Poliflw

Drie keer per jaar behandelen we financiële stukken van onze gemeenschappelijke regelingen waaronder de GGD. De kadernota (die richting geeft voor de begroting), de begroting zelf en uiteindelijk de jaarrekening. In de raad van eind februari stond de kadernota voor 2025 op de rol.

Als ChristenUnie-SGP volgen we de GGD op dit moment positief-kritisch. De GGD heeft in de afgelopen Corona jaren natuurlijk extreem goed werk gedaan. Maar in diezelfde periode is er ook een groot ICT project gigantisch mislukt, wat de deelnemende gemeentes ca 5 miljoen euro heeft gekost (ca 180.000 voor De Ronde Venen). In de kadernota lazen we daar niets meer over, en dat vonden wij toch wat kort door de bocht. Daarom deze inbreng.

De ChristenUnie-SGP heeft kennis genomen van de Kaderbrief. De inhoud daarvan, maar zeker ook in de begeleidende brief, baart ons enige zorgen. De teneur lijkt te zijn een alsmaar uitdijende GGD. En daarmee steeds verder oplopende kosten. Voor 2025 is dat al bijna 8%, waarvan het leeuwendeel inflatie is (bijna 7%). Dat is nog enigszins te begrijpen gezien de kostenontwikkelingen in de afgelopen tijd, maar is met het oog op de toekomstige gemeentelijke financiën wel een zorg. Het moeilijke bij een gemeenschappelijke regeling is, dat we hier altijd in een dubbelrol zitten. Enerzijds de opdrachtgever (die zo laag mogelijke kosten wil) en anderzijds de eigenaar (die een zo deugdelijk mogelijke dekking wil). Een rigide bezuinigingstaakstelling past dan niet. Maar misschien wel een grondige takendiscussie. En dan niet alleen wat, maar ook hoe. We hadden een motie hiervoor in gedachten, maar laten dat nu even liggen. Toch gaan we graag de komende tijd hierover met het college en met andere fracties over in gesprek. Daarom hebben we dit punt voor de auditcommissie geagendeerd.

Terecht maakt het college een opmerking over de reserve positie. Die is mede onder druk komen te staan door het debacle van de GGiD. Een totaal mislukt ICT project. En dan verbaasd het ons dat de GGD er in haar kaderbrief niets over zegt. Temeer, daar afgelopen najaar er een uitgebreid evaluatie rapport is geweest, de aanbesteding voor een vervangend digitaal dossier nog loopt en de implementatie nog tot in 2025 zal doorlopen. Het lijkt een beetje alsof dit voor de GGD een afgesloten boek is, niet meer over praten, business as usual. Dat vinden wij toch te kort door de bocht. Per slot van rekening is hier bijna 5 miljoen mee verloren gegaan.  En daarom dienen we een amendement in om een extra opmerking over dat onderwerp in de Zienswijzebrief op te nemen. Daarmee geven we aan de GGD ten minste het signaal af, dat ons dit punt best wel hoog zit en dat de GGD zich ook echt rekenschap moet geven hoe ze met gemeenschapsgeld om gaat.

De wethouder verdedigde de GGD nog wel door aan te geven, dat de financiën rondom het mislukte project waren afgerond en dat de kosten voor een nieuw alternatief vervangend systeem (dit keer niet zelf bouwen, maar standaard pakket kopen) al in de begrotingen zijn verwerkt. Daarmee is er dus geen formele aanleiding om in de kaderbrief voor 2025 er nog iets over te zeggen. Maar hij erkende ook wel, dat het niet van veel politieke sensitiviteit getuigde om er helemaal niets over te zeggen. Dus snapte hij ons amendement wel. Zowel raadsvoorstel als amendement werden vervolgens unaniem aangenomen.

Al een paar jaar zijn we bezig met het aanpassen van het bestemmingsplan Vinkeveense Plassen. Dat nadert nu zijn einde. De hete aardappel in dat plan is de legalisering van bebouwing op de legakkers. Hoe moet dat, hoeveel mag dat zijn en tot hoever (omvang). Daar wordt een compromis gezocht, waarbij bebouwing milieubelasting meebrengt. Om die reden ligt er een harde eis van de provincie dat de gemeente voor natuurcompensatie moet zorgen. Het college stelt nu voor een aantal legakkers hiervoor op te kopen en die tot natuurgebied te ontwikkelen. Dat plan lag op 21 september voor. De ChristenUnie-SGP kijkt daar als volgt naar.

Op zich kan de ChristenUnie-SGP zich vinden in  dit voorstel. We begrijpen dat, voor medewerking van de provincie aan een nieuwe ruimer bestemmingsplan, die natuurcompensatie nodig is. En het is fijn dat het college hier pro-actief mee aan de gang is gegaan en nu dus al met een concreet voorstel komt.

Waar voor mijn fractie de schoen wringt is, wie heeft hier belang bij en wie gaat dit betalen. Want verruiming in het bestemmingsplan, zoals nu beoogd, is vooral in het belang van de eigenaren van de legakkers die er nu al illegaal op gebouwd hebben en hopen dat dit straks gelegaliseerd kan worden. Dan wel eigenaren die hopen straks van bebouwingsmogelijkheden gebruik te maken. Maar in dit voorstel komen de kosten bij de gemeente terecht in de vorm van kapitaalslasten, onderhoudskosten, kosten voor het maken van een inrichtingsplan en daar bovenop later nog de feitelijke kosten van de inrichting (die nu nog niet bekend zijn). Het kan toch niet zo zijn dat de gemeenschap voor deze kosten opdraait, waar het voordeel bij een beperkt aantal legakker eigenaren terecht komt. Temeer daar we als gemeenschap ook al vele euro’s uitgeven aan handhaving.

In de commissie hebben we dus expliciet gevraagd naar deze kosten en baten verhouding. We begrijpen ook de systematiek, dat er geen 1 op 1 doorleg mogelijkheid is. We snappen ook de uitleg van de wethouder dat hij hogere OZB inkomsten verwacht en de hoop heeft dat die voldoende dekkend zijn om de extra kosten af te dekken. Maar het blijven verwachtingen. Het feitelijke bedrag aan meer opbrengsten kennen we niet. Ook de feitelijke uiteindelijke kosten zijn nog niet helder of zeker.

Dan kun je als fractie dus zeggen: we stemmen tegen, zoek dat eerst maar uit. Maar daar kiezen we niet voor. We geven dit voorstel graag een kans omdat we het belang onderschrijven. Maar we hechten ook een groot belang aan die kosten/baten analyse; zo groot dat we daarom kiezen voor de weg van een motie* om dat zeker te stellen.  Wat ons betreft is een evaluatie wel degelijk van toepassing en maakt deze kosten/baten analyse daar onderdeel van uit. 

 

* besluit van de motie luidt: “Verzoekt het college: Na realisatie van het bestemmingsplan en de natuurcompensatie een kosten en baten analyse op te stellen waarin alle kosten (kapitaallasten investering, ambtelijke inzet, kosten ontwikkeling natuur, etc..) zowel incidenteel als structureel zijn meegenomen en waarin is aangegeven wat de meeropbrengsten zijn aan OZB als gevolg van legalisatie van nu nog illegale bebouwing”.

Naschrift: Onze motie werd met grote meerderheid aangenomen. Het raadsvoorstel werd vervolgens ook door de raad aangenomen.  Wel werd ons gevraagd wat de met de uitkomst van de analyse willen doen. Ons antwoord daarop is dat we dan kunnen bepalen of de opbrengsten en kosten in balans zijn en zo niet, nadere afspraken maken om de kosten voor de gemeente te beperken.

In de jaarcyclus van budgetteren en controleren zijn vier onderdelen opgenomen. Namelijk de Kadernota in het voorjaar (instructies voor de begroting), de Begroting voor het volgende jaar (in november), de 1e (juni) en 2e (oktober) bestuursrapportage als een tussenstand en uiteindelijk de programmarekening (voorjaar, terugkijkend op het voorgaande jaar). In de raad van 27 juni werd de programmarekening (of jaarrekening) van 2018 besproken.

Het is toch wel bijzonder dat we als De Ronde Venen opnieuw met een forse winst het jaar kunnen afsluiten. En daar waar veel gemeenten worstelen met het droog houden van de financiën, met name in het sociaal domein, blijkt dat bij ons gelukkig nog mee te vallen. Sommigen zullen dat goed bestuur noemen, anderen noemen dat mazzel. In onze kringen spreken we dan van een (wellicht onverdiende) gezegende gemeente.

We sluiten het jaar af met een resultaat van bijna 2,7 miljoen euro en we zien de algemene reserve oploopt naar 23 en een half miljoen. Dat is veel geld, maar dat zullen we in de komende jaren nodig hebben. De structurele lasten stijgen onder andere door de methodiek van afschrijven op investeringen, we hebben nog een aantal grote investeringen in de planning (denk aan de wegen en aan de oplossing voor het gemeentehuis) en de incidentele inkomsten drogen rond 2021 op (einde aan woningbouwprojecten en einde aan de precario). Daarnaast hebben we nog een aantal onzekerheden zoals de kosten met betrekking tot duurzaamheid en de ontwikkelingen in het sociaal domein. En een wensenlijstje wat de woningproblematiek betreft.

Het is dus goed dat we als raad gaan nadenken over een lange termijn strategie om de financiën niet alleen de komende 3 of 4 jaar, maar ook op langere termijn gezond te houden. De ChristenUnie-SGP zal daar uiteraard van harte haar steentje aan bijdragen.

Voetnoot: bij de behandeling van de kadernota is met onze steun al besloten tot een raadswerkgroep voor de lange termijnfinanciën.

Er is landelijk de nodige discussie over de vraag of zonnepanelen een vast onderdeel zijn van een woning en daarom wel of niet meegenomen moeten worden bij het bepalen van de WOZ-waarde van een woning. Deze waarde is bepalend voor onder meer de hoogte van de OZB-belasting. PvdA/GroenLinks vindt dat dit onjuist is, en heeft hierover schriftelijke vragen gesteld.

Warner Bruins Slot: “De Staatssecretaris heeft in 2014 het besluit genomen dat zonnepanelen roerende zaken zijn, en dus niet meegenomen moeten worden in de WOZ-waarde van een woning. De Waarderingskamer, die gemeenten controleert en beoordeelt op de uitvoering van de Wet WOZ, vindt dat gemeenten niet op eigen houtje kunnen beslissen of ze de zonnepanelen wel of niet meenemen. Volgens ons doen gemeenten dat ook niet op eigen houtje, maar op last van de Staatssecretaris van Financiën die over de uitleg van de Wet WOZ gaat.”

Eigenaren van een gebouw betalen jaarlijks onroerendezaakbelasting (OZB-belasting) aan de gemeente. Dit is een percentage van de waarde van de woning, de zogenaamde WOZ-waarde. Wanneer je zonnepanelen op je dak legt, kan dit de woning meer waard maken en daarom stellen sommigen dat deze als ‘onroerende’ zaak meegenomen moeten worden bij het bepalen van de waarde van de woning. Tegelijkertijd liggen zonnepanelen veelal los op het dak, en kun je deze bij verhuizing meenemen en dus kun je stellen dat het een roerende zaak is. Omdat hier onduidelijkheid over bleef bestaan heeft de Staatssecretaris in 2014 de zekerheid gegeven dat zonnepanelen ‘roerende zaken zijn en dus niet meegenomen moeten worden in de WOZ-waarde.

Nu blijkt echter dat veel gemeenten zonnepanelen toch meenemen in de WOZ-waarde, op advies van de Waarderingskamer. Middels schriftelijke vragen heeft PvdA/GroenLinks aan het college gevraagd of zonnepanelen ook in De Ronde Venen meegenomen worden in de WOZ-waarde. En zo ja, of mensen dat ook kunnen zien in het taxatierapport. Zo niet, dan moet dat zichtbaar gemaakt worden, vindt de fractie. Een bezwaar tegen een dergelijke beschikking is volgens PvdA/GroenLinks namelijk kansrijk. Mochten zonnepanelen meegenomen zijn, dan wil PvdA/GroenLinks dat dat vanaf volgend jaar niet meer gebeurt.

Warner Bruins Slot: “We zijn erg benieuwd naar de reactie van het college. We hopen dat de zonnepanelen niet in de WOZ-waarde meegenomen zijn. Maar in ieder geval moeten inwoners daar goed over geïnformeerd worden.”

In december ontstond er commotie over een brief van Vitens om precariobelasting, die de gemeente bij hen in rekening brengt, op de inwoners te gaan verhalen. In ons artikel van 22 december kunt u daar het nodige over lezen. De coalitiepartijen dienden, zoals ze hadden gezegd, een initiatiefvoorstel in om de inwoners daarvoor te compenseren. De ChristenUnie-SGP besloot dat voorstel niet te steunen. Dat lijkt gek, maar is het niet. U krijgt uw geld namelijk al terug.

In de raadsvergadering van 25 januari werd het initiatiefvoorstel behandeld.  Voor de volledigheid; dit was de tekst van het te nemen besluit:

Het instellen van een bestemmingsreserve precario; Bestemmingsreserve precario te voeden vanuit de algemene reserve, waarbij de voeding gelijk is aan de opgelegde aanslagen precarioheffing Vitens en de bijkomende kosten die Vitens bij onze inwoners in rekening brengt, zoals de BTW, met ingang van 2016 en is daarmee de maximale hoogte van de bestemmingsreserve; De looptijd van deze bestemmingsreserve vast te stellen op einddatum 2022; De doelstelling van deze bestemmingsreserve als volgt te omschrijven: “deze bestemmingsreserve wordt ingezet gerelateerd aan de teruggave cq. compensatie voor de uit hoofde van de gemeentelijke precarioheffing aan Vitens voor zover deze door Vitens doorbelast is aan onze inwoners.”

Het bijzondere van dit voorstel is, dat het eigenlijk alleen maar spreekt van het instellen van een bestemmingsreserve, maar feitelijk niet zegt, dat geld wordt teruggegeven en hoe dat dan moet gebeuren. Bij het voorstel waren ook bijlagen gevoegd waarin de coalitie probeerde aan te geven hoe er dan verrekend moest worden, maar die bijlagen spraken elkaar tegen. Kort voor de raadsvergadering kwam er nog en extra bijlage bij, die wel duidelijkheid gaf.

Effect inwoners Jaar Totaal (incl BTW) Totaal (incl BTW) Totaal (incl BTW) Rekening Stedin - effect precario gemeente DRV 2017 1,21 1,21 1,21 Rekening Stedin - effect precario andere gemeenten 2017 35,09 Rekening Vitens 2017 31,69 31,69 31,69 Compensatie precario door gemeente conform begroting 2018 2017 -40,00 -40,00 -40,00 Compensatie precario Vitens door gemeente conform initiatiefvoorstel 2017 -31,69 Totaal -7,10 -38,79 -3,70

Let daarbij overigens op: in dit rekenvoorbeeld wordt ook de precario van Stedin meegenomen. Het initiatiefvoorstel gaat daar niet over!

Onze fractie heeft vervolgens besloten niet met het voorstel in te stemmen. Allereerst omdat we de noodzaak van een bestemmingsreserve niet zien. Maar ten tweede hebben we bij de begroting al beslist dat de inwoners € 40 voor het jaar 2016 en € 40 voor het jaar 2017 terug krijgen in 2018. En zoals uit het bovenstaande voorbeeld blijkt, is dat meer dan u betaald voor de precario van Vitens! En uiteraard kunnen we de komende jaren bij elke begrotingsbehandeling datzelfde doen. En daarmee is de compensatie dus al gerealiseerd en is dit voorstel overbodig.

Onze fractievoorzitter Wim Stam, heeft in de raad onze positie dus als volgt verwoord:

Tijdens de commissie van twee weken geleden hebben we ons kritisch opgesteld over dit voorstel. Naar ons oordeel was het een onduidelijk voorstel. De initiatiefnemers konden of wilden ons niet uitleggen hoe ze de uitvoering van het voorstel voor ogen zaken, mede met het oog op de onduidelijke en elkaar tegensprekende bijlagen. We moesten onze (naar hun oordeel) technische vragen maar aan de ambtenaar stellen. En tussen de regels door beluisterden we een verholen minachting over zoveel domheid bij de ChristenUnie-SGP.

Voorzitter, we hebben de stukken goed bestudeerd en vervolgens nog even ambtelijk advies ingewonnen. En we zijn daarbij alleen maar meer gesterkt in ons oordeel over dit initiatiefvoorstel. Dit voorstel is volstrekt overbodig. Een voorstel voor de bühne ingegeven door paniek met de verkiezingen in zicht. Dat zeg ik niet zomaar, maar dat zal ik onderbouwen.

Afgelopen dinsdag is een zeer verhelderend overzicht, als extra bijlage, bij de stukken gevoegd. Daaruit blijkt dat de netto kosten voor onze inwoner voor wat de precario Vitens betreft niet meer is dan € 31,69. Hoewel het initiatiefvoorstel daar geen aanleiding toe geeft (dat spreekt namelijk alleen van compensatie precario Vitens) zouden we daar de verhoging van de vergoeding die Stedin bij onze inwoners in rekening brengt nog bij kunnen optellen. Dan komen we op totaal € 32,90.

Maar voorzitter in oktober hebben we bij de begrotingsbehandeling al besloten om de inwoners € 40,00 per jaar voor de jaren 2016 en 2017 terug te geven als compensatie voor de precario-heffing. Dat is ruim € 7 meer dan ze moeten betalen. En dat besluit kunnen we de komende jaren blijven nemen zolang de precario nog geheven kan worden.

Met andere woorden: de compensatie hebben we in oktober al lang geregeld. Daarmee is dit hele voorstel overbodig geworden. Wij roepen de initiatiefnemers op om het voorstel in te trekken.

Nu zullen de initiatiefnemers misschien roepen dat Stedin naast die € 1,21 ook nog een bedrag van € 35,09 in rekening brengt. Ja dat klopt en dat deden zo ook al voordat wij precario gingen heffen. En toen hebben we onze inwoners daar ook niet voor gecompenseerd. Net zoals we onze inwoners niet compenseren voor andere heffingen die niet door ons zijn veroorzaakt. Daarnaast spreekt het initiatiefvoorstel ook uitsluitend van compensatie precario Vitens; Stedin wordt met geen letter genoemd.

Het zal duidelijk zijn dat de ChristenUnie-SGP dit voorstel niet gaat steunen mochten de initiatiefnemers het toch in stemming brengen.

 

Naschrift: voorstel is (uiteraard) wel aangenomen door de meerderheid van de coalitie en met steun van PvdA/GroensLinks/LokaalSociaal. Wellicht nog goed om te beseffen dat het aangenomen voorstel een gat van bijna 6 ton per jaar in de begroting schiet. Over de hele periode waarin we nog precario kunnen heffen bij elkaar ca 3,5 miljoen euro. Daar kun je ook een paar slechte wegen mooi van opknappen.