Poliflw

Ons IJsselmeer is van grote waarde voor de natuur en voor al die mensen die er wonen en recreëren. Zandwinner Smals uit Cuyk wil de komende dertig jaar jaarlijks twee miljoen ton zand uit het IJsselmeer halen. Dit moet gebeuren op een eiland dat 5,5 kilometer uit de kliffenkust bij Oudemirdum en 7 kilometer van de Noordoostpolder ligt. Voor de winning moet een kunstmatig eiland worden aangelegd van ongeveer 500 voetbalvelden groot en met de hoogte van een enorm flatgebouw. Dit zand is volgens Royal Smals nodig omdat het rivierzand in Nederland opraakt. De SP twijfelt aan deze motivatie, omdat van de zandsoort die gewonnen gaat worden al een overschot bestaat (Rapportage Monitoring bouwgrondstoffen 2015 – 2016, H2H advies Arnhem). 

Provinciale Staten hebben geen bevoegdheid om de plannen te keren. Gedeputeerde Staten (GS) hebben beoordeeld of de activiteit voldoet aan het toetsingskader uit de Wet natuurbescherming. Op 16 januari 2018 hebben GS een ontwerp Verklaring van geen bedenkingen afgegeven aan het college van burgemeester en wethouders van de gemeente De Fryske Marren. Deze gemeente is bevoegd gezag voor de afgifte van een omgevingsvergunning en het bestemmingsplan dat de aanleg mogelijk maakt. 

Omwonenden, maar ook bewoners elders in en buiten onze provincie  geven gelukkig massaal aan dat ze opkomen voor het prachtige beschermde natuurgebied in de omgeving van de beoogde zandwinlocatie en de zo belangrijke bijbehorende rust. De online petitie is al ruim 13.000 maal ondertekend. 

De SP heeft zorgen over de watervogels die daar voedsel zoeken en over aantasting van de vogeleilanden van de Steile Bank aan de kust van Gaasterland. Het gebied, natuur en recreatie, krijgen mogelijk ook al te lijden onder de komende laagvliegroutes. Daarnaast heeft de SP zorgen over de drinkwatervoorziening van 2,5 miljoen mensen die volgens het provinciaal waterleidingbedrijf Noord-Holland (PWN) in gevaar kan komen. Afgelopen zomer is gebleken dat door droogte de waterkwaliteit in het IJsselmeer zover achteruit ging dat er tijdelijk een inlaatstop is geweest.  

De SP wil dat er geluisterd wordt naar de bewoners en dat er met respect wordt omgegaan met omwonenden, de natuur en de rust en ruimte van het gebied. Daarom zou de gemeente De Fryske Marren de omgevingsvergunning niet af moeten geven.

De ganzenschadevergoeding is een te grote kostenpost. De oorzaken van dit probleem zijn divers: de enorme open weidevelden met plofgras (eiwitrijk gras) zijn voor ganzen heel gunstig om te overwinteren en ook de klimaatverandering doet er geen goed aan. In de provincie zijn wel aangewezen fourageergebieden (plekken waar ganzen ongestoord mogen overwinteren) maar ganzen wordt niet echt geleerd dat ze daar naar toe moeten.  De praktijk is nu zelfs dat ganzen van het ene weiland naar het andere weiland worden verjaagd met als gevolg dat de daarna extra hongerige gans het gras van de buurman op eet.  Slecht voor de gans en slecht voor de boer.

Aan het begin van de coalitieperiode hebben SP, VVD, CDA en FNP afgesproken dat er iets moet gebeuren aan de hoeveelheid schade die de ganzen veroorzaken. De SP heeft er altijd op gehamerd dat oorzaken aangepakt moeten worden en dat niet alleen de gevolgen worden gecompenseerd. De huidige verjagingsmethodiek is niet wat men graag wil, maar bovenal moeten de plofgrasvelden veel diverser. Om die reden heeft de SP gepleit voor een transitiefonds landbouw waarmee de overgang naar duurzamere landbouw en kruidenrijke grasvelden wordt gestimuleerd. Afgelopen Statenvergadering hebben de Staten daar €3 miljoen voor uitgetrokken. Daarnaast heeft De SP ook gevraagd om bescherming van zeldzame Friese rassen (flora en fauna), ter bevordering van de biodiversiteit; deze motie is aangenomen. Samen met de VVD heeft de SP ook gepleit voor een professioneel verjagingsteam. Dit team moet de ganzen leren waar de fourageergebieden zijn. Studies wijzen uit dat dit effectiever en diervriendelijker is dan verjaging door “hobbyjagers.” Beter voor boer en gans.

De afspraak uit het coalitieakkoord heeft gestalte gekregen in een voorstel waar boeren minder vergoed krijgen en de ganzen meer geleerd wordt waar ze wel mogen eten. Het is een compromisvoorstel. Zo wil de SP dat er voldoende fourageergebieden per 1 november 2017 aanwezig zijn zodat dit nieuwe beleid tot uitvoering kan worden gebracht. Ook moet het beleid op korte termijn worden geëvalueerd, zodat de aanpak eventueel weer kan worden aangepast.

We zijn we blij dat boeren nu meer gestimuleerd worden om hun grasvelden aan te pakken en hiermee dus één van de oorzaken ganzenoverlast. Het begin van een mogelijke fundamentele verandering naar een duurzamere wereld​.

Renny van der Heide, woordvoerder landbouw en natuur