Poliflw

Een demonstratie georganiseerd door de SP en Partij voor de Dieren trok zaterdag ruim 2000 mensen. Naast sprekers was er Oekraïense volksmuziek. Na de demonstratie maakten de deelnemers een groot vredesteken op het Malieveld, om de oproep ‘Stop de Oorlog’ kracht bij te zetten.

Naast SP-leider Lilian Marijnissen spraken ook Esther Ouwehand van Partij voor de Dieren en waren er sprekers van Oekraïense en Russische afkomst, diverse vredesorganisaties, PvdA België en SP Jongeren.

SP-leider Lilian Marijnissen: ‘De brute aanval van Poetin op Oekraïne is afschuwelijk. Het is nooit de politieke elite die geraakt wordt door de oorlog waar zij toe besluiten, maar altijd de mensen. We moeten deze oorlog stoppen en al onze inzet moet daarop gericht zijn. Een oorlog eindigt aan de onderhandelingstafel en niet met nog meer geweld.’

Spanningen aan de grens tussen Rusland en Oekraïne hebben geleid tot nieuwe onderhandelingen over ontwapening en conflictbeheersing. Laten we van de nood een deugd maken en werken aan stevige afspraken om oorlog te voorkomen.

De Russische machthebbers hebben zware eisen op tafel gelegd; Poetin wil feitelijk dat alle NAVO-troepen aan de grenzen van Rusland vertrekken. Ook wil hij de garantie dat Oekraïne en Georgië nooit lid worden van de NAVO. Het past bij de intimiderende machtspolitiek die Poetin al jaren hanteert – niet alleen tegenover zijn tegenstanders in het binnenland, maar ook richting zijn buurlanden. Onacceptabel, want Oekraïne en Georgië zijn soevereine landen.

Hoe graag Poetin ook wil, Back to the future zit er niet in.

De VS en de EU benadrukken dat landen zelf beslissen of zij lid worden van de NAVO. Poetin houdt vol dat het westen heeft beloofd om de NAVO niet in oostelijke richting uit te breiden. Dat laatste is overduidelijk wel het geval. Het getuigt van een gevaarlijk triomfalisme om die zorg te negeren.

Onder de huidige omstandigheden spreken over een NAVO-lidmaatschap van Oekraïne en Georgië zou zeer onverstandig zijn.

Intussen wordt Oekraïne zwaar bewapend met hulp vanuit het westen. Er is reeds voor honderden miljoenen aan militaire Westerse steun geleverd, met name voor training en wapens. In november vorig jaar sloten de VS een nieuw akkoord met een extra bijdrage van 60 miljoen dollar. Aan de oostgrens heeft Poetin circa 100.000 troepen gemobiliseerd, klaar om het land binnen te vallen.

Deze wapenwedloop is levensgevaarlijk; één verkeerd schot kan de vlam in de pan doen slaan. Een oorlog moet koste wat het kost voorkomen worden.

Wat is wijsheid in deze gespannen situatie? Wat ons betreft kijken we naar eerdere afspraken gericht op ontspanning en ontwapening, zoals het Handvest van Parijs uit 1990 waarin het einde van de Koude Oorlog werd vastgelegd. Het Handvest wijst op de democratie als basis en benadrukt de soevereiniteit van staten en het recht op veiligheid. De Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE) ziet daarop toe.

Wat ons betreft nemen we de uitgangspunten van dit Handvest als grondslag bij de lopende onderhandelingen. Drie punten zijn van belang:

Voorkom een oorlog; inzetten op de-escalatie en een politieke oplossing.

Landen zijn soeverein; Rusland moet zich terugtrekken uit alle landen waar zij zich illegaal bevinden, zoals Oekraïne en Georgië.

Inzetten op onderhandelingen over ontwapening en afbouw van militaire activiteiten in Europa. Kernwapens worden verwijderd.

Deze onderhandelingen moeten uitmonden in nieuwe afspraken – in lijn met het Handvest van Parijs. Daarbij moet collectieve Europese veiligheid centraal staan. De OVSE - de organisatie die zich bij uitstek bezighoudt met conflictpreventie en wapenbeheersing – krijgt een leidende rol. Europese landen spelen vooralsnog een marginale rol in de onderhandelingen die nu plaatsvinden. Al zitten zij niet aan tafel, zij kunnen wel hun stem laten horen. Als we een nieuwe oorlog willen voorkomen, is dat het minste dat we kunnen doen.

You must have JavaScript enabled to use this form.

SP-senator Tiny Kox is voorgedragen als voorzitter voor de parlementaire assemblee van de Raad van Europa in 2022 en 2023. Volgens een rotatie-akkoord tussen de vijf politieke groepen is het de beurt aan de linkse fractie om een kandidaat te nomineren.

In de assemblee, met 324 leden en 324 plaatsvervangers, zijn de parlementen vertegenwoordigd van de 47 lidstaten van de Raad van Europa, Europa's oudste en grootste verdragsorganisatie. Die is sinds 1949 in Straatsburg gevestigd en bestrijkt een rechtsgebied van Reykjavik tot Vladivostok en van de Noordpool tot de Middellandse Zee. Lidstaten hebben zich gebonden aan het Europees Verdrag voor de Rechten van de Mens. Europese burgers kunnen zich daarop beroepen bij het Europees Mensenrechtenhof in Straatsburg. Dat Hof doet bindende uitspraken, die door de lidstaten moeten worden uitgevoerd. Daarnaast kent de Raad van Europa nog veel andere conventies, waaronder het Europees Sociaal Handvest, het anti-folter-verdrag en het Verdrag van Istanbul tegen geweld jegens vrouwen.

Tiny Kox is sinds 2003 lid van de Nederlandse delegatie naar de assemblee. De Nederlandse delegatie steunt zijn voordracht. Sinds 2007 is Kox voorzitter van de linkse fractie in de assemblee. Die heeft hem nu unaniem voorgedragen voor de post van president van de assemblee. De uiteindelijke verkiezing vindt plaats op 24 januari 2022.

De toegang tot het recht staat onder druk. Die zin heb ik de afgelopen jaren ontelbare keren uitgesproken. Dat is omdat de huidige minister voor Rechtsbescherming totaal ongeschikt is voor zijn taak.

Eerst een aantal feiten. Vorig jaar hing 5% van de sociaal advocaten de toga aan de wilgen. Sinds 2014 zijn er al 14% minder sociaal advocaten in ons land. Dat is niet omdat deze advocaten geen zin meer hebben in hun werk. Of omdat er opeens geen werk meer voor hen is. Integendeel. Er zijn genoeg mensen die rechtshulp nodig hebben, maar te weinig geld hebben om een dure advocaat te kunnen betalen.

De sociaal advocaten krijgen een veel te lage vergoeding. Er is geen droge boterham te verdienen met dit belangrijk werk. De aanwas van jonge advocaten die dit werk willen doen neemt daarom ook flink af.

En eindelijk heeft de rest van de Tweede Kamer ook het licht gezien. De toeslagenaffaire, het grote schandaal waarbij burgers vermorzeld zijn door de overheid, heeft het besef doen toenemen hoe belangrijk goede rechtsbescherming is. In woord, maar nog niet in daad, moeten volgens de Tweede Kamer de sociaal advocaten weer een fatsoenlijk loon krijgen.

Ik schrijf in woord, maar nog niet in daad. Want terwijl minister-president Rutte zijn ‘superradicale’ idee presenteerde bij Nieuwsuur om de sociaal advocaten weer een fatsoenlijk loon te geven, schreef minister Dekker de volgende ochtend doodleuk aan de Tweede Kamer dat hij geen millimeter gaat opschuiven.

En dan zijn we weer terug bij af. De minister voor Rechtsbescherming, nota bene, is totaal ongeschikt voor zijn taak en de toegang tot het recht staat onder druk. Niet voor niets gaven sociaal advocaten de minister eerder een hele dikke onvoldoende.

En daarmee ligt de bal dus bij de Tweede Kamer. Het is laat, maar nog niet te laat. Waar we in ieder geval geen tijd voor hebben zijn politieke spelletjes. Partij X of Y die de punten wil scoren omdat ze hierop iets binnen hebben gehaald bij de formatie. Alsjeblieft. Niet doen. Dit gaat om onze rechtsstaat.

Wat we wel moeten doen is nu kiezen voor een hogere vergoeding voor sociaal advocaten. Niet pas over een tig aantal jaren, maar nu. Daarom nog één keer: De toegang tot het recht staat nu onder druk. De sociaal advocaten staan nu onder druk. Om klassenjustitie te voorkomen, omdat mensen hun recht niet meer kunnen halen, moet er daarom ook nu wat gebeuren.

Minister Blok van Buitenlandse Zaken en ook premier Rutte reageren vooralsnog uitermate zwak op het opgelaaide oorlogsgeweld in het Midden-Oosten. Weliswaar veroordelen zij de beschietingen vanuit Gaza op burgerdoelen in Israël. Maar dat Israël ook aanvallen op burgerdoelen uitvoert en dat bij luchtaanvallen tegen Gaza burgerdoden vallen, waaronder kinderen, blijft onbenoemd. Het is een pijnlijke eenzijdigheid, die we helaas gewend zijn. Blok bleek niet eens in staat het bloedbad in Gaza in 2018, toen Israël 200 demonstranten doodde, te veroordelen.

Stel dat de Nederlandse regering alsnog bij zinnen komt en ook het Israëlische geweld veroordeelt, dan is dat nog maar een begin. Veel meer is nodig voor een duurzame vrede tussen Palestina en Israël. Een doorstart van het zogenaamde Midden-Oosten vredesproces is daar geen onderdeel van. Serieuze onderhandelingen over vrede verdienen natuurlijk steun, maar in het verleden zijn dergelijke gesprekken door Israël vooral benut om de nederzettingen verder uit te breiden. Zolang deze ‘vredesonderhandelingen’ worden geleid door de VS, dat pal staat achter Israël en het land politiek en financieel steunt, is dit voor de Palestijnen een doodlopende weg.

Wat dan wel? De enige manier om Israël te bewegen de bezetting van Palestina op te geven is gelegen in het opvoeren van de druk. Dat kan bijvoorbeeld door maatregelen tegen de illegale nederzettingen, zoals het aan banden leggen van handel hiermee. Ook kan het EU-associatieakkoord, dat voorziet in handelsvoordelen voor Israël, opgeschort worden. Verder kan de EU gerichte sancties nemen tegen verantwoordelijken voor het oorlogsgeweld, zoals inreisverboden en het bevriezen van tegoeden.

Tot slot zou de EU - als grootste donateur van zowel Israël als de Palestijnen -het voortouw kunnen opeisen in vredesonderhandelingen. In het debat met minister Blok (donderdag 20 mei) zal ik daarop aandringen. Het is in ieders belang dat zo snel mogelijk een eind komt aan de oorlog en bezetting.

Met deze week: de rechtse van Lilian, een nieuwe kieswijzer en waar gaan de verkiezingen nou over?

Het valt niet altijd mee om politieke modes te herkennen, ook omdat mensen in de (sociale) media vaker naar bevestiging zoeken voor hun opvattingen dan kritiek accepteren. Zeker als politicus is het belangrijk om jezelf zo nu en dan te bevrijden van de politieke modes. Dat kan op allerlei manieren en voor elke politicus zal dat weer anders zijn. Wat ik leuk vind is het lezen van filosofen, het liefste denkers van wat langer gelegen. Kijkend door de bril van anderen komen ook jouw ideeën in een ander daglicht te staan. Geconfronteerd met denkbeelden uit het verleden kun je beter de eigenaardigheden zien van onze eigen tijd. Ook schrijf ik graag over oude filosofen, zeker over Nederlandse denkers. Zoals Ferdinand Domela Nieuwenhuis, die een heel eigen vorm van socialisme organiseerde, waarbij hij zich liet inspireren door sociaal bewogen denkers als de schrijver Multatuli en de filosoof Moleschott.

Maandag verschijnt ‘Denken op de dijken. Het Nederland van de filosofen’. Een boek over de filosofie in ons land van de Middeleeuwen tot aan de Tweede Wereldoorlog. Met een breed pallet aan denkbeelden: van het humanisme van Erasmus tot het socialisme van Domela Nieuwenhuis; van het liberalisme van Thorbecke tot het sociale denken van Multatuli; van de extreemrechtse Bolland tot de communist Mannoury. Waarom werd in ons land Spinoza zo gehaat en waarom was de leer van Newton hier zo populair? Waarom had de conservatieve historicus Johan Huizinga zoveel kritiek op de Nederlandse samenleving en was de Duitse vluchteling Helmuth Plessner juist zo enthousiast over het denken in ons land? Dat zich volgens hem kenmerkte door een afkeer van al te grote dogma’s: ‘Waar ter wereld laat een volk zich moeilijker door grote woorden en ideologieën het hoofd op hol brengen dan in Nederland?’

Je hoeft geen filosoof te zijn om dit boek te lezen, een interesse in de geschiedenis helpt wel. En bovenal een belangstelling voor ons land. Wat werd op onze dijken door de eeuwen heen zoal gedacht en wat zegt dat over de politieke cultuur in ons land? Iemand vroeg mij laatst hoe ik als Kamerlid de tijd had om zoveel te lezen en te schrijven. Voor mij is het precies andersom, ik heb dat juist nodig om dit werk goed te kunnen doen. Ruimte maken om na te denken en mezelf te bevrijden van de politieke modes van de dag. En om mezelf en mijn beginselen scherp te houden.

Het boek is nu alvast te bestellen in de webshop

Frits Veerman, de man die de spionage onthulde die Pakistan aan een atoombom hielp, krijgt eerherstel. Zo blijkt uit onderzoek dat het Huis voor klokkenluiders vandaag presenteerde. Volgens het huis is hier sprake van een ‘ernstige maatschappelijke misstand’. Met de kennis die een Pakistaanse atoomspion bij onder meer Urenco in Almelo wist te stelen kon Pakistan in 1998 een atoombom maken. Deze kennis is waarschijnlijk ook gedeeld met andere landen, waaronder Noord-Korea. Frits Veerman meldde deze spionage bij zijn baas en ook bij de geheime diensten. Daarna werd Veerman zélf gevangen genomen, geïntimideerd en ontslagen. Zijn leven lang heeft Veerman de gevolgen van deze terechte melding van spionage ondervonden.

Kamerlid Ronald van Raak is blij dat Veerman na 45 jaar eindelijk erkenning krijgt: ‘Deze zaak laat zien hoe in ons land de rechtsstaat buitenspel is gezet en hoe de rechten van een Nederlandse staatsburger zijn geschonden, om een spionagezaak in de doofpot te stoppen.’ Het Kamerlid is ruim twaalf bezig met deze zaak. Toch ziet hij de uitspraak van het Huis voor klokkenluiders slechts als een eerste stap: ‘Nu moeten we deze zaak ook inhoudelijk onderzoeken. Waarom heeft ons land Pakistan aan een atoombom geholpen? Wie heeft hiertoe politiek het besluit toe genomen?’ Van Raak wil ook weten wie besloten heeft om de spion te laten lopen en Veerman aan te pakken: ‘De waarheid in dit staatsmisdrijf moet boven komen.’

Bovendien, de NAVO is in crisis. Het bondgenootschap, ooit opgericht ter verdediging van het grondgebied, is een anachronisme, met steeds meer lastige, agressieve leden. Wat te denken bijvoorbeeld van het optreden van Turkije in Syrië? Maar de Russen, hoor ik u denken. Er is inderdaad van alles aan te merken op Rusland en zijn leider, Poetin. Maar een serieuze militaire bedreiging vormt dit land voor de NAVO niet. De militaire uitgaven van Rusland liggen ruim tien keer (!) lager dan die van de VS. Als de NAVO afziet van het uitbreiden van de invloedssfeer in wat vroeger de Sovjet-Unie was, is de kans groot dat de-escalatie van de spanningen tussen Oost en West het resultaat zal zijn.

Het is voor Europa dé uitdaging van de 21ste eeuw om op zoek te gaan naar een nieuwe veiligheidsarchitectuur voor het continent, een gebaseerd op samenwerking, met zowel Rusland als de VS, waar China natuurlijk ook bij betrokken moet worden. Alleen met samenwerking kan onze veiligheid op lange termijn gegarandeerd worden.

De adviseur van president Trump begreep mijn vraag hierboven direct. Zij vertelde dat de president jaarlijks honderden miljarden uitgeeft aan het militair-industrieel complex. Dit terwijl gewone Amerikanen geen medicijnen of een studie voor hun kinderen kunnen betalen. Trump kan het binnenlands niet verkopen dat hij wel, maar andere landen niet hun bijdragen vergroten; dat deze landen hun prioriteit elders leggen, bijvoorbeeld bij zorg en onderwijs. Nu, met COVID-19, wordt dat contrast nog scherper.

De resultaten van decennia aan verre oorlogsvoering door de NAVO rechtvaardigen geen extra investeringen in dure wapensystemen. Het loslaten van de 2 procent norm is daarom een goede eerste stap. Het schept ruimte voor een eigen, Nederlands buitenlandbeleid. Voor een politiek die het nationale belang daadwerkelijk voorop stelt. De belangen van de bevolking, uiteraard. De Amerikanen begrijpen het echt wel.

Deze tekst verscheen in de Telegraaf op 06-06-2020