Poliflw

Jongeren met complexe problemen kunnen straks terecht in gespecialiseerde jeugdzorginstellingen. Premier Rutte heeft zojuist aangegeven dat het kabinet het voorstel van GroenLinks hiervoor steunt.

“Dit voelt als een doorbraak. Het is heel fijn en geruststellend dat jongeren die te maken hebben met complexe problemen straks de zorg krijgen die ze nodig hebben en waar ze recht op hebben”, zegt Tweede Kamerlid Lisa Westerveld.

Het kabinet maakt in 2020 11,5 miljoen euro en vanaf 2021 structureel 26 miljoen euro vrij voor gespecialiseerde jeugdzorginstellingen. Daar kunnen jongeren terecht die kampen met zogenaamde multiproblematiek – bijvoorbeeld anorexia in combinatie met automutilatie, of depressie.

“Dit plan gaat deze jongeren echt helpen. En snel. Volgend jaar wordt al begonnen”, zegt Westerveld.

Plek als urgent hulp nodig is Verspreid door het land komen een aantal faciliteiten waarbij de juiste expertise vanuit verschillende disciplines onder één dak aanwezig zijn. Ook jongeren die urgent hulp nodig hebben, moeten hier snel geholpen gaan worden. Het Rijk gaat deze instellingen opzetten, in samenspraak met gemeenten.

Op dit moment is er voor jongeren met complexe problemen vaak geen passende behandeling. Hierdoor ontstaan wachtlijsten en worden deze jongeren vaak overgeplaatst. Behandelingen zijn vaak gericht op een specifieke aandoening in plaats van dat er aan meerdere problemen tegelijk wordt gewerkt.

Deze jongeren verdienen goede zorg Westerveld: “De afgelopen tijd sprak ik veel met ouders en jongeren met complexe problemen. Die wanhopig zijn, maar nergens terecht kunnen. Deze jongeren verdienen onze hulp. Ik ben er echt heel blij mee dat deze jongeren straks goede zorg krijgen.”  

Ook dak- en thuisloze jongeren moeten een opleiding kunnen volgen. Voor deze jongeren is specifieke ondersteuning nodig, zodat ze gelijke kansen krijgen om aan hun toekomst te werken, vindt GroenLinks. In schriftelijke vragen vraagt de partij uitleg aan de minister.

Afgelopen week kwam de 21-jarige Bram in het nieuws die niet kan studeren, omdat hij geen vaste verblijfplaats heeft. Ook kan hij geen lening krijgen. GroenLinks vraagt zich af of er meer jongeren zijn zoals Bram. En wil weten welke hulp en ondersteuning er voor hen beschikbaar is.

Alle jongeren moeten gelijke kansen krijgen, zegt Kamerlid Lisa Westerveld. “Inzet op gelijke kansen betekent dat er niet alleen programma’s op maat zijn voor excellente jongeren, maar ook voor dak- en thuisloze jongeren. Zij hebben structurele ondersteuning nodig.”

Financieel doolhof Jongeren die dak- en thuisloos zijn, kunnen lastig een uitweg vinden uit financiële problemen, vanwege ingewikkelde regels. Kamerlid Niels van den Berge: “Als ze in de schuldsanering zitten, kunnen ze geen studielening aanvragen, omdat ze eerst hun schulden moeten afbetalen. En als ze wel een studielening krijgen, dan moeten ze noodgedwongen wachten met het aflossen van overige schulden, zodat boete-rentes oplopen.”

Het risico is dat deze jongeren hun studie verder uitstellen of afstellen. Westerveld: “Daardoor komen ze van de regen in de drup. Hun inkomenspositie zal alleen maar schrijnender worden.”

Een te dure studie, een te duur huis, geen vaste baan en alarmerende berichten over de gevolgen van klimaatverandering die jouw toekomst in gevaar brengen. Het is tijd dat we deze problemen op de politieke agenda zetten. Samen kunnen we goede oplossingen bedenken waarmee we de stress uit de samenleving halen, waardoor we ons weer kunnen richten op de belangrijke dingen in het leven.

Daarom sluiten wij ons, net als de PvdA en ChristenUnie, aan bij Coalitie-Y. Een coalitie van Jongerenorganisaties LSVb, ISO, CNV Jongeren, JOB en de Nationale Jeugdraad samen met de PvdA, ChristenUnie en GroenLinks. Dit samenwerkingsverband wil de toenemende druk op jongeren op de agenda zetten, oplossingen voorstellen en daarvoor politiek draagvlak creëren. Voorstellen die jongeren zelf bedenken.

Samen gaan we strijden voor meer vaste banen, echte oplossingen voor klimaatverandering, een fatsoenlijke woningmarkt waar iedereen een betaalbaar huis kan vinden. Ook willen we een basisbeurs.

De komende tijd gaan we met jongeren in gesprek, en werken we samen aan een manifest waar al deze punten instaan. Daarom roep ik alle partijen en organisaties op om je aan te sluiten: word actief, spreek je uit. Samen kunnen we voor echte verandering zorgen in Nederland. Doe je mee?

Voor het eerst sinds 1901 staken medewerkers uit de Jeugdzorg. Terecht, vindt GroenLinks. De werkdruk voor zorgverleners is veel te hoog. Zij kunnen niet de aandacht en zorg geven die nodig is. Uitval door ziekte loopt de spuigaten uit. Die signalen zijn er al jaren. Hopelijk zien coalitiepartijen nu ook dat er echt meer moet gebeuren.

GroenLinks staat pal achter de stakende jeugdzorgmedewerkers. "Jeugdzorgmedewerkers hebben groot gelijk: het is crisis in de Jeugdzorg. De werkdruk moet omlaag en er moeten meer medewerkers op de groep. Zij kunnen nu niet de aandacht en zorg geven die nodig is. Uitval door ziekte loopt de spuigaten uit. Al jaren trekken we aan de bel, hopelijk zien coalitiepartijen nu ook dat er echt meer moet gebeuren", zegt Tweede Kamerlid Lisa Westerveld, die vandaag bij de staking aanwezig was.

De problemen zijn groot. Te veel jongeren worden gesepareerd, moeten keer op keer van instelling veranderen en steeds hun verhaal doen aan weer nieuwe hulpverleners. Suïcide cijfers onder jongeren waren nog nooit zo hoog. Wachtlijsten lopen op. Intussen meldt de ene na de andere gemeente zich met miljoenentekorten om jeugdhulp te financieren. Westerveld: "Zo kan het niet langer doorgaan. Het gaat om kwetsbare jongeren. Er moet iets veranderen. De decentralisatie in combinatie met een bezuiniging (450 miljoen) is voor veel kinderen en jongeren in de jeugdzorg desastreus. Met name de meest kwetsbare jongeren. De kinderen en jongeren moeten weer centraal komen te staan, in plaats van het systeem."

Ja, er is meer geld nodig. Het is heel erg belangrijk om de werkdruk te verminderen, zodat zorgverleners meer tijd en aandacht kunnen besteden aan deze kinderen en jongeren.

"Maar geld is niet de enige oplossing. Voor jongeren met complexe psychische problemen moeten we centraal weer regie gaan nemen. Voor hen moeten we landelijk zorgen voor de beste expertise centra. Want zij zijn nu de dupe van het gedecentraliseerde systeem waarbij ze van de regen in de drup komen."

De achterlating van kinderen in het buitenland moet strafbaar worden. Dit stelt Tweede Kamerlid Kathalijne Buitenweg. Achterlating is het tegen hun zin meenemen van jonge kinderen naar het buitenland. Vervolgens worden kinderen vaak uitgehuwelijkt of bij bekenden achtergelaten om heropgevoed te worden. Een meerderheid van de Tweede Kamer steunt het voorstel van GroenLinks om dit strafbaar te stellen.

Buitenweg: “Tot nu toe gebeurt er te weinig in Nederland om achterlating te voorkomen. Juffen en meesters met vermoedens dat een kind in de zomervakantie achtergelaten wordt, weten niet waar ze terechtkunnen. Pas als erkend wordt dat achterlating kindermishandeling is, kunnen we er met zijn allen tegen optreden.”

Het aantal slachtoffers van achterlating wordt geschat tussen 182 en 815 per jaar. Dat is meer dan het aantal meldingen van 178 per jaar.

GroenLinks, PvdA, PvdD en SP willen dat een kinderrechtentoets in de asielprocedure wordt opgenomen en dat aanvragen van kinderen met voorrang worden behandeld. Dat staat in een initiatiefwetsvoorstel dat vandaag door de partijen wordt ingediend. Het wetsvoorstel is oorspronkelijk in 2017 ingediend door GroenLinks en PvdA en is ingrijpend gewijzigd na adviezen van onder meer de Raad van State.

GroenLinks-Kamerlid Bram van Ojik: “Door aan het begin van de asielprocedure goed vast te stellen wat het belang van het kind is, kunnen we voorkomen dat kinderen jarenlang moeten wachten op een definitieve beslissing. Er komt veel sneller duidelijkheid: óf een verblijfsvergunning óf terug naar het land van herkomst. Als we aan de start goed en zorgvuldig doen, scheelt dat bovendien in rechtbankprocedures achteraf.”

PvdA-Kamerlid Attje Kuiken: "Kinderen hebben er recht op kind te zijn. Maar teveel kinderen van asielzoekers leven nu met een donkere wolk boven hun hoofd. Ze weten niet of ze hier mogen blijven, in hun eigen woonplaats, op hun eigen school en bij hun eigen vriendjes. Pas helemaal aan het eind van de procedure wordt er gekeken naar hun belangen. Dat moet anders. Ze verdienen sneller duidelijkheid zodat ze onbezorgd verder kunnen."

PvdD-Kamerlid Femke Merel van Kooten: “De belangen van asielkinderen worden met deze initiatiefwet beter geborgd in ons vreemdelingenrecht. Daar wordt nu nog te vaak aan voorbijgegaan en een heldere wettelijke regeling is daarom noodzakelijk.”

SP-Kamerlid Jasper van Dijk: “Met deze wet krijgen kinderen sneller duidelijkheid over hun status en voorkomen we ellenlange procedures zoals met Lili en Howick. Ik ga ervan uit dat een Kamermeerderheid dat steunt.”

Het vandaag ingediende wetsvoorstel regelt een kinderrechtentoets in asielprocedures. In deze toets wordt ‘weggestreept’ welk belang een gemiddeld kind bij verblijf in Nederland heeft, zodat de uitzonderlijke situaties overblijven. Denk hierbij aan het risico op meisjesbesnijdenis, rekrutering tot kindsoldaat, kindhuwelijken en kinderarbeid. 

De commissie Van Zwol, die onderzoek deed naar de lengte van procedures, doet de aanbeveling het belang van het kind nadrukkelijk en aantoonbaar in beschouwing te nemen. De initiatiefnemers voelen zich door deze aanbeveling gesteund.

Nieuw in het wetsvoorstel is het met voorrang behandelen van asielprocedures van kinderen. Inmiddels is de wachttijd bij de IND opgelopen tot meer dan anderhalf jaar, dus de wettelijke voorrang is geen overbodige luxe.

Er is een crisis gaande in de jeugdzorg. Minister Hugo de Jonge zou daar een persoonlijke prioriteit van moeten maken. In plaats daarvan is hij bezig met het zoveelste actieplan, zonder hiervoor de portemonnee te trekken. Dat betoogt Kamerlid Lisa Westerveld in Dagblad Trouw. Vandaag debatteert de Kamer hierover.

In Dagblad Trouw stond afgelopen vrijdag een schokkend verhaal over Anne (13) die geen passende hulp krijgt voor haar eetsoornis. Dat verhaal staat niet op zichzelf, zegt Kamerlid Lisa Westerveld. 

"Dit weekend bezocht ik een 16-jarig meisje met zulke ernstige psychische problemen dat het risico groot is dat ze zichzelf iets aan doet. Omdat er geen plek was bij een crisisopvang in de buurt, moest ze verkassen naar de andere kant van het land. Daar moest ze echter binnen een week weer vertrekken. Want de opname vond plaats buiten de eigen gemeente en daardoor was onduidelijk wie garant stond voor de kosten.

Het wordt tijd dat we levensbedreigende psychische aandoening serieus nemen. Als je kanker hebt, krijg je toch ook bij een ziekenhuis verderop een behandeling?

Het is fantastisch dat de minister zich voor Anne heeft hardgemaakt en er binnenkort een behandelplek voor haar komt. Maar er zijn zoveel meer jongeren met complexe problemen die ook hulp nodig hebben. Jongeren die als gevolg van misbruik gebukt gaan onder angststoornissen en in de isoleercel terechtkomen vanwege personeelstekorten. Jongeren die keer op keer van instelling moeten veranderen en steeds hun verhaal moeten doen aan weer nieuwe hulpverleners. Jongeren die eindelijk de juiste hulp vinden, maar daar weer weg moeten, omdat de instelling de aanbesteding verloor.

Suïcide doodsoorzaak nummer één onder jongeren Er heerst een crisis in de jeugdzorg en het is dringend nodig dat de overheid ingrijpt en investeert. Suïcide is doodsoorzaak nummer één onder jongeren. In 2017 overleden 81 tieners door zelfdoding. De afgelopen decennia lag het aantal nooit boven de 58 jongeren per jaar. Te veel jongeren (2.650 in 2017) zitten in gesloten jeugdzorg, terwijl ze daar vaak niet thuishoren. En 4 van de 5 hulpverleners ervaart een (veel) te hoge werkdruk. Wachtlijsten lopen op. Intussen meldt de ene na de andere gemeente zich met miljoenentekorten om jeugdhulp te financieren.

Minister Hugo de Jonge komt tot nu toe nauwelijks in beweging. Al twee jaar belooft hij zicht op wachtlijsten, maar komt er niet mee over de brug. Als we hem vragen om gemeenten bij te staan in de oplopende zorgkosten, schuift hij dit voor zich uit. Als we hem vragen om oplossingen komt het zoveelste actieplan, zonder bijbehorende begroting. Maar de crisis in de jeugdzorg vraagt om meer dan een actieplan. We kunnen namelijk niet van het veld vragen alle problemen maar op te lossen zonder dat er een euro bijkomt. Deze crisis vraagt om investeringen en het vraagt om regie.

Misstanden in de jeugdzorg zijn niet de schuld van jeugdzorgmedewerkers, die zich dag in dag uit bekommeren om onze jeugd. Het zijn ook niet de gemeenten die onvoldoende middelen hebben om kwaliteit en capaciteit in te kopen. Het is de schuld van het onvermogen van de overheid om de feiten onder ogen te komen en in te grijpen.

Tijd voor een keerpunt Het is tijd voor een keerpunt. Dat begint met een minister die actieplannen niet alleen schrijft, maar er ook mee aan de slag gaat. En met een kabinet dat inziet dat het echt niet goed gaat in de jeugdzorg en rigoureus optreedt. Dat ervoor zorgt dat kwetsbare jongeren de zorg krijgen die ze nodig hebben. Vandaag nog, want morgen kan te laat zijn. 

GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld wil dat jongeren die zijn aangewezen op de jeugdzorg altijd zonder tussenkomst van hun voogd of begeleider bij een vertrouwenspersoon kunnen aankloppen. Ook moeten zij één op één met een vertrouwenspersoon kunnen spreken. Nu gebeurt dat soms alleen in groepsverband.

Om deze garanties te verankeren, dient Westerveld een concreet voorstel in om de wet aan te scherpen. ‘We hebben het over soms zeer kwetsbare mensen in een lastige positie. Vooral jongeren in de gesloten jeugdzorg kennen vaak weinig vrijheden en zijn in grote mate afhankelijk van begeleiders. Als die behoefte hebben aan een vertrouwenspersoon, is hun privacy garanderen wel het minste dat je kunt doen. Groepsgesprekken zullen ongetwijfeld helpen, maar er zijn altijd situaties die mensen liever in vertrouwelijkheid bespreken.’

In gesprekken met jongeren, maar ook uit het rapport van Defence For Children dat dinsdag aan de Tweede Kamer is aangeboden, blijkt dat jongeren bij sommige instanties alleen via hun begeleider naar een vertrouwenspersoon kunnen. Dat vindt Westerveld zo mogelijk nog vreemder. ‘Hoe complex de situatie ook is: gun jongeren dit kleine beetje zelfbeschikking. Vooral jongeren die om welke reden dan ook in afzondering worden geplaatst hebben iemand nodig die primair opkomt voor hun belangen. Iemand met wie ze ook vervelende situaties kunnen delen. Want een voogd of begeleider kan ook zelf het probleem zijn. Vergeet niet dat qua personeel de spoeling dun is in de jeugdzorg. Een mismatch ligt dus meer voor de hand dan in een situatie waarin het aantal jeugdwerkers en de mensen die van hen afhankelijk zijn beter in balans is.’

Westerveld wijst er bovendien op dat een garantie van een individueel vertrouwenspersoon ook goed is voor het personeel zelf. ‘In de huidige situatie kan een vertrouwenspersoon in een rare spagaat terecht komen: door tegenstellingen in een groepsgesprek of omdat jongere en begeleider anders tegen een situatie aankijken. Daar ben je vanaf als je jongeren gewoon voor vol aanziet en ze de rechten geeft die eigenlijk voor iedere volwassene gelden.’

Er moeten expertisecentra komen die zich uitsluitend richten op seksueel misbruik van kinderen. Dit bepleiten GroenLinks-Tweede Kamerlid Kathalijne Buitenweg en orthopedagoog en schrijfster van “De wetende getuige” Anneke van Duin in aanloop naar het debat vandaag over kindermisbruik. Het blijft in de samenleving te stil over de grootste groep slachtoffers van misbruik: kinderen binnen het gezin. De expertisecentra moeten werken met multidisciplinaire teams met onder meer een kinderarts, psycholoog en maatschappelijk werker. Dit is een andere werkwijze dan in al bestaande brede centra voor seksueel en huiselijk geweld.

De afgelopen jaren zijn we steeds opnieuw opgeschrikt door verhalen over seksueel misbruik van kinderen. Door priesters, trainers, leraren, in de gemeenschap van de Jehova’s Getuigen en elders. Er zijn speciale commissies geweest die uitgebreid onderzoek hebben gedaan naar wat zich heeft voorgedaan in de Rooms-Katholieke Kerk (Commissie Deetman), bij uit huis geplaatste kinderen (Commissie Samsom), in de Jeugdzorg (Commissie de Winter) en in de sport (Commissie de Vries). Maar wat blijft het stil rond de grootste groep slachtoffers: de kinderen die worden misbruikt binnen het gezin en de familie. Ook vanavond gaan meer dan tienduizend kinderen naar bed, vol angst dat de slaapkamerdeur opengaat en zij zich mentaal moeten uitschakelen om aan te kunnen wat geen kind zou moeten overkomen.

Deze kinderen laten we in de steek. Volgens de Nationaal Rapporteur Mensenhandel ( rapport “Op goede grond”) worden verreweg de meeste kind-slachtoffers niet herkend, worden de meeste wel bekende slachtoffers niet gemeld, en leiden de meeste meldingen niet tot onderzoek. Soms is er onwil om te geloven dat echt sprake is van seksueel misbruik. Maar vaak wordt weggekeken uit onkunde en handelingsverlegenheid. Slechts 25% van de meldingen zou worden onderzocht. Dat is veel minder dan bij andere vormen van kindermishandeling. En als gevolg duurt het misbruik jaren voort, en worden kinderen bovendien verder beschadigd doordat hun verhalen niet worden geloofd.

De reden voor de collectieve terughoudendheid is dat het moeilijk is om signalen goed te duiden en we bang zijn voor de gevolgen, zowel voor als de vermoedens juist zijn als wanneer dat niet het geval is. Maar wegkijken is niet de oplossing. We kunnen en moeten meer investeren in het herkennen en vaststellen van seksueel misbruik. Uit wetenschappelijk onderzoek (Bosschaart, 2018) blijkt dat ook professionals er vaak niet in slagen om seksueel misbruik te herkennen. Extra lastig is dat veel misbruik geen fysieke sporen nalaat. Het komt dan aan op een goede diagnostiek van de signalen en verhalen van kinderen. 

Om die diagnostiek verder te ontwikkelen pleiten wij voor de oprichting van expertisecentra die zich uitsluitend richten op seksueel misbruik van kinderen. Met multidisciplinaire vaste teams (met oa een kinderarts, psycholoog, psychiater en maatschappelijk werker) die samen veel ervaring opdoen en zich specialiseren. De centra kunnen advies gevraagd worden voor (civielrechtelijke) besluiten zoals over uithuisplaatsing en omgangsregelingen. Maar ook de plek zijn waar professionals van andere instellingen, zoals van Veilig Thuis of maatschappelijk werk, terecht kunnen voor advies voor hulpverlening. Want vaak spelen in een gezin meerdere problemen. Misschien kan het ook de plek zijn waar leraren, buren en familieleden heen kunnen als zij met hun handen in het haar zitten over wat zij vrezen dat zich afspeelt. De toepassing kan breed zijn, maar de focus beperkt: seksueel misbruik van kinderen (4-15 jaar). Omdat we hebben geleerd uit eerdere ervaringen dat wanneer organisaties zich met alle vormen van huiselijk geweld bezig houden, juist dit onderwerp kind van de rekening is. 

Kathalijne Buitenweg, Tweede Kamerlid voor GroenLinks Anneke van Duin, orthopedagoog en schrijfster van “De wetende getuige”

Minister De Jonge moet de grootste problemen in de jeugdzorg als een crisismanager aanpakken. Dat stelt GroenLinks aan de vooravond van een Kamerdebat over het aantal suïcides in de jeugdzorg.

‘Het systeem staat van alle kanten onder druk’, stelt GroenLinks-Kamerlid Lisa Westerveld. ‘Te veel radeloze jongeren krijgen geen hulp en warmte maar belanden op een wachtlijst of worden telkens overgeplaatst waardoor de problematiek verergert. Personeel moet roeien met de riemen die ze hebben en gaan gebukt onder een enorme werkdruk, gemeenten kampen met miljoenen tekorten, voortschrijdende inzichten landen niet op de juiste plek en instellingen die hun zaken wel op orde hebben zijn niet zeker van hun toekomst vanwege aanbestedingen. Ook met de helft van deze zorgen kun je spreken van een crisis.’

Voor Westerveld is het simpel: minister De Jonge moet voor alles de schade zoveel mogelijk beperken. ‘De politieke tegenstellingen zijn fors. Maar er moet Kamerbrede consensus zijn over het feit dat we jongeren met problemen moeten helpen. En dat we het aantal suïcides onder jongeren die een beroep doen op de jeugdzorg zo laag moeten krijgen als mogelijk. De minister is de meest logische persoon om te kijken wat er nodig is voor die doelen.’

Suggesties heeft Westerveld genoeg. ‘Wetenschappers en jeugdzorgwerkers hebben de meest urgente gevallen in beeld. Bespreek wat zij nodig hebben en regel dat. Daarnaast moet De Jonge er op toezien dat kennis sneller en beter wordt gedeeld. Specialisten hebben de afgelopen jaren nieuwe inzichten gepresenteerd. Niet alleen over de schade die je kwetsbare jongeren toebrengt door ze te isoleren, maar bijvoorbeeld ook over het behandelen van trauma’s en eetstoornissen of betere hulp binnen gezinnen. Alleen: ze landen niet goed in de jeugdzorg omdat de sector overspannen is. Daar moet De Jonge meteen mee aan de gang.’

Met abstracte vergezichten moet De Jonge in ieder geval niet meer aankomen. ‘Vergezichten over de toekomst van de jeugdzorg zijn echt voor later. Onderken dat er nu actie nodig is om de grootste problemen weg te nemen in deze sector. we hebben het hier over jongeren die het idee hebben dat ze door de muur waarachter ze verblijven onzichtbaar zijn. Wij moeten met elkaar aantonen dat we ze wel zien en dat we ze wel helpen. Ik wil van dit kabinet een uitgestoken hand zien richting deze groep, hun families en alle mensen die zich met hart en ziel inzetten in de jeugdzorg.’