Algemene beschouwingen 10 oktober 2019
Dank u voorzitter.
Goedenavond dames en heren, en ook de mensen die thuis meekijken en meeluisteren.
GroenLinks opende vorig jaar onze algemene beschouwingen met een quote over privilege. Kort samengevat kwam het erop neer dat als je denkt dat iets geen probleem is omdat je het zelf niet als probleem ervaart, dat je dan bevoorrecht bent. Wij hadden het ook over bubbels: dat we ervoor moesten waken dat wij in onze bubbel hier, het reële contact met de buitenwereld niet zouden verliezen.
Kijk ik terug op het politieke jaar dat achter ons ligt, dan zijn we er met zijn allen (raad en college) niet goed in geslaagd om uit onze eigen bubbel te komen. Niet ten opzichte van elkaar en niet ten opzichte van de inwoners. En dat is jammer. Voordeel bij het raken van een dieptepunt is dat je daarna alleen nog maar omhoog kan. En daar moeten we samen aan werken.
Wat betreft de begroting: we hadden hem graag smarter gezien, we hadden graag een meer overall visie gezien. We hadden graag meer inspraak en participatie gezien. We hadden graag gezien dat het meer was gericht op de mens en het doel, dan op kosten.
Voor GroenLinks is het Sociaal Domein een heet hangijzer. We willen andere keuzes maken dan de pijn van het bezuinigen neerleggen bij de meest kwetsbaren van de samenleving. Want zij hebben niet zoveel privileges meer -wij vinden het niet acceptabel om nog meer bij ze weg te halen.
Wij hebben als fractie van meerdere kanten te horen gekregen, dat mensen zich zorgen maken over de toekomst. Mede door de bezuinigingen op sociaal domein. Hoe kunnen wij op deze manier nog staan voor een samenleving die iedereen mee wil laten doen? GroenLinks kan zich wél vinden in de besparingen die puur en alleen om een efficiency slag gaan, maar niet in de andere posten. Er rouleren een aantal moties die betrekking hebben op het sociaal domein over bv. de bijzondere studiekostenregeling, de meerkostenregeling en de verlaging van de normtijden. Daar zullen wij merendeels mede-indiener van zijn of ze ondersteunen. Zoals bv. de motie van de PvdA over stichting Leergeld.
We lezen in het programma Werken aan Werk over het Project Actieplan Participatiewet dat het streven bestaat om eind 2021, 15% minder uitgaven te hebben voor de participatiewet. GroenLinks vindt dat een verkeerd uitgangspunt: de mens zou centraal moeten staan en niet de uitgaven. Het streven zou moeten zijn een hoger percentage personen weer actief laten worden, een hogere uitstroom – maar niet alleen lagere kosten. Wij vinden dat dit bij alle domeinen, alle programma’s en alle projecten zou moeten gelden. Mens boven de kosten.
Wij hebben te maken met een sterk veranderde en sterk veranderende samenleving. Polarisatie viert hoogtij en de verschillen zijn scherp, duidelijk en hard. Dat is overal, niet alleen ergens anders. Dat is ook hier. GroenLinks vindt deze verschillen verontrustend. Verbinding leggen is hierin cruciaal. Onbekend maakt namelijk echt onbemind. En daar waar mensen het gevoel hebben dat de overheid alleen maar neemt en niet of weinig geeft, daalt het vertrouwen. Dit moet worden hersteld.
Dhr. Bouwmeester van de Cliëntenraad Sociale Zekerheid deed, in de inspreekronde van het debat op 2 oktober over het Sociaal Domein, het voorstel dat het college maar eens een ½ jaar rond zou moeten komen van 130% van de bijstandsnorm en dat het overige van het salaris in een pot zou moet worden gestort voor het Sociaal Domein. Ergens heb ik het vermoeden dat het college hier niet op in zal gaan…. Maar, GroenLinks had eigenlijk een soortgelijk idee: in Rotterdam hadden ze namelijk een project. Daar leefden raadsleden één week van 50 euro leefgeld. Mijn collega daar deed er ook aan mee en dat bracht me op het idee dat hier ook voor te stellen. Dus ik vond het voorstel van dhr. Bouwmeester niet zo’n raar voorstel. Nu is Rotterdam natuurlijk geen Hoogeveen, maar eigenlijk wil ik mijn raadscollega’s en ook het college uitnodigen deze uitdaging aan te nemen.Zouden jullie bereid zijn hierin mee te gaan?
Over BASISINKOMEN Nu is een aantal jaren geleden op verzoek van GroenLinks aandacht geweest voor het basisinkomen. Er is toen een seminar geweest met Rutger Bregman. Helaas was een pilot hier niet mogelijk, er waren nog wel ideeën voor een alternatief hierop -maar daar is het bij gebleven.
Wij zouden een basisinkomen nog steeds een goed idee vinden -voor bijvoorbeeld de cliënten in fase 3 en 4, die een grotere afstand tot de arbeidsmarkt hebben. In pilots met het basisinkomen is gebleken dat mensen helemaal niet op de bank blijven zitten als ze meer vrijheid van handelen krijgen, maar dat ze juist gaan werken aan zelfredzaamheid, zelfstandigheid en zelf iets opbouwen. Mensen klein houden heeft nog nooit iemand laten groeien. GroenLinks heeft het idee van een basisinkomen nog niet opgegeven. Voor nu weten we nog niet hoe we hiermee verder kunnen, maar dat eureka moment hopen we nog te vinden.
Rutger Bregman heeft trouwens wel weer een nieuw boek uit en dat heet “De meeste mensen deugen”. ….Nee, ik heb daar geen aandelen in….. Maar voor wie negatief in het leven staat en negatief denkt over college, de raad, de buren of misschien zelfs over de dame achter de kassa in de supermarkt: het schijnt wetenschappelijk te zijn bewezen dat de meeste mensen een goed hart hebben. En te midden van alle negativiteit die soms veel te veel hoogtij viert, mag dat ook wel eens worden gezegd.
Verder, ondanks of juist dankzij alles, gaan alle ontwikkelingen gewoon door. De afvalstoffenheffing gaat omhoog met 37 euro per aansluiting. In de periode van 2015 tot 2017 was er een daling van 30 euro (247,- per aansluiting). In 2018 en 2019 is dit prijspeil gehandhaafd en nu is het voornemen dit weer te verhogen. Reden is dat het Rijk wil dat er meer grondstoffen worden verzameld en er minder restafval is, hiertoe is er een verhoging ingesteld van de verbrandingsbelasting.
GroenLinks heeft in het verleden het systeem Diftar wel eens aangekaart. Met dit systeem worden bewoners gestimuleerd beter te scheiden en zo min mogelijk restafval aan te bieden. De inwoners betalen dan een basistarief en een variabel tarief: dat laatste is afhankelijk van het aantal keren dat de container wordt opgehaald. Ze noemen het ook wel container-management en het principe is ‘de vervuiler betaalt’. Beter voor het milieu en beter voor de portemonnee. In de plaatsen waar dit is ingevoerd, is het aangeboden restafval flink verminderd en blijkt de zorg voor zwerfafval minder gegrond dan verwacht. Volgens de verwachtingen kan dit in kosten per huishouden zo’n 100 euro schelen.
Wij dienen een motie in om het college te vragen onderzoek te doen naar dit systeem. Dit doen we samen met de SGP. MOTIE DIFTAR.
In het verlengde hiervan, namelijk zorgen voor minder afval: vorig jaar hebben wij met de SP een motie ingediend voor de zgn. ‘ja-ja sticker’ voor folders. De bedoeling van deze sticker is dat ongeadresseerd reclamedrukwerk alleen nog wordt bezorgd waar deze sticker op de brievenbus is geplakt.
Deze motie heeft toen geen meerderheid gekregen. Ook was er van de zijde van bedrijven die reclamefolders maken, veel kritiek.
Eind september is er een uitspraak geweest van het gerechtshof dat de gemeente Amsterdam met de invoering van de ja-ja sticker in haar recht staat. Daarnaast is ook het draagvlak voor minder afval sterk gegroeid.Dat is voor ons de reden deze motie opnieuw in te dienen. Dit doen we samen met de SP, D66 en SGP. MOTIE JAJA STICKER.
En verder, ja we kunnen als GroenLinks nog wel veel meer opmerkingen maken: over het belang van diversiteit, over inclusiviteit bijvoorbeeld. Het is volgende week ook nog eens Regenboogweek: dat is nog steeds noodzakelijk om de LHBT-gemeenschap te steunen. Niets is vanzelfsprekend.
GroenLinks vindt het met name belangrijk dat iedereen mee mag en mee kan doen. Vooral in deze enigszins verharde samenleving. Dat niemand wordt buitengesloten. Dat iedereen erbij hoort. Dat de jeugd en ook volwassenen het leven weer zien zitten. Dat inwoners en ondernemers meer worden betrokken bij de plannen, dat er meer burgerparticipatie plaatsvindt. Moties die deze doelen stimuleren, die zullen wij mede-indienen of ondersteunen. Zoals bv. de motie van VVD om op voorhand raad en burgers meer te betrekken bij de begroting.
Ik sluit graag weer af met een mooie quote, deze keer van Verna Meijer: “Diversiteit is een uitnodiging krijgen voor het feestje, inclusiviteit is ten dans worden gevraagd”
Tot zover, voorzitter.
10 oktober 2019
