Annelies Graafsma maakte bovenstaande foto. Zij interviewde onze herbenoemde burgemeester voor de MaasDriehoek. Graag deel ik dit met U.
Lex Roolvink werd onlangs herbenoemd als burgemeester van de gemeente Grave. Een periode waarin naar eigen zeggen de liefde voor het Maasstadje verder is gegroeid. “Ik had me vooraf al goed verdiept in de geschiedenis van Grave. Ik ging niet voor de functie, maar voor het gevoel. En dat is sinds 2013 alleen maar sterker geworden”, aldus de 62-jarige Roolvink.
Voorafgaand aan zijn benoeming tot burgemeester brengt Roolvink samen met zijn vrouw meermaals een bezoekje aan de stad. Hij raakt meteen verknocht aan de vestingstad waar hij inmiddels zes jaar het hoogste ambt van de gemeente bekleedt. “Ik was er al ooit tijdens de Nijmeegse Vierdaagse doorheen gelopen, maar kennen deed ik het stadje niet. Rondom mijn sollicitatieprocedure heb ik er tig keer rondgelopen met mijn vrouw. Zijn we bewust ook een keer op een regenachtige dag gegaan om te kijken hoe Grave er dan bij ligt. We liepen bij de Brugstraat het stadje in en waren meteen verliefd. Ook zijn we meerdere keren door de kerkdorpen gereden en gelopen. De benoemingsprocedure ging vervolgens heel snel”, vertelt Roolvink, wiens tongval een jeugd in Twente verraadt. “Ik was 55 toen ik mezelf de vraag stelde of ik nog tot mijn pensioen gemeentesecretaris van Rheden wilde blijven. Ik was toe aan een nieuwe uitdaging en heb die gevonden. Ik heb sowieso altijd in het openbaar bestuur gewerkt; dit was voor mij een logische vervolgstap.”
Waarde geven
Onbevangen, zo omschrijft Roolvink zijn eerste treden in het Graafse stadhuis. “Natuurlijk praat je vooraf met mensen in Grave, maar ik wilde vooral mijn eigen mening kunnen vormen. Wat je van een ander meekrijgt, hoeft niet je eigen beleving te zijn. Zodoende heb ik direct geroepen: ‘Laat het maar gebeuren…’ Mijn kennis van dossiers en lokale onderwerpen deed ik vervolgens op door gesprekken te voeren met raadsleden, ambtenaren, maar zeker ook met vrijwilligers van verenigingen, ondernemers en door op straat een praatje te maken met betrokken burgers. Want die heeft Grave heel veel.”
Het is ook één van de redenen dat Roolvink gouden en diamanten huwelijken ‘fantastisch vindt om te doen’. “Soms zit je alleen met het bruidspaar aan tafel, de andere keer met de hele familie. Regelmatig kom ik tot diepzinnige gesprekken met deze mensen, maar ook de anekdotes zijn vaak interessant. Mensen die elkaar hebben leren kennen in de kantine van de voetbalclub, tijdens dansavonden of op de kermis in het dorp. Maar soms kun je ze ook helpen met iets waar ze zich al jaren aan storen. Dat kan ook iets heel kleins zijn, zoals een boom die al jaren voor overlast zorgt. Mensen vertellen weleens dat ze niets horen van de gemeente op een klacht. De waarde van mijn functie is dat ik ook waarde kan geven. Als burgemeester kun je net een deur openen of een telefoontje plegen waardoor je iets extra’s mag betekenen voor een burger. Als ik iemand beloof dat ik ergens op terug kom, dan gebeurt dat ook. Zonder dat ik garanties afgeef. Maar het is een kleine moeite om navraag te doen op een bepaalde zaak of klacht.”
Roolvink draait zich om en pakt een feestelijke kaart uit de lade. ‘Bedankt’ staat met grote letters op de binnenzijde geschreven. “Ik had het zojuist over waarde geven. Dit kaartje komt van een mevrouw uit het asielzoekerscentrum. Die stond eens met de tranen in haar ogen voor me. Ik kende haar dossier en achtergrond niet. Vier kinderen, allemaal in Nederland geboren. Ik heb haar gezegd dat ik niets kon beloven, maar wel dat ik het contact zou kunnen leggen met het Ministerie. Na een paar maanden kreeg ik dit kaartje, omdat de verblijfsvergunning voor haar en haar kinderen rond was. Dan heb ik kunnen doen waarvoor ik burgemeester ben geworden. Mensen helpen op individueel niveau. Zo’n kaartje is een mooie erkenning. Eigenlijk de allermooiste!”
Samenwerking
De herindeling binnen het Land van Cuijk is al jaren onderwerp van gesprek. Roolvink heeft zich nooit uitgelaten over zijn eigen voorkeur. “Mijn vrouw weet hoe ik erover denk en dat is voldoende. Want het is helemaal niet relevant wat de burgemeester vindt van een gemeentelijke herindeling. Het is een politiek onderwerp en dus aan de gemeenteraden”, vervolgt hij. “Wat ik wel opvallend vond toen ik voor het eerst het Graafs Manifest las, was de passage ‘wij streven naar één organisatievorm per 1-1-2015’. Ambtelijk of bestuurlijk? Dat is er bewust niet ingezet omdat er geen eenduidigheid is geweest. Waarom ik me niet uitspreek? Kijk, toen ik hier kwam was de helft van de raad voorstander van één Land van Cuijk en de andere helft wilde zelfstandig blijven. Waarom zou ik de helft van de raad van me afstoten? Mijn opmerkingen zouden immers geen toegevoegde waarde hebben, maar mogelijk wel de kwaliteit van de besluitvorming beïnvloeden. Mijn taak in deze casus is om de raad te kunnen blijven voorzien van alle benodigde informatie. Als zij een opiniepeiling willen tijdens de verkiezingen, dan faciliteren we dat. Maar de discussie brengen we terug naar waar-ie thuishoort: de raadszaal. Het is aan de raad om uiteindelijk te beslissen over samen of zelfstandig verdergaan binnen het Land van Cuijk. Een burgemeester hoort bij dit onderwerp niet op de zeepkist te gaan staan.”
De samenwerking binnen de Graafse gemeenteraad is door de jaren stukken verbeterd, voegt Roolvink toe. “Ik heb te maken gehad met verschillende gemeenteraden en colleges van burgemeester en wethouders. Iedere wisseling brengt een andere dynamiek met zich mee.. Toen ik in 2013 begon, was de raad redelijk gepolariseerd. Hierdoor was de sfeer niet altijd opperbest. Inmiddels complimenteer ik de raad met hoe na de laatste verkiezingen in 2018 het debat gevoerd wordt en hoe vooral ook de verbinding met elkaar wordt gezocht. Daar heeft het lang aan ontbroken, maar handen worden nu uitgestoken. Natuurlijk zijn er politieke verschillen, maar is dat erg? Juist niet. Daarvoor zitten we bij elkaar. We gaan op een menselijke manier met elkaar om. Uiteraard spreek ik veel met de raadsleden. In de formele vergaderingen, maar zeker ook daarbuiten, op informele momenten. In de afgelopen zes jaar heb ik maar één keer iemand het woord ontnomen vanwege een opmerking die niet door de beugel kon over het asielzoekerscentrum. Samen maken wij de vergadering. Wie binnen de afgesproken orde blijft, krijgt van mij alle ruimte om in het debat zijn punt te maken.”
‘AZC is een verrijking’
De landelijke discussie over asielzoekers en vluchtelingen gaat niet aan Roolvink voorbij, bevestigt hij. Waar in verschillende regio’s de overlast toeneemt, lijkt het asielzoekerscentrum (AZC) in Velp een baken van rust. “Asielzoekers maken in Grave al bijna twintig jaar deel uit van de gemeenschap en dat merk je. Probeer je eens in te beelden hoe het is duizenden kilometers van je thuis wordt verplaatst naar een locatie in een vreemd land, waar je tussen 30 á 35 nationaliteiten komt te leven. Mensen van verschillende pluimage, ieder met zijn of haar eigen procedures. Mensen die de-facto niets mogen doen. Geen werk, wel school. Er wonen 600 personen in het AZC. Dat is een woonwijk op zich. Dan kunnen er wel eens spanningen ontstaan, maar ik vind het AZC een verrijking voor deze gemeente! De contacten met het AZC zijn goed, net als met het COA, die een redelijk streng systeem van straffen heeft als er een incident plaatsvindt. Naarmate de ernst van een incident, wordt gekeken of iemand in het AZC kan blijven of niet. Maar situaties zoals we allemaal kunnen lezen in de media over andere locaties hebben we hier gelukkig nog niet meegemaakt.”
Dat komt volgens Roolvink ook ‘omdat ik het overal over kan hebben met de mensen van het AZC’. “Soms zijn zaken in iemands cultuur anders dan bij ons. In sommige landen zijn mensen gewend om etenswaren te proeven voordat ze die kopen, maar de supermarkten in Nederland vinden het niet zo leuk als er geproefd wordt van hun groente en fruit. Het COA gaat zodoende met die mensen in gesprek om ze dat uit te leggen.” Eén ander voorbeeld noemt Roolvink de groep AZC’ers die zich eerder ophielden rond de pinautomaat van de Rabobank in het Graafse centrum. “Op een bepaalde dag in de maand wordt hun leefgeld gestort. Ze controleren om 9.00 uur of het erop staat. Om 9.15 uur nog een keer. En in de tussentijd blijven ze daar zitten. Aanwonenden voelden zich daardoor niet happy. Daarop hebben we actie ondernomen. Je moet elkaar ook willen begrijpen. Asielzoekers maken onderdeel uit van onze gemeenschap.”
Impact
Waarde geven. De term komt meermaals terug in het gesprek met de burgemeester, die de afgelopen zes jaar een aantal grote incidenten heeft meegemaakt die indruk op hem hebben gemaakt. “Bij de ramp van de MH17 kwam een Cuijks gezin om het leven. Het echtpaar werkte bij de ambtelijke samenwerking Cuijk-Grave-Mill en Sint Hubert . Dat heeft impact gehad op de ambtelijke organisatie”, kijkt hij terug. Bij de brand bij Palazzo, die het lokale theater in de as legt, merkt hij ‘de betekenis van het burgemeesterschap’. “Ik heb daar de hele nacht rondgelopen en de tranen bij de mensen gezien. Palazzo was de plek waar mensen zijn getrouwd, achter de gordijnen hun eerste kusje hebben gekregen en ook de plek waar ik zelf ben beëdigd als burgemeester. Mensen zagen hun herinneringen letterlijk in vlammen opgaan. Het heeft bovendien een lelijk litteken achtergelaten in het centrum dat nog steeds zichtbaar is voor de gemeenschap. In die zin ben ik blij dat er bewegingen gaande zijn voor een definitieve herinvulling van de locatie.”
Landelijk komt Grave in het nieuws als op donderdagavond 29 december 2016 een binnenvaartschip door de stuw vaart. “Ik stond bovenop de brug toen ik hoorde dat de Maas bij wijze van spreken nagenoeg leeggestroomd zou zijn als iedereen wakker zou worden. Het was een unieke situatie, waar we veel van geleerd hebben. Het gaat soms om hele basale zaken. Zo had Rijkswaterstaat alleen een nummer van de kantine van de watersportvereniging. Die was dus niet te bereiken. Als ze ons hadden gebeld, dan hadden wij ze kunnen doorverbinden met een bestuurslid van de WSV. De haven kwam droog te liggen, dus mensen hadden echt vrees dat hun boot zwaar beschadigd zou zijn. Voor sommige mensen is zo’n bootje hun levenswerk. Ik heb zelf gevraagd om onafhankelijk onderzoek, want je moet ook durven leren van dit soort incidenten. Drie commissarissen van de Koning hebben ook om een dergelijk onderzoek gevraagd. Onafhankelijke onderzoeken door de Onderzoeksraad voor Veiligheid en Bureau Berenschot hebben geconcludeerd dat Grave prima had gehandeld. Maar indrukwekkend was het zeker”, zegt Roolvink, die zijn werk dankbaar noemt. Zoals bij het overlijden van Piet Vollenberg. “Een zeer markant figuur die veel aanzien genoot in Grave en omgeving. Hij is helaas een maand voordat hij afscheid zou nemen van de gemeenteraad overleden. De erepenning van de gemeente Grave heb ik tijdens de uitvaart postuum uitgereikt. Dat is niet één van de gemakkelijkste handelingen geweest.”
Geschiedenis
Grave is volgens Roolvink één brok historie. Een tastbaar bewijs hiervan is een beeldje dat hij in september 2014 heeft ontvangen bij de herdenking van 70 jaar Market Garden. “Dat beeldje heb ik gekregen van de 82ste Amerikaanse Airborne Divisie, die verantwoordelijk was voor het innemen van de Graafse brug in 1944. Rondom die herdenking vond een heel spektakel plaats, met helikopters en tientallen militaire voertuigen. Tevens hebben we hier een receptie van de Koninklijke Landmacht gehad, met internationale gasten uit de VS, België, Duitsland en Groot-Brittannië. De hoogste baas van de NAVO was hier, net als de toenmalige ambassadeur van Amerika”, somt Roolvink op. “Als je niet van historie houdt, moet je niet in Grave solliciteren. Daar heb ik iets mee. Als ik ooit nog ga studeren, dan is het geschiedenis. Ik mag graag lezen. Over de Tweede Wereldoorlog, maar ook over de verre geschiedenis. Die geschiedenis droeg ik al bij me toen ik zes jaar geleden de sollicitatiebrief verstuurde. Ik ga niet alleen voor de functie. Ook het gevoel moet je hebben. Zodoende heb ik volmondig ja gezegd tegen een tweede termijn.”
De rijke geschiedenis van het Maasstadje en de omliggende dorpen is volgens Roolvink ook een gemene deler ‘die zorgt voor een sterke binding binnen deze gemeente’. “Er is een verschil tussen een gemeente en gemeenschap. Hoe groter een kern, hoe minder je dat gevoel hebt. De vier kernen hebben een duidelijke identiteit, met een rijk verenigingsleven, sportclubs, cultuur en carnaval. Hierdoor zijn ze in staat dorpshuizen over te nemen en zelfstandig te runnen. De kern Grave is groter, maar men weet elkaar te vinden. De samenwerking tussen de voetbalclubs is hier een mooi voorbeeld van. Maar ik denk überhaupt niet in grenzen. Denk aan de mogelijkheid van een fietspontje over de Maas tussen Overasselt en Gassel, waar de Heemkunde Gassel zich hard voor maakt. De beoogde aanlegplaats ligt formeel in de gemeente Cuijk, want die komt op een plek die vroeger deel uitmaakte van de oude gemeente Beers. Je moet grensoverschrijdend durven kijken om je doelen te realiseren. De kracht zit altijd in de samenleving en dat zie je in alle vier de kernen terug. Als overheid kun en moet je vooral faciliterend werken. Het mooie is dat een gemeente nooit af is, maar je moet het samen doen.”
Werk-privé
Roolvink begint aan zijn tweede termijn als burgemeester. Wat hem mede heeft gevormd, is de ziekte waar hij enkele maanden geleden door getroffen werd. “Ik had een bloedvergiftiging en kreeg daar een longontsteking overheen. Twee van de vijf mensen overleven dat niet. Dat heeft me uiteraard aan het denken gezet. Burgemeester ben je 24/7. Dat is part-of-the-job, maar ik wil meer balans aanbrengen tussen werk en privé. Dus meer kwaliteit voor familie en vrienden. Gezellig uit eten in Grave. Op mannenweekend met mijn volwassen zoons. Dat soort dingen.” Tot slot wil hij nog één ding kwijt: “Het is misschien een cliché, maar burgemeester kun je niet zijn zonder een goede partner naast je. Gelukkig heb ik een vrouw die me daarbij geweldig steunt.”
