Poliflw

We hebben de afgelopen jaren samen met Amsterdammers gewerkt aan een groene en sociale stad. In onze tussentijdse terugblik kun je lezen wat we met elkaar hebben bereikt. Maar de coronacrisis raakt de stad en haar bewoners hard en heeft de fundamentele fouten in onze economie en maatschappij nog meer blootgelegd. We hebben als GroenLinks eerder laten zien dat we oude patronen kunnen doorbreken. We zetten onze plannen met nieuwe urgentie voort. We hebben onze belangrijkste punten voor de komende tijd voor je op een rijtje gezet.

Het aandeelhouderskapitalisme wordt gefaciliteerd met lage belastingen voor multinationals of belastingontwijkingsconstructies. Diezelfde aandeelhouders eisen een flexibele arbeidsmarkt. Collectieve risico’s worden genadeloos afgewenteld op mensen met tijdelijke of flexibele contracten en in schijn-zzp-constructies. Daardoor hebben juist deze mensen met de meest precaire positie op de arbeidsmarkt geen sociaal vangnet.

Lonen en uitkeringen zijn laag, terwijl de winsten uit kapitaal steeds meer toenemen. Die achterblijvende lonen eisen hun tol in de publieke sector: door het tekort aan werknemers in de zorg, het onderwijs en bij de politie, verschralen publieke diensten.

De geglobaliseerde markt legt een grote druk op het klimaat, en de lege Amsterdamse binnenstad getuigde ervan hoe sterk onze lokale economie afhankelijk is van toeristen en bezoekers.

Onze sociale en duurzame plannen zijn daarom de komende jaren harder nodig dan ooit. Wij werken aan verandering op de volgende punten:

We moeten de economie verduurzamen en lokaal verankeren

Geld moet niet wegstromen in de zakken van anonieme aandeelhouders. Bewoners van Amsterdam moeten zelf profiteren van de winsten; door hogere lonen of mede-eigenaarschap in coöperaties. We willen een economie die stoelt op kleine en middelgrote ondernemingen die waarde toevoegen aan de stad. Een economie die opereert binnen de grenzen van onze planeet (donuteconomie) en die mensenrechten respecteert. Een levendige culturele sector is essentieel voor vrijheid en leven in de stad. Maar ook een belangrijk onderdeel van de Amsterdamse economie. Amsterdam kan niet zonder zijn makers en culturele instellingen, die de stad verbinden en vernieuwen.

De klimaatcrisis is nog even urgent als voor de coronacrisis. Er komt een Green New Deal

We moeten meer investeren om ons energieverbruik en onze CO2-uitstoot drastisch terug te dringen. Door in te zetten op duurzame energie, circulaire economie, woningbouw en stedelijke infrastructuur, creëren we veel werk. Om- en bijscholing biedt mensen kansen op de arbeidsmarkt in de publieke werken van de duurzame stad, zorg of onderwijs. Dit werk moet beter beloond worden en werknemers mogen niet langer de collectieve risico’s dragen.

We moeten bouwen aan een betaalbare, complete stad

Ook de noodzaak om de woningmarkt te hervormen blijft groot. De onbetaalbaarheid van koophuizen en huurwoningen is een nijpend probleem. Er zijn te weinig woningen voor (economisch) dak- en thuislozen, jongeren, voor slachtoffers van huiselijk geweld. De stad wordt steeds meer voor de rijken. Meer bouwen trekt nog meer kapitaal aan en duwt de prijzen verder omhoog. Het kabinet moet meer mogelijkheden geven om te sturen. We moeten bouwen aan een stad, met voldoende voorzieningen en veel publieke ruimte en groen. We delen die ruimte en maken ruim baan voor voetgangers en fietsers.

We moeten institutioneel racisme bestrijden om ongelijkheid in de stad aan te pakken

We moeten werken aan verbondenheid. We moeten ervoor waken dat groepen uit elkaar groeien en dat onbegrip, angst en desinteresse, vergroot worden. Dat voedt populisme. Maar de Black Lives Matter-beweging heeft laten zien dat Amsterdammers racisme en discriminatie meer dan zat zijn. Mensen spreken zich steeds vaker en luider uit.

Het tegengaan van sociale ongelijkheid is misschien wel de grootste uitdaging voor de stad

De coronacrisis legt naast armoede ook eenzaamheid bloot. We moeten er sterk op blijven inzetten om dat terug te dringen, en ons hard blijven maken voor preventieve zorg en welzijn. Meer dan voorheen moet dat via de sociale netwerken in de buurten zoals die zijn ontstaan tijdens de coronacrisis; zij kennen de mensen die door ‘het systeem’ vaak niet bereikt worden, zij kennen de behoeftes, en zij kunnen misschien wel het beste ongelijkheid wegnemen.

We hebben als GroenLinks eerder laten zien dat we oude patronen kunnen doorbreken, dat we bakens kunnen verzetten. We hebben laten zien dat verandering mogelijk is. We zetten onze strijd met nieuwe urgentie voort. Een nieuwe samenleving is binnen handbereik.

Femke Roosma Fractievoorzitter GroenLinks Amsterdam

De binding in de buurt versterken en bewoners zonder baan de kans geven zich te ontwikkelen, met zo meer uitzicht op een reguliere baan. Dat is het idee van de fracties van GroenLinks en de PvdA bij de introductie van 25 extra buurtbanen in de stad. Om dit te bereiken dienen de partijen in de gemeenteraad vandaag een initiatiefvoorstel in, “Van buurtwerk naar betaald werk”.

 

In veel buurten wonen in meer of mindere mate bewoners die in een lastige positie zitten. Ze hebben vaak te maken met armoede, eenzaamheid of laaggeletterdheid. Ze vinden het lastig om naar de juiste instanties te stappen om hun problemen aan te pakken. Tegelijkertijd wonen er in deze buurten vaak sleutelfiguren die hun weg in de buurt wel kennen, maar niet altijd een betaalde baan hebben. Voor beide groepen kan het initiatief van de buurtbaan uitkomst bieden. Het doel van de buurtbaan is namelijk tweeledig: enerzijds willen we actieve bewoners zonder uitzicht op een baan door laten stromen naar regulier betaald werk, anderzijds willen we hun kennis en ervaringen van de buurt gebruiken om de buurt te versterken.

In de Jan Maijenbuurt in West is onlangs de derde buurtbaner, Awatif, van start gegaan. Zij werkt 32 uur in de week, waarvan ze 24 uur besteedt aan de versterking van en binding in de buurt. De overige acht uur zijn gereserveerd voor begeleiding in haar persoonlijke ontwikkeling met als uiteindelijk doel doorstroming naar regulier betaald werk.

In de buurt organiseert ze naailessen, computercursussen en inlooplunches waar mensen bijvoorbeeld begeleid worden in het op orde krijgen van hun financiën. “De deelnemers aan deze activiteiten boeken echt vooruitgang, er ontstaan netwerken en daarmee speelt de buurtbaner dus een cruciale rol in de binding en ontwikkeling van de buurt,” aldus GroenLinks-raadslid Lene Grooten.

Awatif is erg blij met haar buurtbaan: “Als ik de buurtbaan niet had gehad, had ik waarschijnlijk nu nog in de bijstand gezeten. Het heeft veel voor me betekend en veranderd omdat het deuren heeft geopend die anders gesloten waren gebleven. Ook ben ik blij veel voor andere mensen uit de buurt te kunnen betekenen. Ik ben daarnaast weer gestart met een opleiding en hoop aan het eind van het jaar doorgestroomd te zijn naar regulier betaald werk.”

De beoogde doelgroep voor deze functies zijn Amsterdammers die een belangrijke rol spelen in de buurt, “maar voor wie de stap naar betaald werk op uiteenlopende redenen nog te groot is,” aldus PvdA-raadslid Carolien de Heer. “Het initiatief in de Jan Maijenbuurt heeft bewezen dat de persoonlijke benadering werkt. Zo zijn de twee voorgangers van Awatif al uitgestroomd naar een betaalde baan. De buurtbaan kent daarmee meerdere kanten van succes. Wat ons betreft breiden we dit initiatief snel uit naar andere Amsterdamse buurten,” aldus De Heer. 

Het hele traject vindt plaats in samenwerking met welzijnspartijen Combiwel, Wikistad, bewonersplatform Productiehuis en de lecture Armoede-interventies van de HvA.

Lees het hele voorstel hieronder.

Het stadsbestuur heeft ambitieuze plannen voor de Amsterdamse economie. De raad stemde voor een plan van GroenLinks om de honderden miljoenen die Amsterdam investeert in duurzaamheid aan te grijpen om banen te creëren. Ook ging de raad akkoord met het plan van wethouder Groot Wassink om duizendenden langdurig werklozen weer naar werk te begeleiden.

Het college investeert de komende vier jaar ruim 1,6 miljard euro in de stad. Er worden tienduizenden woningen bijgebouwd. Er komt een Klimaatfonds van 150 miljoen euro waarmee duurzame initiatieven van bewoners, bedrijven en organisaties kunnen worden gestart en ondersteund. En er komt geld voor achterstallig onderhoud van de openbare ruimte en groen. Al die investeringen leveren enorm veel werk op.

“Nu is het belangrijk om afspraken te maken over hoe en waar deze investeringen terecht komen. Zodat ze niet alleen bijdragen aan een duurzame stad, maar ook aan een sociale en rechtvaardige economie,” zegt GroenLinks-fractievoorzitter Femke Roosma. De partij vraagt nadrukkelijk om de verduurzamingsplannen aan te grijpen voor werkgelegenheidsprojecten in de stad, en dan vooral in buurten waar de behoefte het grootst is. In een voorstel van fractievoorzitter Roosma en woordvoerder Werk & Inkomen Deniz Karaman spreekt de partij van een ‘Green New Deal’.

Werk

Het voorstel kreeg vandaag een meerderheid van de gemeenteraad achter zich. Dat gebeurde tijdens de behandeling van de voorjaarsnota. Daarin werd ook 20 miljoen euro vrijgemaakt voor het plan van wethouder Rutger Groot Wassink om nog eens duizenden mensen naar werk te begeleiden. Daarvoor kiest het college een nieuwe aanpak met coaches, opleidingen en loonkostensubsidies, waarbij een deel van het salaris wordt betaald. In stadsdeel Zuidoost is al ervaring opgedaan met deze aanpak. Jonge werklozen worden er intensief naar werk begeleid. Onder deze groep is de werkloosheid flink gedaald. In de hele stad neemt de jeugdwerkloosheid bovendien sneller af dan in andere grote steden. In vier jaar tijd daalde het aantal werklozen tussen 15 en 25 jaar van 13,3% naar 6,2% - meer dan de helft. Met de investering van 20 miljoen euro wil het college deze aanpak nu ook in de rest van Amsterdam toepassen. 

Ook op de Amsterdamse arbeidsmarkt wordt dagelijks gediscrimineerd. Hierdoor kunnen mensen minder makkelijk een baan vinden, verdienen ze minder en is het lastiger om verder te komen in hun carrière. Daarom gaat GroenLinks-wethouder Rutger Groot Wassink arbeidsdiscriminatie steviger aanpakken.

Of het nou bewust of onbewust gebeurt: we gebruiken stereotypen voor de ander en leven in onze eigen bubbel. Dat doet pijn en maakt dat mensen zich afkeren van de samenleving.

Door discriminatie tijdens sollicitaties en op de werkvloer lukt het sommige groepen niet om verder te komen in hun carrière. Amsterdam is een superdiverse stad, maar Amsterdammers met een biculturele achtergrond vinden minder makkelijk een baan dan witte sollicitanten, ook zwangere vrouwen worden gediscrimineerd. Mannen verdienen nog altijd meer dan vrouwen. Wethouder Rutger Groot Wassink (Antidiscriminatie en Diversiteit) wil zich niet alleen steviger uitspreken tegen discriminatie, hij wil ook af van de vrijblijvendheid. “We zetten woorden om in daden,” schrijft hij in een brief aan de gemeenteraad.

Leiderschap

De gemeente begint bij zichzelf en wil een voorkeursbeleid gaan voeren, zodat het personeel van de gemeente een betere afspiegeling van de Amsterdamse bevolking wordt. Er moeten meer mensen van kleur een plek krijgen in het midden en hoge management. Amsterdam organiseert al trainingen om inclusief te werven en te selecteren om zo mensen van verschillende achtergronden gelijke kansen te geven. Hierdoor is het aandeel van vrouwen in de top al toegenomen, dat is nu 45%. Maar het aantal medewerkers met een biculturele achtergrond blijft nog achter. Er moet dus meer worden gedaan om de doorstroom van deze groep te bevorderen.

De stad wil samen met bedrijven en organisaties optrekken om arbeidsdiscriminatie te voorkomen en te bestrijden. Ook de voedingsbodem onder discriminatie moet worden weggenomen, zodat het niet steeds weer de kop opsteekt.

Mystery guests

Omdat we weten dat een zachte aanpak niet werkt, wil Rutger Groot Wassink mystery guests inzetten. Dat zijn inspecteurs in burger die komen kijken of de regels wel worden nageleefd. In de horeca werkt dat al bij het controleren van het deurbeleid. De gemeente gaat onderzoeken hoe dit soort mystery guests kunnen worden ingezet bij bedrijven en ook om het eigen beleid als werkgever te toetsen.

Amsterdam wil leiderschap tonen door sterke sociale normen te stellen. Als de gemeente zelf zegt: “In deze stad tolereren wij geen arbeidsmarktdiscriminatie,” dan zal dat andere bedrijven en organisaties aansporen om na te gaan hoe zij voor een inclusieve werkomgeving zorgen. Ook gaat de gemeente met bedrijven praten om een vrijwillig keurmerk inclusieve organisatie te ontwikkelen. Bedrijven kunnen elkaar dan zelf bij de les houden en helpen om een inclusieve werkomgeving te creëren, een werkomgeving waar iedereen zich thuis voelt.

Stagediscriminatie

Als je het probleem echt bij de bron wilt aanpakken dan moet er ook stagediscriminatie worden aangepakt. Groot Wassink: “Als het bij de eerste kennismaking met werkgevers al misgaat, is het moeilijk om een goede start op de arbeidsmarkt te maken.” Daarom gaat de gemeente met het ROC van Amsterdam praten over de mogelijkheden om een pilot te beginnen met mystery guests. Deze kunnen worden ingezet om stagediscriminatie bij leerbedrijven tegen te gaan.

Op 13 februari stemde een ruime meerderheid in de gemeenteraad voor de plannen. Behalve coalitiepartijen GroenLinks, D66, PvdA en SP, stemden ook oppositiepartijen Partij voor de Dieren, DENK, ChristenUnie en Bij1 voor de plannen.  

Het college van burgemeester en wethouders heeft haar begroting gepresenteerd en komt met grote plannen. We stemmen met veel liefde voor. Maar we hebben ook nog wat eigen accenten. Want er is veel te doen om de stad socialer en groener te maken. Deze tekst sprak ik vandaag uit in de gemeenteraad, tijdens de tweede termijn van de begrotingsbehandeling.

Voorzitter,

Elke begrotingsbehandeling heeft een thema. Vier jaar geleden, bij de behandeling van de eerste begroting van het vorig college, ging het met name over de vorm van de begroting. Over de vraag of de begroting niet te veel een “glossy” was geworden, of de begroting wel of niet glashelder was. En het ging eindeloos veel over indicatoren, doelen en activiteiten. De oppositie diende 83 voorstellen in voor nieuwe indicatoren.

Deze begrotingsbehandeling is het met name gegaan, althans in de media, over een onderwerp wat duidelijk veel meer leidt tot maatschappelijk debat: letters.

En daar is zoveel over gezegd, dat je je af zou moeten vragen of je er nog wel wat aan wilt toevoegen. Elke opmerking kan tot een nieuw mediastormpje leiden.

Maar aangezien de VVD toch voornemens is om dit tot het speerpunt van hun oppositiepolitiek te maken (glad to be of service) en mij er over het vuur aan de schenen wil leggen in dit debat, kan ik er net zo goed zelf over beginnen, met wat reflecties. Reflecties zijn altijd goed.

Wat heeft het ons opgeleverd, dit debat? Ging het wel ergens over, of was het enkel symboolpolitiek?

In de eerste plaats heeft het een discussie opgeleverd over het massatoerisme en de grenzen daarvan. Die discussie is natuurlijk niet nieuw. Maar we staan steeds meer stil bij de vraag wat die stroom van toeristische bezoekers betekent voor verschillende groepen mensen in de stad. Voor sommigen is het een grote bron van overlast, voor anderen is het een grote bron van inkomsten, sommigen willen wel de lusten maar niet de lasten, en weer anderen staan er niet bij stil omdat ze niet in Amsterdam Centrum komen. Zij merken wel de indirecte effecten van de prijsopdrijving in de stad maar linken dat niet altijd aan toerisme.

Alleen iedereen snapt, dat als er twee keer zoveel toeristen komen en we gaan op dezelfde voet door met onze marketing, er dan iets grondig mis gaat.

Het is niet voor niks dat we in onze gewijzigde motie de bestuurscommissies vragen om mee te praten over de vraag of zij de letters in hun stadsdeel of buurt willen.

Dat gaat in de eerste plaats over de vraag of ze de letters in de openbare ruimte willen. Want die openbare ruimte is van ons allemaal. Sommigen zien de letters als een reclameslogan die de openbare ruimte innemen en ontsieren en vinden ze ‘spuuglelijk’. Anderen vinden ze wel grappig en sommigen vinden ze zelfs prachtig.

Maar ik hoop dat die discussies verder gaat dan de vraag of men de letters leuk, of mooi vindt of niet. Ik hoop dat het een bredere discussie in gang kan zetten, over hoe de bewoners buiten het centrum de komst van toeristen naar de stadsdelen zien. Wat nou als al die toeristen die nu nog de letters op het Museumplein beklimmen naar Nieuw-West of Zuidoost komen? Hoe wil het stadsdeel met toerisme omgaan? Wat wel en wat niet? Hetzelfde geldt voor een verbod op Airbnb. De stadsdelen buiten het centrum staan voor een groot deel nog aan het begin van de discussie, zij kunnen nu hun visie vormen.

Wat deze discussie ook heeft opgeleverd is een discussie over de betekenis van de slogan. Wat wil de stad zijn? Welk imago willen we hebben ('de stad waar alles kan', en wat betekent dat dan?); hoe willen we samen leven? Staan de letters voor de dikke ik? Ik ben Amsterdammer, en ik bepaal zelf waar die gemeenschap voor staat. Ik bepaal waar de grenzen van mijn vrijheid liggen, ongeacht die van een ander. Of is het juist inclusief? (Ik ben Amsterdammer, iedereen kan Amsterdammer worden.) Dat is een kwestie van vrije interpretatie.

De betekenis is ook in de loop der jaren veranderd. 'Iedereen kan Amsterdammer worden,' dat kan al lang niet meer. Wie kan het nog betalen om Amsterdammer te worden? Daarmee wordt het ook steeds meer een gebroken belofte. Het is niet voor niks dat Frits Huffnagel en Carolien Gehrels – de geestelijk vader en moeder van I amsterdam – afgelopen weekend beiden in Het Parool zeiden dat dat “De campagne I amsterdam bijna vijftien jaar oud is” en “het moment is aangebroken om die campagne een nieuwe lading te geven” omdat “de problemen in de stad zijn veranderd". (Overigens zei Frits zelfs: die letters kunnen best van het Museumplein.)

De letters zijn een symbool, een metafoor. Maar dit is geen symboolpolitiek. Het gaat over een wezenlijke discussie over de toekomst van de stad. En ja, we nemen nog veel meer maatregelen om om te gaan met massatoerisme en drukte in de stad: via handhaving, hogere belastingen en het verbieden van pretvervoer. En via het terugdringen van Airbnb, touringcars en cruiseschepen.

Tenslotte denk ik dat er ook een relativering past. Het zijn tenslotte maar letters. Grote stalen letters.

Het toont ook aan hoe sterk de kracht van een reclameslogan kan zijn. Mensen zijn zich gaan identificeren met de slogan die bedoeld is de stad als product te verkopen. ‘Omdat ik het waard ben,’ ‘Ik ben toch niet gek,’ ‘Ik ben Ben’. Ik ben mijn shampoo, mijn televisie of mijn telefoonabonnement. Dat zijn we natuurlijk niet. Wij zijn veel meer en Amsterdam is veel meer.

Het is natuurlijk ook opmerkelijk dat hier zoveel discussie over is. Want er zijn sinds de behandeling van de begroting om ons heen grote dingen gebeurd. Het was afgelopen week de warmste 6 november ooit gemeten. Er was een afschuwelijke antisemitische aanslag in Pittsburgh, gevolgd door victim-blaming door de president van de Verenigde Staten. Er is een ziekenhuis failliet gegaan…

Er gebeuren grote dingen in de wereld en in stad. Dingen waar we niet voor mogen wegkijken.

Het college komt met grote plannen. En de begroting is prachtig, de financiën rock solid, en we stemmen met veel liefde voor. Maar daarom hebben we ook nog wat eigen accenten. Want er is te veel te doen, we moeten overal tegelijk beginnen.

Schulden

Zo zijn er 38.000 huishoudens in onze stad met problematische schulden. 38.000. We hebben meer en onconventionele manieren nodig om schulden op te lossen en te voorkomen dat schulden groter worden. We moeten voorkomen dat mensen dieper in de problemen raken, en we willen dat mensen met schulden de tijd krijgen om weer grip te krijgen op hun leven en financiën. Daarom hebben we een motie ingediend voor een pilot met het overnemen van schulden.

Wonen

Onder invloed van mensen die enkel willen verdienen aan onze stad, stijgen de huur- en huizenprijzen en verdwijnen de sociale huurwoningen. We kijken dan ook uit naar alle plannen die op stapel staan: de uitwerking van de woonplicht, van de verhuurvergunning, de handhaving van regels rond Airbnb. En het verbod op vakantieverhuur in bepaalde wijken.

En naast samenwerkingsafspraken met de corporaties en huurders, kunnen de marktpartijen zich niet langer onttrekken aan hun verantwoordelijkheid om de stad betaalbaar te houden. Wij hebben een motie ingediend om aan deze marktpartijen te vragen hoe zij kunnen bijdragen.

Vergroening

Daarnaast dienden we veel moties in op het gebied van klimaat en het vergroenen van de stad. We hebben een motie ingediend over datacenters. Die moeten op duurzame energie overstappen en kunnen de restwarmte gebruiken om de stad te verwarmen, zodat we makkelijker van het aardgas af kunnen. De bedrijfsvoering van de gemeente zelf kan en moet duurzamer. We doen een voorstel om meer refurbished ICT te gebruiken. Binnentuinen en de openbare ruimte in ontwikkelbuurten moet groener worden zodat we de effecten van klimaatveranderingen in de stad beter kunnen opvangen. En het autoluw maken van stad biedt ons kansen om die vrijgekomen ruimte met bewoners te vergroenen.

LHBTIQ+

Voor LHBTIQ+’ers hebben we een motie die beoogt om de psychosociale zorg en opvang – veilige havens – van biculturele jongeren en vluchtelingen te verbeteren en eventueel uit te breiden. We hebben ook een motie die zich richt op gemeenschapsopbouw van de LHBTIQ+-groepen in onze stad, met specifieke aandacht voor transgenders, lesbische vrouwen en biculturele LHBTIQ+’ers en vluchtelingen. We willen deze zachte stemmen luider laten klinken en meer ruimte voor hen scheppen.

Voorzitter, wij zijn nog niet klaar met het socialer en groener maken van de stad. De uitdagingen zijn groot, evenals onze idealen. Wij werken er stap voor stap aan. Motie voor motie.

Dankuwel.