Poliflw

Vandaag vindt in de Eerste Kamer de behandeling van de Wet Toekomst Pensioenen (WTP) plaats. De WTP is de grootste hervorming van het pensioenstelsel sinds de Tweede Wereldoorlog. Namens de SP-fractie voert Tiny Kox het woord. Zijn betoog begon met het stellen van de vraag of de WTP geen constitutioneel gebrek heeft. De wet bevat, naast de ingrijpende herziening van ons pensioenstelsel, ook enkele wetstechnische wijzigingen voor de APPA (Algemene pensioen- en uitkeringswet politieke ambtsdragers). Artikel 63 van onze grondwet vereist dat wijzigingen aan deze wet geen normale meerderheid nodig hebben, maar een twee derde meerderheid vereisen. Kox: 'Is het niet de koninklijke weg om dit voorstel in te trekken en vervolgens zónder APPA-wijziging aan beide kamers voor te leggen, om te voorkomen dat deze wet met een constitutioneel gebrek in werking treedt?'

Kox stond verder stil bij de terminologie van de wet. Het is nog niet duidelijk of het nieuwe systeem de beloftes van een beter pensioen waar kan maken: 'Waar aanvankelijk de belofte was dat dit nieuwe systeem zou leiden tot een 'koopkrachtig pensioen', werd dat later afgeschaald naar een 'koopkrachtiger pensioen'. Ik vraag de minister of ze nu echter helderheid wil geven. Is het een ei, een half ei, of een lege dop? Gaat het om een koopkrachtig pensioen, of koopkrachtiger pensioen? Wat wil koopkrachtiger dan betekenen?'

Ook stond Kox stil bij het afschaffen van het individueel bezwaarrecht. Experts wijzen erop dat het schrappen van de mogelijkheid om bezwaar aan te tekenen in wijzigingen aan je pensioen wellicht niet in overeenstemming zou zijn met het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens. 'Het gaat om een recht van tien miljoen Nederlanders, ruim de helft van de bevolking, wier belang potentieel wordt geschaad. Zou daarom een reparatie per novelle vooraf toch niet beduidend beter zijn dan een frontale botsing achteraf te riskeren?' vroeg Kox aan de minister.

'Deze wet is in het beste geval nog niet af, en dient via een novelle of anderszins aangepast en verbeterd te worden. In het slechtste geval is deze wet het verkeerde antwoord op een maatschappelijke vraag naar een houdbaar en betrouwbaar pensioenstelsel voor iedereen in de komende tijd. En naar het zich laat aanzien, heeft de wet ook nog een constitutioneel gebrek dat zeker in de Eerste Kamer niet zonder gevolgen mag blijven, zeker gezien de internationale juridische schaduw die boven zo’n gebrek kan hangen.'

Lees hier de hele inbreng van Tiny Kox.

De SP draagt bouwstenen aan voor een fundamenteel andere politiek en een eerlijke samenleving. Dat blijkt uit het conceptprogramma dat de partij vandaag naar haar leden heeft gestuurd. De verkiezingen van maart 2021 zijn volgens de SP hét moment waarop de veranderende tijdsgeest ook politieke gevolgen moet krijgen. ‘De coronacrisis heeft opnieuw laten zien dat een samenleving niet draait om concurrentie maar om samenwerking. Dit is het moment om te investeren. In zorg, banen en woningen en in mensen zelf. Nederland komt sterker uit deze crisis als we nu kiezen voor eerlijke politiek,’ stelt SP-leider Lilian Marijnissen.

Marijnissen: ‘Wij willen dat ons land eerlijker wordt. Niet meer de markten, maar de mensen moeten centraal staan in de politiek. Door mensen meer zeggenschap te geven, over de zorg, over hun woning en op het werk. En door een einde te maken aan de groeiende tweedeling, op het gebied van inkomen, onderwijs en veiligheid. De SP is er voor iedereen die wil investeren in ons land. In zorg zonder marktwerking, in betaalbare huizen en in schoon en veilig Nederland. En bij alles wat we doen staat eerlijkheid voorop. Wie veel heeft, kan ook wat meer bijdragen aan wat van ons allemaal is. Dat vinden heel veel Nederlanders niet meer dan logisch.’

De SP komt met vertrouwde voorstellen zoals het afschaffen van het eigen risico, het verhogen van het minimumloon, het verlagen van de huren en de AOW op 65. Daarnaast wil de SP een eerlijke bijdrage vragen van mensen met een hoog inkomen of vermogen en van de grote bedrijven die winst maken. Nieuwe voorstellen zijn onder andere het kleinschalige zorgbuurthuis, waarin iedereen oud kan worden in de eigen buurt, winstdeling waarmee de winsten van bedrijven niet alleen onder aandeelhouders verdeeld worden, maar ook onder de werknemers en gratis OV voor kinderen en ouderen.

Dit zijn de tien speerpunten in het verkiezingsprogramma van de SP:

Werknemers krijgen een grote stem in belangrijke beslissingen van bedrijven, bij grote investeringen, de hoogte van inkomens aan de top of bij de verkoop van een bedrijf. Medewerkers krijgen voortaan ook recht op een deel van de winst, door een ‘winstuitkering’.

De marktwerking in de zorg wordt gestopt, door een Nationaal ZorgFonds dat voortaan álle noodzakelijke zorg vergoedt, zonder eigen risico. Ouderen die zorg nodig hebben of niet meer thuis kunnen blijven wonen kunnen kiezen voor een kleinschalig Zorgbuurthuis: oud worden in je eigen buurt.

Iedereen die dat wil krijgt het recht om met 65 jaar met pensioen te gaan. De inkomens worden verhoogd, het minimumloon gaat naar 14 euro. In de cao’s wordt afgesproken dat topsalarissen niet meer dan tien keer zo hoog mogen zijn dan dat van de laagstbetaalden.

Niet bestuurders maar huurders krijgen het voor het zeggen bij de woningcorporaties. Nul is genoeg: de huur gaat komende jaren niet omhoog en wordt lager voor alle mensen met een lager inkomen. Met een nationaal bouwplan bestrijden we de groeiende woningnood en zorgen we voor betaalbare huizen.

In het onderwijs gaan de lonen omhoog en worden de klassen kleiner. Onderwijs wordt weer een motor van emancipatie, door goed beroepsonderwijs voor iedereen. Studeren is niet alleen voor de elite, iedere student krijgt het recht op een fatsoenlijke studiebeurs.

Iedere bewoner heeft recht op een veilige buurt, daarom wordt geïnvesteerd in meer agenten op straat. Ook klassenjustitie wordt bestreden: in Huizen voor het recht maken we het recht halen voor iedereen betaalbaar.

Gebouwd wordt aan een duurzame samenleving, in plaats van de huidige wegwerpeconomie. Met een eerlijk klimaatbeleid waarin niet de mensen maar de grote vervuilers de rekening gaan betalen. Voor een beter klimaat planten we voor iedere Nederlander een boom.

Elke vorm van discriminatie, door wie dan ook, wordt bestreden. Bedrijven die discrimineren komen niet meer in aanmerking voor overheidsopdrachten. Met de invoering van werkvergunningen wordt verdringing van werk en uitbuiting van arbeidsmigranten tegengegaan.

In Europa stellen we de belangen van bedrijven niet meer boven die van mensen. In een nieuw verdrag maken landen afspraken over een EU waarin de nationale democratie wordt gerespecteerd. Dit nieuwe verdrag wordt in een referendum voorgelegd aan de bevolking.

Met een bindend referendum krijgen mensen de mogelijkheid om de politici terug te fluiten als die wetten aannemen die de mensen niet willen. Politici mogen niet betere voorzieningen hebben dan andere mensen. De riante ‘wachtgeldregeling’ wordt dan ook afgeschaft.

In de SP hebben de leden het laatste woord. Zij bespreken dit conceptprogramma komende periode in alle afdelingen. Op basis van de suggesties en de commentaren van de leden wordt een nieuwe versie gemaakt, die opnieuw aan de leden wordt voorgelegd. Het uiteindelijke programma zal worden vastgesteld op het congres in december.

De pensioendeal die werkgevers, vakbonden en het kabinet gesloten hebben vraagt om andere, rechtvaardige pensioenplannen en acties. Dinsdag zal SP-Kamerlid Bart van Kent tijdens het pensioendebat onder andere aankondigen dat de SP een gepensioneerde financieel zal bijstaan in een zaak tegen het verplicht af laten pakken van opgebouwde rechten. Door het nieuwe pensioenakkoord zullen eerder opgebouwde rechten verloren gaan door een verplichte overstap naar een nieuwe regeling. Volgens Van Kent genoeg reden om uit te vinden of dit juridisch allemaal mag: 'Als je rechten van mensen afpakt, moet je niet gek opkijken als mensen die rechten opeisen. Wij zullen daarin een handje helpen.'

Maar naast hulp bij een rechtszaak zal de SP ook met andere voorstellen komen tijdens het pensioendebat zodat ons pensioensysteem rechtvaardiger wordt. Eerder vertelde Van Kent al 'Met deze deal gaan we van het beste pensioenstelsel ter wereld naar een gokpensioen waardoor de hoogte van je pensioen nog meer afhankelijk wordt van de dagkoersen op de financiële markten. Dat moeten we voorkomen door andere voorstellen te presenteren.' Ook voor ouderen die eerder willen stoppen met werken is nog te weinig geregeld en van compensatie voor iedere generatie is nog steeds geen sprake. Daarnaast zal de SP binnenkort een initiatiefvoorstel lanceren waardoor pensioenverlagingen de aankomende jaren van de baan zullen zijn.

'We gaan van het beste pensioenstelsel ter wereld naar een gokpensioen waardoor de hoogte van je pensioen nog meer afhankelijk wordt van de dagkoersen op de financiële markten.’ dat zegt SP-Kamerlid Bart van Kent. ‘Dit is gokken met de oude dag van ons allemaal: je weet nog minder zeker waar je aan toe bent. Daarnaast is het volstrekt onduidelijk wie de rekening van miljarden voor de overgang naar het nieuwe stelsel gaat betalen. De gepensioneerden? Dat is onacceptabel voor de SP.’

Volgens Van Kent verbreekt deze 'deal' ook nog eens alle eerdere afspraken. 'Hoe kun je nou vertrouwen op een kabinet, vakbond of werkgever als eerder gemaakte afspraken van tafel worden geveegd? Eerdere toezeggingen kunnen bijvoorbeeld worden teruggetrokken omdat het pensioen van veel werknemers zal "invaren". Hun pensioen zal meegaan naar het nieuwe stelsel, eerdere afspraken en aanspraken worden hierdoor tenietgedaan.'

Dit is gokken met de oude dag van ons allemaal.

Van Kent is juist trots op ons pensioen spaarsysteem: 'We hebben nu een solidair systeem. Iedereen, jong én oud, bouwt samen aan een zorgeloze oude dag. Wij vinden dat er andere afspraken gemaakt moeten worden. Met een paar kleine aanpassingen kunnen de pensioenen weer meestijgen met de prijzen en kan de AOW-leeftijd omlaag in plaats van omhoog. We willen geen gokpensioen, maar een solidair pensioen.'

'We gaan van het beste pensioenstelsel ter wereld naar een gokpensioen waardoor de hoogte van je pensioen nog meer afhankelijk wordt van de dagkoersen op de financiële markten.’ dat zegt SP-Kamerlid Bart van Kent. ‘Dit is gokken met de oude dag van ons allemaal: je weet nog minder zeker waar je aan toe bent. Daarnaast is het volstrekt onduidelijk wie de rekening van miljarden voor de overgang naar het nieuwe stelsel gaat betalen. De gepensioneerden? Dat is onacceptabel voor de SP.’

Volgens Van Kent verbreekt deze 'deal' ook nog eens alle eerdere afspraken. 'Hoe kun je nou vertrouwen op een kabinet, vakbond of werkgever als eerder gemaakte afspraken van tafel worden geveegd? Eerdere toezeggingen kunnen bijvoorbeeld worden teruggetrokken omdat het pensioen van veel werknemers zal "invaren". Hun pensioen zal meegaan naar het nieuwe stelsel, eerdere afspraken en aanspraken worden hierdoor tenietgedaan.'

Dit is gokken met de oude dag van ons allemaal.

Van Kent is juist trots op ons pensioen spaarsysteem: 'We hebben nu een solidair systeem. Iedereen, jong én oud, bouwt samen aan een zorgeloze oude dag. Wij vinden dat er andere afspraken gemaakt moeten worden. Met een paar kleine aanpassingen kunnen de pensioenen weer meestijgen met de prijzen en kan de AOW-leeftijd omlaag in plaats van omhoog. We willen geen gokpensioen, maar een solidair pensioen.'

Terwijl miljoenen Nederlanders vrijwel zeker gekort worden op hun pensioenen, zijn de lonen van de bestuurders van pensioenfondsen en pensioenuitvoerders weer exorbitant gestegen. Eén bestuurder kreeg zelfs, mede door een vetrekvergoeding, 721.000 euro in 2018. Dat blijkt uit onderzoek van de SP. SP-Kamerlid Bart van Kent wil daarom dat de beloningen van pensioenbestuurders maximaal gelijk worden aan de beloning van de minister-president: ‘Het is ongelooflijk. De komende jaren worden vele pensioenen gekort en de bestuurders van de pensioenfondsen en pensioenuitvoerders krijgen tonnen per jaar op de rekening gestort. Het gaat hier om geld van werknemers en gepensioneerden waar zij zichzelf rijkelijk mee belonen.’

Uit de jaarverslagen over 2018 van de pensioenfondsen en pensioenuitvoerders blijkt zelfs een stijging van de beloningen van de bestuurders. Van Kent: ‘Het is duidelijk dat de markt faalt. Deze bestuurders zien niet in dat ze fout zitten. De wet is al uitgebreid waardoor bestuurders in de zorg en bij woningcorporaties ook onder de Balkenendenorm vallen. Dan kunnen we die wet ook wel uitbreiden zodat we het gegraai van pensioenbestuurders een halt toe kunnen roepen.’

Bekijk hier de top 15 hoogste 'beloningen' van pensioenbestuurders:

721.000 (mede door vertrekvergoeding)

5 bestuurders (4 bestuurders in 2017)

Mogelijk moet u uw telefoon draaien als u de tabel op uw telefoon bekijkt.

De Eerste Kamer sprak dinsdag over het pensioenakkoord dat onlangs is gesloten tussen regering, werkgevers en de vakbonden. Wij vroegen SP-fractievoorzitter in de Eerste Kamer Tiny Kox wat hij van het gesloten akkoord vindt.

Hoe zou jij het pensioenakkoord samenvatten?

Er is meer nodig voor een rechtvaardig pensioen. Want het pensioenakkoord dat onlangs is gesloten is vooral een verzachting van een verslechtering.

Een verzachting van een verslechtering. Wat bedoel je met de verslechtering?

In 2013 is besloten dat de AOW-leeftijd zou gaan stijgen. Daarna koos het VVD-PvdA-kabinet er in 2015 voor om de AOW-leeftijd nog sneller te laten stijgen. Met wel een jaar voor elk jaar dat we in Nederland gemiddeld langer leven.

En de verzachting uit het pensioenakkoord van nu?

Voor 2020 en 2021 wordt de AOW-leeftijd bevroren op 66 jaar en 4 maanden. Tussen 2022 en 2024 stijgt hij stapsgewijs naar 67 jaar. Na 2024 stijgt de AOW-leeftijd door met 8 maanden voor elk jaar dat Nederlanders gemiddeld langer leven. De AOW-leeftijd blijft dus eindeloos lang doorstijgen. Overigens, dat er op die hele snelle stijging is teruggekomen door het kabinet, is de winst van de acties die werknemers de afgelopen maanden samen met de vakbonden – gesteund door de SP – hebben gevoerd.

En dan de SP. 65 blijft 65?

De SP is nog steeds voorstander van AOW met 65. Een heel normale leeftijd, die geldt in ons nabije buitenland. Zoals in België, het Verenigd Koninkrijk, Luxemburg, Oostenrijk, Zweden, Finland en Denemarken. Maar nog niet iedereen is zover. Daarom trokken wij dit jaar op met vakbonden en andere linkse politieke partijen, voor een AOW op 66 jaar. En geen dag langer. Als eerste stap naar de 65 jaar.

Feit blijft wel dat de drie hoofdeisen waarvoor gestreden is, te weten bevriezen van de AOW-leeftijd op 66 jaar, een pensioen dat meestijgt met de prijzen en recht op een goed pensioen voor ZZP'ers níet binnengehaald zijn. En dat doet héél zeer bij degenen die voor ons allemaal op de barricaden hebben gestaan. En daarom zullen we ons uiterste best doen om de wetten die nog gaan komen als gevolg van het pensioenakkoord, beduidend beter te maken dan wat de minister in zijn hoofd heeft.

Het kabinet, werkgevers en vakbonden hebben een principeakkoord gesloten over onze pensioenen. Afgelopen maand hebben tienduizenden mensen gestaakt en lag het openbaar vervoer in het hele land plat. SP-leider Lilian Marijnissen: 'De wens van al deze mensen was helder: 66 jaar en geen dag langer. Nu ligt er een principeakkoord waarin de AOW-leeftijd toch verder door blijft stijgen. Over vijf jaar moeten we nog steeds allemaal doorwerken tot 67 jaar en daarna tot nog later. En de bouwvakker, agent, chauffeur, zorgmedewerker en al die anderen die actie hebben gevoerd, hebben nog steeds te maken met een boete op eerder stoppen met werken.'

Volgens Marijnissen voldoet het akkoord aan de Haagse werkelijkheid, maar zorgt deze deal niet voor een rechtvaardig pensioen. 'Steeds langer doorwerken is voor veel mensen niet haalbaar dus de AOW-leeftijd mag niet verder stijgen. Wij hebben in ons verkiezingsprogramma laten zien dat AOW vanaf 65 jaar haalbaar en betaalbaar is. Ook moeten de pensioenen weer meestijgen met de prijzen. Daarnaast mag werken als zzp'er niet leiden tot een onzeker pensioen of een mogelijkheid zijn voor opdrachtgevers om te weinig te betalen. Wat moet een dakdekker van 50 jaar hier nu van denken? Hij krijgt pas AOW vanaf 68 jaar terwijl zijn lichaam dat echt niet gaat redden. En zijn inkomen is niet hoog genoeg om bijvoorbeeld 3 jaar eerder stoppen met werken te kunnen betalen.'

Marijnissen: 'Dit pensioenakkoord lijkt vooral een grote overwinning voor de werkgevers. Zij betalen lage premies en lopen niet het risico dat ze moeten bijbetalen. De risico's zijn voor werknemers en gepensioneerden: de pensioenen worden afhankelijk van de grillen van de markt. De hoogte van het pensioen dat mensen krijgen staat niet meer vast en dat zorgt voor meer onzekerheid.'

Samen gaan we door voor een goed pensioen voor jong en oud! Doe je mee?

Het kabinet praat weer met de vakbonden over een pensioenakkoord. SP-leider Lilian Marijnissen: 'Dat is goed nieuws want de dreigende kortingen op de pensioenen moeten van tafel en het steeds maar langer doorwerken is voor veel mensen niet haalbaar. Dus de AOW-leeftijd mag niet verder stijgen. De SP wil graag een pensioenakkoord, maar is vandaag niet uitgenodigd om te komen onderhandelen omdat minister Koolmees en minister-president Rutte willen dat de AOW-leeftijd door blijft stijgen en dit als voorwaarde aan de uitkomst van het pensioenakkoord stellen. Daarmee gooien ze de deur voor steun van de SP dicht.'

Mogelijk wordt de AOW-leeftijd tijdelijk even bevroren, maar daarna zal de AOW-leeftijd verder doorstijgen. Wij hebben afgelopen tijd zij aan zij gestaan met de vakbonden en al die politieagenten, bouwvakkers, zorgmedewerkers en buschauffeurs die zeggen met 66 is het klaar. En daar hebben ze groot gelijk in!

Het afgelopen jaar hebben we samen opgetrokken met de vakbonden, GroenLinks en PvdA voor een rechtvaardig pensioen. Ons SP standpunt is helder: je moet met 65 jaar met AOW kunnen. De gezamenlijke eis werd 66 jaar. En wat ons betreft geen dag langer. Dat is voor ons een compromis, maar de AOW-leeftijd naar 66 jaar zou een stap in de goede richting kunnen betekenen. Nu is de AOW-leeftijd al 66 jaar en vier maanden en in de toekomst blijft de AOW-leeftijd stijgen.

Ook wil de SP dat de pensioenen weer meestijgen met de prijzen. Al jaren gaan de pensioenen niet omhoog, maar de kosten voor boodschappen, huur en zorg wel. En dat terwijl pensioenfondsen ongeveer 1300 miljard euro in kas hebben! Harde afspraken over andere rekenregels zijn daarvoor nodig, zodat iedereen een eerlijk pensioen kan krijgen. Daarnaast moeten ZZP'ers ook een goed pensioen op kunnen bouwen. Dit verdienen ZZP'ers en het zorgt er ook voor dat het ZZP-schap geen schijnconstructie wordt waarin mensen gedwongen aan de slag moeten omdat ze dan voor werkgevers goedkoper zijn.

Miljoenen gepensioneerden krijgen een nóg lager pensioen. Terwijl de pensioenfondsen 1328 miljard euro in kas hebben, maar liefst twee keer zoveel als in 2007, moeten zij zich verplicht arm rekenen door de veel te strenge rekenregels van het kabinet. SP-Kamerlid Bart van Kent: ‘Over de ruggen van gepensioneerden proberen Koolmees en Rutte nu hun onrealistische pensioeneisen er doorheen te drukken. Ze hopen dat door de dreigende verlaging van pensioenen de druk op de vakbonden toe gaat nemen om maar te buigen voor het kabinet. Dit is chantage, want Koolmees kan en moet de rekenregels nú al aanpassen zodat werknemers en gepensioneerden gewoon kunnen rekenen op een fatsoenlijke pensioen.’

In november blokkeerde het kabinet het pensioenakkoord. De vakbonden, werkgevers en het kabinet zijn nog niet begonnen met nieuwe onderhandelingen. Minister Koolmees wilde eerst met iedereen spreken voordat hij volgende stappen zou zetten. Ondertussen lijkt er maar weinig te gebeuren: ‘Koolmees lijkt nergens haast mee te hebben. Hij drinkt een kopje koffie hier en daar en doet verder niets. En dat terwijl de nood hoog is en er nu wat moet gebeuren.’