Benieuwd naar de oorsprong van het begrip mantelzorger gingen mijn gedachten naar ‘iets met de mantel der liefde bedekken’. Dit gezegde heeft mogelijk een Bijbelse oorsprong; vader Noah ligt stomdronken en naakt in zijn tent. De ene zoon roddelt dit door aan zijn broers. Zij besluiten hun vader met een mantel toe te dekken, een daad uit liefde. Slaat dit een brug naar de term mantelzorger? Een mantelzorger is immers iemand die zorgt voor iemand die dat zelf niet kan.
Mantelzorger zijn is geen plicht maar een bijna vanzelfsprekend gegeven. Van oudsher zorgen familieleden voor elkaar. De tijden zijn echter veranderd. Door onder meer emancipatie, economische ontwikkelingen, werkende ouders, kleinere gezinnen is mantelzorg tegenwoordig niet een vanzelfsprekendheid. De nieuwe generatie, kinderen van 65-plussers, ziet het verzorgen van familieleden vaak niet meer als morele plicht. Zij zijn opgegroeid in een periode van zelfstandigheid, zelfontplooiing, carrière maken en wonen vaak niet meer in de buurt van hun ouders. Mantelzorger is daardoor geen vanzelfsprekendheid meer.
In de NPO-uitzending van 21 januari ‘Ouderenzorg, de taboes op tafel’ stelde Jort Kelders kritische vragen over het ouderenbeleid aan Hugo de Jonge, minister van Volksgezondheid. Prachtige anekdotes, tenenkrommende verhalen over dementerenden thuis, verteld door Eric Corton. Kritische vragen over mantelzorgers, ook te lezen in een column in de Volkskrant van 22 januari door Liesbeth Hoogendijk, directeur van MantelzorgNL. Maar ook verwijzingen naar moderne woongemeenschappen, kleinschalig en meer gericht op de behoefte van de bewoner.
Mantelzorg is geen plicht, maar een mantel der liefde. Er wordt een dringend beroep gedaan op de overheid en gemeenten om de mantelzorger te ontzorgen en te ondersteunen. Domotica, digitale ondersteuning, robotisering, strippenkaarten, respijtzorg, het zijn weliswaar welkome bijdragen in deze moderne tijd voor de mensen die daar mee bekend zijn. De realiteit is echter dat dat voor slechts een kleine groep geldt.
Gemeente Lingewaard heeft in 2017 een aantal co-creatie sessies gehouden, waarbij met alle bij zorg betrokken organisaties, inwoners, vrijwilligers en professionals gesprekken zijn gevoerd over de uitvoeringsplannen ten aanzien van het mantelzorg, vrijwilligers- en ouderenbeleid. Een mooi initiatief.
De gemeenteraad heeft in de afgelopen raadsvergadering dit MVO-beleid goedgekeurd en wacht nu op de uitvoering van de voorgestelde maatregelen. Ook is de motie van het CDA, het stappenplan ‘dementievriendelijke gemeente’ ondertekend door D66, SP, GroenLinks en LBL, aangenomen. So far, so good.
Zolang er veel geld gaat naar organisatie, overhead, onderzoek, dure medicijnen, duur betaalde directeuren en zorgverzekeraars is het lastig de zorg zo te organiseren dat zorgmedewerkers en zorgbehoevenden de prioriteit krijgen die zij verdienen. Ik kijk dan ook naar onze overheid; rijk en gemeente, trek het boetekleed aan!
Maria JanssenRaadslid SP