Poliflw

Doetinchem lijkt wel gek geworden! 70.000 inwoners in 2036, waar vinden al die mensen een woning? Afgelopen week presenteerde het college de begroting voor 2021 en daarin gaven we een duidelijke doorkijk naar de langere termijn. Wil de gemeente Doetinchem een aantrekkelijke gemeente zijn en blijven, dan zullen we kansen moeten benutten. Een verdere groei, waaronder ook verdere toename van de werkgelegenheid, is daarin essentieel.

In de laatste vijf jaar is het aantal banen in de gemeente Doetinchem sterk gestegen. Er is volop werk. Zelfs in deze tijd is de vraag nog groter dan het aanbod. In technische beroepen, maar ook in de transport en logistiek en zorg & welzijn worden nu en in de komende tijd mensen gevraagd. Met de vestiging van een heel aantal nieuwe bedrijven zal die werkgelegenheid verder toenemen.

Onderwijs

Wanneer we er de komende tijd in slagen om door middel van goed onderwijs mensen omscholingskansen te bieden, dan wordt het ook aantrekkelijker om de overstap naar een andere sector te maken. In Doetinchem maken we daar in samenwerking met het Graafschap College en andere onderwijspartijen werk van. Een eerste belangrijke stap is het bieden van voldoende leer- en werkplekken. Het is goed om te zien dat werkgevers dat zelf ook belangrijk vinden.

Duurzame investeringen

Uitgangspunt voor verdere uitbreiding is dat er kwalitatief goede bedrijven en goede woningbouw komt. Waar geïnvesteerd wordt, zal dat duurzaam moeten zijn. We hechten er grote waarde aan dat partijen, of dat nu particulieren zijn of bijvoorbeeld Sité, duurzaamheid bij woningbouw voorop zetten. Wat dat betreft is het mooi om te zien hoe bijvoorbeeld op Wijnbergen, maar ook aan de Hofstraat en op Iseldoks energieneutraal gebouwd wordt. In de gemeente Doetinchem is reeds relatief veel ‘zon op dak’, maar het is vast mogelijk dat nog meer te realiseren.

Begroting

De begroting wordt in de komende tijd besproken in de gemeenteraad. Ik zie er naar uit om verder te spreken over de plannen die we hebben. We kunnen en moeten rekening houden met flinke opgaven op het gebied van werk & inkomen. Daar zetten we volop op in in onze gemeente en ook in de regio Achterhoek staat dit hoog op de agenda. In de afgelopen week bleek opnieuw dat het kabinet blijft investeren op dit gebied. Wij mogen daar voor een flink deel invulling aan geven en dat vind ik een goede zaak. Wij kennen de mensen en wij kennen de ondernemers. Samen werken we eraan.

#ikdoewelmee

De effecten van de verspreiding van het coronavirus zijn groot. In de afgelopen week zagen we het aantal besmettingen (ook in onze regio) flink oplopen. Het vraagt veel van ons, in alle opzichten. Het is betreurenswaardig dat de regels verder aangescherpt moeten worden, maar we moeten vooral vrezen voor een nieuwe toename van het aantal ziekenhuisopnames. Laten we zorg voor elkaar hebben en verdere besmettingen voorkomen.

 

Tijdens de behandeling van de kadernota 2021 heeft Pieter Herngreen namens de fractie de volgende woordvoering ingebracht:

Voorzitter,

Vorig rond deze tijd stond ik hier met de nodige zorgen over de toekomst van de financiële positie van onze gemeente. Doetinchem staat bekend om zijn behoedzame financiële beheer, en nu een jaar later hebben we een begroting waarin bezuinigingen zijn doorgevoerd en worstelen we met een pandemie waarvan we de gevolgen voor onze economie en financiën niet kunnen overzien. In onze vooruitblik naar de begroting 2021 wil ik ingaan op de financiële positie, de economische toekomst, het sociaal domein en de toekomst van de duurzaamheid.

Financiële positie en vooruitzicht

We hebben vorig jaar ombuigingen in de begroting doorgevoerd om de financiële toekomst van onze gemeente te borgen. Dat was pijnlijk maar noodzakelijk. Zoiets gebeurt ook met het risico dat het voorzieningenniveau en wat wij het verdienvermogen van Doetinchem noemen worden aangetast. Maar een goed weerstandsvermogen is nodig om toekomstige nadelen te kunnen opvangen. We zijn nu een half begrotingsjaar verder, maar merken vooral de verstorende effecten van de coronacrisis. De maanden die nodig waren om de maatregelen door te voeren en de effecten te monitoren, zijn overschaduwd door de gevolgen van corona. En ook al is 2019 financieel gunstig afgesloten, de risico’s waarvan we de omvang, ernst en gevolgen nauwelijks kunnen overzien maken dat we niet zo maar de begroting weer kunnen bijstellen. Gemeenten waar de inkomsten ook afhankelijk zijn van toerisme, hebben de meeste last. Een ruwe schatting die juist vanmorgen door Binnenlands Bestuur werd genoemd laat zien dat de kosten voor alle gemeenten 1,5 tot 3 miljard belopen, dat is ruwweg €90 á 180 per inwoner, voor Doetinchem ruim m€5.  We zijn het eens om €1,5 als buffer voor de kosten van corona in de begroting op te nemen, waarbij we hopen op een ruime compensatie van de rijksoverheid voor de rest.

Doetinchem centraal

Het is vaker gezegd maar blijft essentieel: een vitale binnenstad en evenzo vitale kernen zijn voorwaarde voor Doetinchem als aantrekkelijke woongemeente. Het bepaalt mede het vestigingsklimaat, waarbij niet alleen het goed functioneren van de gemeentelijke diensten belangrijk is, maar ook een woningmarkt die maakt dat woningzoekenden aan hun trekken kunnen komen. In onze gemeente zijn nog veel plekken beschikbaar voor woningbouw met wat ons betreft een toekomstbestendig en duurzaam karakter. Ook experimentele woonvormen moeten ruim baan krijgen.

Doetinchem moet er alles aan doen om het ondernemingen makkelijk te maken goed gekwalificeerd personeel te werven waartoe een goede woon- en werkomgeving doorslaggevend zijn. De plannen om Doetinchem te laten uitgroeien tot ‘Toplocatie Oost’ steunen we dan ook van harte. Uitmuntend onderwijs is daarbij onmisbaar.

Maar het gaat om meer dan alleen het bedrijfsleven; ook op cultuur, beleving en andere vrije tijdsfuncties moeten we inzetten. Doetinchem moet ook een toeristische hub worden naar de gehele Achterhoek, als verblijfplaats en als oriëntatiepunt voor de bezoeker van elders.

Doetinchem nog steeds sociaal

Ondanks dat we met de keuzerichtingen de begroting hebben aangepast, bevinden onze voorzieningen in het sociaal domein zich op een aanvaardbaar niveau. De Taskforce heeft bereikt dat Doetinchem grip krijgt op de uitgaven, waardoor onze wens om de inwoners hulp en steun te kunnen blijven geven wordt gehonoreerd. Maar er blijven risico’s in de uitgaven door onzekerheid over de BUIG uitkering en de mogelijke kosten als gevolg van ondersteuning aan onze inwoners.

We zouden graag zien dat het sportbedrijf binnen afzienbare tijd uit de steigers komt. Het gaat hier om samenwerking tussen voorzieningen die we belangrijk vinden voor preventie, gezondheid en welzijn, waar ook het onderwijs een rol speelt.

Diversiteitsbeleid staat niet altijd in het middelpunt van de belangstelling, maar voor D66 blijft een inclusieve samenleving een speerpunt. Inwoners moeten zichzelf kunnen zijn ongeacht geloof, nationaliteit of seksuele geaardheid.

Duurzaamheid moeten we bevechten

Het thema duurzaamheid omvat met name de energietransitie en de fysieke bereikbaarheid. De ontwikkeling van de regionale energie strategie is een eind op streek. Het is een proces dat we kritisch zullen volgen wat betreft de haalbaarheid en een realistische verdeling van de doelen over de gemeenten en regio’s. In de ruimtelijke inrichting van onze gemeenten moeten we terdege rekening houden met de toepassing van alternatieve energiebronnen in die zin dat we onze landschappelijke kwaliteiten in stand houden. De RES en de Omgevingswet hangen zo op een complexe manier samen. We zullen de plannen daarop beoordelen.

We vinden uiteraard dat de projecten die de verkeersdoorstroming bevorderen gewoon doorgang moeten vinden. Maar nog belangrijker is het om de voorgestelde doorfietsroute Wehl-De Huet snel doorgang vinden, en dat dit een begin is van meer soortgelijke projecten. Tegelijkertijd steunen wij initiatieven die fietsveiligheid bevorderen, zoals aanpassing van kruisingen en verbreding van fietspaden.

Tenslotte

Voorzitter,

Wij hebben, ondanks alle risico’s die in de realisatie van de begroting aan de orde zijn, er vertrouwen in dat met de beleidsvoornemens in de kadernota een degelijke, sluitende begroting voor 2021 tot stand komt. We stemmen daarom in met het voorstel de kadernota vast te stellen en de opdracht aan het college voor het opstellen van de begroting 2021 met de genoemde randvoorwaarden.

Tenslotte, voorzitter, ter afsluiting wil ik nog het volgende zeggen. We komen uit een lastig eerste halfjaar met vergaderen via het beeldscherm en ander ongemak. Ik wil de griffie complimenteren en danken voor de fantastische steun die we kregen om ons werk mogelijk te maken.

In de laatste maanden mocht ik namens de arbeidsmarktregio Achterhoek samen met de andere voorzitters van de Gelderse arbeidsmarktregio’s afstemmen met de provincie Gelderland over de knelpunten op de arbeidsmarkt, die door de coronacrisis zijn ontstaan. We kwamen tot een plan van aanpak voor werk(behoud). De provincie gaf afgelopen week groen licht. In de Achterhoek komt focus op jongeren tussen 16 en 27 jaar aan het werk te krijgen, – te houden of om te scholen.

Jongeren onevenredig hard getroffen

Jongeren tot 27 jaar worden onevenredig hard getroffen op de arbeidsmarkt tijdens de coronacrisis. Met verlies van baan, het niet kunnen starten met werken na studie of geen stage- of afstudeerplek kunnen vinden. In de Achterhoek hebben we de nodige paden uitgezet om deze doelgroep op de werkvloer te houden of te verwelkomen. Met de extra financiële steun van de provincie wordt ingezet op twee lijnen; werk-naar-werk-trajecten en snelle omscholing én het beschikbaar maken en houden van stages en leerbanen.

Structureel verbeteren van arbeidsperspectief voor Achterhoekse jongeren

Door nauwe samenwerking tussen organisaties, onderwijs en overheid wordt hard gewerkt aan een rode loper voor jongeren op onze arbeidsmarkt. Stages, leerwerkplekken en jongerenwerving worden gestimuleerd. ‘De jeugd is de toekomst’ wordt juist nu sterk onderschreven in de Achterhoek. In een jongerenloket wordt alle bestaande dienstverlening gebundeld, voordat aanvullende dienstverlening wordt ontwikkeld. Het doel is het zo structureel mogelijk verbeteren van het arbeidsmarktperspectief van jongeren. Dat kan bijvoorbeeld betekenen dat het behalen van een startkwalificatie voorrang krijgt op vinden van werk op korte termijn. Wanneer het kan, worden beiden speerpunten uiteraard gecombineerd. Jongeren kunnen ondersteund worden met een voucher waar nodig. Het initiatief sluit aan bij de ZEG-campagne, waar we al volop mee bezig waren; www.zegachterhoek.nl. Dé digitale toegangspoort tot school en werk voor Achterhoekse jongeren tussen 16 en 27 jaar.

Meld je op tijd: werk aan je toekomst

Ik ben blij met onze aanpak. Dit gaat veel betekenen voor jongeren in de Achterhoek die nu in de problemen komen. In de afgelopen weken sprak ik verschillende jongeren die nu even geen zicht hebben op een baan. Een aantal van hen maakt zich zorgen over hun financiële situatie, met name op de langere termijn. Niemand wil stil zitten en afwachten. Daarom is het zo mooi dat we aansluiten bij initiatieven die er al zijn en dat we in onze regio werken aan die sluitende aanpak, waarbij elke jongere ondersteuning kan krijgen. Tegelijkertijd is het zo dat met name in de Achterhoek mensen het voor elkaar wel regelen. Ouders zorgen (als het nodig is) lang voor hun kinderen. Dat is mooi, maar dat maakt ook dat veel jongeren pas bij ons in beeld komen als er echt problemen zijn. Ik vind het belangrijk om dat te veranderen. Zit je nu dus met vragen over je financiële situatie, studie of werk? Meld je dan via www.zegachterhoek.nl en leg contact.

Hopelijk had je een fijne zomerperiode. Voor mij geldt dat in elk geval wel. Mede door de verspreiding van het Coronavirus ligt er een intensieve periode achter ons. De nieuwe manieren van met elkaar in contact zijn hebben ook voordelen opgeleverd, maar maakten het werk voor de zomer op een bepaalde manier ook intensiever. Wat meer fysieke inspanning en geestelijke ontspanning hebben me goed gedaan. Ondertussen is er ook nieuws te melden.

Verspreiding van het Coronavirus

In onze regio blijft de verspreiding van het Coronavirus beperkt in vergelijking tot andere plekken in het land. Toch is er in de laatste weken een toename te zien van het aantal positieve tests. In onze gemeente zijn 117 mensen positief getest en zijn er 15 mensen geregistreerd aan het virus overleden. Er is geen zekerheid over de komende periode. Dat maakt dat het effect van de verspreiding van het virus onverminderd groot is. Voor het zomerreces sprak ik mijn waardering uit voor de mensen van de GGD. In de zomer hebben zij hun werkzaamheden verder moeten uitbreiden. Dat gaat in de meeste gevallen goed. In onze regio kunnen mensen snel terecht in de teststraten en is de uitslag snel beschikbaar. Een oproep aan iedereen om je vooral aan de maatregelen te houden is van groot belang. Helaas is het zo dat er mensen zijn die denken dat de verspreiding van het virus hen niet raakt. Het raakt ons allemaal. We zullen dus samen verdere verspreiding moeten voorkomen. Afstand houden dus en bij ziekteverschijnselen thuis blijven. Dat lijkt me niet teveel gevraagd.

Participatiewet: meer jongeren

De laatste tijd hebben zich in onze gemeente relatief veel jongeren gemeld voor bijstand. We zien dat zij sneller geraakt werden door de economische gevolgen van de verspreiding van het virus. Het was moeilijker een tijdelijke bijbaan te vinden in de afgelopen maanden. We verwachten dat deze instromers in de komende tijd relatief snel kunnen uitstromen naar een nieuwe studie of naar werk. Ook bij UWV hebben zich meer jongeren gemeld. Ook mensen die in een sector werken waar de banen niet langer voor het oprapen liggen, hebben de wens om over te stappen naar een andere sector. Veel werkgevers, maar ook UWV en gemeenten helpen hen daarbij. Maar voor een groep mensen geldt dat extra mogelijkheden op dit gebied noodzakelijk zijn. Om dit te bevorderen lanceren we in de komende tijd het Achterhoeks Fonds voor Talentontwikkeling. Binnenkort meer daarover.

Laaggeletterdheid

Als je moeite hebt met lezen, schrijven en/of rekenen dan heb je een minder sterke positie in de maatschappij. In de Achterhoek willen we dat iedereen dezelfde kans heeft. Daarom zetten wij laaggeletterdheid hoog op de agenda. We willen niet alleen zo veel mogelijk laaggeletterden kennen, maar we willen vooral dat zij een passend leertraject volgen. Veel mensen hebben in meer of mindere mate last van het feit dat ze basisvaardigheden niet goed beheersen. Tegelijkertijd is het moeilijk om dat te erkennen. Ook is het niet eenvoudig om de stap te zetten er wat aan te doen. Vaak is de drempel waar mensen over moeten hoger dan we denken. Als iemand dan eenmaal stappen zet en onder begeleiding leert, dan blijkt het nieuwe kansen te bieden. In de laatste jaren is er in onze regio al veel gebeurd. We hebben een goed netwerk en de urgentie van het onderwerp is bepaald. We hebben alleen nog niet bereikt dat mensen, die vaak slechts een deel van de vaardigheden missen, zich voldoende uitgenodigd voelen om gebruik te maken van ons aanbod. In de komende vier jaar maken wij ons daar in de Achterhoek sterk voor.

Fractie

De Doetinchemse fractie heeft in de afgelopen tijd een actieve en kritische rol gehad in de gemeenteraad. Het gedachtegoed van D66 wordt in het gemeentelijke beleid volop uitgewerkt. Door fractievoorzitter Pieter Herngreen werd bij de behandeling van de Kadernota ingegaan op het verdienvermogen van Doetinchem als centrumstad. Een belangrijk thema waar de fractie vaker bij stil stond: Doetinchem is een aantrekkelijke woon- en werkgemeente en is ook aantrekkelijk als recreatieve bestemming en moet dat (ook in onzekere tijden van de pandemie) blijven. Een solide financieel beleid blijft juist daarom volgens Herngreen belangrijk. Een inclusieve samenleving en het belang van de verbinding onderwijs – sport en onderwijs – sociaal domein en duurzaamheid werden door de fractievoorzitter aangehaald als focus voor de komende tijd. In de afgelopen tijd heeft Astrid Wenneker als gevolg van haar gezondheid de taken als raadslid niet kunnen doen. We hadden er goede hoop op dat zij na een tijd van herstel terug zou kunnen keren in de gemeenteraad. Tot mijn spijt, maar ook die van veel anderen, heeft Astrid aan de fractie en aan mij laten weten dat zij deze periode niet terug zal keren als raadslid. Ze is nog onvoldoende hersteld van de levensbedreigende situatie waarin zij heeft verkeerd. Maarten Hebels verving haar al en zal haar plek in de fractie van D66 en in de gemeenteraad nu definitief innemen. Mijn dank richting Astrid is groot en ik wens haar veel sterkte in de komende tijd.

Stille straten, een uitgestorven binnenstad, lege scholen en niemand op het station. In de afgelopen maanden hebben we Doetinchem gezien zoals we onze stad nooit eerder gezien hebben. Van het een op het andere moment was Doetinchem, net als de rest van het land en de wereld, in de ban van corona en hadden we te maken met een intelligente lock-down. Een lock-down die enorme impact heeft gehad op iedereen in onze gemeente. Maar ook een lock-down waarin Doetinchemmers zich van hun sociale kant hebben laten zien. We kijken naar elkaar om en zorgen voor elkaar.

Deze Kadernota staat natuurlijk in het licht van de coronacrisis. Een ongekende gezondheidscrisis waar we de afgelopen tijd mee zijn geconfronteerd. Doetinchem is gelukkig stap voor stap weer van het slot gegaan. Het voorlopig einde van de gezondheidscrisis zal echter het begin worden van een diepe economische crisis. Uit eerste onderzoeken blijkt een breed gedeelde conclusie dat de meest kwetsbaren door die crisis het hardst zullen worden geraakt. Ouderen, laag geletterden, dak- en thuislozen, mensen met een arbeidsbeperking of GGZ-problematiek, mensen met een onzeker contract. De impact is het grootst bij gezinnen en personen waar sprake is van gestapelde problemen. Corona raakt wie kwetsbaar is, dubbel zo hard.

In deze kwetsbaarheid hebben mensen en de samenleving behoefte aan zekerheid. Over hoe we hier uitkomen. Over hoe we de pijn eerlijk en fatsoenlijk verdelen en de sterkste schouders de zwaarste lasten laten dragen. En geeft deze Kadernota dat perspectief? Laat de Kadernota zien hoe we de gezondheidscrisis, de economische crisis én de sociale crisis in samenhang gaan oppakken? En hoe we de maatschappelijke verbondenheid die is ontstaan, verankeren?

Ons antwoord op al deze vragen is helaas “nee”. Deze Kadernota is niet meer dan een droge opsomming van aanmeldingen en een feitelijke beschrijving van wat het effect van corona is geweest. Er wordt anderhalf miljoen euro gereserveerd maar het maatschappelijk perspectief dat ik net schetste en waar behoefte aan is, ontbreekt. De verzachting van pijnlijke keuzes in de harde bezuinigingsronde van vorig jaar, blijft uit. De empathie met de meest kwetsbaren is afwezig in deze politieke opmaat naar de begroting. En daarom hebben wij samen met de SP en ondersteund voor LBD het volgende amendement opgesteld dat bij de begroting daar wél ruimte voor kan vrijmaken. <AMENDEMENT DOETINCHEM & CORONA>

Waarom zouden we als Raad niet terugkomen op een aantal pijnlijke bezuinigingen die achteraf niet nodig waren? Want was er niet veel zorg bij de Doetinchemse ouderen over het voortbestaan van het Seniorenontmoetingspunt? Maakte de Sociale Raad zich geen zorgen over de hernieuwde bezuinigingen op gezinnen die op of onder het sociaal minimum leven en de kortingen die in de zorg worden doorgevoerd? Er is raadsbreed in november toch veel zorg uitgesproken over de mogelijke uitholling van allerlei wijkfuncties en buurthuizen? Een groot aantal van u heb ik in november horen zeggen dat u dit allemaal liever ook niet wilde maar dat het nou eenmaal moest, gelet op de financiële situatie. Ik ben benieuwd of u vanavond via dit amendement, samen met ons de ruimte wilt verkennen die wij als Raad in de begroting willen terugzien, nu de financiële situatie dat wel toelaat.

Naast dit brede amendement, willen wij een specifiek amendement indienen met betrekking tot de vorming van de Achterhoekse Publieke Streekomroep. Een complex proces dat tot dusver in ieder geval heeft geleid tot een regionale omroep REGIO8 die in staat is een hoogwaardig journalistiek product neer te zetten. Wij begrijpen niet dat de steun vanuit centrumgemeente Doetinchem om de verdere ontwikkeling van de streekomroep een impuls te geven, keer op de keer uitblijft. Financieel, zoals we wederom lezen in deze Kadernota, maar ook bestuurlijk. Juist van deze portefeuillehouder, zo vinden wij, verwachten we in deze regionale aangelegenheid meer trekkerschap en energie. En om die los te maken en het onderwerp op de agenda te zetten, dienen wij het volgende amendement in. <AMENDEMENT IMPULS ACHTERHOEKSE STREEKOMROEP>

Een begroting is geen Excel-sheet die we sluitend proberen te krijgen. Een begroting weerspiegelt waar we naar omzien, naar wíe we omzien, en hoe we in tijden van economisch ontij de lasten zo eerlijk als mogelijk willen verdelen. Juist in moeilijke tijden, als er banen op de tocht staan, als eenzaamheid op de loer ligt, als er een zware last rust op de schouders van publieke werkers in de zorg en het onderwijs – juist dan doet politiek er toe. En juist dan doen begrotingen er toe. Mijn fractie hoopt dat we richting komende begroting uit de oppositie-coalitietegenstelling van vorig jaar kunnen blijven en naar een breed gedragen begroting kunnen toewerken. Het was Hans van Mierlo, groot voorman van D66, die ooit zei dat je een begroting kunt vergelijken met “een deken in de winter”. Want als de één hem naar zich toetrekt, dan ligt de ander in de kou. Laten we richting begroting 2021 de politieke maar ook maatschappelijke warmte een beetje beter verdelen.

Het bericht Bijdrage debat kadernota verscheen eerst op PvdA Doetinchem.

Het zomerreces begint. Normaal gesproken betekent dit dat er enkele weken van rust en reflectie voor ons liggen. Dat zal deels ook zo zijn, maar meer dan anders wordt er in de zomerperiode doorgewerkt. In die zin lijkt alles dit jaar anders. Ik wil je graag deelgenoot maken van de ervaringen in mijn portefeuille. Daarnaast wil ik je een fijne zomer toewensen.

 

Volksgezondheid

De verspreiding van het Coronavirus maakt dat we in de komende tijd alert zullen blijven. Het gemeentelijk beleidsteam blijft ook in de zomer bij elkaar komen, om vraagstukken op dit gebied het hoofd te bieden. Het is goed om te zien dat het aantal besmettingen fors afgenomen is, maar ik vind het belangrijk er bij stil te staan dat in onze gemeente 94 mensen positief getest zijn en dat er 13 mensen geregistreerd aan het virus zijn overleden. Dat is aanzienlijk minder dan op andere plekken in ons land, maar het effect op mensen is groot.

GGD Noord- en Oost-Gelderland heeft sinds maart een enorme verandering ondergaan van een organisatie met wezenlijke gemeentelijke taken naar een crisisorganisatie, waarbij informeren en adviseren, testen en bron- en contactonderzoek ogenschijnlijk de enige overgebleven activiteiten waren. Er werd volop geanticipeerd op opdrachten vanuit het ministerie van VWS en op opdrachten vanuit de veiligheidsregio. Ik heb veel waardering voor de mensen van de GGD. Zij verdienen alle complimenten. In de komende tijd komen we te spreken over de bestuurlijke verantwoordelijkheden en wie dit financiert. Daarin zijn wat mij betreft een aantal zaken niet goed verlopen. Er zijn taken stil komen te liggen, waar we in de komende tijd nog de effecten van zullen ondervinden en dat had anders gekund.

Werk

Met enorme gedrevenheid is door Laborijn gewerkt aan het uitvoeren van de Tozo-regeling. Er zijn in de gemeente Doetinchem 1157 aanvragen voor levensonderhoud gedaan en 88 voor een bedrijfskrediet. In de komende tijd wordt nader invulling gegeven aan dit werk. We hebben voor zelfstandigen, waaronder ZZP’ers tal van mogelijkheden om ander werk te vinden (en om te scholen), als zij onverhoopt niet verder kunnen met hun bedrijf.

In de maanden maart t/m juni hebben 133 inwoners van de gemeente Doetinchem een bijstandsuitkering aangevraagd en ontvangen. 109 inwoners zijn uitgestroomd uit de bijstand en ontvangen niet langer een uitkering. Het aantal bijstandsgerechtigden neemt dus toe, maar nog steeds vinden veel mensen de weg naar betaald werk. Dit is te danken aan de intensieve en persoonsgerichte aanpak in de Werkacademie van Laborijn.

In de komende tijd intensiveren we de aanpak om ook mensen die een grotere afstand tot de arbeidsmarkt hebben toch naar de (inclusieve) arbeidsmarkt te begeleiden. Uitgangspunt is ervoor te zorgen dat iedereen die kan werken, werkt. Werk geeft immers sociale structuur aan het leven en het verhoogt het levensgeluk van mensen. We zijn in de gelukkige omstandigheid dat er in onze arbeidsmarktregio nog steeds veel werk is. Er liggen dus volop kansen.

Inkomen

We hebben inwoners, juist ook in de afgelopen maanden, opgeroepen zich te melden indien zij in financiële problemen dreigen te raken. Met de Doetinchemse samenwerking De Rondkomers bereiken we meer mensen en weten we hen adequaat te ondersteunen. We bieden vanuit de gemeente ondersteuning aan de Voedselbank en hebben met hen goede afstemming over de mensen die deze ondersteuning nodig hebben. Alle vrijwilligers van de Voedselbank en bijvoorbeeld ook van Stichting Present verdienen complimenten. In de afgelopen tijd stonden zij steeds klaar voor onze kwetsbare inwoners.

Inburgering statushouders

We zijn volop bezig met de voorbereidingen voor de invoering van de nieuwe inburgeringswet. Met verschillende ketenpartners stemmen we af hoe we klaar kunnen staan voor nieuwe taken die op de gemeente af komen, zoals de brede intake, het PIP en de Z-route. We zien dat cultuurverbinders of sleutelpersonen een cruciale rol hebben. Bij Vluchtelingenwerk en Laborijn wordt al gewerkt met mensen in deze rol en ik vind dat we dit in afspraken met onze contractpartners als belangrijk aspect moeten opnemen.

Fijne vakantie!

Er is, juist in de komende tijd, veel te doen. Dat maakt dat we in de zomer niet stil zitten. Natuurlijk ga ik er ook even tussenuit en jij vast ook wel. Ik wens iedereen die van de vakantie gaat genieten een hele fijne tijd toe.

Vandaag precies een jaar geleden maakte het college van de gemeente Oude IJsselstreek bekend uit Laborijn te treden. Ik kijk terug op een intensief jaar. Er is veel energie besteed aan verbetering bij Laborijn zelf en tegelijkertijd aan het goed regelen van de uittreding. De basis daarvoor was een enorme betrokkenheid bij de mensen van Laborijn: de medewerkers en cliënten. En dankzij die betrokkenheid en inzet is er nu een resultaat waar alle partijen tevreden mee kunnen zijn.

Op 13 juni 2019 besloot het college van de gemeente Oude IJsselstreek uit Laborijn te treden. De manier waarop dat aangekondigd werd, was niet zoals we dat gewend zijn. Waar het college van die gemeente in de jaren daarvoor in belangrijke mate de grondlegger was van de samenwerking Laborijn, was er nu plotsklaps sprake van een geheel ander standpunt. Ik was verrast, juist omdat ik me hiervoor steeds in nauwe samenspraak met de bestuurders van Oude IJsselstreek had ingezet om verbeterpunten op tafel te leggen en te sturen op verandering. Pijnlijk bleek toen: het motto ‘Samen werkt‘ was niet langer het uitgangspunt.

Hoewel ik op verschillende momenten heb geprobeerd met de bestuurders van Oude IJsselstreek te zoeken naar mogelijkheden om binnen Laborijn ruimte te bieden voor een eigen uitvoering, werd vanaf december 2019 duidelijk dat de uittreding onontkoombaar was. Tot de dag van vandaag vind ik dat spijtig, maar ik heb wel snel de keuze gemaakt om de energie te richten op een goed uittredingsproces. Ik ben me er steeds bewust van geweest dat het voor de inwoners van onze gemeente, maar ook voor de inwoners van de gehele regio, het beste zou zijn de uittreding dan tenminste goed te regelen.

Betrokkenheid bij de mensen van Laborijn

Het was een intensief jaar. Het geschetste beeld dat bestuurders zouden rollebollen of elkaar in de haren zouden vliegen, herken ik echter niet. Er is steeds actieve afstemming geweest tussen bestuurders. Daarin werden standpunten met elkaar gewisseld en in een enkel geval werd zo’n standpunt scherp geformuleerd. In mijn optiek hoort dat bij de situatie. Ik heb namelijk gezien dat zowel bij mijzelf als bij andere bestuurders de betrokkenheid bij Laborijn en dan in het bijzonder de medewerkers en cliënten van Laborijn groot is. In dit werk ervaar je constant voor wie je het doet.

Standpunten werden duidelijk

Adviesbureau BDO werd ingeschakeld om de uitgangspunten op te stellen voor het uittredevoorstel. In december werd inzicht gegeven in de bandbreedte die gehanteerd zou kunnen worden voor de vergoeding die de gemeente Oude IJsselstreek zou moeten betalen voor de uittreding. Vanaf januari tot en met april is er in afstemming met betrokkenen verder aan gewerkt om de vergoeding te specificeren. Oude IJsselstreek schakelde externe adviseurs en een jurist in. Hoewel dat op zichzelf begrijpelijk was, heb ik gezien dat dit ertoe leidde dat de bestuurlijke inbreng kantelde naar een sterk juridische insteek. Ter vergadering werden stukken voorgelezen en er werd met brieven gecommuniceerd. Voordeel: er ontstond duidelijkheid over standpunten. Nadeel: er bleef weinig ruimte over om te besturen. Uiteindelijk was er een verschil van inzicht over de elementen van het eindrapport van BDO.

Een andere weg

Toen de verschillende standpunten op tafel lagen, bleek dat er geen basis was om tot een uittredevoorstel te komen waarin alle partijen zich konden vinden. Ik heb me daarover overigens niet verbaasd, de belangen van partijen waren immers verschillend. Een poging om dan in elk geval tot de kern te komen van de verschilpunten, leidde niet tot direct resultaat. Op dat moment was voor betrokken bestuurders duidelijk dat een andere weg ingeslagen zou moeten worden om tot resultaat te komen. Ik deed een vrij forse oproep aan mijn collega’s om in elk geval de verantwoordelijkheid te nemen samen te blijven werken aan dat resultaat.

Die handschoen is opgepakt. Er kwam bestuurlijk steun voor het instellen van een verkenningsteam. Het team kreeg een vrije rol. Betrokkenen hebben zich enkele dagen met elkaar gericht op de punten waar overeenstemming over was en ook op de punten die nog erg lastig lagen. Deskundigen werden bevraagd en er was beperkt ruggespraak met bestuurders. Ik vond het niet eenvoudig om ruimte te geven aan het team. Het was confronterend om te merken dat ik kennelijk mijn vertrouwen in een goede uitkomst zonder juridisch traject al was kwijtgeraakt. Maar ik zag snel dat het team erin slaagde enkele cruciale punten te overbruggen.

Overeenkomst

Toen het team op 29 mei de uitkomst presenteerde, heerste er in het dagelijks bestuur een stemming van herkenning. De berekening van de uittredingsvergoeding lag op alle punten binnen de bandbreedte van BDO. De gemeente Oude IJsselstreek zou volledig uittreden uit de gemeenschappelijke regeling. Dit maakte het vervolgens mogelijk om afspraken te maken over dienstverlening aan de medewerkers van de sociale werkvoorziening. Voor mij was het vanaf het begin belangrijk dat er geen onduidelijkheid zou bestaan over de uittreding. De blijvende gemeenten moesten er zeker van zijn dat Laborijn volledig gecompenseerd zou worden voor de schade die de uittreding met zich mee brengt. Dit is gelukt. Met tevredenheid ga ik dan ook met de conceptbesluiten naar het college van Doetinchem. Een jaar van hard werken kan op een goede manier worden afgesloten.

Flinke opgave

Nu de gemeente Oude IJsselstreek volledig uittreedt en Laborijn de dienstverlening voor de medewerkers van de sociale werkvoorziening uit Oude IJsselstreek blijft verzorgen is er een belangrijke stap gezet. Tegelijkertijd ligt er zowel voor de gemeente Oude IJsselstreek als voor Laborijn een flinke opgave. Als ik mij verplaats in wat Oude IJsselstreek in zal moeten richten, dan lijkt me dat een ontzaglijke klus. Voor Laborijn geldt dat alle energie besteed kan worden aan verdere optimalisering van de taken die uitgevoerd worden voor inwoners op het gebied van werk & inkomen, waaronder het plan van aanpak ‘Samen sterk voor inwoners naar werk’. Ondanks COVID-19 is Laborijn op de goede weg, dat blijkt uit de jaarstukken van 2019 en de eerste kwartaalrapportage van dit jaar. Er zijn echter nieuwe uitdagingen. Zie daarvoor bijvoorbeeld de Kamerbrief over de uitkomsten van verschillende onderzoeken over de Participatiewet. Ik heb volop energie om daarmee aan de slag te gaan.

We mogen weer! Eerlijk gezegd kon ik niet wachten om weer volop te genieten van het terras en de restaurantjes in Doetinchem. Gisteravond hebben we dan ook lekker uitgepakt bij een restaurant in de Grutstraat. Het was heerlijk, maar aan de andere kant ook een confronterende avond.

Mooi om te zien hoe creatief de horeca is geweest om nieuwe mogelijkheden te creëren voor eten en drinken op 1,5 meter. Hier en daar is er ongetwijfeld nog wat discussie over het feit of een verdieping of naastgelegen deel van het pand als apart restaurant gezien kan worden, maar over het algemeen is het mogelijk gemaakt om met je eigen huishouden bij elkaar aan een tafeltje te zitten.

Die regels, kan dat wel?

Ik geef het ze te doen, het opvolgen van al die regels. Het horecapersoneel heeft noodgedwongen een tijd thuis gezeten en is zichtbaar enthousiast er weer voor de gasten te zijn. Maar hoe gaat dat met het hanteren van die regels? Kan dat nou eigenlijk wel? We hadden gereserveerd, maar ook gasten die niet gereserveerd hadden konden ter plekke een reservering doen om direct plaats te nemen. Ik zag er kennelijk fit genoeg uit, want niemand heeft me gevraagd of ik verkouden ben of koorts heb. Het restaurant was prima ingericht op de 30 gasten en de 1,5 meter afstand, maar toen er een groepje jongeren kwam werd de tent verbouwd en namen zij vlak tegen elkaar plaats aan wat aan elkaar geschoven tafels.

Hoe groot is het contrast met het stadhuis en het opleidingsgebouw waar ik eerder op de dag was. Je kunt niet zomaar naar binnen, want je moet een afspraak hebben. Het aantal toegelaten personen per ruimte ligt vast, er zijn eenrichtingsroutes bepaald en met een grote hoeveelheid aan bordjes wordt duidelijk gemaakt dat je toch echt steeds je handen moet wassen en afstand moet houden. De gemeenteraad moest eigen koffie en thee meenemen en in de raadszaal mocht een beperkt aantal raadsleden aanwezig zijn.

Ja, het kan!

Het wordt een flinke opgave. Collega’s ontmoeten elkaar weer en willen bijpraten. Houden mensen dan daadwerkelijk afstand? En hoe doen wij het op terrassen en in café’s en restaurants? Schuiven we, ook al komen we niet uit hetzelfde huishouden, toch aan één tafel? Bij een restaurant in Doetinchem zag ik dat het zeker kan. Reserveren verplicht. Eén gastheer om ons naar de tafel te brengen. Bij binnenkomst direct de vraag of we allemaal gezond waren en uit één gezin kwamen. Personeel dat netjes afstand hield. Wat fijn dat het op die manier werkt.

Doen wij dit met elkaar?

We willen weer terug naar de situatie zoals die was. Zonder zorgen naar de kapper, chillen met vrienden in een park, naar de sportschool, drankjes in de bar en weer samen op reis. Tegelijkertijd zal het aantal bevestigde besmettingen in de komende tijd stijgen en zullen er nieuwe (lokale) uitbraken van het virus zijn. Juist daarom zijn de komende tijd de maatregelen tegen verspreiding van het virus zo belangrijk. Vanuit het oogpunt van publieke gezondheid blijf ik hier ook aandacht voor vragen. Het zal een flinke opgave zijn om ons bewust te zijn en blijven van het belang van de maatregelen. Houd vol!

Stromen mensen met een bijstandsuitkering eerder uit naar betaald werk als ze meer ruimte krijgen, mogen bijverdienen en beter worden begeleid? Dat was de centrale vraag bij de experimenten die in de afgelopen twee jaar in zes gemeenten werden uitgevoerd. Vandaag presenteerden vijf gemeenten de uitkomsten. Na het lezen van de eerste rapportages is mijn voorzichtige conclusie: bijverdienen kan een belangrijke opstap zijn en persoonlijke begeleiding loont.

De opzet van de experimenten

In Utrecht, Groningen en Wageningen waren vier onderzoeksgroepen. In Nijmegen en Deventer drie. Bij de experimenten kreeg een eerste groep een ontheffing van de verplichting om werk te zoeken, een tweede groep kreeg meer begeleiding en een derde groep mocht bijverdiensten uit werk houden. De resultaten werden gerelateerd aan de uitstroom naar betaald werk enerzijds en aspecten als gezondheid, welbevinden, zelfredzaamheid en vertrouwen anderzijds.

Tegenvallende resultaten

Hoewel er verschillen zijn in de uitkomsten, valt het totaalbeeld wat tegen. De veelbelovende voorspellingen werden vandaag vooral afgezwakt. Gezegd moet dat mensen in de experimentele groepen over het algemeen tevredener waren over de dienstverlening dan mensen over de reguliere dienstverlening. Aan de andere kant is vrijwel niet aangetoond dat een in het experiment gebruikte systematiek direct heeft geleid tot meer uitstroom naar betaald werk.

Bijverdienen als opstap naar meer werk

Zowel Groningen, Utrecht als Wageningen laten zien dat bijverdienen naast een bijstandsuitkering mogelijk een opstap kan zijn naar uitstroom uit de bijstand. De resultaten zijn niet eensluidend, maar het lijkt een stap vooruit wanneer gemeenten meer vrijheid krijgen om bijverdienen naast de bijstandsuitkering mogelijk te maken. Voor veel mensen is de dreiging van korting op de uitkering nu een belemmering om parttime betaald werk te aanvaarden. De resultaten laten zien dat het een flink aantal mensen gelukt is om tijdelijk bij te verdienen naast de uitkering en vervolgens volledig uit te stromen naar betaald werk. Ongetwijfeld geldt niet voor iedereen dat dit werkt, maar in de combinatie met een intensieve, persoonlijke begeleiding zou hieraan invulling gegeven kunnen worden.

Niet alleen uitstroom naar werk telt

Over de Participatiewet wordt veelal gezegd dat deze teveel gericht zou zijn op verplichtingen en sancties. De experimenten kregen daarom in verschillende gemeenten al snel de naam ‘vertrouwensexperiment’. In die experimenten ging het niet zozeer om de uitstroom naar betaald werk, maar om andere effecten. In Tilburg bleek eerder bijvoorbeeld al dat het experiment daar effecten kende op gezondheid en geluk. Een vergelijkbaar resultaat is ook vandaag te zien in de uitkomsten van de andere gemeenten. Gezondheid, vertrouwen en zelfredzaamheid zijn aspecten die (weliswaar veelal niet significant t.o.v. de controlegroep) ervaren worden. Persoonlijke begeleiding loont, zou de stelling kunnen zijn.

Persoonlijke begeleiding loont

Destijds is door de gemeenteraad van Doetinchem de afweging gemaakt om al dan niet deel te nemen aan het landelijke experiment. Daarvoor is een vragenlijst afgenomen onder bijstandsgerechtigden en zijn door gemeenteraadsleden gesprekken bijstandsgerechtigden gevoerd. Uit de vragenlijst en de gesprekken bleek dat het niet zozeer de regels waren die beknellend werkten, als wel de wijze waarop deze werden uitgevoerd. In dit kader is in de gemeente toen de keuze gemaakt geen experiment te starten, maar een plan van aanpak ‘regelarme bijstand’ op te stellen en volgens dat plan te gaan werken. Het heeft geleid tot aanpassingen, maar begin 2019 werd pijnlijk duidelijk dat bijstandsgerechtigden zich niet goed bejegend voelden. De veranderingen die sinds dat moment zijn doorgevoerd, maken dat dit inmiddels sterk verbeterd is. Belangrijk daarbij is de huidige aanpak, waarbij met elke bijstandsgerechtigde een bij de persoon passend traject afgesproken wordt. Het is een intensieve en kostbare werkwijze. Om dit ook in de komende tijd waar te blijven maken, met een stijgend aantal bijstandsgerechtigden, zullen we een groot beroep moeten doen op onze professionals.

Wat leren we van de experimenten?

Hoewel de experimenten geen schokkende resultaten hebben opgeleverd, kunnen we er wel twee conclusies uit trekken. Het zou goed zijn om meer ervaring op te doen met bijverdienen als opstap naar een betaalde baan en het lijkt belangrijk om de persoonlijke begeleiding op maat te versterken. De aanpak is echter sterk afhankelijk van de bijstandsgerechtigde en de arbeidsmarktsituatie in de gemeente. Daarom zou het goed zijn als gemeenten hun aanpak optimaal kunnen toesnijden op de specifieke situatie. Daar is vanuit het Rijk beleidsruimte voor nodig, maar ook financiële ruimte.

 

Overzicht van de resultaten

Wageningen meldt dat de uitstroom naar werk in twee interventiegroepen (geen verplichting en extra begeleiding) groter is dan in de referentiegroep. In de bijverdiengroep was het effect op de uitstroom minder groot, maar gingen deelnemers wel vaker in deeltijd werken. Ook op andere aspecten zoals ervaren gezondheid, welbevinden, en sociaal vertrouwen worden positieve effecten gerapporteerd. De effecten zijn niet altijd statistisch significant.

In Utrecht worden in de interventiegroepen resultaten gezien die duiden op meer arbeidsparticipatie, met name in de laatst maanden van het onderzoek. De effecten zijn vrijwel niet significant. Er is wel een effect van een financiële prikkel (bijverdienen) te zien, deze beperkt zich tot banen met een lager aantal uren. Voor met name bijstandsgerechtigden met een grote afstand tot de arbeidsmarkt geldt dat zij baat hebben bij extra hulp en begeleiding.

In Groningen worden vergelijkbare positieve resultaten gevonden, maar hiervan wordt, net als in Utrecht, de grens van wetenschappelijke significantie niet gehaald. Groningen laat zien dat bijverdienen leidt tot een verhoogde arbeidsparticipatie, voornamelijk bij banen met een hoger salaris en een grotere omvang. Het experiment heeft voor Groningers geleid tot toegenomen vertrouwen en zelfredzaamheid en in sommige gevallen ook een verbeterde ervaren gezondheid.

De onderzoekers in Deventer stellen dat er een activerende werking uit lijkt te gaan van intensieve begeleiding. Dat leidt overigens niet aantoonbaar tot meer uitstroom naar betaald werk. Opvallend is dat er ook geen verschillen worden gevonden tussen de onderzoeksgroepen als het gaat om geluk, gezondheid of vertrouwen.

In Nijmegen laat het onderzoek niet zien dat het experiment leidt tot meer uitstroom naar werk of deeltijdwerk. Wel zetten mensen in de experimentele groep zich meer in om werk te vinden. De tevredenheid over de experimentele dienstverlening is groter dan over de reguliere dienstverlening. Dit zou wijzen op het belang van aandacht voor en contact met mensen in de bijstand.

Vrijwel heel de wereld ondervindt momenteel de gevolgen van het coronavirus. De druk op de zorg is groot. Mijn gedachten gaan uit naar de mensen die ernstig ziek zijn geworden door het virus en natuurlijk naar de nabestaanden van mensen die overleden zijn.

Mijn gedachten gaan ook zeker uit naar de mensen die op andere manieren door het coronavirus worden getroffen. Het inkomen van veel mensen is (gedeeltelijk) komen te vervallen, met alle gevolgen van dien. Ook in Doetinchem verliezen inwoners hun baan of zien zij hun eigen bedrijf, waar met hart en ziel aan gewerkt is, langzaam omvallen. Deze problemen zijn lastig te voorkomen. De inkomsten dalen, maar de vaste lasten blijven even hoog. Daarom bedenken we in Nederland allerlei manieren om deze mensen bij te staan. Ik voel mij daar in de gemeente Doetinchem ook sterk verantwoordelijk voor. Door naar elkaar om te kijken en elkaar te blijven vinden, kunnen we de gevolgen beperken. Terwijl ik dit zeg, besef ik mij maar al te goed dat we het nog niet achter de rug hebben. Juist ook de komende maanden gaan we de gevolgen van het coronavirus op de werkgelegenheid merken. Ondernemers en werknemers die zich nu nog redden, maar bij wie het eind van hun mogelijkheden in zicht komt, zullen zich straks misschien moeten melden voor een uitkering. Die drempel is vaak hoog, maar juist door vroegtijdig aan de bel te trekken, kun je erger voorkomen.

Daarom zetten we ons in Doetinchem niet alleen in voor de mensen die nú ondersteuning nodig hebben, maar juist ook voor de mensen die dat straks nodig hebben of denken nodig te hebben.  Maar, om die mensen te kunnen ondersteunen, moeten we ze wel in beeld hebben. Daarom doen we een dringend beroep op eenieder die in de problemen dreigt te komen: neem contact op met het Bureau voor Financiële Ondersteuning van de gemeente Doetinchem. Zij kunnen u vroegtijdig ondersteunen en op weg helpen in de mogelijkheden die u als ondernemer of werknemer heeft. Dat we met zijn allen de gevolgen van het coronavirus gaan voelen, is een ding wat zeker is. Maar laten we naar elkaar omkijken en elkaar op weg helpen. Zo beperken we de gevolgen en dat is precies wat Doetinchem nodig heeft en waar ik zelf voor sta.

Tot slot wil ik van deze gelegenheid gebruik maken om een groot compliment te maken aan iedereen die zich in deze tijd inzet voor een ander. Met stip op één natuurlijk de mensen die werkzaam zijn in de zorg. Maar zeker ook de vrijwilligers van de Voedselbank en de vrijwilligers achter al die andere mooie initiatieven in onze gemeente. En dan natuurlijk nog de mensen die zich bezighouden met de werkgelegenheid, in het bijzonder bij UWV en Laborijn. Veel mensen doen een beroep op deze instanties. Zo is het aantal bijstandsaanvragen bij Laborijn flink toegenomen ten opzichte van het normale aantal aanvragen en hebben ongeveer 1.000 zelfstandig ondernemers zich gemeld met het verzoek om steun. Laborijn heeft hierin snel gehandeld: meer dan 950 van hen hebben al een voorschot ontvangen. Deze tijden brengen veel zorgen met zich mee. Maar, als ik zie hoe we hier in onze gemeente en in ons land mee omgaan, dan geeft mij dat veel vertrouwen voor de toekomst!