Poliflw

Voor GroenLinks is een gezonde natuur en gezonde leefomgeving van groot belang. Over de voormalige vuilstortplaats in Wekerom maken we ons zorgen. De vuilnisbelt van Wekerom wordt tegenwoordig gebruikt als recreatief terrein. Het terrein boven op de berg van afval is in gebruik voor mountainbikers, wandelaars en paardrijders. Professioneel onderzoek geeft aan dat de deklaag onvoldoende is. Bovendien is er onlangs verontreinigd grondwater geconstateerd, waardoor we ons zorgen maken over de gezondheid van omwonenden. GroenLinks heeft deze week raadsvragen gesteld. We zijn benieuwd naar de antwoorden. 

Tot eind jaren ’80 is er afval gestort op de voormalige vuilstortplaats in Wekerom. Er zijn diverse soorten afval gestort die nu als chemisch afval worden beschouwd. Zo werden er onder andere verfresten en afvalslip gestort. Maar een duidelijk zicht op wat er allemaal gestort is, ontbreekt. De stortplaats was afgesloten en het gebied was met waarschuwingsborden omgeven. Na het sluiten van de vuilstortplaats is de afvalhoop afgedekt met een afdeklaag en zijn er rondom het terrein putten geslagen om periodiek het grondwater te controleren op uitspoeling van stoffen uit de voormalige afvalberg. De provincie heeft het terrein als ernstig vervuild aangemerkt en het terrein was langere tijd niet toegankelijk.

 

Tevens zijn er duidelijke aanwijzingen dat het grondwater destijds vervuild was. Bij omliggende woningen die tot in de jaren ’80 hun water uit putten in de grond haalden, werd ernstige vervuiling aangetroffen in het gebruikte water.

 

Sinds enige jaren wordt het terrein weer gebruikt voor diverse recreatieve doelen. De voormalige afvalberg oogt ook als een aantrekkelijke plek voor mountainbikers, wandelaars en paardrijders. En op het hoogste punt wordt een mooi uitzichtpunt gerealiseerd. In 2016 is er door Sweco een onderzoek gedaan naar de deklaag en zijn er metingen gedaan in de controleputten. De metingen gaven verhoogde waarden aan en de deklaag was op sommige plaatsen te dun door gebruiksslijtage. Bij een intensiever gebruik zou de deklaag ook verhoogd moeten worden naar minimaal 1 meter.

 

In december 2017 is er een betonnen fundering gemaakt voor de uitkijktoren. Daarna hebben omwonenden geconstateerd dat er onderaan de belt er scheuren zijn ontstaan waaruit verontreinigd water sijpelt. Hiervan hebben de omwonenden een monster genomen en dat laten analyseren. Er werd hierbij een verontreiniging geconstateerd. Het is voor een niet-milieudeskundige lastig in te schatten hoe en op welke manier de geconstateerde verontreiniging een serieuze bedreiging voor de omgeving vormt, evenwel is het begrijpelijk dat de geconstateerde verontreiniging tot ongerustheid leidt.

 

Ook is het lastig in te schatten welke vorm van gewichtsbelasting de Belt kan hebben. Ook is voor onze fractie niet helder of er aan het toestaan van bepaald recreatief gebruik van de Belt een afwegingsbeslissing heeft plaats gevonden die aangeeft welke hoeveelheid recreatief gebruik er mogelijk is zonder eventuele milieuschade.

 

Onze fractie heeft de volgende vragen:

Wie is er eigenaar van het terrein en wie is verantwoordelijk voor gevolgen van eventuele milieuschade buiten het terrein als gevolg van doorsijpelen naar het grondwater? En wie is verantwoordelijk als dit komt doordat het terrein vrij toegankelijk is voor recreanten? Welke afweging is gemaakt door de gemeente bij de ingebruikneming van het terrein voor recreatieve doelen? Welke factoren (verontreiniging, kans op milieuschade e.d.) zijn in die afweging meegenomen? In hoeverre wordt er gemonitord op mogelijke milieuschade voor het omliggende gebied en bent u bereid om met de omwonenden te kijken naar de analyse van de door hun genomen monsters? Hoe oordeelt u over het ontstaan van nieuwe scheuren in de deklaag van de Belt en acht u het mogelijk dat de scheuren zijn veroorzaakt door het aanbrengen van de betonnen fundering voor het uitkijkpunt?

Het klinkt absurd, statiegeld op kauwgom. Maar als we de argumenten van de ‘Statiegeldalliantie’ (1) volgen, dan is het niet meer dan logisch dat ook statiegeld op chipsverpakkingen, de milkshakebeker, sigarettenpeuken en kauwgom komt. En dat we hiervoor een complete, kostbare infrastructuur inrichten als inleversysteem. In onze gemeente ligt op donderdag 25 januari 2018 een motie voor met het verzoek de Statiegeldalliantie te steunen in haar strijd om statiegeld in te voeren op blikjes en kleine plastic flesjes. Deze maatregel schiet niet alleen zijn doel voorbij, maar zorgt er ook voor dat het geld precies daar naartoe gaat, waar het niet gaat helpen. De oplossing zit elders – niet in lapmiddelen en symboolpolitiek, hoe sympathiek het voorstel ook oogt.

Allereerst: het afval dat is ingeleverd bij een inleverpunt, is nog steeds een belasting voor het milieu. Er is veel te veel plastic en daar zitten we dan nog steeds mee. Vroeger kocht China dit van ons om grondstoffen te produceren, maar dat wordt steeds minder omdat de nadelen voor China (het is slecht gesorteerd en er zitten gevaarlijke stoffen bij) steeds groter worden dan de voordelen. Die enorme hoeveelheid plastic, áchter de emballagemachine dus, díe is de kern van het probleem. Er is slimme technologie nodig om dát aan te pakken. Statiegeld op flesjes en blikjes is een lapmiddel zolang je de kern van het probleem niet aanpakt. Investeer eerst in slimmere recycling technologie, zoals ook hoogleraar Rem van de TU in Delft zegt. Overigens zou je de discussie over plastic en blik uit elkaar moeten trekken, omdat we blik in Nederland juist al fantastisch recyclen en voor plastic dus voor een veel groter probleem gesteld staan.

Ten tweede: uit onderzoek blijkt dat het invoeren van statiegeld op blikjes en flesjes het aantal blikjes en flesjes dat op straat is achtergelaten met 70 tot 90% kan terugdringen. Veel mensen denken dat de totale hoeveelheid zwerfafval daarmee 70 tot 90% minder wordt. Maar de blikjes en flesjes zijn maar 9% van de totale hoeveelheid zwerfafval. En nog minder als we sigarettenpeuken en kauwgum meerekenen als zwerfafval. (2)

Ten derde. Gelukkig hebben veruit de meeste mensen het fatsoen om hun afval gewoon in de prullenbak te doen. Slechts een hele kleine groep mensen is te besodemieterd om dit te doen – en zij veroorzaken voor een hele grote groep mensen veel gedoe. Zou die enkeling echt aangespoord worden om zijn of haar gedrag te veranderen met deze maatregel? Gaat die 10 cent statiegeld ervoor zorgen dat bijvoorbeeld die automobilist die zijn raampje open draait zijn blikje in de berm mikt, dit voortaan niet meer doet? Daar hebben wij sterke twijfels aan. Ook omdat je vaak genoeg bierflesjes en petflessen, waar al statiegeld op zit, in de natuur terug vindt.

Tot slot: de Statiegeldalliantie baseert haar plan op een rapport dat toegeeft dat er nog veel onduidelijk is. (3) Bijvoorbeeld over de effecten op het zwerfafval. Ook is er nog veel onzekerheid over de kosten van de infrastructuur die moet worden ingericht en is er nog onvoldoende onderzoek gedaan naar de gedragsverandering van de consument.

Kortom, je maakt hoge kosten voor een nieuwe, grootse infrastructuur, veroorzaakt voor veel mensen veel gedoe, pakt het probleem niet in de kern aan en stelt jezelf tevreden met een minimaal effect. Terwijl wij ons veel grotere duurzaamheidsuitdagingen ten doel moeten stellen.  Iedereen is het erover eens dat zwerfafval verminderd moet worden, maar dit is niet de oplossing. En voor je het weet, betaal je straks ook statiegeld op je kauwgompje.

Voor het verminderen van zwerfafval zijn misschien ook nog andere oplossingen te bedenken. Denk aan de ‘blikvangers’ die hun werk heel goed doen. Laten we dat eerst eens met elkaar bespreken en bekijken of we met een plan kunnen komen voor een concrete aanpak van zwerfafval in onze gemeente.

Je kunt je geld maar één keer uitgeven, doe dat dan slim.

---

Voetnoten:

1. De Stagiegeldalliantie is in het leven geroepen om het heffen van statiegeld uit te breiden naar kleine plastic flessen en blikjes. Verenigingen, lokale overheden en bedrijven kunnen zich hierbij aansluiten. Zie https://statiegeldalliantie.org/

2. https://www.rijksoverheid.nl/documenten/rapporten/2017/08/31/kosten-en-effecten-van-statiegeld-op-kleine-flesjes-en-blikjes, zie rapport, pag. 47.

3. Idem, pag. 78.