Poliflw

Woensdag 27 juni heeft GroenLinks Tiel een betoog gehouden over de (financiële) toekomst van de gemeente Tiel. Een aantal aanvullingen die wij essentieel vinden, op het gebied van energie, groenbeheer, bijen en wonen. En we hebben kritische vragen gesteld over de perspectievennota en de jaarrekening 2017. Hier ons betoog en onze ingebrachte moties.

"Mijnheer de voorzitter,

De GroenLinks fractie heeft voor de verkiezingen, tijdens de coalitie-onderhandelingen en ook nu ingezet op een brede en constructieve samenwerking. Om open en rechtvaardig samen te kunnen werken hebben we natuurlijk ook de samenwerking van de andere Tielse fracties, inclusief de coalitiepartijen, nodig. Niet alleen wij maar ook de inwoners van Tiel hebben recht op meer informatie dan dat er nu wordt gegeven. Vlak na de extra raadsvergadering, waarbij het coalitieakkoord van 2018-2022 werd gepresenteerd, kregen wij de 1e voortgangsrapportage en perspectievennota. Deze nota bevatten enorme verschillen ten opzichte van een gebalanceerd coalitieakkoord.

Wij hebben een aantal vragen aan de toenmalige demissionaire wethouders van de VVD en de PVDA die nu ook zittende wethouders zijn in de nieuwe coalitie:

Was u op de hoogte van de 1e voortgangsrapportage en de perspectievennota? Was u bekend met concept jaarrekening 2017? Was u op de hoogte van de financiële positie van gemeente Tiel? Zo ja, heeft u hierover de PvdB geïnformeerd? Waarom heeft u deze financiële informatie niet meegenomen met de coalitie onderhandelingen?

Mijnheer de voorzitter, om een duidelijk overzicht te hebben en om tot een goede inbreng te komen, maar, vóóral, om juiste en gebalanceerde keuzes te kunnen maken voor het beoordelen en evt goedkeuring van de begroting 2019, hebben wij meer informatie nodig over de jaarrekening van 2017 op kort termijn: Motie jaarrekening 2017

Uw streven om te komen met een sluitende begroting voor 2019-2022 vinden wij een goed uitgangspunt. Hiermee zijn de vragen van GL, die al eerder waren gesteld, helder:

Hoe wilt u de begrotingen sluitend krijgen: door lokale belastingen waaronder WOZ/OZB te verhogen of door drastisch te gaan bezuinigen? Bent u voornemens om de Raad te consulteren alvorens u met besluiten komt?

Het perspectief ziet er op dit moment niet gunstig uit voor onze gemeente. Toch willen wij als GroenLinks fractie onze verantwoordelijkheid nemen en een aantal voorstellen inbrengen. Pas nadat er een regiostrategie m.b.t. de, niet te vermijden, energietransitie is ontwikkeld, wilt u overgaan tot een lokale invulling. Dit terwijl er veel gemeenten zijn die de afgelopen jaren, in het kader van hun lokale energie- en klimaatbeleid, actief beleid hebben ontwikkeld op het gebied van duurzame energie. 2023 en 2030 is dichterbij dan de meeste mensen zich realiseren. Daarom willen wij dan ook de volgende motie indienen: Lokaal energie initiatief.

Mijnheer de voorzitter, ook missen wij een natuurvriendelijk groenbeleidsplan in deze perspectievennota met een deltaplan biodiversiteit. Bij deze willen wij dan ook de volgende motie indienen: Natuurvriendelijk groenbeleidsplan.

Tiel is een fruitstad. Een fruitstad zonder bijen is niet mogelijk. Doordat de instandhouding van de bijen – en insectenpopulatie sterk onder druk staan, en daarmee ook de leefbaarheid, dienen wij een motie in: Zonder bijen geen fruitstad

De perspectievennota geeft aan ongeveer 200 woningen per jaar te gaan bouwen. Hierbij willen wij graag aandacht vragen voor sociaal goedkoop huur- en koopwoningen. Het vergrijzingpercentage is ook in gemeente Tiel aan het stijgen is en mensen worden gestimuleerd langer thuis te blijven wonen. Hierdoor zal de behoefte naar duurzame leeftijdsbestendige woningen groter worden. Om deze doelgroep niet te vergeten dienen wij een motie in: Duurzaam bouwen aan toekomst - leeftijdsbestendige woningen.

De behoefte aan woningen is in Tiel zeer groot. In de perspectievennota geeft u aan om inbreiding locaties, waaronder de veilinghallen, te willen onderzoeken.De voorkeur ligt bij het gebruiken van locaties binnen bestaande stedelijk gebieden, die braak liggen of vrij gaan komen. Deze kunnen gebruikt kunnen worden voor woningbouw en/of andere nieuwe functies waarbij, bijvoorbeeld, voorrang wordt gegeven aan de vergroening van de stad. Wij willen hiervoor een motie indienen: Prioriteit geven aan inbreiden in plaats van uitbreiden."

Tijdens de gemeenteraad van 5 juni 2018 heeft de nieuwe PvdB-VVD-PvdA coalitie het coalitieakkoord "Tiel in balans". Alle partijen hebben daarop gereageerd. Alhoewel wij verheugd zijn dat er nu weer verder gebouwd kan worden aan Tiel, hebben we toch aardig wat op te merken op dit akkoord. In dit artikel onze bijdrage van die avond.

Na een veel belovend en hoopgevend begin van een open informerende ronde willen wij als GroenLinks fractie een antwoord geven over wat er in dit coalitieakkoord staat, en waarom we dit kennelijk niet open en transparant met inwoners hadden kunnen doen. Een gemiste kans, om een door ons aangedragen handreiking tot constructief samenwerken met de raad maar vooral interactief met de samenleving, heeft u naast u gelegd. Wij zullen als GL fractie een algemene opmerking geven en een vraag stellen; daarna willen wij per hoofdstuk een reactie geven.

Mijnheer de voorzitter, wij zien in dit zogenaamde coalitieakkoord een contradictie met wat in de rest van Nederland gebeurt. Het Rijk en de Provincie hebben doelen vastgesteld ten aanzien van duurzame energie, energie-neutraal bouwen, het klimaat en het milieu. Wij merken dat er maar summier naar deze doelen is gekeken: echte stappen zijn niet genomen.

Een aantal voorbeelden:

Pas in de omgevingsvisie komt een vertaling van duurzame energie op  het grondgebied van Tiel:  een goed pleidooi voor een regionale energiestrategie. De vraag is alleen hoe oprecht dit is ten aanzien van windmolens en zonneparken op Tiels grondgebied als regionaal blijkt dat Tiel wel geschikte locaties blijkt te hebben.      Vraag VVD: als blijkt dat uit de regionale energiestrategie dat er Tiel geschikte locaties zijn… bent u dan ten principale bereid om windmolens op Tiels grondgebied toe te laten?      Vraag PvdB: als blijkt dat uit de regionale energiestrategie dat er in Tiel geschikte locaties zijn… bent u dan bereid om zonneparken op Tiels grondgebied toe te laten? Chapeau! Een coalitie akkoord waar de woorden groen en duurzaam niet tot nauwelijks in voorkomen. Dat is wel erg wonderlijk voor deze tijd. Als deelnemer aan het Gelders Energie Akkoord heeft Tiel zich o.a. geconformeerd aan de volgende doelstelling: toename aandeel hernieuwbare energie naar 14% in 2020 en 16% in 2023. Nergens komen we dit tegen in dit coalitieakkoord. Hoe zit het met de ontwikkeling van duurzame groene wijken van de toekomst? De duurzaamheidslening is een succes! Bijna helemaal uitgeput; u spreekt er in uw akkoord ook lovend over. Maar waarom is dit fonds niet verruimd / verdubbeld? Operatie Steenbreek: het betreft hier het tegengaan van de verstening van onze wijken en buurten: inwoners leggen hun tuinen dicht met stenen. Hemelwater kan geen kant meer op. Dit gehele plan ontbreekt in het coalitieakkoord. Aardgasvrij wonen: het rijk heeft besloten om voor 2050 te stoppen. Het gaat om 17.000 woningen. U gaat pas in 2021 een warmteplan opstellen. Uiterlijk 2030 gaat de Groningse gaskraan dicht. Tielse nieuwbouw  zou wat ons betreft vanaf 2018 energieneutraal gebouwd kunnen worden. Woningen die dan nog op gas worden aangesloten worden nu al ‘spijt’ woningen genoemd. Het is een gemiste kans om nu  niet te starten met energie neutraal bouwen, en te stimuleren dat grijze daken voorzien worden van zonnepanelen. Het is niet alleen een gemiste kans, u laat op deze manier Tielenaren in de kou zitten. U zou kunnen stimuleren: Korting op OZB voor energieneutrale woningen Energieloket om vraag en aanbod samen te brengen Energiecoaches voor inwoners, ondersteuning sociale huurders

Mijnheer de voorzitter, GL vindt het zeer teleurstellend dat er niets gedaan word  met  de Global Goals waarbij talloze gemeenten ons al zijn voorgegaan. Het helpt om een (integrale) visie te hebben op duurzaamheid, bij voorkeur opgesteld in een participatief proces met bewoners. Deze visie vertaalt zich in concrete meerjarige doelen voor belangrijke deelterreinen zoals het economische en omgevingsbeleid, energie en klimaat en het sociale domein.

Op ons aanbod op kosteloos een inspiratielezing vanuit de gemeente Rheden aan te bieden, hebben wij nog niet eens een ontvangstvestiging gekregen. We missen volledig:

Luchtkwaliteit (actieve monitoring rond bedrijventerreinen, wegen, veehouderij) Vergroening samen met bewoners Bomenbeleid Groenvoorziening en duurzaam onderhoud groen, natuur en parken in de stad Natuurspeelplaatsen Ecologisch groenbeheer Bomen- en bermenbeleid inzetten voor biodiversiteit en bijen Ecologische verbindingszones aanleggen.

Maar wij hebben nog hoop op een open constructieve samenwerking, omdat wij in dit coalitieakkoord zien dat het ontbreekt aan kaders, een visie en een duidelijk toekomstperspectief. Met dit coalitieakkoord geeft u aan, dat u een groot aantal onderwerpen en thema’s nog wilt onderzoeken, inventariseren en dat in samenwerking en in overleg wilt doen met organisaties en inwoners. Dat biedt nog enigszins perspectief om onderwerpen in de raadsagenda, raadsbreed te behandelen. De vraag is echter, hoeveel geld er overblijft om breed gedragen onderwerpen vanaf de raadsagenda uit te voeren?

Per onderdeel zullen wij dan ook reactie geven om dit onevenwichtige coalitieakkoord in balans te brengen.

Goed wonen

In de periode tot 2022 bouwen we 800 woningen. Wat wij hierin missen zijn extra sociale woningen en extra middeldure huurwoningen. We gaan ervan uit dat de extra sociale huurwoningen gebouwd worden in de categorie tot € 640,- huur per maand. Graag willen wij een duidelijke differentiatie, bij nieuwbouw wordt de verhouding tussen sociale huur, middenhuur- en koop en duurdere huur- en koop 40-40-20. Bouwen in stedelijk gebied kunt u op onze steun rekenen maar uitbreiden in buurten 9,10 en 11 zijn wij  als GL fractie geen directe voorstander van. GroenLinks kan instemmen met het stellen van een revolverend fonds van € 600.00,00 voor startersleningen.

Schoon en veilig

Afval is een grondstof. Door afval te scheiden in aparte stromen van plastic, papier en groente-en fruitresten is hergebruik mogelijk. Daarom kiezen wij wel voor het systeem van scheiden aan de bron, we willen geen onderzoek naar het systeem van nascheiding.

Liever zouden we zien dat voorbeelden die we aandroegen in ons coalitiegesprek worden geïmplementeerd voor Tiel:

Bijscholing inkoopafdeling op duurzaamheid Tegengaan (voedsel)verspilling Eigen afvalproductie gemeenten terugdringen Actieve voorlichting burgers en bedrijven, natuur- en milieu-educatie

Het Veiligheidshuis verricht goed werk maar wij zouden ook naar de preventie moeten kijken door het opzetten van een Zorghuis zoals in Tilburg.

Aantrekkelijk en gastvrij

Het aanstellen voor twee jaar van een stadsmakelaar met als taak met vastgoedeigenaren in gesprek te gaan en creatieve oplossingen aan te dragen kunnen wij instemmen maar hier ontbreekt de financiële bijdrage. Wij vinden een duurzaam zwembad ook een belangrijke voorziening, kinderen moeten leren zwemmen maar een luxe zwembad met whirlpool is voor ons geen noodzaak. Maar we begrijpen niet wat een whirlpool met duurzaamheid en zwemmen te maken heeft, het is geen noodzaak maar een wens.

Verenigingen die amateurkunst bedrijven en evenementen georganiseerd door vrijwilligers die gemeentelijk subsidie ontvangen. “Maar we vinden het wel redelijk om bij een substantieel bedrag inzage te krijgen in de besteding van de subsidie” Hieruit spreekt wantrouwen en het maakt het NOG moeilijker om een project van de grond te krijgen. Het blijkt voor veel organisaties al een te hoge drempel om een aanvraag te doen. Wat is exact het DNA van Tiel?

Zorgzame gemeente

Zorg voor iedereen is naar onze idee geen luxe maar een gemeentelijke verantwoordelijkheid, wij gaan er vanuit dat u een positieve houding zult hebben. In dit coalitieakkoord geeft u aan het geld van het rijk niet te zullen uitgeven aan andere zaken. Wij hebben onze twijfels hierover. (andere partijen zullen hierover vragen stellen).

1 miljoen structureel tekort bij sociaal domein: u wilt eerst een analyse gaan maken van jeugdhulp en naar andere vergelijkbare gemeenten gaan kijken tav huishoudelijke hulp. De vraag: is bent u bereid als het blijkt dat het nodig is hierin extra geld in te zetten en wat gaat er gebeuren tot 2020? Want dan pas komt u met een onderbouwd besluit. Om af te stappen van centrale inkoop van zorg en ondersteuning en deze lokaal te organiseren lijkt ons geen goed voornemen. Daarom is een evaluatie over twee jaar naar onze mening niet nodig.

Aan de stijgende hoeveelheid ouderen moet zeker aandacht gegeven worden. Eenzaamheid binnen deze groep moet bestreden worden. Onze complimenten kunnen we geven voor het opnemen van een passage dat we discriminatie in Tiel niet zullen tolereren en initiatieven om de positie van de LGBTI’ers te verbeteren.

Leren en Werken

Naast het woord taakstellend budget is er niets veranderd ten aanzien van huisvesting van het Lingecollege. We hebben alleen een vertraging van bijna 4 maanden opgelopen. Waar is al het kritiek van een aantal partijen gebleven? Openbaar vervoer gaat een groot zorgpunt worden, als u wacht met de plannen voor een basismobiliteit en deze nog moet gaan verkennen in deze coalitieperiode. Er komt namelijk een verschraling van busvervoer, blijkt uit de plannen van de provincie.

Besturen

Niet alleen bepaalde opgaven zijn omvangrijk en belangrijk om alleen te doen, je hebt de inwoners organisaties, instellingen en de regio nodig. Wij missen hierin de transparantie, betrokkenheid, inbreng, invloed en een interactieve samenwerking nog voordat er beslissingen worden genomen. Samenwerking en burgerparticipatie is een noodzaak.

Met de komst van zoal energietransitie, de omgevingswet en hogere eisen en vraag van dienstverlening door de inwoners, is het niet voldoende om alleen de organisatie op orde te hebben. Er moet een bestuurlijke vernieuwing, een duurzame, open en transparante organisatie komen die op een interactieve manier met de raad en de inwoners samenwerkt.

Een gedegen financieel plan

Naar onze mening is dit financiële plan niet gedegen niet doorzichtig en vooral niet toekomstbestendig omdat de komende jaren de algemene reserve wordt leeggeroofd. De mei-circulaire is binnen maar vooral de september-circulaire zal nog minder worden, en de komst van de energietransitie en het  stijgend aantal ouderen zal veel geld kosten. Met deze punten wordt er in de coalitiefinanciën absoluut geen rekening mee gehouden.

De afgelopen raadsvergadering is er naar aanleiding van een plan van aanpak met betrekking tot de bezuiniging van het speelbudget van Tiel, weer een fikse discussie gevoerd.

Ga eerst in gesprek met de inwoners over hun wensen, inventariseer waar het wel en niet kan en wees duidelijk wat er van de inwoners verwacht wordt! Want laten we eerlijk wezen: inwoners moeten al heel veel zelf doen en dan komt er ook nog eens beheer en onderhoud van speeltuinen bij. Daarom is transparantie en eerlijkheid over verwachten heel belangrijk in dit proces.

Dit verzoek werd ondersteund en 25 oktober lag er dan eindelijk het uitvoeringsplan ‘Overdracht speelplekken. Dit uitvoeringsplan zorgde voor grote teleurstelling bij onze fractie. Het college heeft namelijk nog steeds de bezuinigingen als vertrekpunt en stelt de inwoner niet centraal. Als je namelijk dit proces echt ‘samen met de inwoners’ wilt doen, moet je geen zwaard van Damocles boven hun hoofd hangen.

Wat er namelijk zal gebeuren is het volgende: voor de aankomende twee jaar wordt wijkbudget van €100.000 van de wijkvereniging overgeheveld naar een nieuwe op te richten “stichting spelen”. In deze stichting komt een projectleider te werken die het contact moet leggen met alle wijken om daar ‘wijkwerkgroepen’ op te richten. Deze wijkwerkgroepen moeten dan het onderhoud en het beheer van de speeltuinen verzorgen. Het budget is alleen maar voor 2 jaar gewaarborgd, voor 2018 en 2019. Wat daarna gebeurt is onduidelijk. Verwacht wordt daarom volgens het plan dat dit proces 2 jaar zal duren. Dit zal ook betekenen dat als er wijken zijn die het beheer niet over willen of kunnen nemen, speeltuinen opgeheven zullen worden. Er zijn nu al indicaties dat de helft van de speelvoorzieningen zal verdwijnen! 

Laten we eerst vooropstellen dat GroenLinks inwonerparticipatie heel belangrijk vindt. Mits het goed begeleid en ingericht wordt. En daar slaat dit plan weer de plank mis. Als je dit proces goed wilt inrichten moet je er ten eerste geen tijdslimiet aan vastplakken en ten tweede, geen bezuiniging aan ten grondslag leggen. Ervaring elders in het land laat namelijk zien, dat zulke processen in het begin juist geld kosten! Je moet eerst nagaan of inwoners het wel willen en zo ja in welke vorm ze dat zelf willen. Iedere wijk is anders en heeft een andere sociale cohesie, waardoor je niet voor iedere wijk hetzelfde plan kunt maken. Wij kunnen ons heel goed voorstellen dat er bijvoorbeeld in bepaalde wijken behoefte is aan een jongerenplek of meer bankjes voor ouderen. Juist door te inventariseren en in gesprek te gaan met de inwoners kan je erachter komen wat werkt voor welke wijk: stel de inhoudelijke vraag van de bewoners centraal. En nu zal dit proces helaas overhaast worden en zullen, vanwege het gebrek aan geld, speeltuinen verdwijnen. Zonder dat daarvoor in de plaats andere faciliteiten zullen terugkomen.

Tijdens de raadsvergaderingen hebben wij gezegd dat wij dit dit een goedkope bezuiniging over de rug van kinderen vinden. Wij hopen daarom dat een nieuwe coalitie terug zal komen op dit plan en het belang van onze allerkleinsten zal meewegen. En dat ze het begrip “samen” echt centraal zullen stellen. Samen kost namelijk tijd en is een kostbaar proces waarin er ruimte moet zijn voor luisteren en horen.