Poliflw

Donderdagavond sprak Thom Dijkstra zich uit over de plannen voor de Zuidelijke Rondweg. Hij vertelde dat GroenLinks blij is dat er werk wordt gemaakt van leefbaarheid, maar betreurt dat het college daarbij niet over een Milieuzone wil praten. In twee verworpen moties riep Thom samen met het CDA op om zorgvuldig te monitoren en bij het verminderen van de snelheid van het verkeer innovatief te werk te gaan.

Wat volgt is de tekst van Thom's bijdrage, aangepast voor leesbaarheid:

“Vanavond hebben we het over de Zuidelijke Rondweg. Ondanks dat ik maar anderhalf jaar Raadslid ben, weet ik dat dit een langlopend dossier is. Al een paar jaar worden er vragen gesteld over de leefbaarheid rondom de Zuidelijke Rondweg, vanuit GroenLinks en vanuit omwonenden. Laat ik vanaf deze plek mijn dank uitspreken aan de omwonenden voor de aanhoudende aandacht voor dit dossier

Laat ik eerst zeggen dat de leefbaarheid voor mijn fractie voorop staat, niet alleen voor de gebieden direct langs de ZRW maar voor de gehele stad. En in dat kader is Groenlinks blij dat er nu eindelijk ook maatregelen genomen worden om specifiek de leefbaarheid te verbeteren.

Wat mijn fractie jammer vindt, is dat een milieuzone meteen is afgeschoten door de wethouder als maatregel om de leefbaarheid te verbeteren. Ik ben ervan overtuigd dat we met een uitgebreide milieuzone veel winst kunnen behalen, zeker qua fijnstof. Niet alleen voor de directe omgeving maar ook voor het gebied tussen de Singels en de Rondweg. Maar omdat zo’n maatregel zeker een grote invloed heeft op de stad, is deze discussie wellicht beter op z’n plek bij de Mobiliteitsvisie. 

Wat betreft de moties van het CDA, het zal u niks verbazen dat mijn fractie voor de moties zal stemmen, aangezien we ze al ondertekend hebben. Bij de motie ‘smart mobility’ zit voor ons vooral de winst in het experimenteren met andere vormen van maatregelen die snelheid verlagen, zoals bijvoorbeeld de actibump. Deze kunnen we later ook in de rest van de stad toepassen. De motie ‘autorijden is vooruitzien’ kunnen wij steunen omdat deze het college vraagt om de situatie rondom de Zuidelijke Rondweg goed te monitoren en tijdelijk met nieuwe plannen te komen als er weer problemen ontstaan. Laat het bovendien duidelijk zijn, Groenlinks is en zal tegen verbreding naar 2x2-baans zijn!”

Ook tweette Thom over de Zuidelijke Rondweg. Zijn tweet lees je hier.

De moties over ‘smart mobility’ en ‘autorijden is vooruitzien’ die het CDA en GroenLinks samen indienden lees je onderaan dit artikel.

Het voorstel voor het invoeren van de tegenprestatie in Breda "is te slecht om te amenderen" volgens raadslid Marike de Nobel. Als het aan het college ligt, komt de regeling er “omdat het in het bestuursakkoord staat”. Dat wil het college zonder verdere motivatie, onderbouwing, financiering en zonder oog voor bijstandsgerechtigden en hun uiteenlopende situaties. GroenLinks is van mening dat zo'n slecht voorstel simpelweg van tafel moet. 

Jarenlang in de bijstand zitten doet niemand voor de lol. Het college stelt voor dat bijstandsgerechtigden een ‘tegenprestatie’ moeten leveren. De voorgestelde regeling houdt daarbij geen rekening met de uiteenlopende situaties van bijstandsgerechtigden. Bovendien ontbreekt de benodigde zak geld voor goede begeleiding en coaching die er voor kan zorgen dat mensen echt weer met meer succes aan de samenleving kunnen gaan deelnemen.

Naast inlevingsvermogen en financiering ontbreekt het dit voorstel ook aan enige heldere aanleiding of onderbouwing. Het lijkt erop dat het voorstel er dus alleen is omwille van het bestuursakkoord, niet omwille van de mensen om wie het gaat. GroenLinks vindt dat het niet aan de oppositie is om een zodanig slecht voorstel te fixen, maar dat het aan het college is om een voorstel in te dienen dat deugt.

Het voorstel dat nu voor goedkeuring aan de gemeenteraad voorligt verplicht mensen in de bijstand om straks 20 uur per week (was 10 uur) en in 1 jaar (was 2 jaar) minimaal voor een half jaar onbetaald werk te verrichten (‘de tegenprestatie’). De al bestaande regeling werd eerder in Breda nooit toegepast, terwijl het opleggen van een zogeheten tegenprestatie volgens de regels wel kon. Gemeenten zijn namelijk volgens de landelijk opgelegde Participatiewet verplicht de tegenprestatie in de bijstand in te voeren. Maar ze hebben daarbij heel veel beleidsvrijheid; de ene stad gaat er streng mee om, de andere houdt de tegenprestatie op nul uren per week. De coalitie VVD-D66-PvdA kiest er in hun akkoord nu voor om in Breda de tegenprestatie streng toe te gaan passen. 20 uur is dan ook het maximum dat volgens de landelijke regels kan. Het college heeft een verordening uitgewerkt om aan deze keuze een invulling te geven, en die verordening ligt nu voor goedkeuring bij de raad.

Uit de spreektekst van Marike:

"Onze belangrijkste vraag: waarom wil het college dit?

De wethouder: omdat het in het coalitieakkoord staat. Misschien komt het ook dat staatssecretaris van Ark ook een VVD-achtergrond heeft. Want als je je als wethouder zonder verdere uitleg verschuilt achter een coalitieakkoord, zo heb ik altijd begrepen, is dat omdat je er zelf niet echt achter staat. Het zou verklaren waarom het voorstel zo tergend slecht is onderbouwd. Of is er vooral sprake van verkiezingsretoriek?

Er wordt veelvuldig naar de “Rotterdamse Methode” verwezen, die als voorbeeld zou dienen. Was het maar waar dat de Gemeente Breda deze methode zou overnemen en zo probeert over te nemen in Breda! Het Rotterdamse model heeft een aantal goede dingen die in het Bredase model volledig ontbreken, waardoor het een slap aftreksel is van de geroemde methode.

Het Bredase voorstel is goedkoop. Met alleen een eenmalige opleiding van in totaal 15.000 euro voor alle ambtenaren die met de betrokken mensen moeten gaan praten, denkt Breda voor ongeveer 2.000 mensen uit te kunnen gaan voeren wat Rotterdam met 7.850.000 euro (bijna acht miljoen!) doet voor ongeveer 20.000 mensen.

Breda wil onder andere de tegenprestatie uitbreiden van 10 naar 20 uur, ik citeer de wethouder die in een interview in BNDeStem zei: “maar wel naar vermogen. Wanneer iemand echt niet langer dan tien uur kan werken, dan is het ook goed. Al kun je je dan afvragen of hij/zij misschien in de verkeerde uitkering zit.” De wethouder gaat daarbij totaal voorbij aan het feit dat het vrijwel onmogelijk is om vanuit de Participatiewet uit te stromen naar een uitkering zoals Wajong of WIA van het UWV. Rotterdam zegt letterlijk: “kleine stapjes”. Waarom dan per se nu willen uitbreiden naar 20 uur, terwijl de 10 uur die al mogelijk was, nog nooit is uitgevoerd?

Nog iets dat Rotterdam beter doet: het inschakelen van een arbeidsgeneeskundige dienst om te bepalen wat iemands beperkingen zijn, en of een tegenprestatie eigenlijk voor die persoon wel mogelijk is, gelet op zijn lichamelijke en geestelijke omstandigheden. Artsen dus, daar waar Breda de regisseurs, die niet medisch zijn geschoold, dit wil laten bepalen. Waarom? Omdat een beetje bedrijfsarts ex BTW 200 euro per uur kost, en een beetje spreekuur inclusief inzetbaarheidsprofiel 2 uur duurt. Dat is dus 400 euro per inwoner, die je vanuit de bijstand de tegenprestatie in wil hebben. Maar dat geld heeft de Gemeente Breda er niet voor over.

Onze Bredase wethouder is niet bereid de vrijwilligersorganisaties waarvan hij verwacht dat ze ruimhartig tegenpresteerders opnemen, enige geldelijke steun of hulp bij begeleiding te bieden. Wel is hij desnoods ‘bereid’ deze organisaties bij gebrek aan medewerking te korten op hun subsidies. Ook dit doet Rotterdam pertinent niet. Overigens is de vraag of dit volgens de wetgeving wel mag.

Over korten gesproken: bij niet meewerken worden mensen in de bijstand gekort op hun uitkering. Het feit dat veel mensen te kampen hebben met veel verschillende problemen, deert de wethouder blijkbaar niet. Wetenschappelijk onderzoek laat zien dat pressie in dergelijke situaties alleen maar averechts uitpakt. Mensen verkrampen dan en kruipen steeds verder hun schulp in. Precies het omgekeerde dus van wat we willen: weer meer aan de samenleving deelnemen, en erbij horen.  

Wat wil het college nu met deze maatregel bereiken, wat is de achterliggende visie van VVD, D66 en PvdA? Er is geen sprake van re-integratie, dus geen uitstroom naar werk. Het geldtekort van de gemeente op de uitvoering van de bijstandswetgeving los je er dus niet mee op. Het is geen re-integratie, dus het tekort op de arbeidsmarkt aan gemotiveerde, goed opgeleide mensen los je er ook niet mee op. En als laatste, en allerbelangrijkste: de problemen van mensen in de bijstand los je er ook niet mee op, ze krijgen er alleen nog maar meer problemen bij.

Om wel wat voor deze mensen te doen is lef nodig, lef om daadwerkelijk in onze inwoners te investeren in opleiding en ondersteuning. Hiervoor is liefde nodig, compassie voor deze Bredanaars in een lastige situatie, en het lef om soms uitzonderingen te maken voor de mensen die niet in staat zijn een tegenprestatie te leveren. Het voorstel zoals het er nu ligt, is wat GroenLinks betreft te slecht om te amenderen. Nog afgezien van alle voorgenoemde tekortkomingen, is belangrijk dat mantelzorg en bestaand vrijwilligerswerk niet worden geëerbiedigd. Deze mensen zijn al ‘van de bank af’, maken zich al nuttig, en dragen bij aan de samenleving. Dat nuttige werk zouden ze nu uit hun handen moeten laten vallen voor een kunstmatige tegenprestatie, waarvan nog maar te bezien is wat Breda daar mee opschiet? Gelukkig zijn er vanuit de coalitie daarover amendementen aangekondigd. Als je als VVD een voorstel van je eigen wethouder moet amenderen, geeft dat al aan met hoe weinig consensus dit voorstel tot stand is gekomen.

Wat GroenLinks betreft is er maar een mogelijkheid: dat de wethouder zijn voorstel intrekt. Een voorstel dat ons sterk doet denken aan het systeem van lijfeigenen. Dat de wethouder eens gaat kijken in Rotterdam, en zijn voorstel drastisch aanpast. En dan terugkomt met een voorstel dat veel meer oog heeft voor de mensen waar het om gaat, en de omstandigheden waarin zij zitten.”

Op 4 april volgt de debatraad, waarin de amendementen en eventuele moties behandeld zullen worden.

In Memoriam

Vakbond, voetbal en volksvertegenwoordiging. Het zijn deze drie V’s die een rode draad vormen in het leven van GroenLinks-nestor Christ Crul. Vorige week, na een kort ziekbed, is hij op negentigjarige leeftijd overleden. Daarmee verliest GroenLinks Breda één van haar oudste en meest markante leden.

Christ is twintig jaar als hij in oktober 1948 lid wordt van de Katholieke Bond voor Overheidspersoneel, de voorloper van de AbvaKabo-FNV. Christ werkt bij de PTT. Nederland likt nog volop de oorlogswonden en de vakbeweging werkt samen met werkgevers en overheid aan de wederopbouw. Vakbonden staan midden in de samenleving en hun vertegenwoordigers zitten in besturen van tal van maatschappelijke organisaties en verenigingen.

Met lede ogen ziet Christ hoe vanaf de ontzuiling de vakbeweging steeds meer invloed verliest. In 2002 schrijft hij, samen met Leo van der Post, dan voorzitter van AbvaKabo Breda, in een opinieartikel in NRC dat de vakbeweging moest moderniseren om relevant te blijven: “Dat betekent dat de vakbond intensieve contacten moet aanknopen en onderhouden met andere maatschappelijke organisaties, zoals politieke partijen, milieuorganisaties en anti-globalisten. Solidariteit onder arbeiders stopt niet bij de landsgrenzen”. De oproep heeft niet mogen baten. De vakbeweging is nauwelijks hervormd en opereert steeds meer in de marge van de samenleving.

Desondanks is Christ de bond altijd trouw gebleven. Gedurende zijn zeventig jaar durend lidmaatschap heeft hij binnen de Bredase afdeling van de bond tal van functies bekleed. Anderhalf jaar geleden nog werd hij verkozen tot bestuurslid van de FNV Senioren in de Baronie.

Vanuit dezelfde maatschappelijke betrokkenheid zet Christ zich in voor het verenigingsleven. En dan met name als bestuurder van zijn voetbalclub, de PTT, opgericht in 1941 als onderdeel van de ontspanningsvereniging van het postbedrijf. Als de PTT halverwege de jaren negentig wordt geprivatiseerd, verandert de voetbalvereniging haar naam in V.V. Breda. Weer tien jaar later fuseert de club met het grotere TVC’39 tot TVC Breda.

GroenLinkser en voormalig eigenaar van Drukkerij Salsedo Marcel Rensen herinnert zich de bevlogenheid van Christ: “Ik kende hem alleen vanuit het politieke gebeuren in Breda. Op een bepaald moment kreeg voetbal een belangrijkere plaats in mijn leven en wie schetst mijn verbazing als ik benaderd word door Christ. Hij is heel actief als voorzitter van V.V. Breda en wil graag dat er een boek komt over VV Breda”. Het boek komt er helaas nooit. Al na enkele vergaderingen bleek het een te ambitieus en onhaalbaar project.

Naast het voetbal heeft Christ nog een andere sportieve passie: het wielrennen. Met zijn autootje gaat hij regelmatig naar koersen in zuid-Nederland of België. In 2001 gaat, op initiatief van Christ, een groep wielerliefhebbers naar Luik-Bastenaken-Luik. Het is het begin van een jaarlijkse traditie. Onder de reisgenoten ook oud-GroenLinks-voorman Piet Hein Scheltens. Hij herinnert zich hoe Christ de wielerkoers altijd minutieus had voorbereid: “De ploegnummers, de rugnummers van de individuele renners, Christ leert het zo veel mogelijk uit zijn hoofd. Volgens sommigen niet alleen om de koers te kunnen volgen, maar ook om zijn geheugen te blijven trainen”. Twee zussen heeft Christ zien lijden aan dementie en het is iets dat hij bij zichzelf koste wat kost wil vermijden.

Ook dit jaar reist de groep in april weer af naar België voor de wielerklassieker. Het traplopen gaat Christ niet meer zo goed af, dus is in het gehuurde huisje zijn bed maar naar beneden gehaald.

Het is 1970 als Christ voor het eerst in de gemeenteraad verkozen wordt. In dat jaar deden PPR, PvdA en de vakbonden onder de naam Progressief Akkoord (PAK) met een gezamenlijke lijst mee aan de verkiezingen. Christ, toen ook PPR-lid, werd afgevaardigd vanuit de vakbond. In de fractie van PAK ontmoet Christ ook de vorig jaar overleden PPR-kandidaat Luce Paulussen. Samen geven zij leiding aan de zes leden tellende coalitie-fractie. Het is het begin van een politieke samenwerking die decennia zal blijven duren.

Een markante man met het hart op de goede plaats, zo typeert toenmalig PAK-raadslid Ad Mensen zijn toenmalig fractiegenoot. „Als iemand problemen met de gemeente had, wilde Christ altijd wel helpen. Hij had oog voor de grote zaak, maar ook voor de kleine man”.

Het Progressief Akkoord is slechts een kort leven beschoren. De combinatie levert geen stemmenwinst op en al snel is er onder de PvdA-leden onvrede over de beperkte invloed van de PvdA in de fractie. „Veruit het grootste deel van de fractie was afkomstig uit de vakbond of de PPR”, herinnert Ad Mensen zich, die zelf vanuit de KWJ deelnam aan PAK. „Bij veel onderwerpen stonden de PvdA-ers in de fractie alleen”. Vier jaar doen PPR en PvdA weer zelfstandig mee aan de verkiezingen. Paulussen en Crul hebben zich inmiddels aangesloten bij de PvdA en boeken daarmee een fantastisch verkiezingsresultaat: 11 zetels. De PPR komt met drie zetels in de raad. De twee partijen zetten zich in de onderhandelingen echter direct buitenspel door een afspiegelingscollege met de VVD op voorhand uit te sluiten. In de oppositie treden de twee partijen vervolgens toch weer als één fractie op.

In 1978 behaalt de PvdA in Breda haar op één na beste uitslag. De partij komt op twaalf zetels en wil koste wat kost terug in de coalitie. De partij levert twee wethouders: Luce Paulussen en Rein Welschen. Christ wordt opnieuw fractievoorzitter. Punt van onenigheid binnen de coalitie is de spreiding van de bewoners van het grote woonwagencentrum Driekoningenoord aan de Terheijdenseweg over de stad. Paulussen en Crul staan erop dat de rijkere wijken in het spreidingsplan niet worden ontzien. Ook binnen de fractie ontstaan in deze periode steeds meer spanningen tussen de idealisten, aangevoerd door Paulussen en Crul en de rekkelijken.

Bij de verkiezingen van 1982 verliest de PvdA drie zetels. Tijdens de onderhandelingen wordt de wens van de PvdA gehonoreerd: ook in het rijke Ruitersbos komt een woonwagencentrum. Wel moet de fractie een bestuurder inleveren. Rein Welschen wordt opnieuw wethouder, zeer tegen het zere been van Christ en Luce. Zij vermoeden dat de PvdA tijdens de onderhandelingen onder druk is gezet om afstand te nemen van de radicale vleugel en zijn woedend dat de partij voor die druk is gezwicht. De spanningen lopen verder op, totdat Luce en Christ in 1984 uit de PvdA-fractie stappen en verder gaan als fractie Paulussen/Crul. De twee worden door de PvdA geroyeerd, een besluit dat Christ tot het eind van zijn leven als onrechtvaardig en kwetsend heeft ervaren.

Gesteund door een aantal andere verontruste PvdA-leden richten ze in 1985 samen met de PPR de vereniging Links Samenwerkend Breda op. LiSa behaalt in 1986 één zetel, die wordt ingevuld door Luce Paulussen. Voor Christ lijkt er na zestien jaar een einde te komen aan zijn raadswerk.

Het afscheid blijkt uiteindelijk maar tijdelijk. In het begin van de jaren ‘90 gaan PPR, PSP, CPN en EVP op in GroenLinks. In Breda zoekt de PSP toenadering tot de afdelingen van PPR en CPN. LiSa wordt aanvankelijk om onduidelijke redenen genegeerd, maar uiteindelijk komen Luce en Christ op een onverkiesbare plaats op de GroenLinks-lijst. Christ neemt als niet-raadslid plaats in de commissie Sport. Vier jaar later, GroenLinks behaalt in Breda met zes zetels haar beste uitslag ooit, komt Christ terug in de raad. Daar ontmoet hij Piet Hein Scheltens. „We waren in die tijd een duo. We hadden een klik, we activeerden elkaar”, aldus Scheltens.

De fractie komt in die jaren drie keer per week bij elkaar: naast de traditionele vergadering op maandagavond wordt er woensdag- en vrijdagochtend nagedacht over schriftelijke vragen, acties of notities. Die werkvergaderingen ontvouwen zich altijd volgens een vast patroon, aldus fractiegenoot Piet Hein Scheltens. „We kwamen rond een uur of tien bij de fractie aan en gingen niet weg voordat er iets uit ging. Meestal kwam Christ dan met een idee of een aanzet, die anderen maar verder uit moesten werken. Ondertussen ging Christ op de Markt kaas halen voor zijn zussen en worstenbroodjes voor de rest van de fractie.

Christ legt binnen GroenLinks regelmatig de vinger op de zere plek. Dat de landelijke fracties instemmen met het huwelijk tussen Willem-Alexander en Máxima vindt hij gezien het verleden van vader Zorreguieta onbegrijpelijk. En ook de goedkeuring die verleend wordt aan de NAVO-bombardementen op Servië kan bij hem op weinig begrip rekenen. Als hij in 2006 de fractie definitief verlaat, spaart hij ook zijn opvolgers niet. Regelmatig plaatst hij tijdens de ledenvergaderingen een kritische noot bij het werk van de fractie. Het lijkt tekenend voor de manier waarop Christ kijkt naar de maatschappij. Het belang van ‘de gewone man’ staat voorop. De voorhoede van bestuurders en machthebbers slaat hij met wantrouwen gade. “Die grote ego’s zorgen niet voor meer gelijkheid in de samenleving. Dus moet je tegenspel bieden. Wanneer je dat doet krijg je een imago: ‘Hij is het nooit ergens mee eens’. Maar zonder kritiek wordt het alleen maar slechter”, zegt hij in 2013 in een interview in BN/DeStem.

Typisch Christ, vindt GroenLinkser en voormalig PPR-lid Lucy Prins-Mulder: “Of het nu bij de vakbond was of bij de partij, Christ had altijd wel een motie klaar. Bij de laatste Ledenvergadering vroeg ik Christ nog waar zijn motie bleef. ‘Nou ben ik er mee gestopt’, antwoordde Christ me toen”.

Selçuk Akinci

De afscheidsdienst van Christ vindt komende vrijdag (17 augustus 2018) plaats om 15.30 uur in Aula de Baronie van het Crematorium Zuylen.

Op initiatief van GroenLinks gaat Breda aan de slag om te zien of het station Breda Centraal, met zijn enorme oppervlakte en energieverbruik, een grotere bijdrage kan leveren aan het klimaatneutraal maken van onze gemeente. Maar liefst zeven fracties in de raad zien dit idee zó zitten dat ze hiertoe de motie Het dak op voor duurzame energie, ook op het station samen met ons indienden. De motie werd gisterenavond unaniem aangenomen. Hoewel het station net is opgeleverd, stamt de planvorming al uit net na 2000. De wereld ziet er echter nu wel een beetje anders uit, zeker voor wat betreft het denken over klimaat en energie. Ook grote spelers als het Rijk, NS en ProRail spreken nu grote duurzaamheids-ambities uit. Wij zien dan ook goede kansen om samen met deze partners tot een energiezuiniger station te komen. Een station dat zelfs kan gaan bijdragen aan het klimaatneutraal maken van Breda. En hoe lekker is het, als je als parkeerder op zonnige dagen je auto ophaalt, en deze in de schaduw van een zonneluifel heeft gestaan, in plaats van in de bloedhitte?  

De oplevering van de grote OV-terminal Breda Centraal is een knap staaltje projectmanagement, als je bedenkt dat er redelijk binnen de planning is gebleven, en er tegelijk een zware economische crisis woedde. Het door de projectleiding strak vasthouden aan de oorspronkelijke plannen heeft daaraan ongetwijfeld bijgedragen. Maar de wereld staat niet stil. Sinds het uitdenken van de plannen zo’n 15 jaar terug is er veel veranderd, zeker voor wat betreft het denken over energie en klimaat. De noodzaak om dingen te veranderen wordt steeds zichtbaarder en tastbaarder. Je ziet het aan allerlei natuurverschijnselen op onze planeet. De zuidpool kan er niks aan doen dat hij smelt - wij wel. Gelukkig zien we ook allerlei bestuurlijke gebeurtenissen die hierop inspelen: het akkoord van Parijs, het regeerakkoord (een beetje…), het sluiten van de gaskraan, de Brabantse Energie Alliantie.

Het halen van de gestelde doelen in onze lokale Klimaatnota Steek positieve energie in het klimaat is hard nodig. GroenLinks ziet het als onze verantwoordelijkheid om zorgvuldig te kijken naar iedere kans die daar binnen onze gemeente aan bij kan dragen. Ook de fracties D66, CDA, SP, B97, VVD en PvdA zien dit als een kans die bekeken moet worden, en dienden samen met ons de motie in.

Ook bij het ontwikkelen van het station is destijds al gewerkt aan een invulling met een duurzame energieverbruik, door volop warmte-koude-opslag toe te passen. Maar niettemin is het station nog een grote energieslurper, met alleen al het elektriciteitsverbruik van zo’n 1.200 huishoudens. De zon is er voor de mensen. Als reiziger sta je nu in het kunstlicht op het perron, terwijl op zonnige dagen op het dak de lege auto’s de hele dag staan op te warmen. Het eerste wat parkeerders doen die willen uitrijden, is de airco flink aandraaien om de warmte eruit te werken. Dat kan toch slimmer, ook gegeven hoe het station nu eenmaal is? Het parkeerdek is een enorm binnenstedelijk oppervlak dat te benutten valt voor zonne-energie. En dat zonder nuttige grond elders op te offeren, en zonder dat dit het uitzicht van mensen benadeelt.

Het station is weliswaar een complexe bestuurlijke omgeving met grote partners als Rijk, ProRail en NS. Wat in Breda groot is, is voor hen klein. Maar al die partijen spreken op dit moment veel grotere duurzaamheidsambities uit dan net na 2000, toen de plannen werden uitgewerkt. Met zo’n grote stroomverbruiker zou je denken dat er al snel een business case is, en één van de partijen maar zijn verantwoording moet pakken. Maar dit is een complexe bestuurlijke setting met méér partijen en eigenaren. ProRail en NS hebben ook nog eens tijdelijke concessies, dus het boekhoudkundige cirkeltje van de business case is niet zomaar rond is.

Wij denken dat Breda, vanuit zijn klimaatopgave binnen de gemeentegrenzen, een inspanning zou moeten doen, om samen met de andere partijen die hierbij nodig zijn, eens goed te bekijken of het mogelijk is om met zonneluifels op het parkeerdak energie op te wekken met voldoende maatschappelijk rendement. Juist omdat dit voor Breda groot is, maar misschien voor de anderen klein, moet Breda dit agenderen. Kan het technisch? En wat moet er in bestuurlijk geregeld worden om tot een sluitende business case voor verschillende partijen te komen? Die cirkel is niet vanzelf rond, en het initiëren van zo’n zoektocht is echt een gemeenterol. En neem dan in deze zoektocht ook gelijk mee of er met LED-verlichting misschien nog mogelijkheden zijn om in het station aan energiebesparing te werken.

Vanuit de projectafsluiting van Via Breda gaat nu dik 4 ton terug naar de algemene reserves. Als op enig moment blijkt dat er initiatiekosten zijn, er voorfinanciering nodig is, of er noodzaak, of juist kans is voor een Bredaas aandeel in de business case, dan zouden wij tegen die tijd graag weer naar dat bedrag kijken.

In het raadsdebat van gisterenavond, 7 juni 2018, heeft GroenLinks de partijen PvdA, D66 en vooral ook de VVD gefeliciteerd met hun onderlinge akkoord. Het akkoord zet echter belangrijke stappen terug op de zaken die echt nodig zijn om Breda toekomstvast te maken, en die dus de speerpunten zijn van GroenLinks. Voor de mensen in Breda die het moeilijk hebben om mee te komen doet het vrijwel niets. Zij zijn juist zelfs de netto-betalers aan een ‘lekker potje herverdelen’. Het akkoord doet ook niks om de inmiddels al wat gedateerde klimaatdoelen van Breda nog te gaan halen. Waar iedereen kan zien wat er nu al nodig is, spelen de coalitiepartners liever struisvogel tot Den Haag met geld over de brug komt. En ook geen cent meer dan dat. Zo raken we in Breda steeds verder achterop bij wat er nodig is. GroenLinks gaat zich krachtig inzetten om de komende tijd zoveel mogelijk te herstellen van wat dit magere akkoord voor Breda laat liggen.

Het akkoord is vooral een prachtig onderhandelingsresultaat voor de VVD. De VVD heeft maar liefst drie wethouders in de wacht weten te slepen. Ongehoord, in de recente verhoudingen van Breda. 40 jaar geleden werd in Breda voor het laatst een bestuur met drie wethouders van één partij geïnstalleerd, het CDA toentertijd. Het grote verschil is dat het CDA toen 42% van de stemmen had, de VVD nu maar 24%. Met zo’n grote inbreng van één partij in het dagelijks bestuur ligt het gevaar van ‘group think’ en kokervisie op de loer. En ook de inhoud van het akkoord lijdt aan een flink VVD-overgewicht ten opzichte van de 11 van de 39 zetels die de VVD de komende vier jaar in de raad bezet houdt.

Een bestuursakkoord dient wat GroenLinks betreft Breda toekomstbestendig te maken. Daarin zien wij twee grote opgaven. Ten eerste: hoe kan Breda verantwoordelijkheid nemen in de strijd tegen de opwarming van de aarde? Ten tweede: hoe zorgen we dat ook Bredanaars die kampen met een veelheid aan problemen toch goed meekomen in onze complexe samenleving? Alleen op dat laatste punt worden in dit akkoord bescheiden stappen gezet: een impuls voor de aanpak van laaggeletterdheid, geld voor de opvang van ongedocumenteerden, budget voor een toegankelijkere stad. Maar dat biedt nauwelijks tegenwicht voor al het andere zuur.

De in het akkoord opgenomen verhoging van het WMO-budget moet maskeren dat er de komende vier jaar vooral een enorme ombuiging van in totaal 40 miljoen op het sociale domein plaats gaat vinden, die de mensen die daarvan afhankelijk zijn jaar in jaar uit zullen merken:

Deze getallen zijn taakstellend en er is verder totaal niet gekeken of ze ook haalbaar zijn, hoe dan, en wat de consequenties zijn. Gaan Bredase kinderen en jongeren zich ineens zelf helpen? Weet de gemeente beter dan de specialisten wat hen helpt? Zijn de daklozen de komende jaren ineens beter in staat zelf opvang te vinden? Kunnen de Bredanaars met een arbeidshandicap nu ineens wel gemakkelijk aan de slag komen, of zijn ze misschien genezen? De uitgestoken hand aan de oppositie blijkt vooral een uitnodiging om samen plannen uit te denken om deze besparingen te gaan realiseren.

Niet te ontkennen is dat er een belangrijke opgave ligt om het sociaal domein financieel op orde te krijgen. Maar Lef en Liefde legt de prioriteit allereerst bij het belonen van de VVD-kiezer, die de komende vier jaar een belastingvrij verkiezingsdividend krijgt van in totaal bijna 10 miljoen. Bij ons meedenk-bezoek aan de onderhandelende partijen in de aanloop van het akkoord, heeft GroenLinks aan de financiële tafel juist aangegeven dat dit geld de komende jaren hard nodig is om fundamentele problemen op te lossen, niet om een rondje te geven. Het is geld waarmee je ook extra geld van buiten Breda aan kan trekken. Om dit te illustreren: GroenLinks vindt de gezondheid en veiligheid van mensen in de Haagse Beemden en De Wisselaar bijvoorbeeld belangrijker dan een douceurtje aan de hondenbezitters. Het Rijk heeft er zo’n 19 miljoen voor over om de hoogspanningsleidingen aldaar ondergronds te brengen, als Breda zelf ook 3 miljoen bij past. Daarom heeft GroenLinks een amendement ingediend.

Lef en Liefde verschuift veel geld en lasten tussen de mensen in Breda. Het gaat echter niet naar de mensen die het het hardst nodig hebben, maar juist ten koste van hen. Drie voorbeelden. Ten eerste haalt het akkoord 3 miljoen weg bij armoedebeleid. Cynisch genoeg wordt niet de armoede maar de armoedeval aangepakt. De diepere filosofie daarbij zal zijn, dat als je het de huishoudens in een armoedesituatie maar wat moeilijker maakt, ze vanzelf hun problemen gaan oplossen. GroenLinks ziet dat totaal niet zitten. In Breda zitten duizenden kinderen in een armoedesituatie. Het hierbij betrokken geld maakt voor hen net het verschil naar een wat betere situatie om op te groeien.

Ten tweede schuift het akkoord 13 miljoen opbrengsten uit de gemeentelijke grondexploitaties (die overigens eerst nog maar eens gerealiseerd moeten worden) naar de middeldure woningbouw, en niet naar de sociale woningbouw. Dat is dus een subsidie aan projectontwikkelaars, en een beperkt aantal gelukkigen die deze woningen als eersten zullen aankopen. En als klap op de vuurpijl verlaagt het akkoord de OZB riant, maar het doet juist niks aan de lokale lasten voor huurders. Deze liggen in Breda nu al maar liefst 50% boven het gemiddelde van de vijf grote Brabantse gemeenten. Mensen met bescheiden inkomens, net boven de kwijtscheldingsgrens, betalen in Breda de volle mep voor een probleem dat we met zijn allen hebben: hoe houden we de riolen bijdetijd, dus ook in de pas met wat het veranderende klimaat van ze vergt.

Lef en Liefde richt ons Breda in als een museum voor achterhaalde recepten. Juist nu het bedrijfsleven volop bezig is met een toekomst met circulaire economie, duurzaamheid, de energietransitie en zich vestigt op multimodale knooppunten, zet dit akkoord stappen terug in de tijd en vervalt in oude fouten. Breda gaat weer bedrijventerreinen produceren, die er al zat zijn, en het gaat dat ook nog eens op volstrekte autolocaties doen. Het akkoord mikt vooral op de grote bedrijven, terwijl tegenwoordig de meeste energie zit in het mkb, kleinschalige bedrijvigheid, starters en initiatieven van onderop. Dat soort bedrijvigheid zit veel liever in levendige gebieden, waar wat te doen is, je mensen kan ontmoeten, en je op tal van manieren kan komen zonder in de file te hoeven staan.

Breda gaat nog maar weer eens geld storten in de bodemloze put citymarketing. GroenLinks zou graag zien dat de Bredase rekenkamer eens in beeld brengt wat daar nou de effectiviteit van is, en hoe kennisinstellingen als CPB en PBL daar tegenaan kijken. Op zoek naar gedoogsteun voor de smalle basis van deze coalitie gaat Breda opeens weer geloven in categoraal beleid in plaats van inclusief beleid. Om 50+ te paaien wijdt het akkoord opvallend veel mooie woorden aan ‘ouderen’, maar ook zij zullen de komende vier jaren niet aan de kille cijfers van alle opgenomen ombuigingen in de financiële paragraaf ontsnappen. En Breda gaat met dit akkoord blijkbaar ook weer een voorschot nemen op de opbrengsten van grondexploitaties, die eerst nog maar eens gerealiseerd moeten worden, een kleine 14 miljoen. Daar hebben we in het recente verleden nog lelijk ons neus mee gestoten. En tot slot lijkt met de portefeuille van mevrouw Bos, in combinatie met de eerdere pleidooien voor bewapende boa’s, in Breda zelfs de gemeentepolitie weer terug te keren, die 25 jaar geleden in Nederland is afgeschaft.

Waar achter de meeste cijfers voor ombuigingen nog weinig doordachte plannen liggen, die ook wat meer zicht zouden geven op de maatschappelijke haalbaarheid ervan, wordt één wondermiddel nadrukkelijk genoemd: de ‘tegenprestatie’ gaat de tekorten op de bijstand oplossen. Het stimuleren tot werken van mensen die kunnen werken is een goede zaak. Mensen met weinig uitzicht op werk de ruimte geven om tijd te besteden aan mantelzorg, vrijwilligerswerk of bijvoorbeeld kunst maken, heeft GroenLinks altijd al bepleit. Mooi dat de VVD daar nu blijkbaar ook het nut van inziet. Maar het begrip ‘tegenprestatie’, met een omvang van 20 uur, suggereert dat als de gemeente je geld geeft, die ook over je uren mag beschikken. Blijkbaar wordt je dan een soort lijfeigene van de gemeente Breda. GroenLinks ziet belangrijke risico’s van extra bureaucratie, verdringing van bestaand werk, en extra werk voor werkgevers, instellingen en verenigingen. Met de per direct ingeboekte, grote besparing speculeert het akkoord er blijkbaar op dat veel mensen de weg kwijt gaan raken in de extra regeltjes en procedures. GroenLinks is er voorstander van om mensen met een grote afstand tot de arbeidsmarkt maatschappelijk actief te krijgen. Maar dan moet je eerst investeren, in plaats van je meteen rijk rekenen. Ook in Rotterdam hebben ze eerst geïnvesteerd in activatiecoaches, communicatie enz.

Tot slot de groene paragraaf, waar voor GroenLinks de meeste zorgen zitten. Er staat in het akkoord geen woord over de groene economie. 15.000 bloembollen redden de biodiversiteit, en we gaan bomen planten om achterstand in te lopen ten opzichte van herplant-plicht, die blijkbaar is ontstaan. De circulaire economie blijft beperkt tot een vrijblijvende opmerking over VANG. Natuur en dieren lijken geen rol te spelen, voor zover ze niet in een park om Breda passen. De inzet op het CO2 neutraal maken van Breda is simpelweg niet genoeg om de bestaande klimaatdoelen uit het verleden te halen. ‘Bij nieuwbouw bij voorkeur geen gas’ - hoe vrijblijvend kun je het hebben. Waar is die lef? Waar zijn alle mooie woorden van de Klimaattop op Zuid? Met het huidige klimaatuitvoeringsprogramma haalt Breda de doelen voor 2044 nu al niet, terwijl bouwprijzen stijgen. Het geld van de ozb-verlaging kun je ook gebruiken om te investeren in het verduurzamen van woningen, zodat die waardevaster worden en de energielasten dalen. Met dit akkoord ontloopt Breda zijn verantwoordelijkheid als negende stad van het op zeven-na rijkste land ter wereld. Breda lift als freerider mee op de stappen die de rest van de wereld wel maakt. En op de stappen van al die andere grootste twintig gemeenten van Nederland, waar GroenLinks wel gaat deelnemen aan het bestuur.

Kortom: GroenLinks gelooft volstrekt niet in dit programma voor Breda, waar een vrachtlading aan VVD-beleid wordt gedoogd door de PvdA, D66, 50+ en deels B97. De grote opgaven voor Breda worden ontweken, er wordt geen verantwoordelijkheid genomen voor het klimaat, noch voor de mensen die ondersteuning, hulp, investeringen en vertrouwen nodig hebben. En daarmee neemt het een dikke hypotheek op onze toekomst.