Poliflw

Het was een flinke uitdaging, de gemeentelijke begroting voor 2020. We moeten miljoenen bezuinigen, hoe kunnen we toch goed zorgen voor natuur, inwoners en klimaat? Door vindingrijk te zijn, samen met inwoners aan de slag te gaan en dichtbij de samenleving te werken, zegt GroenLinks-fractievoorzitter Eveline Vink.

Woensdag 6 november werd de begroting 2020 vastgesteld in de raad. Lees hier de bijdrage van GroenLinks.

"Voor ons ligt de tweede begroting van dit college en deze raad. Hij telt 187 bladzijden en 89 miljoen euro, bedoeld voor 31.000 inwoners, in 366 dagen. Dat is iets meer dan 7,5 euro per inwoner per dag. Op die 7,5 euro moeten we zestig cent gaan besparen de komende jaren. Dat wordt niet makkelijk. GroenLinks vindt de begroting die voor ons ligt een uitgebalanceerd resultaat, dat zeker niet pijnloos is, maar waar wij, gegeven de situatie, wel achter kunnen staan.

De organisatie heeft op een creatieve, roldoorbrekende manier gekeken naar elke cent die er wordt uitgegeven. Waarom doen we iets op deze manier? Draagt het bij aan onze doelen? Kan het anders? De raad werd al een half jaar geleden bij dit proces betrokken. Er werd geluisterd, zorgen gehoord, compromissen gezocht. Wij hebben veel waardering hiervoor, complimenten aan de medewerkers, het managementteam en het college.

Waar hebben we het dan over?

Als eerste over groen. Het belangrijkste woord dat de identiteit van Renkum beschrijft, zeggen inwoners in het onderzoek van Moventem: Groen. Het groen ontkomt niet geheel aan de bezuinigingen. Het Landschapsbasisplan en de landgoederenvisie verdienen een veel groter budget, net als het groenbeheer en dierenwelzijn. Maar dat is er nu niet, dus we moeten vindingrijk zijn. Als we de budgetten gebruiken om een vliegwiel te zijn voor het enthousiasme dat er is onder inwoners, komen we heel ver.

Dan kom ik bij een belangrijk kernwoord uit het coalitieakkoord: dichtbij. We hebben onlangs op papier gezet hoe we ruimte en vorm geven aan right to challenge en dorpsgericht werken. In het groen krijgt de samenwerking tussen inwoners en de gemeente al op veel plekken handen en voeten.

GroenLinks ziet hier nog meer kansen, bijvoorbeeld door de biodiversiteitscrisis aan te pakken met inwoners samen. Er zoveel groene kennis, kunde en betrokkenheid in onze gemeente, maak er gebruik van. Gezamenlijk en dichtbij.

Een bioloog leerde mij: de natuur kent twee vijanden, onwetendheid en onverschilligheid. Natuureducatie is dus een cruciaal fundament als we een samenleving willen die goed omgaat met de natuur. De subsidie die stichting Renkums Beekdal krijgt voor natuur- en milieueducatie, willen wij zeker niet stopzetten.

Wij stellen een amendement voor op dit punt. En, tip, de provincie heeft in de begroting extra geld gereserveerd voor natuureducatie via de IVN, dus misschien kunnen we samen nóg meer bereiken.

Sociaal

Kansen om je te ontwikkelen, elkaar ontmoeten, verbinding maken. De beste dingen in het leven zijn onbetaalbaar, maar het scheppen van de juiste context kost geld. De bibliotheek is zo’n context, dat hebben de inwoners van Renkum en Heelsum ons heel duidelijk gemaakt. De afdelingen voor jongeren en volwassenen wegbezuinigen en de ontmoeting die daardoor ontstaat, kun je zien als kapitaalvernietiging. Intermenselijk kapitaal. En intellectueel potentieel, als we toch met dure woorden smijten. Wist je dat je 1000 woorden per jaar leert als je elke dag een kwartier leest? Een goede bibliotheek in de buurt is veel waard. GroenLinks steunt daarom het verlagen van de bezuinigingsopgave op de bibliotheek.

Moet ook daar vindingrijk gekeken worden naar locatie en mogelijkheden? Ja zeker. De bezuiniging voor 2023 staat er nog. Maar we breken nu niks af, voordat er een goed alternatief is.

Ook op mantelzorg wordt flink bezuinigd. De dagelijkse zorgen voor een naaste heeft een grote impact op iemands leven. Mantelzorgers hebben zelf ook behoeften en het is kortzichtig om daarop te beknibbelen. Respijtzorg, de zorg even uit handen nemen, is wat ons betreft de belangrijkste ondersteuning. Maar ook lotgenotencontact en waardering dragen bij aan het welzijn van de mantelzorger. We halen daarom 20K van de bezuiniging af.

Volgens ons bekende motto ‘groen, sociaal’ kom ik nu bij ‘klimaatneutraal’. Het is de afgelopen jaren beter en slechter geworden met dit onderwerp. Beter, omdat er wettelijke verplichtingen zijn gekomen. Het rijk stelt eisen, de provincie ook. De noodzaak om maatregelen te nemen dringt en uit te voeren steeds breder door in de politiek.

Maar het is ook slechter. Want het klimaat verandert maar door, de gevolgen zijn steeds merkbaarder en de weg terug wordt steeds langer. “Klimaatverandering is ook een soort feedback”, stond er op de Loesje-kalender vorige week. Wij wekken in Nederland nog  maar ongeveer 7,5% van onze energie duurzaam op en debatteren wekenlang over de mitsen en maren van elke stap vooruit. In 2020 maken we een plan voor het omgaan met de gevolgen van droogte en storm, ziekten en plagen die een gevolg zijn van de klimaatcrisis en biodiversiteitscrisis. De feedback, zeg maar. De kosten die hier jaarlijks mee gemoeid zijn, meestal rond de 75.000 euro, worden gedekt uit de post Onvoorzien. Komt er volgend jaar dan eindelijk een apart budget hiervoor?

Niet alleen de gevolgen, ook de aanpak van klimaatverandering zelf moet prioriteit hebben en houden. Initiatieven uit de samenleving moet je met beide handen aangrijpen. Provincie Gelderland heeft naast bakken duurzame ambitie, ook redelijk wat bakken met geld. Wij hebben een pot cofinanciering en de provincie heeft de 50/50-regel losgelaten. Hier zitten dus écht kansen. College, dragen jullie dit actief uit naar inwoners, naar duurzame initiatieven, en helpen jullie om dit te benutten?

Financiën

Tot slot. “We staan voor gezonde gemeentefinanciën en een duurzaam financieel evenwicht” schreven we in het laatste hoofdstuk van het coalitieakkoord. We wisten toen nog niet dat Den Haag het allemaal nog gortiger zou maken. GroenLinks vindt dat er vanuit het Rijk structureel meer geld naar gemeentes moet. We hopen dat alle signalen die er vanuit het hele land komen, uiteindelijk tot verandering leiden.

Een duurzaam financieel evenwicht bereiken we door een ozb-verhoging in te boeken vanaf 2021. Pakt het accres inderdaad zo positief uit als de Septembercirculaire voorspelt en gebeuren er verder geen gekke dingen, dan is die verhoging misschien niet nodig. Maar komen er nog wat onverwachte financiële uitdagingen op ons pad, en daar gaan wij wel vanuit, dan zijn wij voorbereid. De basis is op orde, financieel én in de organisatie."  

Het amendement dat GroenLinks samen met PvdA, D66 en VVD indiende werd aangenomen. De bezuiniging op natuur- en milieueducatie geschrapt en de bezuinigingen op de bibliotheek en de ondersteuning van mantelzorgers verlaagd, de voorgestelde ozb-verhoging is een jaar verschoven naar 2021. De geamendeerde begroting 2020 is aangenomen.

Omdat er vanuit Den Haag steeds minder geld komt om alle zorg te verlenen die nodig is, richten we onze gemeentelijke organisatie anders in. We halen de muren tussen afdelingen weg en werken integraal aan hetzelfde doel, want welzijn heeft nu eenmaal ook te maken met een gezonde en groene leefomgeving en zorg met veiligheid. Voor GroenLinks staat voorop dat er passende zorg moet zijn voor alle inwoners die dit nodig hebben.

Tegelijkertijd is een gezonde financiële huishouding noodzakelijk om deze taken te kunnen blijven uitvoeren. Hoe blijven we ervoor zorgen dat onze inwoners de juiste zorg krijgen ondanks de uitdagingen waar Den Haag ons voor stelt? Dat is een belangrijke vraag. Begin februari is in de raad een aantal gesprekken gestart over het sociaal domein en de financiële situatie. Want ook onze gemeente heeft een flink tekort op de budgetten die we hiervoor beschikbaar krijgen. In maart staat dit weer op de agenda. GroenLinks vindt een zorgvuldig proces belangrijk, we willen niet overhaast wat financiële besluiten nemen zonder naar de gevolgen te kijken. Tempo is belangrijk, maar het moet geen paniekvoetbal worden. Voor ons gaan de inhoudelijke en de fiananciële keuzes hand in hand.

De motie Versnelling transitie sociaal domein, die afgelopen raadsvergadering werd ingediend door VVD en overgenomen door het college, zet de noodzaak van het proces waar we in zitten kracht bij. Wij hebben deze motie niet mede ingediend, omdat we de financiële besluiten niet voor de beleidsmatige keuzes uit willen laten gaan. Ons hoofddoel is dat iedereen passende zorg krijgt van goede kwaliteit. Dat is ook het uitgangspunt waarmee we komende maand de gesprekken over de toekomst gaan voeren.

Steeds meer mensen recreëren op de Rijn. Ook in onze gemeente. Dat moet op een ontspannen en veilige manier kunnen, vindt GroenLinks. Voor iedereen, ook voor de kwetsbaarste vaartuigen.

Soms komt men letterlijk in elkaars vaarwater en gaat het (bijna) mis. Zoals afgelopen zomer in Wageningen toen er een paar kano’s bijna overvaren werden door andere snelle vaartuigen. Gemeente Wageningen is nu in gesprek met Rijkswaterstaat over een mogelijke snelheidsbeperking. Want je mag op het vaarvak tussen Amerongen en Arnhem harder dan 20 kilometer varen. Als Wageningen haar havens sluit voor de snelle vaartuigen dan wijken die uit naar bijvoorbeeld Renkum. GroenLinks heeft van de zomer al vragen gesteld hierover. Onder meer omdat een aantal antwoorden van RIjkswaterstaat moet komen, zijn daar nog steeds geen antwoorden op.

Het aanpakken van degenen die overlast op de rivier veroorzaken is belangrijk en een taak voor Rijkswaterstaat. Rijkswaterstaat is verantwoordelijk voor de veiligheid en handhaving op het water. De gemeente mag daar geen boetes voor uit schrijven. Regels maken voor het afmeren, meer controle daarop bij de afmeerplekken kan een oplossing bieden, maar pakt het probleem maar een beetje aan. De motie van VVD en GemeenteBelangen konden we daarom niet steunen. Ook goedwillende, maar onervaren of onoplettende bestuurders van een waterscooter of jetski kunnen een ongeluk veroorzaken.

Voordat besloten wordt wat de beste aanpak is, zien we liever eerst de uitkomst van het overleg tussen de gemeentes en de antwoorden op onze vragen. Onze ‘opdracht’ zou zijn: veiligheid voor iedereen op het water, ook voor de langzame vaart. Is de Rijn groot genoeg voor ons allemaal? Of zijn snelheidsbeperkende maatregelen noodzakelijk om een veilige rivier voor iedereen te garanderen? Wat ons betreft heeft de langzame watersport dan voorrang.

Vanaf vandaag heeft Renkum een nieuw college. De wethouders Joa Maouche (GroenLinks), Jasper Verstand (D66), Marinka Mulder (PvdA) en Leonie Rolink (VVD) werden gisteravond door de gemeenteraad benoemd. En het coalitieakkoord werd gepresenteerd aan de raad.

Eerder die avond werd het coalitieakkoord officieel gepresenteerd aan de raad. Fractievoorzitter Charlotte de Roo deed dat namens de nieuwe coalitie. Zij noemde het een groen, sociaal en liberaal akkoord waarin veel ambities staan maar ook veel ruimte gegeven wordt om onderwerpen met de raad en met inwoners samen in te vullen.  

"Het is een toekomstbestendig akkoord geworden. Klimaatmaatregelen en groen met meer biodiversiteit zijn urgente onderwerpen die stevig beleid vragen en in dit akkoord ook krijgen."

Charlotte noemde enkele inhoudelijke punten uit het akkoord, zoals versoepeling van regels bij zorg en welzijn, een experiment met het basisinkomen, landschap en landgoederen en meer inhoud voor de titel kunstenaarsgemeente.  

"We werken dorpsgericht en geven ruimte aan de eigenheid en diversiteit in elk dorp waarin uitgangspunt is dat iedereen mee moet kunnen doen."

Er zijn grote uitdagingen voor de komende vier jaar. Er zijn  investeringen nodig om achterstallig onderhoud op wegen, bomen en groen op te lossen. We hebben een flexibele en integraal werkende organisatie nodig.

"Wij brengen ambities en financiën in evenwicht."

De hele tekst van Charlotte is hieronder te downloaden.

Wij wensen het nieuwe college veel plezier en succes en zien uit naar een goede samenwerking de komende vier jaar.

GroenLinks, D66, VVD en PvdA hebben de afgelopen weken verder onderhandeld over een mogelijk coalitieakkoord. De onderhandelingen, onder leiding van formateur Thijs de la Court, verlopen voorspoedig en hebben inmiddels geleid tot de bekendmaking van de vier kandidaat-wethouders.

Kandidaat-wethouders bekend

De kandidaat-wethouders van GroenLinks en D66 waren al eerder bekend. Dit zijn respectievelijk Joa Maouche (31) uit Oosterbeek en Jasper Verstand (40) uit Oosterbeek.

De VVD schuift Leonie Rolink (59) uit Wolfheze naar voren als kandidaat-wethouder. Op 19 april maakte de PvdA bekend dat Marinka Mulder (28) kandidaat-wethouder is. Zij woont momenteel nog in Arnhem.

Alle vier kandidaten hebben ruime ervaring in de lokale of provinciale politiek en zijn inmiddels aangeschoven aan de onderhandelingstafel.

Vervolg

De onderhandelende partijen hebben tot nu toe gesprekken gevoerd met de burgemeester, de gemeentesecretaris en de financieel controller.

De partijen werken deze week de thema’s van het duidingsdebat van 26 maart verder uit. Voor 28 april verwachten de partijen deze fase af te ronden. Het streven is om de uitkomsten van de onderhandelingen in de vorm van een coalitieakkoord voor te leggen aan de gemeenteraad op 30 mei.

Achtergrond kandidaat-wethouders

Joa Maouche woont in Oosterbeek en is op dit moment fractievoorzitter van de provinciale fractie van GroenLinks in de Gelderse Staten. Hij werkt bij een landbouwcoöperatie als strategisch planner

Jasper Verstand is sinds 2014 wethouder met Economische zaken, Ruimtelijke ontwikkeling, Verkeer, Sport en Onderwijs in zijn portefeuille. Voordat Verstand wethouder werd was hij fractievoorzitter en raadslid voor D66 in de gemeenteraad.

De nieuwe kandidaat voor de VVD is de onlangs als raadslid geïnstalleerde Leonie Rolink. Leonie Rolink is jarenlang raadslid geweest en vicefractievoorzitter van de VVD-fractie in Dronten. Daarnaast heeft zij veel werkervaring opgedaan binnen het Sociaal Domein en begeleidde zij diverse verandertrajecten bij verschillende organisaties.

De PvdA heeft Marinka Mulder naar voren geschoven als kandidaat-wethouder. De afgelopen acht jaar is Marinka Mulder gemeenteraadslid geweest in Culemborg, waarvan de laatste jaren als fractievoorzitter. Ze werkt als adviseur voor de PO-Raad, de sectororganisatie voor primair onderwijs.