Poliflw

De Koning kwam binnen Je kunt het op een Polygoon-filmpje nakijken: de aankomst van Arthur Seyss-Inquart op het Binnenhof, eind mei 1940. De erewacht, de muziek, drie meisjes die hem verwelkomen en bloemen overhandigen. Bij binnenkomst in de Ridderzaal gaan de rechterhanden van de aanwezigen gestrekt schuin omhoog en je ziet flarden van zijn ‘Troonrede’ als net aangetreden Rijkscommissaris. Het was het moment waarop Seyss-Inquart, op bevel van Hitler, officieel aantrad als de nieuwe machthebber in het bezette Nederland. Bevreemdend om in de voor mij inmiddels vertrouwde omgeving hem zijn rede te zien afsteken, over de beslissende strijd van het Duitse volk. Beklemmend hoe hij een ‘nieuwe ordening’ aankondigde, hoog opgaf van het Germaanse bloed en de bloedbanden tussen Duitsers en Nederlanders roemde. Daar in de Ridderzaal en toen in mei 1940 begon een onderdrukking die zou eindigen in de dood van onder meer 104.000 Joden, van Nederlanders die geen Germaans bloed hadden. Vanwege deze gebeurtenis vatte Jack van der Tang – mede­organisator van het dit jaar in Nederland gehouden Jerusalem Prayer Breakfast – de vurige wens op een verzoeningsbijeenkomst op deze historische plek te houden. Dat bleek makkelijker bedacht dan uitgevoerd. De Ridderzaal opent niet snel zijn deuren en een bijeenkomst over antisemitisme kan spannend zijn. Uiteindelijk was staatssecretaris Paul Blokhuis bereid gastheer te zijn en liet dit eeuwenoude regeringsgebouw vorige maand zo’n 400 gasten uit de hele wereld binnen. De organisatie kreeg te horen dat de grote, openslaande deuren van de hoofdingang aan het Binnenhof alleen opengaan als op Prinsjesdag de koning binnentreedt. Wij kwamen op deze zonnige junidag via de zijingang binnen bij een bijeenkomst om nooit te vergeten. Paul Blokhuis heette iedereen welkom en vertelde over de inzet van dit kabinet voor de strijd tegen antisemitisme. Het was ontroerend om het verhaal van rabbijn Jitschak Vorst te horen: over de arrestatie van zijn gezin (zijn vader was opperrabbijn van Rotterdam), de deportatie eerst naar Westerbork en daarna naar Bergen-Belsen. Hij vertelde hoe hij nog vrij recent bij een herdenking in Westerbork aankwam en bij de aanblik van een politieagent opeens angstig ‘O, nee!’ uitschreeuwde. Een pijnlijke kreet vanuit een lang verdrongen verleden. Toen Bergen-Belsen op het punt stond bevrijd te worden, werden Joodse gevangenen in treinen geladen en kris-kras door Duitsland gereden. Rabbijn Vorst herinnerde zich nog wel de aanblik van het gebombardeerde Berlijn, maar verdrong de herinnering aan zijn stervende moeder, naast hem in de wagon. Om zich zijn levende moeder te herinneren, draagt hij altijd een foto van haar op zijn hart. Tijdens de bijeenkomst kwam ook een Duitse predikant naar voren, die om vergeving vroeg. Collega Kees van der Staaij sprak over de dreiging van oplevend antisemitisme en dominee Willem Glashouwer over de – op dit punt – gitzwarte bladzijdes van onze eigen kerkgeschiedenis. Ook ik was gevraagd te spreken en wees op het feit dat er eigenlijk geen zinnige verklaring is voor antisemitisme. Maar wanneer ook in de geschiedenis en waar ook ter wereld, altijd en overal duikt deze demon weer op. Voor mij is antisemitisme een omgekeerd godsbewijs. De irrationele haat tegen deze gevaarloze minderheid laat er iets van zien dat dit een volk is waar God een speciale band mee heeft, en dat antisemitisme uiteindelijk vooral haat tegen de God van dit volk is. Ik sloot af met de woorden: ‘Als dit de plek is waar in Nederland de vernietiging tegen Joden begon, laat dan dit dan ook de plek zijn waar we opnieuw beginnen met het zegenen van Joden.’ Ondertussen was het op deze bloedhete dag binnen in de Ridderzaal nog warmer geworden dan het buiten al was. Tijdens de eerste bijdragen werden alle ramen al opengezet, maar de temperatuur steeg alleen nog maar verder. Collega Eppo Bruins wees me na afloop erop dat halverwege de bijeenkomst de bodes van het protocol afweken en de grote, openslaande deuren openden, zodat er opeens een frisse bries door de Ridderzaal waaide. ‘De Koning kwam binnen.’ (Deze column verschijnt ook op 30 juli in het Nederlands Dagblad.)

Europese petitie tegen antisemitisme gelanceerd 📝 Teken de petitie op www.stop-antisemitisme.nl Vandaag starten wij als ChristenUnie samen met de SGP en CIDI een petitie om de nieuwe Europese Commissie te vragen de strijd tegen antisemitisme tot een van de speerpunten te maken voor de komende jaren. “Negen op de tien Europese Joden ervaart dat antisemitisme de afgelopen vijf jaar is toegenomen. Deze gemeenschap voelt zich onveilig. De Europese Unie moet prioriteit geven aan de bestrijding van antisemitisme want dit kwaad komt helaas overal in de EU voor”, zegt Peter van Dalen, lijsttrekker van de ChristenUnie-SGP lijst. Het CIDI steunt dit initiatief van harte en verspreidt de petitie in Nederland en via haar partnerorganisaties in heel Europa. “Steeds meer Joden in Europa overwegen om te emigreren of zetten werkelijk deze stap vanwege antisemitisme. Dat is tragisch en Europese landen kunnen veel meer doen om dit vreselijke kwaad te bestrijden”, zegt Hanna Luden, directeur van het CIDI. De petitie is vanmorgen gelanceerd in het Nederlands, Engels en Frans op de websites www.stop-antisemitisme.nl en www.stop-antisemitisme.nl. In de petitie vragen de organisaties om een aantal concrete maatregelen die de Europese Commissie kan nemen tegen antisemitisme zoals veiligheidsmaatregelen en het bestrijden van haatmisdrijven. Bert-Jan Ruissen, SGP-kandidaat voor het Europees Parlement: “De EU houdt zich bezig met allerlei regeltjes en richtlijnen, terwijl het pijnlijke probleem van het toenemende antisemitisme geen serieuze plek heeft op de politieke agenda. Dat moet anders, en daar ga ik me voor in zetten. Dit is een uiterst zorgelijke situatie en een angstige bedreiging voor het Joodse volk. Ik roep daarom alle partijen op om zich uit te spreken voor een Europa dat een veilig thuis is voor Joden. Collega's, sluit je aan bij deze petitie!" Steun vanuit de Tweede Kamer De Europese actie van CIDI en de Europese lijsttrekkers van ChristenUnie en SGP krijgt volledige steun van de Nederlandse partijleiders. Kees van der Staaij: "Een Joodse vrouw uit Almere vertelde me pas dat ze haar kettinkje met Davidsster niet meer durfde te dragen, omdat kinderen haar uitscholden. Ze riepen dat het een grote fout was dat niet haar hele familie was uitgemoord in de Tweede Wereldoorlog. Als je dat hoort, dan breekt je hart. Het toenemende antisemitisme schreeuwt om een weerwoord. Laten we ons daarom in heel Europa uitspreken tegen Jodenhaat.” ChristenUnie partijleider Gert-Jan Segers presenteerde onlangs samen met de VVD een initiatiefnota om de strijd tegen antisemitisme in Nederland hoger op de agenda te krijgen en concrete maatregelen te nemen. “Ik sprak een Joodse jongen die me vertelde dat hij nooit onbevangen de straat op kan met zijn keppeltje op. Hij heeft dagelijks te maken met antisemitisme. Maar het ergste vindt hij als omstanders wegkijken en doen alsof het probleem er niet is. Dat mag nooit gebeuren, niet in Nederland en niet in Europa. Wij mogen nooit zwijgen, Joden horen bij Europa. Daarom moet het de hoogste prioriteit worden van de Europese Commissie om veiligheid te bieden aan de Joodse gemeenschap in Europa.” Teken de petitie op www.stop-antisemitisme.nl of www.stop-antisemitism.eu

Zo’n tweederde van de Ierse kiezers stemde vorige week in een referendum voor legalisering van abortus. De meeste Nederlandse reacties die ik voorbij zag komen, wekten de stellige indruk dat Ierland een grote stap voorwaarts heeft gezet in de gang der beschaving. Op Twitter las ik vooral vreugde en euforie. De filmpjes over Ierse vrouwen die speciaal uit de diaspora naar Ierland waren gekomen om te kunnen stemmen voor de bevrijding van de vrouwen in hun moederland waren meestal ‘ontroerend’. Het werd me weer eens duidelijk dat in onze contreien abortus niet eens meer een dilemma is. Abortus is een heilig recht en het lijkt soms zelfs een taboe geworden om er kritische kanttekeningen bij te plaatsen. En toch ga ik dat doen. Ook de NOS deed verslag van de campagne voorafgaand aan het Ierse referendum. Maar het item was minstens zo veelzeggend over Nederland als over de Ierse verhoudingen. In het item vertelde eerst een vrouw dat ze in verwachting was geweest van een ernstig gehandicapt kind dat spoedig na de geboorte zou sterven, maar dat het verboden was haar zwangerschap af te breken. Na dit schrijnende verhaal kwam een oudere vrouw op straat aan het woord die volstond met de mededeling dat ze christen was en dus tegen abortus. In de Nederlandse kijk op de zaak heeft de vrouw die een abortus wil daar een goede reden voor en alleen een premoderne gelovige haalt het nog in haar hoofd dat die vrouw te beletten. Dit item was een bevestiging van ons overzichtelijke wereldbeeld. Verder nadenken was niet nodig en tweederde van de Ieren bevestigde daarna ook nog eens ons gelijk. Toch ergerde dat item me. Allereerst verbaast het voorbeeld me, omdat ik zelf geen christelijke ethicus ken die in het genoemde geval een vrouw zou adviseren haar hopeloze zwangerschap ten koste van alles uit te dragen. Om helemaal nog maar te zwijgen van het in de Ierse pro-choice campagne gebruikte voorbeeld van een vrouw die vanwege een geweigerde abortus zelfs was overleden. Nog een keer, ik ken geen christelijke ethicus die in zo’n situatie een vrouw zou laten sterven. Een grotere reden voor mijn ergernis is dat de tegenstelling in het item buitengewoon simplistisch was. Alsof elke abortus alleen maar het voorkomen van verdriet is. En alsof bezwaren ertegen alleen maar voortkomen uit religieuze regels en een religieuze overtuiging waarin die regels belangrijker zijn dan de medemens. Jezus zou wel raad weten met dat soort religieuze overtuigingen.. De belangrijkste reden voor mijn gemengde gevoelens bij de Nederlandse euforie is dat de uitslag van het Ierse referendum de weg baant voor hele andere soorten abortussen dan de in het NOS-item genoemde. In ons land vinden jaarlijks ruim 30.000 abortussen plaats en als reden wordt in bijna de helft van de gevallen financiën genoemd. Andere belangrijke redenen zijn het gebrek aan geschikte woonruimte en het feit dat de partner het kind niet wil. Kortom, het merendeel van abortussen in Nederland vindt plaats als gevolg van omstandigheden waar wij heel goed wat aan zouden kunnen doen. We kunnen aankomende moeders helpen met geld, met woonruimte en we kunnen ook familieleden ondersteunen. Als we het willen. Daar komt bij dat in een derde van de gevallen een abortus een herhaalde ingreep is. Daar is een goed gesprek over anticonceptie nodig en ook daar is hulp meer dan gewenst. En we kunnen die verlenen, als we het maar willen. Daarom is het niet meer dan terecht dat het kabinet 53 miljoen euro uittrekt voor preventie van en ondersteuning en zorg bij onbedoelde zwangerschap. Abortus is ook geen gewone medische ingreep. Het is voor veel vrouwen een fysiek en mentaal belastende behandeling en het is daarbij het beëindigen van beginnend leven, van een soms al kloppend hartje. Ik schrijf dit niet op om al mentaal belaste vrouwen nog zwaarder te belasten. Ik schrijf het op omdat dit de beladen werkelijkheid is. Met enige schroom dus. Hoezeer we dit beginnende leven ook kunnen reduceren tot ‘een vruchtje’ of ‘een klompje cellen’, het is in veel gevallen meer dan dat. En dat maakt een abortus op z’n minst een dilemma. Een pijnlijke, ethisch beladen keus tussen de wil van de moeder en het leven van het kind, tussen het zelfbeschikkingsrecht van de een en de waarde van het beginnende leven van de ander. Wat je ethische overtuiging ook is, we zouden elkaar toch altijd moeten kunnen vinden in een ruimhartig aanbod van hulp aan vrouwen met een ongewenste zwangerschap, zodat materiële zaken als geld en woonruimte geen belemmering zijn voor een keus om een nog ongeboren kind geboren te laten worden. En wat je keuze bij dit buitengewoon indringende ethische dilemma ook is, er past in ieder geval geen euforie bij. Foto: HH | Niall Carson