Poliflw

In de nieuwsbrief van 14 december 2019 heb ik u aangegeven wat er op het gebied van de energietransitie gebeurt. In deze bijdrage wil ik kort ingaan op ontwikkelingen met betrekking tot de opwekking van duurzame energie. Inmiddels zijn we een aantal maanden verder en, ondanks de coronacrisis, is het bestuur van de Regionale Energie Strategie West Overijssel (RES West Overijssel) gelukt een zogenaamd concept-bod op te stellen. In dit concept-bod staat weergegeven dat de gemeenten die deelnemen aan de RES West Overijssel de ambitie hebben om samen 1,6 Twh (1600 Gwh) aan duurzame energie op te wekken. Voor heel Nederland is de ambitie in 2030 35 Twh. Voor Ommen betekent dit dat de ambitie in het concept-bod van de RES op 104 Gwh is bepaald. Zo’n 37 Gwh is in Ommen al gerealiseerd, terwijl ook nog eens zo’n 8 Gwh al in plannen is vervat. Dit betekent voor Ommen dus nog een opgave voor opwekking van duurzame energie heeft van zo’n 58 Gwh. Dit is de uitkomst van het concept-bod dat voorligt. Het is een concept-bod en dit betekent dat alles nog niet is vastgesteld. Vaststelling zal in 2021 plaatsvinden. Het concept-bod dat voorligt is een gezamenlijk bod van de RES West Overijssel. Er is gekeken of alle gemeenten een bijdrage leveren aan de energietransitie. Daarnaast worden initiatieven beoordeeld op maatschappelijke acceptatie, ruimtelijke kwaliteit en maatschappelijke kosten efficiency. Met ruimtelijke kwaliteit wordt onder andere gekeken naar hoe opgaven kunnen worden gecombineerd en naar meervoudig ruimtegebruik. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een gebied waarin zowel windmolens en zonnepanelen worden geplaatst. Bij maatschappelijke acceptatie gaat het erom dat de inwoners begrijpen wat er gebeurt, waarom het gebeurt en hoe het wordt uitgevoerd. Men hoeft het dan nog niet eens te zijn met de genomen besluiten en genomen maatregelen maar ze begrijpen die wel. Wat betekent dit voor Ommen? Als dit concept-bod tot uitvoering moet worden gebracht, zal Ommen nog zo’n 58 Gwh aan duurzame energie moeten gaan opwekken. Dit kan door het plaatsen van windmolens en/of zonnepanelen. Op dit moment zijn er in Ommen bij de Veenwieken een vijftal windmolens geplaatst. Deze molens leveren 34 Gwh duurzame energie op. Als we niet meer windmolens op het Ommer gebied willen plaatsen, dan betekent dit dat het resterende deel door middel van zonnepalen zal moeten worden opgewekt. Daarbij wordt in de eerste plaats gedacht worden aan zonnepanelen op (grote) daken. Op die manier kan in Ommen zo’n 20 Gwh duurzame energie worden opgewekt. Daarmee zijn we er dus nog niet. Het resterende deel (50 Gwh) zal dan door zonnepanelen op land moeten worden opgebracht. Dit is ongeveer 60 ha aan zonnepanelen. Ter vergelijking zo’n 120 voetbalvelden. Laat helder zijn dat nog niets is vastgelegd. Dit zijn cijfers die indicaties geven hoe we als Ommen invulling zouden kunnen geven aan onze ambitie voor wat betreft de RES West Overijssel. Er valt wat te kiezen voor Ommen. Wat vinden we als Ommen belangrijk. Gaan we bijvoorbeeld voor zes extra windmolens zoals die op de Veenwieken zijn geplaatst of kiezen we voor een viertal windmolens met een tiphoogte van 210 meter? Of willen we dat niet en gaan we maximaal voor het plaatsen van zonnepalen zoals hierboven aangegeven? De komende tijd zullen we met het college en gemeenteraad op zoek gaan naar gebieden die geschikt zijn voor het plaatsen van zonnepanelen en/of windmolens. De komende tijd zal de RES regelmatig op de agenda van de gemeenteraad terugkeren. Een proces waar we allemaal in meer of mindere mate mee te maken krijgen. Ik roep u dan ook op om actief met ons mee te denken en waar dat kan zelf en/of met anderen plannen te ontwikkelen die bijdragen aan het verduurzamen van de planeet die door God aan ons in bruikleen is gegeven. Laten we er samen voor gaan! Marinus Dunnewind

In de nieuwsbrief van 14 december 2019 heb ik u aangegeven wat er op het gebied van de energietransitie gebeurt. In deze bijdrage wil ik kort ingaan op ontwikkelingen met betrekking tot de opwekking van duurzame energie. Inmiddels zijn we een aantal maanden verder en, ondanks de coronacrisis, is het bestuur van de Regionale Energie Strategie West Overijssel (RES West Overijssel) gelukt een zogenaamd concept-bod op te stellen. In dit concept-bod staat weergegeven dat de gemeenten die deelnemen aan de RES West Overijssel de ambitie hebben om samen 1,6 Twh (1600 Gwh) aan duurzame energie op te wekken. Voor heel Nederland is de ambitie in 2030 35 Twh. Voor Ommen betekent dit dat de ambitie in het concept-bod van de RES op 104 Gwh is bepaald. Zo’n 37 Gwh is in Ommen al gerealiseerd, terwijl ook nog eens zo’n 8 Gwh al in plannen is vervat. Dit betekent voor Ommen dus nog een opgave voor opwekking van duurzame energie heeft van zo’n 58 Gwh. Dit is de uitkomst van het concept-bod dat voorligt. Het is een concept-bod en dit betekent dat alles nog niet is vastgesteld. Vaststelling zal in 2021 plaatsvinden. Het concept-bod dat voorligt is een gezamenlijk bod van de RES West Overijssel. Er is gekeken of alle gemeenten een bijdrage leveren aan de energietransitie. Daarnaast worden initiatieven beoordeeld op maatschappelijke acceptatie, ruimtelijke kwaliteit en maatschappelijke kosten efficiency. Met ruimtelijke kwaliteit wordt onder andere gekeken naar hoe opgaven kunnen worden gecombineerd en naar meervoudig ruimtegebruik. Denk hierbij aan bijvoorbeeld een gebied waarin zowel windmolens en zonnepanelen worden geplaatst. Bij maatschappelijke acceptatie gaat het erom dat de inwoners begrijpen wat er gebeurt, waarom het gebeurt en hoe het wordt uitgevoerd. Men hoeft het dan nog niet eens te zijn met de genomen besluiten en genomen maatregelen maar ze begrijpen die wel. Wat betekent dit voor Ommen? Als dit concept-bod tot uitvoering moet worden gebracht, zal Ommen nog zo’n 58 Gwh aan duurzame energie moeten gaan opwekken. Dit kan door het plaatsen van windmolens en/of zonnepanelen. Op dit moment zijn er in Ommen bij de Veenwieken een vijftal windmolens geplaatst. Deze molens leveren 34 Gwh duurzame energie op. Als we niet meer windmolens op het Ommer gebied willen plaatsen, dan betekent dit dat het resterende deel door middel van zonnepalen zal moeten worden opgewekt. Daarbij wordt in de eerste plaats gedacht worden aan zonnepanelen op (grote) daken. Op die manier kan in Ommen zo’n 20 Gwh duurzame energie worden opgewekt. Daarmee zijn we er dus nog niet. Het resterende deel (50 Gwh) zal dan door zonnepanelen op land moeten worden opgebracht. Dit is ongeveer 60 ha aan zonnepanelen. Ter vergelijking zo’n 120 voetbalvelden. Laat helder zijn dat nog niets is vastgelegd. Dit zijn cijfers die indicaties geven hoe we als Ommen invulling zouden kunnen geven aan onze ambitie voor wat betreft de RES West Overijssel. Er valt wat te kiezen voor Ommen. Wat vinden we als Ommen belangrijk. Gaan we bijvoorbeeld voor zes extra windmolens zoals die op de Veenwieken zijn geplaatst of kiezen we voor een viertal windmolens met een tiphoogte van 210 meter? Of willen we dat niet en gaan we maximaal voor het plaatsen van zonnepalen zoals hierboven aangegeven? De komende tijd zullen we met het college en gemeenteraad op zoek gaan naar gebieden die geschikt zijn voor het plaatsen van zonnepanelen en/of windmolens. De komende tijd zal de RES regelmatig op de agenda van de gemeenteraad terugkeren. Een proces waar we allemaal in meer of mindere mate mee te maken krijgen. Ik roep u dan ook op om actief met ons mee te denken en waar dat kan zelf en/of met anderen plannen te ontwikkelen die bijdragen aan het verduurzamen van de planeet die door God aan ons in bruikleen is gegeven. Laten we er samen voor gaan! Marinus Dunnewind

Stroom voor apparaten en gas om het huis mee te verwarmen zijn belangrijke behoeften. Het is energie wat we nodig hebben in ons dagelijks leven. Energie opwekken gebeurt in veel gevallen met vervuilende processen. Daarnaast zijn we afhankelijk van andere landen om energie op te wekken. Om deze redenen wil de ChristenUnie inzetten op energie dat op een andere manier is opgewekt: de energietransitie.

Vorig jaar juni presenteerde het kabinet het Klimaatakkoord. In dit akkoord wordt uitgewerkt hoe wij, als Nederland, gaan bijdragen aan het Akkoord van Parijs. Het Klimaatakkoord geeft op hoofdlijnen aan hoe we onder andere stroom op een duurzame manier gaan opwekken en hoe we van aardgas af gaan.

Waarom een energietransitie?Er zijn meerdere redenen voor een energietransitie. Van een lijstje aan redenen willen wij als ChristenUnie graag twee redenen uitlichten.

Een eerste reden is dat we niet meer afhankelijk willen zijn van buitenlandse aardolie en aardgas. De spanningen in het Midden-Oosten geven aanleiding tot zorgen over de zekerheid van de aanvoer van aardolie. En als we in 2022 stoppen met de gaswinning in Groningen worden we afhankelijk van aardgas uit Rusland. De vraag is of we dat moeten willen: Rusland heeft al eens gedreigd om Oekraïne af te sluiten van gas.

Een andere belangrijke reden is de impact van onze energievoorziening op het milieu. De winning van steenkool, en sommige vormen van olie zijn erg vervuilend. De aarde warmt op door de CO2 uitstoot. Daarnaast is luchtvervuiling wat ontstaat bij het verbranden van steenkool en aardolie een reden tot zorg. Fijnstof wordt een steeds groter probleem: de uitstoot van fijnstof stijgt ieder jaar weer.

Hoe wordt de Energietransitie georganiseerd?Het klimaatakkoord is een landelijk akkoord. De gemeenten hebben een belangrijke rol als regisseurs van de energietransitie. Zij moeten dus een programma voor opstellen voor de energietransitie in de eigen gemeente. Maar omdat de energietransitie over gemeentegrenzen heen gaat is regionale afstemming nodig over beleid en ontwikkeling. Daarom is Nederland in 30 regio’s opgedeeld. Dit zijn de Regionale EnergieStrategie (RES) regio’s. Samenwerken aan de energietransitie is belangrijk. Tegelijk moet iedere gemeente wel zelf actie ondernemen.

Standpunt van de ChristenUnieHet standpunt van de ChristenUnie is dat wij mensen, als rentmeesters van de aarde, de belangrijke taak gekregen om voor de aarde te zorgen. Op dit moment brengen wij het natuurlijke evenwicht in gevaar, putten bronnen van water en voedsel uit en vervuilen de wereld. Dat moet veranderen. En hoewel er nog veel onduidelijk is, betekent dat niet dat we maar niets moeten doen.

Belangrijk is dat we een visie voor de langere termijn te hebben. De visie van de ChristenUnie is dat de samenleving duurzaam moet worden, een samenleving waarin we op een verantwoorde manier omgaan met de schepping. De energietransitie is een onderdeel wat nodig is om toe te werken naar een duurzame samenleving. Daarom wil de ChristenUnie inzetten op de energietransitie.

Gerrit Jan Ekkelkamp is plaatsvervangend commissielid van de ChristenUnie in Ommen.

Afgelopen donderdag heeft de ChristenUnie Ommen zijn instemming gegeven voor het vaststellen van de startnotitie Regionale Energiestrategie, RES West Overijssel.

Met de woorden; ‘Eindelijk is het dan zo ver’ doelt Gerard Marsman op de eerste stap van een lang lopend ingrijpend proces. Dit proces gaat  over het vorm geven van de regionale energietransitie. Met deze energiestrategie  wil de regio West Overijssel bijdragen aan de landelijke opdracht om in 2030 49% CO2 reduceren en daarmee 70% van de energie te winnen uit hernieuwbare bronnen (o.a. wind en zonne-energie).

 Binnen de CU heeft duurzaamheid in brede zin onze volle aandacht: wij zijn van mening dat we als rentmeesters van deze aarde de belangrijke opdracht van onze Schepper hebben gekregen om voor deze aarde te zorgen. Niet alleen met de blik op morgen gericht maar vooral ook met het oog op de volgende generaties wereldwijd. Momenteel verbruiken we namelijk in vier maanden tijd meer grondstoffen, energie en voedsel dan de aarde in jaar kan leveren. Met andere woorden: de aarde wordt uitgeput.

We zijn als ChristenUnie dan ook blij met de ondertekening door de VNG van het klimaatakkoord. In dit akkoord zijn meer dan 600 afspraken gemaakt om de uitstoot van broeikasgassen tegen te gaan. Deze afspraken betreffen diverse sectoren zoals de industrie, landbouw, gebouwde omgeving en elektriciteit.Voor wat betreft het onderwerp elektriciteit is dus de opdracht om te komen tot een energietransitie. Dit betekent de overgang van stroom uit fossiele brandstoffen (gas en steenkool)  naar duurzame energie zoals bijvoorbeeld wind en zon. Landelijk moet er 35 TWh aan duurzame energie  worden opgewekt. Om dit te realiseren wordt er o.a. samengewerkt met gemeenten, provincie, waterschappen en andere maatschappelijke partners in de RES West Overijssel. Ook in andere regio’s wordt er samengewerkt aan de regionale energiestrategieën om aan de landelijke doelstelling te kunnen voldoen. Uiteindelijk wordt alle hernieuwbare bronnen van alle RES regio’s opgeteld: dit is het regionale bod. Vervolgens wordt landelijk gekeken of er regionaal voldoende is ingezet om de doelstelling te voldoen of dat dit niet het geval is. In dat geval moet  er mogelijk meer gedaan worden. Als gemeente Ommen is het van belang om te bepalen hoe wij een bijdrage gaan leveren aan dit regionale bod. Gerrit Jan Ekkelkamp, plv. commissielid van de fractie heeft eerder tijdens de commissievergadering vragen gesteld over hoe dit proces er voor de gemeente Ommen uit gaat zien, hoe er om wordt gegaan met de beperkt beschikbare transportcapaciteit om stroom terug te kunnen leveren aan het net en welk ambitieniveau Ommen van plan is om te hanteren.

Als ChristenUnie Ommen willen we vanuit de positieve kant insteken. Niet focussen op wat moet, maar op wat ons drijft. Denken in mogelijkheden en niet in problemen. Aangezien we ervan overtuigd zijn dat het momentum daar is en dat we aan het begin staan van innovaties en een aantal mooie ontwikkelingen. Wel willen we aandacht voor belangrijke randvoorwaarden om de opdracht te kunnen uitvoeren;

Iedereen moet kunnen meedoen. Het moet dus haalbaar en betaalbaar zijn voor de hele samenleving en dat vraagt een gezonde balans tussen ambitie en realisme. Als gemeenten nieuw beleid moeten uitvoeren, dan hoort daar ook een zak geld bij vanuit het Rijk. Gemeenten moeten de juiste bevoegdheden krijgen om vanuit hun regierol bestuurlijke invulling en uitvoering te kunnen geven aan het klimaatakkoord. Op landelijk niveau moet er vooral voorwaarde scheppend geopereerd worden en dat betekent dat men er alles aan moet doen om bedrijven als Enexis te bewegen energielevering in goede banen te leiden letterlijk en figuurlijk.

Graag wil de ChristenUnie Ommen in positie blijven omtrent het RES proces en was daarom mede-indiener van een motie die wethouder vraagt om gedurende de periode van het RES proces een klankbordgroep in te stellen die bestaat uit lokale politici. De klankbordgroep krijgt  als taak te klankborden met het college van burgemeester en wethouders en hen te adviseren.

De komende tijd zullen we allemaal te maken krijgen met de zgn. energietransitie. Iets dat de nodige impact zal geven in Ommen en dus ook op haar inwoners. Nederland heeft het Klimaatakkoord van Parijs ondertekend en haar doelstellingen bepaald voor 2030 (49% CO2-emissiereductie ten opzichte van 1990) en 2050 (minimaal 80-95% CO2-emissiereductie ten opzichte van 1990). Voor de uitwerking van de afspraken werd op 28 juni 2019 door het kabinet het Klimaatakkoord gepresenteerd. Voor de provincies, gemeenten en waterschappen is een belangrijk onderdeel van het Klimaatakkoord het opstellen van Regionale Energiestrategieën (RES) in 2020. In Nederland zijn 30 RES gebieden ingesteld. De gemeente Ommen maakt deel uit van de Regionale Energiestrategie West Overijssel. Andere partners die deelnemen aan deze RES zijn de gemeenten Dalfsen, Deventer, Hardenberg, Kampen, Olst-Wijhe, Raalte, Staphorst, Steenwijkerland, Zwartewaterland en Zwolle, het waterschap Drents Overijsselse Delta, Waterschap Vallei en Veluwe, Waterschap Vechtstromen en de provincie Overijssel. Doelstelling van de RES is om voort te bouwen op de bestaande ambities van de deelnemende partners en waar het kan het proces van duurzame opwekking van elektriciteit en verduurzaming van de gebouwde omgeving te versnellen. De RES geeft een overzicht van lopende projecten, plannen en strategische keuzes en geeft inzicht hoe we deze transitie gaan realiseren. Dit alles met een horizon van 2030 en een doorkijk naar 2050. De genoemde partners in West Overijssel werken samen om de hen opgedragen doelstelling te halen. Om dit te bereiken zijn spelregels opgesteld waaraan de partners zich dienen te houden. Waar nodig zal in goed onderling overleg worden gekeken wat nodig is en wat de mogelijkheden zijn om aan de opdracht te kunnen voldoen. Zijn de onderlinge meningsverschillen te groot dan zal de Provincie of het Rijk gebruik maken van haar bevoegdheid om dingen op te leggen. Zover willen we het liever niet laten komen! Op dit moment is nog niet te overzien wat de volledige impact zal zijn van de energietransitie op het landschap, de economie, de mobiliteit, de wijze van wonen en werken en zeker nog niet tot op het niveau van de eigen woning en woonomgeving. Feit is dat er meer duurzame energie (zon en windenergie) opgewekt worden en dat de warmtetransitie (van fossiele naar duurzame bronnen – we gaan van het gas af) gestalte moet krijgen. Daarvoor is een opslag- en energie-infrastructuur benodigd. Op dit moment is dat voor de regio Ommen een groot probleem omdat de benodigde capaciteit van het electriciteitsnet onvoldoende is om alle opgewekte energie te verplaatsen en/of op te slaan. Er vinden met de netbeheerder gesprekken plaats om dit op te lossen maar wanneer dit daadwerkelijk het geval zal zijn valt op dit moment niet te zeggen. Kortom we hebben energiebronnen nodig om ook in de toekomst te kunnen wonen en werken. Als de gaskraan dicht gaat, willen we onze huizen duurzaam kunnen blijven verwarmen en onze economie laten draaien. De vraag naar elektriciteit uit wind- en zonne-energie stijgt snel. De RES is ervoor om op tijd een strategie te ontwikkelen die ervoor zorgt dat we in 2030 voldoende warmte beschikbaar hebben voor iedereen en dat we voldoende energie opwekken uit zon- en windenergie. Wat betekent dit voor Ommen: Binnen de RES wordt bepaald hoeveel Ommen kan bijdragen aan de landelijke opgave. Hiervoor zal door de gemeente allereerst een inventarisatie gemaakt worden van wat er is en wat er nog mogelijk is qua opwekking van duurzame energie. Uiterlijk eind 2021 zal er een warmtetransitievisie opgesteld moeten worden waarin aangegeven wordt welke wijk in Ommen wanneer verduurzaamd wordt. Met andere woorden welke wijk wanneer aardgasvrij moet zijn en wat daar voor in de plaats komt. Al met al is het een complexe opgave die bovendien samenhangt met andere opgaven in de regio zoals opgaven rond het landelijk gebied, klimaatadaptatie, economische ontwikkeling, woningbouw en infrastructuur. Keuzes die zoveel mogelijk in samenhang moeten worden gemaakt omdat zij ruimtelijke effecten hebben die over de grenzen van de gemeente Ommen heen gaan. De CDA fractie nodigt u van harte uit om mee te denken. Wilt u van gedachten wisselen of hebt u ideeën over dit onderwerp, laat u horen! Namens de CDA Fractie OmmenMarinus Dunnewind

De voltallige gemeenteraad van Ommen heeft vorige week ingestemd met de realisatie van een zonthermieveld, warmtepompen en 720 stuks zonnepanelen voor duurzame warmteopwekking bij zwembad Carrousel. Het CDA heeft zowel in de raadscommissie als tijdens de bespreking in de gemeenteraad kritische vragen gesteld. In het voorstel rekent het college van B&W namelijk dat de volledige subsidie voor de panelen jaarlijks zal worden verkregen. Het CDA heeft echter vernomen, dat de hoogte van de subsidie afhangt van de werkelijke marktprijs van gas. Gezien de ontwikkelingen op het gebied van gas, zal deze prijs zeer waarschijnlijk gaan toenemen en daarmee de hoogte van de subsidie afnemen. Het college van B&W heeft de gemeenteraad toegezegd dat, indien de kosten van deze plannen hoger zullen worden, het college hiermee terugkomt bij de gemeenteraad. Op deze manier houden wij in ieder geval de vinger aan de pols.

De afgelopen jaren is er maatschappelijke discussie ontstaan over het wonen in de directe nabijheid van bestaande hoogspanningsverbindingen. Gezondheidsrisico’s spelen daarin een belangrijke rol. Door de elektromagnetische straling kan er een verband zijn met de ziekte van Alzheimer en kinderleukemie. Bij bepaalde windval is er ook sprake van hinderlijk geluid. Het kabinet heeft besloten een regeling te introduceren om een aantal bovengrondse hoogspanningsverbindingen van 50, 110 en 150 kV door bebouwd gebied onder de grond te verkabelen. Het zou volgens de minister gaan om ca. 135 km. Een voorwaarde voor die verkabeling is dat de betreffende gemeente (en/of provincie) een wettelijk vast te stellen deel van de kosten draagt. De looptijd van het verkabelingsprogramma is 15 jaar. TenneT, welke gaat over het distributienetwerk, moet het programma gaan uitvoeren.

Het statenlid Sybren Stelpstra vraag namens de ChristenUnie Overijssel  aan Gedeputeerde Staten (GS) of zij ook vindt dat hoogspanningsverbindingen tot ongewenste situaties kunnen leiden en zo ja in welke mate en op welke plaatsen GS medewerking wil bieden aan de ondergrondse verkabeling.

Ook wil de partij van Gedeputeerde Staten weten om hoeveel kilometer het te verkabelen deel in Overijssel bedraagt. Stelpstra vraagt verder of hiervoor een programma bestaat en zo ja, hoe ziet dat er uit in termen van prioriteit, budget, tijd, voorlichting en participatie met gemeenten, overheid, TenneT en andere belanghebbenden? Zo dit er niet bestaat, is er dan zicht op of en binnen welke termijn dit er wel komt. 

Wellicht zijn er gebieden waar de kabels niet binnen 15 jaar ingegraven kunnen worden. Stelpstra wil weten welke gebieden dat zijn en waarom ingraven niet mogelijk is. Tot slot pleit de ChristenUnie ervoor dat voortaan bij hernieuwde inrichting van de energie-infrastructuur verkabeling altijd ondergronds plaats vindt, uitgezonderd waar dit technisch volstrekt onmogelijk is en vraagt zich af of GS  deze visie deelt.

De ChristenUnie is voor duurzame energie en beseft dat de overgang van fossiele brandstoffen zal leiden tot (extra) elektrificeren. Zij kiest echter voor opwekking daarvan zo dicht mogelijk bij het punt van afname, wat uiteindelijk zal moeten leiden tot het uitdunnen van de energie-infrastructuur. Vanwege het ontbreken van opslag en de te verachten pieken en dalen in de opwekking zal deze infrastructuur nog wel nodig blijven. Stelpstra heeft in eerdere instantie Gedeputeerde Staten gevraagd om een blauwdruk van de energie-infrastructuur in Overijssel.

Wethouder Jaspers Faijer en negen collega's doen inspiratie op in Saerbeck 28-8-2018 om 09:04 Tien Overijsselse wethouders gingen vorige week op inspiratiereis naar het energieneutrale dorp Saerbeck in Duitsland. Dat op uitnodiging van Alliantie Nieuwe Energie Overijssel. Onder hen was wethouder Bart Jaspers Faijer van de gemeente Ommen.

28-8-2018 om 09:04 UIT KNIPSELKRANT

Tien Overijsselse wethouders gingen vorige week op inspiratiereis naar het energieneutrale dorp Saerbeck in Duitsland. Dat op uitnodiging van  Alliantie Nieuwe Energie Overijssel. Onder hen was wethouder Bart Jaspers Faijer  van de gemeente Ommen.

Het lijkt een sprookje. Een dorpje van zevenduizend inwoners dat zichzelf voorziet in groene energie. Onafhankelijk van energiereuzen en grootkapitaal. Een onafzienbaar veld zonnepanelen strekt zich uit, er staat een biogascentrale en zeven joekels van windmolens torenen boven de bossen uit. En niemand klaagt of zeurt erover.

‘Nee, want als je uit je raam kijkt en je ziet de windmolens, dan denk je: dat zijn onze windmolens, dat is onze energie, dat is ons geld en onze toekomst!, zegt burgemeester Wilfried Roos van het Duitse Saerbeck. ‘Burgers en burgerinnen zijn hier de baas.’ Al lang voor het klimaatakkoord van Parijs was het Duitse dorp Saerbeck klaar met fossiele energie. ‘Wat wij hier kunnen, kunnen jullie ook.’

EnergietransitieVorige week reisde een groep Overijsselse wethouders en bestuurders van woningcorporaties Salland Wonen en Welbions af naar het zo’n zeventig kilometer van Enschede gelegen Saerbeck. De Alliantie Nieuwe Energie Overijssel organiseerde de reis, portefeuillehouder energie & milieu Annemieke Traag van de provincie nam het voortouw. ‘De komende jaren staan Overijsselse gemeenten voor belangrijke beslissingen waar het gaat om de veranderingen in het energiegebruik. We doen samen al heel veel op weg naar energietransitie. Zo’n trip als deze is bedoeld om te inspireren.’

‘Van het gas af’ is gemakkelijker gezegd dan gedaan. Wordt het wind, zon of biomassa, of een combinatie daarvan? En hoe krijg je daarvoor draagvlak van inwoners? De reis ging langs kleine en grote inspirerende initiatieven.

BiogasinstallatieIn de buurt van Bad Bentheim werd een bezoek gebracht aan de biogasinstallatie van loonbedrijf Schulte-Siering. Het bedrijf Byosis uit Raalte realiseerde al op tien plekken in Europa vergisters, waarmee ammoniak en fosfaat worden teruggewonnen uit mest. In Bentheim gaat de warmte die daarbij vrijkomt door een 7,5 kilometer lange leiding naar het zwembad en een kuurkliniek, terwijl schoon water naar een nabijgelegen golfclub wordt geleid.

Saerbeck bleek voor de bestuurders een echte eyeopener. ‘Het mooie is dat de mensen hier hun eigen droom hebben verwezenlijkt, vanuit een coöperatieve gedachte,’ zegt wethouder Marcel Scheringa van de gemeente Steenwijkerland, waar ook druk wordt nagedacht over energietransitie. ‘Er ontstonden nog te weinig ideeën, maar nu hebben we via een burgertop meer vaart gemaakt. We moeten kijken naar een mix van zon én wind, we denken over een gemeentelijk energiebedrijf, en of we het geld binnen de gemeenschap kunnen houden en de burger kunnen laten meeprofiteren van nieuwe energie. Spannend, of we het waar kunnen maken!’

Wind-meeSaerbeck had letterlijk de wind mee. Een kleine, welvarende en overzichtelijke gemeenschap, met op een steenworp afstand een voormalig munitiedepot, waar de Bundeswehr graag vanaf wilde. In 2011 slaagden gemeente, bewoners en de lokale bank er in het terrein te verwerven. Met alleen ‘eigen geld’ werd het terrein omgevormd tot een bio-energiepark. Met een vergistingsinstallatie, waar gft-afval wordt omgezet in biogas, zeven windturbines van 150 meter hoog en een zonnepark, gemaakt op oude bunkers.

De totale investering bedroeg € 70 miljoen. Zeker vierhonderd Saerbeckse gezinnen zagen rendement en staken er elk duizend, tot soms twintigduizend euro in. ‘Daar heb ik geen spijt van gehad,’ glundert inwoner, raadslid en voorvechter van de ‘Klimakommune’ Saerbeck, Joost Sträter. ‘Er komt ruim 5% terug, een heel wat betere rente dan die van de bank!’

ZonzijdeInmiddels levert de mix van energie van zon, wind en duurzame biomassa maar liefst 29 MW aan productiecapaciteit op. Dat is tweemaal de energiebehoefte van het kleine Saerbeck. Honderden privé en bedrijfsdaken zijn voorzien van zonnepanelen. Een warmtecentrale en een lokaal warmtenet verwarmen de gemeenschappelijke gebouwen zoals het gemeentehuis, de school en het sportcentrum. De warmtecentrale is meteen ook een bezoekerscentrum. Daar begint het Energiebelevingspad dat dwars door het dorp loopt. De ketels van de warmtecentrale worden gestookt op houtpellets afkomstig van houtzagerijen uit Nedersaksen en de Harz.

Het energiepark biedt aan ruim zeventig mensen werk, waaronder ook een deel met een afstand tot de arbeidsmarkt. Dus is het ook nog eens sociaal, zegt burgemeester Roos, die zich jarenlang onvermoeibaar heeft ingespannen om het energiepark van de grond te krijgen. ‘Het gaat immers om de toekomst van onze kinderen?’

Tienduizenden bezoekersPer jaar komen zich tienduizenden bezoekers vergapen aan het succesverhaal van Saerbeck. Ze komen vanuit de VS tot aan Japan. Wat is het geheim van het succesverhaal? Het gaat allemaal om Bildung, legt projectleider Guido Wallraven uit. En het begint bij de kinderen.

‘De jeugd was vanaf het prille begin betrokken bij alles. Scholieren deden de vraaggesprekken en zochten uit wat onze inwoners wilden. Ze skypen nu met kinderen in Minnesota en Fukushima, om hun ervaringen te delen. Jaarlijks ontvangen we duizenden jongeren hier. Als die zelf een zonnepaneeltje in elkaar hebben geprutst, en een pannenkoek hebben gebakken op zonnewarmte dan vragen ze s ’avonds thuis: mama, waarom kook jij eigenlijk nog op gas? Daar begint het mee. Met bewustwording.’

Energie-expertsIn Saerbeck is al doende een grote groep ‘energie-experts’ ontstaan. Gewone mensen, die letterlijk alles weten van nieuwe energie en hoe dat moet. Ze komen bijeen in energiecafés, bespreken de vorderingen aan de stamtafel, bedenken nieuwe kleine acties, geven advies aan buitenstaanders.

‘Dit is heel inspirerend’ verzucht Monique Schuttenbeld, wethouder van Zwolle. ‘Ook bij ons is in het nieuwe coalitieakkoord ruimte voor windmolens. Ik doe hier echt ideeën op.’ Bart Jaspers Fayer van Ommen verbaast zich over het brede, stabiele draagvlak in Saerbeck. ‘Bijzonder, hoe mensen zó lang en zo intensief betrokken blijven bij zo’n project. Er staat heel veel tegenover, dat is waarschijnlijk het geheim.’

KennisniveauOok Olst-Wijhe staat open voor wind, zegt Marcel Blind, sinds 2014 wethouder. ‘Toen wisten we al: met 4% particuliere zonnepaneeltjes gaan we de doelstellingen –in 2030 energieneutraal- echt niet halen. Zonder wind redden we het niet, zo voelde ook de raad. Wat ons parten speelde in de discussie is het verschil in kennis. Er gaan zoveel verschillende verhalen over nieuwe energie. Wat klopt, en wat klopt niet? We hebben adviseurs ingevlogen om onze kennis op te krikken en op gelijk niveau te brengen. Inmiddels hebben we de eerste stappen gezet met onderzoek, waarbij we de bevolking meenemen.’

De ChristenUnie Overijssel wil weten wat de gevolgen zijn van de aanleg van zonneparken op agrarische grond. De statenleden Sybren Stelpstra en Arjan Hof hebben daarover vragen gesteld aan het College van GS. De ChristenUnie ziet graag dat Gedeputeerde Staten afspraken maakt met gemeenten over de uitrol van zonneparken. Zij bepleiten daarbij een ladder voor duurzame energie, zoals die er ook is voor duurzame verstedelijking. Bovendien moeten er maatregelen worden genomen om een onevenwichtige druk op het elektriciteitsnet te voorkomen. Stelpstra vraagt tenslotte om een schets, waarin de energievraag en de opwekkingscapaciteit beter zichtbaar wordt, zodat er gericht beleid kan worden gemaakt.

De bewustwording voor alternatieve vormen van energie neemt toe. Dat komt onder andere doordat in de nabije toekomst de “Groningse gaskraan” verder dicht wordt gedraaid. De energietransitie zal daardoor een grote impuls krijgen. De ChristenUnie vraagt zich af wat dit betekent voor de ruimtelijke inrichting en of er kaders moeten komen voor de ontwikkeling van zonneparken.

Vanavond zijn Johan Wind en Gerrit Jan Ekkelkamp geïnstalleerd als plv commissieleden. Van harte gefeliciteerd & Gods Zegen en wijsheid gewenst!