De berichten die ik de afgelopen tijd van mensen mocht ontvangen laten deels de donkere kant van de huidige situatie zien, soms hartverscheurend. De angst voor het onbekende. Anderzijds de absolute waardering voor de mensen in de zorg. Het is niet ondenkbaar dat nog enorme offers van burgers zullen worden gevraagd. Er komt echter ook iets anders naar voren. Je mag het verwondering noemen. ‘Het is of de natuur zijn plek weer opeist’.
Tekst: Wim Verhoeven - De Koffiekring
Uit Duitsland schrijft iemand over dolfijnen die in havens rondzwemmen, water dat weer helder is en de schonere lucht die we inademen. Het geluid van vogels in plaats van vliegtuigen. Het wonder van Venetië, waar de dierenwereld zich zichtbaar herstelt. Foto’s van scholen vis duidelijk te zien. ‘Nu door het coronavirus een gordijn is opgetrokken wordt de ravage die met de economie van de ‘eeuwige’ groei is aangericht steeds duidelijker’.
In een van de berichten staat de volgende tekst: ‘We worden wakker geschud, omdat we niet bereid waren het zelf te doen. Want het gaat om onze toekomst. Het gaat om de toekomst van onze kinderen’. Wat we zien is een ongelooflijke bewustwording bij velen die zien dat dit ook een tijd van bezinning is. De stilstand van een waanzinnig circus lijkt andere mensen te creëren die vriendelijker en rustiger zijn. ‘Je gaat je wel realiseren wat belangrijk is’. Overal kijken leiders in de camera en spreken mensen toe met een blik van medeleven, waarbij enorme hoeveelheden geld hun wapen lijkt om een ‘overwinning’ te boeken. We zien de kracht van de natuur regelmatig, maar dit keer is het de vraag of doorgaan op de oude voet na deze crisis wel mogelijk is.
Afgezien van het feit dat veel mensen psychische ongemakken ondervinden, gezondheidsrisico’s lopen en er een enorme ongelijkheid is gecreëerd laten wetenschappers zien dat we niet ongestraft de grenzen van de leefomgeving kunnen overschrijden. In dat verband verwijs ik naar een stuk in The Guardian van 18 maart met de titel: ‘Is de vernietiging van de natuur de oorzaak van Covid-19? Gesteld wordt dat door het verlies van biodiversiteit en leefgebied van organismen, het coronavirus een begin zou kunnen zijn van massa pandemieën. David Quammen: ‘We zagen bomen om, we doden dieren of stoppen ze in kooien en brengen ze naar de markt. We ontwrichten ecosystemen en schudden virussen los van hun natuurlijke gastheer. Als dat gebeurt hebben ze een nieuwe gastheer nodig. Dikwijls zijn wij dat….’.
Mensen voelen zelf ook dat het anders moet. De man naast me pakt zijn tas in na badminton. Op dat moment is het nog niet zover dat we ervan overtuigd zijn dat zelfs sporten in groepsverband tot stilstand zou kunnen komen. Wel onmiskenbaar een gevoel dat er aan de horizon iets zal verschijnen met grote gevolgen. ‘Ik hoop dat er hierdoor echt iets gaat veranderen’, is de gedachte die hij dan al uitspreekt. De vraag is of de mens een duidelijk contract met de natuur zal sluiten of uiteindelijk gedwongen wordt de koers te wijzigen. Een Duitse ‘denker’ die ik sprak zei: ‘Laten we deze tijd gebruiken om te bedenken hoe we ons voor kunnen bereiden op een fundamentele verandering. Dat is volgens mij de boodschap van het coronavirus’.
