Precies op de plek waar de Rijn zich splitst in de Nederrijn en de Waal geeft Tweede Kamerlid Cem Laçin op een mooie zomerdag het startsein voor het nieuwe MilieuAlarm Team van de SP. Tegelijkertijd beginnen de Gelderse afdelingen en de Provinciale Statenfractie met de actie Gifspot, gericht tegen het varend ontgassen van tankers.
Het doelbewust laten ontsnappen van benzeen en andere gevaarlijke stoffen is een schoolvoorbeeld van de misstanden waartegen het SP-MilieuAlarm Team zich verzet. Was de SP in het recente verleden al succesvol in de strijd tegen asbest, illegale vuilstort en chloor- en ammoniaktreinen door bewoonde gebieden, nu is het volgens parlementariër Cem Laçin zaak om door te pakken. ‘Er wordt nog altijd op grote schaal gesjoemeld met het milieu. Chemours in Dordrecht loost GenX, Chemelot in Zuid-Limburg gas, er worden huizen op vervuilde grond gebouwd, bedrijven nemen een loopje met de milieuwetgeving en de overheid heeft bezuinigd op inspecties. Het is meer dan ooit zaak om scherp te blijven en overtredingen te signaleren. Daarom hebben wij ook een meldpunt ingesteld, waar mensen terecht kunnen met klachten.’
Strategische plek
Uiteraard steunt Cem Laçin de actie Gifspot en het pleidooi van de actievoerders voor een zo snel mogelijke invoering van een landelijk verbod op het ontgassen van schepen op de Nederlandse rivieren. ‘Als de wind goed staat, kun je het ruiken’, zegt Ronald Jansen, voorzitter van de SP Arnhem en een van de drijvende krachten achter Gifspot. Hij bivakkeert vijf dagen op een landtong bij Fort Pannerden, op een uiterst strategische plek. Want hier, vlakbij de grens, passeert al het scheepvaartverkeer uit Duitsland. Om de paal waarop een radar van Rijkswaterstaat rust en waaraan camera’s hangen, hebben ze een zelf ontworpen spandoek gewikkeld. ‘Als de schippers in de gaten krijgen dat wij hier zitten, draaien ze snel de boel dicht. Ze weten dat ze verkeerd bezig zijn en de Duitse rederijen geven ruiterlijk toe dat het gebeurt. Het is moreel fout, maar ze benutten gewoon de gelegenheid die Nederland hen biedt. In veel Europese landen, waaronder Duitsland, is het verboden om te ontgassen. In Nederland hebben zeven provincies een verbod uitgevaardigd, maar er wordt niet gehandhaafd. Eigenlijk zouden de provincies de staat moeten aanklagen.’
Stappenplan
Ronald Jansen krijgt de hele dag door aanloop. Er wordt gezorgd voor voldoende proviand, hij slaapt in een tent, discussieert met bezoekers van de ‘gifspot’ en partijgenoten houden hem in ploegendienst gezelschap. Zo komt Brian Claassen langs, voorzitter van de SP-raadsfractie in Lingewaard, en laat ook Carla Claassen zich zien, voorzitter van de Gelderse Statenfractie. Ze zijn het roerend met elkaar eens: het is te gek voor woorden dat schepen speciaal naar Nederland varen om te ontgassen ‘gewoon omdat het kan’.
‘Zo lang onze wetgeving onduidelijk blijft, komt er geen einde aan deze praktijken. De regering wil pas in 2020 gaan nadenken over een verbod, dat gaat te lang duren. Daarom voeren wij de druk op. Het blijft niet bij dit bivak, dit is de eerste stap van een hele reeks, van een stappenplan dat moet resulteren in een algeheel verbod en een degelijke controle. Dat moeten onze Kamerleden uiteindelijk in Den Haag afdwingen. Wij brengen de problematiek in beeld, concreet en goed onderbouwd.’
Tips
Benzeen en andere giftige stoffen blijven achter in het ruim van de schepen nadat de lading is gelost (meestal in Rotterdam) en moeten worden verwijderd voordat de schipper een nieuwe lading kan aannemen. Voor dat ontgassen staan installaties langs de grote rivieren. Maar voor het gebruik daarvan moet worden betaald. Overigens zijn er onvoldoende installaties en zal er pas sprake kunnen zijn van consequent controleren als er een landelijk verbod wordt ingevoerd. ‘Zelfs Rijkswaterstaat is het met ons eens, net zoals de politie. Ze geven ons nota bene tips en ergeren zich eraan dat ze niet mogen ingrijpen.’
Gewapend met verrekijkers en computers houden de actievoerders de voorbijvarende gifschepen nauwlettend in het oog. Via speciale apps blijven ze de tankers, waarvan alle gegevens worden genoteerd, wekenlang volgen. ‘Als ze hier zonder lading langskomen en met een nieuwe lading terugkeren zonder te hebben ontgast bij een installatie, weten wij zeker dat het fout zit. Via de apps krijgen wij alle bijzonderheden binnen.’
Brian Claassen benadrukt dat de actie Gifspot goed is voorbereid en breed wordt gedragen door de SP in Gelderland. ‘Ik ben er best trots op dat een kleine afdeling als Lingewaard hier ook aan kan bijdragen. Het zou mooi zijn als ook de omwonenden van zich laten horen. Hoe groter het verzet, hoe groter de kans op een oplossing. Benzeen en al die andere troep is bij regelmatige blootstelling slecht voor mens, dier en natuur. Lozingen kun je ruiken, denk daarbij aan een sterke benzinelucht. Let ook op beschermende kleding van opvarenden.’
OOK EEN MISSTAND MELDEN? GA NAAR DOEMEE.SP.NL/MILIEUALARMTEAM
