Poliflw

Als er iets is dat we kunnen leren van corona, is dat onzichtbare zaken je leven overhoop kunnen gooien. Gelukkig kunnen we nu weer vooruit kijken. Dat is voor Zoetermeer hard nodig. De stad bungelt al een paar jaar op veel lijstjes onderaan. En de meeste lijstjes werden gemaakt nog voor corona. Dat is wennen. Jarenlang was de stad nieuw en waren de bewoners jong. Maar de geelblauwe vlag hangt er anders bij en dus moeten we flink aan de bak. Bijvoorbeeld met de woningbouw.

De wachtlijsten voor een sociale-huurwoning zijn veel te lang en koopwoningen zijn onbetaalbaar voor een grote groep.

Het oude IBM-gebouw langs de Afrikaweg was een paar weken geleden het toneel van de maquette van de Entree. Er was veel belangstelling voor dit woningbouwproject. En terecht. Veel jonge Zoetermeerders kunnen niet wachten tot ze eindelijk een eigen woning kunnen betrekken. En ouderen willen best hun rijtjeshuis achterlaten voor een luxe appartement.

Hoe het er precies uit komt te zien? Dat weten wij nog niet. Daar zijn de ontwikkelaars nu hard mee bezig. Hun voorzet hebben gezien met de maquette. Daar stonden gebouwen op die we kenden, maar ook nieuwe gebouwen. Dat is geen verrassing. Als het aan hen ligt, wordt het maximaal aantal woningen gerealiseerd. Dat is hun goed recht als initiatiefnemer. Maar ook al zie je het voor je, op een maquette: zo hoeft het niet te worden. Daar gaat de gemeenteraad over.

Ik kreeg beelden van de maquette van het structuurplan van de Werkgroep Ontwikkeling Zoetermeer, midden jaren zestig van de vorige eeuw. Ook toen was er grote woningnood. En ook toen werd er flink uitgepakt met beton.

Achteraf moeten we ook vaststellen dat de tientallen galerijflats die toen stonden ingetekend er niet zijn gekomen. Gelukkig, want hoewel goedbedoeld, zou de massale hoogbouw een grootformaat getto hebben gemaakt van Zoetermeer.

Bij de Entree zien we dat het beoogde aantal woningen tot twee keer toe is opgekrikt. En dat die wens tot uiting is gekomen in een maquette. En hoewel veel bezoekers daar van uit gingen; dat is een bespiegeling en geen eindpunt. Uiteindelijk hakt de gemeenteraad volgend jaar de knoop door.

Wil je een dermate groot aantal inwoners kwijt op dat kleine stukje grond, dan gaat dat ten koste van de buitenruimte en het groen, moet je vaststellen. Moet het, dan moet het. We zijn niet bang voor moeilijke beslissingen.

Maar meer dan 5000 woningen op een relatief klein stukje? Als het gebeurt, dan is het met behoud van het woongenot. Dat geldt voor de toekomstige bewoners van de Entree, maar zeker ook voor de bewoners van Meerzicht en Driemanspolder. Anders loop je de kans dat je alleen probleem uitwisselt. We bouwen niet om de zichtbare woningnood in te ruilen voor toekomstige problemen met de leefbaarheid.

Zoetermeer kan niet meer bouwen buiten de huidige grenzen van de stad. En omdat er een grote woningnood is gaat Zoetermeer de ruimte zoeken binnen de grenzen van de stad. Dat levert spannende dilemma’s op. Immers, ga je groen (waar Zoetermeer een zekere bekendheid in heeft) opofferen voor stenen? Werk aan de winkel voor ambtenaren om dit in goede banen te leiden, aldus raadslid Arco Weening. 

De idee is om aantrekkelijk te bouwen op locaties die nu braak liggen. Denk aan De Entree (tussen Mandelabrug en Klaverblad Verzekeringen), waar 3.500 woningen moeten verrijzen. En die woningen zijn dan vooral appartementen waarvan het college ons wil doen geloven dat dit prachtige high-end appartementen met veel groen aan de buitenkant van de appartementen zelf groeit. Ik moet dat nog zien.

Maar nu gaan we het hebben over binnenstedelijk bouwen in het Stadshart. Ook daar ligt veel ambitie. Hoge woontorens op “postzegel” plekken. Een parkeergarage moet wijken, de snelheid in het Stadshart moet terug naar 30 km per uur, wat feitelijk betekent dat auto’s te gast zijn bij voetgangers en fietsers. Wel een goed idee trouwens.

En laat ik dit niet vergeten: de Markt wordt de groene uitloper van wat nu nog de grote Dobbe heet, maar wat straks het Centraal Park moet gaan heten. Groen als verbinding naar de stenen van het Stadshart. Een mooi idee moet ik zeggen. En onder de Markt komt ook nog een parkeergarage.

U zult begrijpen dat vooral de hoogbouw (tot wel 90 meter hoog) weerstand oproept. Want de parkeernorm is laag met 1 auto per adres, en mensen die nu al hoog wonen (en anderen het zicht belemmeren), willen niet dat hun eigen uitzicht wordt belemmerd.

Dit levert dus veel werk op voor ambtenaren die opdracht krijgen om burgerparticipatie handen en voeten te geven.

Wij volgen deze plannen met een enigszins positieve blik. Wel vinden we het belangrijk dat er voldoende appartementen voor starters en grondgebonden woningen voor gezinnen bijkomen. We willen immers dat ons Zoetermeer een aantrekkelijke stad blijft om te wonen.

U kunt hier meer over lezen: https://www.zoetermeer.nl/inwoners/bruisende-binnenstad_46250/

De inkt van de aangenomen CDA-motie over flexwoningen is nog maar nauwelijks droog en de eerste initiatiefnemers voor het bouwen van tijdelijke woningen melden zich al. CDA-raadslid Klaasjan de Jong is blij met zoveel enthousiasme bij bouwers en projectontwikkelaars en spoort verantwoordelijk wethouder Paalvast aan om vaart te maken met het verkennen van geschikte locaties voor flexwoningen. Tijdens het najaarsdebat diende het CDA een motie die opriep tot het bouwen van flexwoningen, tijdelijke woningen die moeten zorgen voor een snelle verbetering van de woningmarkt. “Daarmee wil het CDA perspectief bieden voor tal van mensen in een uitzichtloze woonsituatie,” verduidelijk De Jong. “Het is onthutsend te zien in wat voor een schrijnende situatie velen zitten gevangen. En dan heb ik het niet eens alleen over mensen in de daklozenopvang, maar bijvoorbeeld ook over starters, senioren en mensen die uit een beëindigde relatie komen. Ze kunnen geen kant op, want er is simpelweg geen aanbod van betaalde woningen en geplande nieuwbouw laat nog enige jaren op zich wachten. Flexwoningen moeten uitkomst brengen.” Popelen De eerste marktpartijen hebben zich inmiddels gemeld. “Ze denken aan grote woningaantallen. Eén projectontwikkelaar heeft een concreet idee voor de bouw van meer dan 1000 tijdelijke woningen, die in omvang variëren van 18m2 tot 65m2. Een andere partij richt zich op gezond en betaalbaar wonen voor senioren en andere kwetsbare doelgroepen.” De Jong brengt de initiatiefnemers in contact met de wethouder en spoort daarmee het college aan vaart te maken met de gevraagde inventarisatie van geschikte bouwlocaties. “Aan de interesse vanuit de markt ligt het niet,” verzekert De Jong. “Marktpartijen popelen om snel in actie te komen.”

Onlangs was ik bij een bijeenkomst van het Architectuurpunt. Tijdens deze bijeenkomst werd er gesproken over een tweede leven voor de galerijflats in Zoetermeer.

Dit Polygoon filmpje*, getoond tijdens de bijeenkomst, geeft een mooi beeld van de nieuwbouw in Zoetermeer in 1973:

 https://www.openbeelden.nl/media/2629/Snelst_groeiende_gemeente_van_ons_landDoor Polygoon-Profilti (producent) / Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (beheerder), is gelicenseerd onder Creative Commons.

Nadat in 1962 Zoetermeer officieel was aangewezen als overloopkern, om de woningnood in Den Haag op te vangen, werd in 1968 het structuurplan voor Zoetermeer vastgesteld. Het plan was om een stad te gaan bouwen bestaande uit een aantal grote woonwijken. Deze lagen om de oude dorpskern heen. Ook werd er gestreefd naar een stad met een hoge bouwdichtheid, 50 tot 60 woningen per hectare. Dat betekende dat 75% van de Zoetermeer bevolking in hoogbouw zou komen te wonen.

In de tweede helft van de jaren 60 werd er begonnen met de bouw van de wijken. Waar de nieuwe woonwijken tegen het oude dorp aan lagen kwam laagbouw en hoe verder je van het dorp vandaan ging, hoe hoger de gebouwen werden. Galerijflats vormden een belangrijk onderdeel van deze wijken. Deze flats konden, door de uitvinding van tunnelgietbouw, in een hoog tempo gebouwd worden. De woningen in de galerijflats waren, met hun 90 vierkante meter, ruim voor hun tijd en vrij indeelbaar. Verder waren ze door onder andere hun inbouwkeukens, douches en liften comfortabel voor de bewoners. En er werden garages gebouwd met daktuinen.

Inmiddels is het 44 jaar geleden dat de laatste twee grote galerijflats in Zoetermeer verrezen: het Savelsbos en het Zalkerbos. En de grote vraag is, wat te doen met deze flats? Slopen? Of ze een tweede jeugd geven? Wat is er mogelijk? Dick de Gunst, architect en directielid bij Hans van Heeswijk Architecten, liet aan de hand van een drietal voorbeelden zien hoe je galerijflats zo kan aanpakken dat ze weer voldoen aan de hedendaagse woonwensen en –eisen en weer zo’n dertig jaar vooruit kunnen.

Zoals ik eerder al aangaf zijn de flats gebouwd met de methode tunnelgietbouw. Daardoor zijn de betonconstructies na al die jaren nog altijd zeer sterk. Hierdoor kan je bij deze flats de constructies hergebruiken bij het opknappen van de gebouwen, wat ook nog eens duurzaam is.

Bij het opknappen van de galerijflats kan je onder andere denken aan het vervangen van verouderde cv- en afvoersystemen, plaatsing van duurzame gevelelementen, overzichtelijk maken van de indeling van de berging, plinten, entrees en liftschachten transparanter en toegankelijker maken, verruimen van balkons en de aanleg van daktuinen.

Cruciaal hierbij is het, vanaf het begin, betrekken van de bewoners van de galerijflat bij het gehele proces. Zij kennen de gebreken van hun flat als de beste en samen met de bewoners kan je er voor zorgen dat zij, en toekomstige bewoners, weer jaren kunnen genieten van hun woningen.

* “Snelst groeiende gemeente van ons land” (https://www.openbeelden.nl/users/beeldengeluid) https://www.openbeelden.nl/media/2629/Snelst_groeiende_gemeente_van_ons_land Door Polygoon-Profilti (producent)/Nederlands Instituut voor Beeld en Geluid (beheerder),  gelicenseerd onder Creative Commons.

Het bericht Keek op de Week: Een tweede leven voor de galerijflats verscheen eerst op PvdA Zoetermeer.