie is maar hier wel direct gerelateerd aan is, ook de volgende punten mee te nemen bij de herindeling van het luchtruim:
1. Hanteer vanaf nu een aanpak in nauwe afstemming met inwoners en bestuurders. Betrek hen actief. Zoek samen een balans tussen mens, economie en natuur, zodat niemand voor verrassingen komt te staan; Voer dus ook voor de luchtvaart het omgevingsmanagement in, zoals dat ook voor grote infrastructurele projecten gebeurt.
2. Neem de uitgangspunten mee die vanuit onze gemeente worden ingebracht als kader voor de herindeling van het luchtruim en de vliegroutes die vervolgens boven Ede/Bennekom worden gepland;
3. Neem als uitgangspunt in ieder geval mee:
o dat de vliegroutes hoger moeten liggen;
o dat de herindeling bijdraagt aan het klimaatverdrag van Parijs en daarmee aan het oplossen van de fijnstofproblematiek die overigens in onze regio al aanzienlijk aanwezig is;
o dat in ieder geval altijd met zo schoon en geluidsarm mogelijke vliegtuigen wordt gevlogen in de lagere luchtlagen;
o dat herindeling van de militaire oefengebieden van meet af aan fundamenteel betrokken wordt.
Namens de VVD Ede,
Hester Veltman
Fractievoorzitter
