Poliflw

De gemeenteraad van Doetinchem heeft unaniem de motie van GroenLinks aangenomen, om de marktwerking in de huishoudelijke zorg terug te dringen. Niet winst, maar het verlenen van zorg moet centraal staan.

Even een emotioneel momentje toen gisteravond de motie huishoudelijke hulp, die ik namens GroenLinks heb ingebracht, unaniem werd gesteund door de raad. De huishoudelijke medewerkers zijn de directe aanleiding, waarom ik politiek actief ben geworden.

Met deze motie zijn we straks af van het aanbestedingscircus in de huishoudelijke hulp. De marktwerking in de zorg is te ver doorgeslagen. De zorg voor hulpbehoevenden moet centraal staan en niet het maken van winst. Het is bizar dat we in een land leven waar zorgorganisaties failliet gaan.

Mensen hoeven zich straks minder zorgen te maken, dat ze hun vertrouwde huishoudelijke hulp kwijt raken, omdat er weer een nieuwe aanbestedingsronde is.

Met de huidige aanbestedingen is de gemeente gedwongen om met zorgaanbieders in zee te gaan, waar je je vraagtekens bij kunt zetten. Een voorbeeld is een zorgaanbieder waartegen een gerechtelijke procedure loopt, vanwege schimmige bedrijfsconstructies.

Er ontstaat straks weer ruimte om gericht te kiezen voor zorgaanbieders die hun maatschappelijk doel, namelijk zorg verlenen centraal hebben staan. Die kiezen voor kwalitatief goede zorg en goed werkgeverschap. Dat geeft rust voor clienten en medewerkers.

Op uitnodiging van Mahmoud Ballich ben ik in de Stadskamer geweest. Een plek waar iedereen welkom is, die in z’n leven even op adem moet komen.

Bijzonder om te ervaren hoeveel verschillende mensen binnenlopen en hoe goed dat samengaat. Jong, oud, mensen die gevlucht zijn uit Syrië, daklozen, mensen met een psychiatrische achtergrond, of met een fors verleden die nu weer hun zaken op de rails proberen te krijgen. De spontaniteit en hartelijkheid naar elkaar is hartverwarmend. Een oudere man in een rolstoel krijgt van een vrijwilliger een knuffel en een zoen op z’n hoofd, voordat ie z’n bakkie koffie voor zich krijgt neergezet.

Er wordt samen warm, lekker en gezond gegeten. Wie kan doet wat geld in een zakje, wie niet kan, ook goed. Niemand kijkt de ander scheef aan. Er is een plekje waar je gratis geknipt kan worden en alleen al die uiterlijke verzorging kan enorm veel voor je eigenwaarde doen. Niks wordt geforceerd en juist dat blijkt de trigger te zijn om weer sociale contacten op te doen, een opleiding te volgen, of te gaan werken. Leuk om van verschillende mensen te horen hoe ze met hulp van de Stadskamer uit een diep dal zijn geklommen, weer hun draai hebben gevonden en vervolgens hun ervaringen weer inzetten om anderen te helpen.

De uitkerende en naar werk begeleidende instantie Laborijn is de afgelopen maanden veel in het nieuws geweest. De laatste raadsvergadering voor het zomerreces, hebben we gedebatteerd over decliëntbejegening van Laborijn, naar aanleiding van het onderzoeksrapport van bureau Berenschot. Laat ik namens GroenLinks voorop stellen dat iedereen recht heeft op een fatsoenlijke en respectvolle bejegening. Of je nu een uitkering ontvangt, in de winkel staat, achter de balie bij Laborijn, of hier in de raadzaal, je dient elkaar met fatsoen te bejegenen. Dat heet beschaving.

Eerst de maatschappelijke context van Laborijn. Ons land maakt sinds een aantal jaren een verandering mee sinds het ontstaan van de verzorgingsstaat, die z’n weerga niet kent. We zijn sinds 2015 veranderd van een verzorgingsstaat in een participatiesamenleving. Uitmondend in ondermeer de participatiewet, uitgevoerd door Laborijn. Dat betekent voor Laborijn meer werk, voor minder geld en daardoor onvoldoende medewerkers. Eigen regie, zelfredzaamheid en iedereen moet meedoen, zijn gevierde termen en worden niet alleen door de bedenkers zelf, maar ook enthousiast door de politiek van links tot rechts uitgedragen. Het rijk bedacht onder aanvoering van staatssecretaris Jette Klijnsma de tegenprestatie. Via de tegenprestatie werd dwang en drang geïntroduceerd om mensen te activeren. Overigens is in Doetinchem, in tegenstelling tot de wettelijke verplichting met deze tegenprestatie juist soepeler om gegaan.

De taken en de cliëntenvan Laborijn zijn in vergaande mate veranderd. Naast de reguliere uitkeringsgerechtigden is er een groep bij gekomen die tot voor kort nog gezien werd als arbeidsongeschikt. Mensen met fysieke aandoeningen, maar ook met een verstandelijke beperking, psychiatrische aandoeningen of een combinatie, ook wel in relatie met drugs- en alcoholverslaving. Onder het mom van ‘iedereen doet mee’. Laborijn is precies in die periode ontstaan door een fusie. We hadden als lokale politiek bedacht, mede uit het oogpunt van efficiëntie, dat het goed zou zijn dat de afdeling Werk en Inkomen van de gemeente Doetinchem met die van Oude IJsselstreek, Aalten en voor een deel ook Montferland samen zouden gaan. Ook dat heeft een flinke wissel getrokken op de organisatie en medewerkers. Ondertussen moest het werk, inclusief de veranderingen doorgaan.

Dan het onderzoek van Berenschot. Het gevoel afhankelijk te zijn van een ander, zeker als het om je bestaanszekerheid gaat is niet fijn. Als daar ook nog eens onheuse bejegening bijkomt door degene van wie je afhankelijk bent, dan is dat afschuwelijk. Dat moet stoppen. Cliëntenzijn hier rechtstreeks de dupe van, maar ook collega’s die hier op aangekeken worden. Het college heeft aangegeven met de uitkomsten van dit onderzoek zo snel mogelijk en voortvarend aan de slag te gaan. En dat is precies wat GroenLinks van dit college verwacht. Correcte cliëntbejegening, waarbij wat betreft GroenLinks niet de procedures maar het resultaat voorop staat.

Afhankelijk van een uitkering zijn, kan iets doen met je eigenwaarde. Daar kan het gevoel bovenop komen, dat je moet meewerken aan absurde eisen, omdat je anders in je bestaanszekerheid wordt bedreigd.

Bijdrage van Karen Kamps.

Met Martijn Akkerman (fictieve naam) heb ik Laborijn bezocht. Martijn ontvangt via Laborijn een uitkering.

Aanleiding is de brief van Laborijn over de taaleis, waar nog niet zolang geleden tumult over ontstond.

Laborijn had met deze brief de twijfelachtige eer om de aandacht van de landelijke media te trekken, waaronder het Algemeen Dagblad. Zelf werd ik na aanleiding van een eerder geplaatst bericht op mijn persoonlijke facebookpagina, gebeld door omroep MAX.

Niet de taaleis, maar vooral de manier waarop mensen zijn benaderd, werd als zeer pijnlijk ervaren. Als je moet bewijzen dat je het taalniveau van groep 8 van de basisschool beheerst en gedreigd wordt dat je uitkering ingetrokken wordt, als je (zonder bewijs) niet mee werkt aan een taaltraject, dan kan dit als heel vernederend ervaren worden. 

Van veel mensen was dit al bekend, maar het nare is dat met name oudere mensen geconfronteerd werden met deze brief. Laborijn bestaat nog niet zolang. Je zou verwachten dat deze informatie daarvoor al via de gemeenten bekend had moeten zijn, maar dat was kennelijk niet bij iedereen het geval. 

Afhankelijk van een uitkering zijn, kan iets doen met je eigenwaarde. Daar kan het gevoel bovenop komen, dat je moet meewerken aan absurde eisen, omdat je anders in je bestaanszekerheid wordt bedreigd. 

Je bent niet alleen uitkeringsgerechtigde, hierachter gaat ook een mens schuil. Standaardbrieven die zoiets fundamenteels raken als je moedertaal, iets wat voor jou vanzelfsprekend is en wat deel uitmaakt van je identiteit, zijn kwetsend. 

We willen in deze tijd graag, dat we als individu behandeld worden. Tegelijkertijd verwachten we van organisaties als Laborijn dat ze iedereen dezelfde rechten en plichten toekennen. Dat kan behoorlijk botsen. 

Het is de bureaucratie in de vorm van protocollen en voorschriften die gelijkheid garandeert, maar daarmee geen medemenselijkheid. Empathie en oplossingsgericht werken is het ideaal, maar daarvoor moet wel ruimte gegeven worden binnen wet en regelgeving.

Prettige uitkomst van het gesprek deze middag is, dat voor Martijn het op zo’n manier door Laborijn wordt afgehandeld, dat hij met een goed gevoel weer naar huis kon.

Tegelijkertijd is mij verzekerd dat mensen die écht niet aan de taaleis kunnen voldoen, ondanks wederzijdse inspanning, geen gevaar lopen om hun uitkering te verliezen. 

Ook gaat Laborijn op zoek naar manieren om naast de brieven, op een andere wijze te communiceren. Een manier zou kunnen zijn, om via huis aan huisbladen te berichten. Maar alle bruikbare tips zijn meer dan welkom. Ik geef ze met alle liefde door.

GroenLinks blijft van mening dat de beoogde locatie aan de A18 wettelijk niet mag omdat er binnen de bebouwde kom voldoende ruimte is voor een nieuw ziekenhuis.

Het college wil dat de gemeenteraad het bestemmingsplan van het nieuwe ziekenhuis aan de A18 opnieuw vaststelt na een aantal wijzigingen. Deze wijzigingen gaan met name over de ontsluiting van omliggende woningen, parkeerbeleid en het behoud van een monumentale boerderij. 

Vandaag stelden meerdere partijen kritische vragen tijdens de beeldvormende raad. Met name het te laat informeren van direct betrokkenen en het risico op vertraging van het proces kwamen aan de orde. 

GroenLinks vroeg aandacht voor de organisaties en personen die beroep hebben aangetekend tegen het bestemmingsplan. Het was goed om te horen dat deze beroepschriften niet opnieuw ingediend hoeven te worden, mocht het bestemmingsplan opnieuw vastgesteld worden. 

Op 25 september is de zitting bij de Raad van State waar deze beroepschriften behandeld worden. In de 6 weken daarna wordt een uitspraak van de Raad van State hierover verwacht. GroenLinks vindt het daarom niet passend om een nieuw bestemmingsplan vast te stellen tijdens de raadsvergadering van 27 september; dit is pas passend nadat de Raad van State een uitspraak heeft gedaan. 

Ook de PvdA, PvLM, SP en LB wilden uitstel van de behandeling van het bestemmingsplan. Deze zal nu op z’n vroegst eind oktober in de gemeenteraad behandeld worden. 

Deze week was er een kennismakingsbijeenkomst met Laborijn. Deze organisatie heeft als taak mensen te helpen bij het vinden van werk, het bieden van een beschutte werkplek en het verstrekken van een uitkering. Helaas is Laborijn een aantal keren in opspraak geweest vanwege de bejegening van mensen die een beroep doen op de organisatie. 

De laatste keer dat Laborijn in opspraak kwam, had dit te maken met een brief over de taaleis die is verstuurd naar uitkeringsgerechtigden. Mensen moeten aantonen dat ze de Nederlandse taal voldoende beheersen aan de hand van diploma’s. Kunnen ze dit niet, bijvoorbeeld omdat ze niet meer beschikken over hun behaalde diploma’s, dan moeten ze meewerken aan een traject waarbij ze de Nederlandse taal leren. Werken ze hier niet aan mee dan kunnen ze gekort worden en uiteindelijk hun uitkering verliezen. Zeker voor oudere mensen, is het niet vanzelfsprekend dat ze nog over diploma’s beschikken, terwijl ze ondertussen wel degelijk de Nederlandse taal uitstekend beheersen. 

De taaleis is een voorwaarde die door de landelijke overheid in 2016 is ingesteld en voor iedereen geldt die een uitkering ontvangt. Daar kan Laborijn niet zoveel aan doen. De manier waarop Laborijn mensen benadert natuurlijk wel. 

De bejegening van mensen door Laborijn bleek bij meerdere raadsleden, tijdens deze bijeenkomst te leven. Karen Kamps heeft namens GroenLinks de brief met de taaleis aan de orde gesteld. Laborijn heeft haar de mogelijkheid geboden om samen met iemand die deze brief heeft ontvangen langs te komen en hierover van gedachten te wisselen. Daar zal zeker gebruik van worden gemaakt.

Uiteindelijk ligt deze discussie veel breder. Waar stuurt een organisatie als Laborijn op? Ligt het zwaartepunt bij controle, waarbij je het vooral belangrijk vindt dat mensen alle regels naleven? Of ligt het zwaartepunt op resultaat en wil je in de eerste plaats, dat mensen weer zo snel mogelijk aan het werk zijn. Of op een andere manier hun tijd zinvol kunnen besteden? Ga je uit van de veronderstelling dat mensen werken vanwege het geld, of vinden mensen het ook zingeving belangrijk? 

GroenLinks is blij met de toezegging van de verantwoordelijk wethouder, dat de nadruk ligt op resultaat en dat hierbij fatsoenlijke bejegening van mensen vanzelfsprekend is. Uiteraard blijven we dit volgen.