Poliflw

3 vragen over de opstelling van GroenLinks bij de Financiële Beschouwingen.

Betekent de positie van GroenLinks dat zij nu voor alles gaan stemmen?

Nee natuurlijk niet. Wij blijven strijden voor onze idealen. Ieder wetsvoorstel beoordelen wij op de inhoud. Als we voor zijn, zijn we voor. Maar als iets een verslechtering is, dan stemmen we tegen. Tenzij we het kabinet zover krijgen dat ze het plan verbeteren. En nu het kabinet in de Eerste Kamer geen meerderheid meer heeft moeten ze naar ons luisteren. Dat gaat belangrijk zijn de komende tijd, want er komen nog genoeg wetten aan waar wij grote moeite mee hebben.

Waarom dan wel voor de begrotingen stemmen?

Omdat een tegenstem van een begroting grote gevolgen heeft: bij het wegstemmen van een begroting gaat al het voorgenomen nieuwe kabinetsbeleid niet door. Dan blijft het beleid bevroren op de situatie zoals die was – ongeacht de nieuwe ontwikkelingen die er zijn. In tijden van bezuinigingen is dat best logisch. Je stemt dan immers tegen de bezuinigingen.

Nu het goed gaat met de economie wordt er door het kabinet niet bezuinigd, maar iets geïnvesteerd, al is het veel te weinig. Het is absoluut onvoldoende om het lerarentekort op te lossen en onze docenten voldoende te betalen. Het is niet genoeg om onze natuur te herstellen. Maar als bijvoorbeeld de onderwijsbegroting wordt weggestemd, dan is er volgend jaar 80 miljoen euro minder voor het basisonderwijs beschikbaar en 40 miljoen euro minder voor het voortgezet onderwijs. En als de begroting natuur wordt weggestemd is er 20 miljoen euro minder voor natuurbescherming.

Maar hoe boeken jullie dan resultaten?

Niet door te dreigen met een tegenstem als we niet bereid zijn dat ook waar te maken. Wel door met goede voorstellen te komen en door maatschappelijke druk te organiseren.

Bij de Algemene Politieke Beschouwingen heeft GroenLinks gerealiseerd dat er verschillende gespecialiseerde jeugdzorgcentra komen voor de meest kwetsbare jongeren die nu maandenlang op een wachtlijst staan. GroenLinks heeft bereikt dat er 100 extra mensen bijkomen om zedenmisdrijven op te lossen. En het kabinet heeft onze initiatiefwet overgenomen die ervoor zorgt dat grote bedrijven zoals Shell winstbelasting gaan betalen in Nederland. Ook bij de komende begrotingsbehandelingen zullen onze parlementariërs voorstellen doen om de begrotingen en het Belastingplan te verbeteren.

Al eerder kwam er dankzij GroenLinks de Klimaatwet. En verzetten we ons succesvol tegen veel kabinetsbeleid. De dividendbelasting is van tafel, het plan om gehandicapten onder het minimumloon te betalen gaat niet door en het kinderpardon is er gekomen.

Die strijd wonnen we door keer op keer inhoudelijke argumenten op tafel te leggen. Door druk uit te oefenen samen met de mensen om wie het gaat. Door het verschuiven van de publieke opinie. En die inhoudelijke strijd is misschien wel harder nodig dan ooit. Wij blijven vechten voor beter betaalde zorgmedewerkers, leerkrachten en agenten. Voor het behoud van onze natuur. Voor een overheid die niet de grootste schuldeiser is, maar mensen juist uit de schulden helpt.

Jongeren met complexe problemen kunnen straks terecht in gespecialiseerde jeugdzorginstellingen. Premier Rutte heeft zojuist aangegeven dat het kabinet het voorstel van GroenLinks hiervoor steunt.

“Dit voelt als een doorbraak. Het is heel fijn en geruststellend dat jongeren die te maken hebben met complexe problemen straks de zorg krijgen die ze nodig hebben en waar ze recht op hebben”, zegt Tweede Kamerlid Lisa Westerveld.

Het kabinet maakt in 2020 11,5 miljoen euro en vanaf 2021 structureel 26 miljoen euro vrij voor gespecialiseerde jeugdzorginstellingen. Daar kunnen jongeren terecht die kampen met zogenaamde multiproblematiek – bijvoorbeeld anorexia in combinatie met automutilatie, of depressie.

“Dit plan gaat deze jongeren echt helpen. En snel. Volgend jaar wordt al begonnen”, zegt Westerveld.

Plek als urgent hulp nodig is Verspreid door het land komen een aantal faciliteiten waarbij de juiste expertise vanuit verschillende disciplines onder één dak aanwezig zijn. Ook jongeren die urgent hulp nodig hebben, moeten hier snel geholpen gaan worden. Het Rijk gaat deze instellingen opzetten, in samenspraak met gemeenten.

Op dit moment is er voor jongeren met complexe problemen vaak geen passende behandeling. Hierdoor ontstaan wachtlijsten en worden deze jongeren vaak overgeplaatst. Behandelingen zijn vaak gericht op een specifieke aandoening in plaats van dat er aan meerdere problemen tegelijk wordt gewerkt.

Deze jongeren verdienen goede zorg Westerveld: “De afgelopen tijd sprak ik veel met ouders en jongeren met complexe problemen. Die wanhopig zijn, maar nergens terecht kunnen. Deze jongeren verdienen onze hulp. Ik ben er echt heel blij mee dat deze jongeren straks goede zorg krijgen.”  

Ook dak- en thuisloze jongeren moeten een opleiding kunnen volgen. Voor deze jongeren is specifieke ondersteuning nodig, zodat ze gelijke kansen krijgen om aan hun toekomst te werken, vindt GroenLinks. In schriftelijke vragen vraagt de partij uitleg aan de minister.

Afgelopen week kwam de 21-jarige Bram in het nieuws die niet kan studeren, omdat hij geen vaste verblijfplaats heeft. Ook kan hij geen lening krijgen. GroenLinks vraagt zich af of er meer jongeren zijn zoals Bram. En wil weten welke hulp en ondersteuning er voor hen beschikbaar is.

Alle jongeren moeten gelijke kansen krijgen, zegt Kamerlid Lisa Westerveld. “Inzet op gelijke kansen betekent dat er niet alleen programma’s op maat zijn voor excellente jongeren, maar ook voor dak- en thuisloze jongeren. Zij hebben structurele ondersteuning nodig.”

Financieel doolhof Jongeren die dak- en thuisloos zijn, kunnen lastig een uitweg vinden uit financiële problemen, vanwege ingewikkelde regels. Kamerlid Niels van den Berge: “Als ze in de schuldsanering zitten, kunnen ze geen studielening aanvragen, omdat ze eerst hun schulden moeten afbetalen. En als ze wel een studielening krijgen, dan moeten ze noodgedwongen wachten met het aflossen van overige schulden, zodat boete-rentes oplopen.”

Het risico is dat deze jongeren hun studie verder uitstellen of afstellen. Westerveld: “Daardoor komen ze van de regen in de drup. Hun inkomenspositie zal alleen maar schrijnender worden.”

Een te dure studie, een te duur huis, geen vaste baan en alarmerende berichten over de gevolgen van klimaatverandering die jouw toekomst in gevaar brengen. Het is tijd dat we deze problemen op de politieke agenda zetten. Samen kunnen we goede oplossingen bedenken waarmee we de stress uit de samenleving halen, waardoor we ons weer kunnen richten op de belangrijke dingen in het leven.

Wij doen mee

Daarom sluiten wij ons, net als de PvdA en ChristenUnie, aan bij Coalitie-Y. Een coalitie van Jongerenorganisaties LSVb, ISO, CNV Jongeren, JOB en de Nationale Jeugdraad samen met de PvdA, ChristenUnie en GroenLinks. Dit samenwerkingsverband wil de toenemende druk op jongeren op de agenda zetten, oplossingen voorstellen en daarvoor politiek draagvlak creëren. Voorstellen die jongeren zelf bedenken.

Echte oplossingen

Samen gaan we strijden voor meer vaste banen, echte oplossingen voor klimaatverandering, een fatsoenlijke woningmarkt waar iedereen een betaalbaar huis kan vinden. Ook willen we een basisbeurs.

De komende tijd gaan we met jongeren in gesprek, en werken we samen aan een manifest waar al deze punten instaan. Daarom roep ik alle partijen en organisaties op om je aan te sluiten: word actief, spreek je uit. Samen kunnen we voor echte verandering zorgen in Nederland. Doe je mee?

Voor het eerst sinds 1901 staken medewerkers uit de Jeugdzorg. Terecht, vindt GroenLinks. De werkdruk voor zorgverleners is veel te hoog. Zij kunnen niet de aandacht en zorg geven die nodig is. Uitval door ziekte loopt de spuigaten uit. Die signalen zijn er al jaren. Hopelijk zien coalitiepartijen nu ook dat er echt meer moet gebeuren.

GroenLinks staat pal achter de stakende jeugdzorgmedewerkers. "Jeugdzorgmedewerkers hebben groot gelijk: het is crisis in de Jeugdzorg. De werkdruk moet omlaag en er moeten meer medewerkers op de groep. Zij kunnen nu niet de aandacht en zorg geven die nodig is. Uitval door ziekte loopt de spuigaten uit. Al jaren trekken we aan de bel, hopelijk zien coalitiepartijen nu ook dat er echt meer moet gebeuren", zegt Tweede Kamerlid Lisa Westerveld, die vandaag bij de staking aanwezig was.

De problemen zijn groot. Te veel jongeren worden gesepareerd, moeten keer op keer van instelling veranderen en steeds hun verhaal doen aan weer nieuwe hulpverleners. Suïcide cijfers onder jongeren waren nog nooit zo hoog. Wachtlijsten lopen op. Intussen meldt de ene na de andere gemeente zich met miljoenentekorten om jeugdhulp te financieren. Westerveld: "Zo kan het niet langer doorgaan. Het gaat om kwetsbare jongeren. Er moet iets veranderen. De decentralisatie in combinatie met een bezuiniging (450 miljoen) is voor veel kinderen en jongeren in de jeugdzorg desastreus. Met name de meest kwetsbare jongeren. De kinderen en jongeren moeten weer centraal komen te staan, in plaats van het systeem."

Ja, er is meer geld nodig. Het is heel erg belangrijk om de werkdruk te verminderen, zodat zorgverleners meer tijd en aandacht kunnen besteden aan deze kinderen en jongeren.

"Maar geld is niet de enige oplossing. Voor jongeren met complexe psychische problemen moeten we centraal weer regie gaan nemen. Voor hen moeten we landelijk zorgen voor de beste expertise centra. Want zij zijn nu de dupe van het gedecentraliseerde systeem waarbij ze van de regen in de drup komen."

De achterlating van kinderen in het buitenland moet strafbaar worden. Dit stelt Tweede Kamerlid Kathalijne Buitenweg. Achterlating is het tegen hun zin meenemen van jonge kinderen naar het buitenland. Vervolgens worden kinderen vaak uitgehuwelijkt of bij bekenden achtergelaten om heropgevoed te worden. Een meerderheid van de Tweede Kamer steunt het voorstel van GroenLinks om dit strafbaar te stellen.

Buitenweg: “Tot nu toe gebeurt er te weinig in Nederland om achterlating te voorkomen. Juffen en meesters met vermoedens dat een kind in de zomervakantie achtergelaten wordt, weten niet waar ze terechtkunnen. Pas als erkend wordt dat achterlating kindermishandeling is, kunnen we er met zijn allen tegen optreden.”

Het aantal slachtoffers van achterlating wordt geschat tussen 182 en 815 per jaar. Dat is meer dan het aantal meldingen van 178 per jaar.

GroenLinks, PvdA, PvdD en SP willen dat een kinderrechtentoets in de asielprocedure wordt opgenomen en dat aanvragen van kinderen met voorrang worden behandeld. Dat staat in een initiatiefwetsvoorstel dat vandaag door de partijen wordt ingediend. Het wetsvoorstel is oorspronkelijk in 2017 ingediend door GroenLinks en PvdA en is ingrijpend gewijzigd na adviezen van onder meer de Raad van State.

GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik: “Door aan het begin van de asielprocedure goed vast te stellen wat het belang van het kind is, kunnen we voorkomen dat kinderen jarenlang moeten wachten op een definitieve beslissing. Er komt veel sneller duidelijkheid: óf een verblijfsvergunning óf terug naar het land van herkomst. Als we aan de start goed en zorgvuldig doen, scheelt dat bovendien in rechtbankprocedures achteraf.”

PvdA-Kamerlid Attje Kuiken: "Kinderen hebben er recht op kind te zijn. Maar teveel kinderen van asielzoekers leven nu met een donkere wolk boven hun hoofd. Ze weten niet of ze hier mogen blijven, in hun eigen woonplaats, op hun eigen school en bij hun eigen vriendjes. Pas helemaal aan het eind van de procedure wordt er gekeken naar hun belangen. Dat moet anders. Ze verdienen sneller duidelijkheid zodat ze onbezorgd verder kunnen."

PvdD-Kamerlid Femke Merel van Kooten: “De belangen van asielkinderen worden met deze initiatiefwet beter geborgd in ons vreemdelingenrecht. Daar wordt nu nog te vaak aan voorbijgegaan en een heldere wettelijke regeling is daarom noodzakelijk.”

SP-Kamerlid Jasper van Dijk: “Met deze wet krijgen kinderen sneller duidelijkheid over hun status en voorkomen we ellenlange procedures zoals met Lili en Howick. Ik ga ervan uit dat een Kamermeerderheid dat steunt.”

Het vandaag ingediende wetsvoorstel regelt een kinderrechtentoets in asielprocedures. In deze toets wordt ‘weggestreept’ welk belang een gemiddeld kind bij verblijf in Nederland heeft, zodat de uitzonderlijke situaties overblijven. Denk hierbij aan het risico op meisjesbesnijdenis, rekrutering tot kindsoldaat, kindhuwelijken en kinderarbeid. 

De commissie Van Zwol, die onderzoek deed naar de lengte van procedures, doet de aanbeveling het belang van het kind nadrukkelijk en aantoonbaar in beschouwing te nemen. De initiatiefnemers voelen zich door deze aanbeveling gesteund.

Nieuw in het wetsvoorstel is het met voorrang behandelen van asielprocedures van kinderen. Inmiddels is de wachttijd bij de IND opgelopen tot meer dan anderhalf jaar, dus de wettelijke voorrang is geen overbodige luxe.

Er is een crisis gaande in de jeugdzorg. Minister Hugo de Jonge zou daar een persoonlijke prioriteit van moeten maken. In plaats daarvan is hij bezig met het zoveelste actieplan, zonder hiervoor de portemonnee te trekken. Dat betoogt Kamerlid Lisa Westerveld in Dagblad Trouw. Vandaag debatteert de Kamer hierover.

In Dagblad Trouw stond afgelopen vrijdag een schokkend verhaal over Anne (13) die geen passende hulp krijgt voor haar eetsoornis. Dat verhaal staat niet op zichzelf, zegt Kamerlid Lisa Westerveld. 

"Dit weekend bezocht ik een 16-jarig meisje met zulke ernstige psychische problemen dat het risico groot is dat ze zichzelf iets aan doet. Omdat er geen plek was bij een crisisopvang in de buurt, moest ze verkassen naar de andere kant van het land. Daar moest ze echter binnen een week weer vertrekken. Want de opname vond plaats buiten de eigen gemeente en daardoor was onduidelijk wie garant stond voor de kosten.

Het wordt tijd dat we levensbedreigende psychische aandoening serieus nemen. Als je kanker hebt, krijg je toch ook bij een ziekenhuis verderop een behandeling?

Het is fantastisch dat de minister zich voor Anne heeft hardgemaakt en er binnenkort een behandelplek voor haar komt. Maar er zijn zoveel meer jongeren met complexe problemen die ook hulp nodig hebben. Jongeren die als gevolg van misbruik gebukt gaan onder angststoornissen en in de isoleercel terechtkomen vanwege personeelstekorten. Jongeren die keer op keer van instelling moeten veranderen en steeds hun verhaal moeten doen aan weer nieuwe hulpverleners. Jongeren die eindelijk de juiste hulp vinden, maar daar weer weg moeten, omdat de instelling de aanbesteding verloor.

Suïcide doodsoorzaak nummer één onder jongeren Er heerst een crisis in de jeugdzorg en het is dringend nodig dat de overheid ingrijpt en investeert. Suïcide is doodsoorzaak nummer één onder jongeren. In 2017 overleden 81 tieners door zelfdoding. De afgelopen decennia lag het aantal nooit boven de 58 jongeren per jaar. Te veel jongeren (2.650 in 2017) zitten in gesloten jeugdzorg, terwijl ze daar vaak niet thuishoren. En 4 van de 5 hulpverleners ervaart een (veel) te hoge werkdruk. Wachtlijsten lopen op. Intussen meldt de ene na de andere gemeente zich met miljoenentekorten om jeugdhulp te financieren.

Minister Hugo de Jonge komt tot nu toe nauwelijks in beweging. Al twee jaar belooft hij zicht op wachtlijsten, maar komt er niet mee over de brug. Als we hem vragen om gemeenten bij te staan in de oplopende zorgkosten, schuift hij dit voor zich uit. Als we hem vragen om oplossingen komt het zoveelste actieplan, zonder bijbehorende begroting. Maar de crisis in de jeugdzorg vraagt om meer dan een actieplan. We kunnen namelijk niet van het veld vragen alle problemen maar op te lossen zonder dat er een euro bijkomt. Deze crisis vraagt om investeringen en het vraagt om regie.

Misstanden in de jeugdzorg zijn niet de schuld van jeugdzorgmedewerkers, die zich dag in dag uit bekommeren om onze jeugd. Het zijn ook niet de gemeenten die onvoldoende middelen hebben om kwaliteit en capaciteit in te kopen. Het is de schuld van het onvermogen van de overheid om de feiten onder ogen te komen en in te grijpen.

Tijd voor een keerpunt Het is tijd voor een keerpunt. Dat begint met een minister die actieplannen niet alleen schrijft, maar er ook mee aan de slag gaat. En met een kabinet dat inziet dat het echt niet goed gaat in de jeugdzorg en rigoureus optreedt. Dat ervoor zorgt dat kwetsbare jongeren de zorg krijgen die ze nodig hebben. Vandaag nog, want morgen kan te laat zijn. 

GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld wil dat jongeren die zijn aangewezen op de jeugdzorg altijd zonder tussenkomst van hun voogd of begeleider bij een vertrouwenspersoon kunnen aankloppen. Ook moeten zij één op één met een vertrouwenspersoon kunnen spreken. Nu gebeurt dat soms alleen in groepsverband.

Om deze garanties te verankeren, dient Westerveld een concreet voorstel in om de wet aan te scherpen. ‘We hebben het over soms zeer kwetsbare mensen in een lastige positie. Vooral jongeren in de gesloten jeugdzorg kennen vaak weinig vrijheden en zijn in grote mate afhankelijk van begeleiders. Als die behoefte hebben aan een vertrouwenspersoon, is hun privacy garanderen wel het minste dat je kunt doen. Groepsgesprekken zullen ongetwijfeld helpen, maar er zijn altijd situaties die mensen liever in vertrouwelijkheid bespreken.’

In gesprekken met jongeren, maar ook uit het rapport van Defence For Children dat dinsdag aan de Tweede Kamer is aangeboden, blijkt dat jongeren bij sommige instanties alleen via hun begeleider naar een vertrouwenspersoon kunnen. Dat vindt Westerveld zo mogelijk nog vreemder. ‘Hoe complex de situatie ook is: gun jongeren dit kleine beetje zelfbeschikking. Vooral jongeren die om welke reden dan ook in afzondering worden geplaatst hebben iemand nodig die primair opkomt voor hun belangen. Iemand met wie ze ook vervelende situaties kunnen delen. Want een voogd of begeleider kan ook zelf het probleem zijn. Vergeet niet dat qua personeel de spoeling dun is in de jeugdzorg. Een mismatch ligt dus meer voor de hand dan in een situatie waarin het aantal jeugdwerkers en de mensen die van hen afhankelijk zijn beter in balans is.’

Westerveld wijst er bovendien op dat een garantie van een individueel vertrouwenspersoon ook goed is voor het personeel zelf. ‘In de huidige situatie kan een vertrouwenspersoon in een rare spagaat terecht komen: door tegenstellingen in een groepsgesprek of omdat jongere en begeleider anders tegen een situatie aankijken. Daar ben je vanaf als je jongeren gewoon voor vol aanziet en ze de rechten geeft die eigenlijk voor iedere volwassene gelden.’