Poliflw

De recente uitspraak van de Hoge Raad dat de staat het Urgendavonnis uit 2015 moet naleven, inspireert tot het bedenken van meer toepassingen van het recht. Een Urgenda-zaak om kinderarmoede te bestrijden, bijvoorbeeld: zou dat niet mooi zijn?

Vrijdag 20 december 2019 kwam de Hoge Raad met de uitspraak dat de staat het Urgendavonnis uit 2015 toch echt moet naleven. Dat houdt in dat de overheid snel extra maatregelen moet nemen om alsnog te zorgen dat de CO2-uitstoot in 2020 25% lager zal zijn dan in 1990.

Gaat de rechter met deze uitspraak op de stoel van de politiek zitten, zoals sommigen beweren? Neen, natuurlijk niet. De rechter zegt immers niet wat en hoe het gedaan moet worden. Hij zegt alleen maar dat de staat verplicht is zich te houden aan de door hemzelf opgestelde wetten en regels.

Maar waar ik het hier eigenlijk over wil hebben: we kunnen we de hoogste rechter ook voor andere zaken inschakelen. Bijvoorbeeld voor de bestrijding van de armoede onder kinderen. Daar is reden genoeg voor. We weten dat kinderen die in armoede leven een achterstand krijgen in hun ontwikkeling op sociaal, mentaal, fysiek en intellectueel gebied. Dit is kort geleden weer eens vastgesteld door het onderwijsonderzoeksbureau DUO.

Wat we ook weten, is dat het aantal gezinnen dat gebruik moet maken van de voedselbank de afgelopen twee jaar is toegenomen. Het aantal gezinnen dat de afgelopen jaren onder de armoedegrens leeft, is dus toegenomen.

Bekijk dit tegen de achtergrond van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind. Artikel 27 van dit verdrag gaat over de levensstandaard van kinderen. De eerste regel van dit artikel luidt: Staten … erkennen het recht van elk kind op een levensstandaard die geschikt is voor de fysieke, mentale, spirituele, morele en sociale ontwikkeling van het kind. Voor mij is duidelijk dat Nederland niet aan de regels van dit verdrag voldoet. Dus, wie durft de staat aan te klagen en af te dwingen dat deze de armoede in gezinnen met kinderen opheft?

De complete tekst van artikel 27 van het Verdrag inzake de Rechten van het Kind:

1. Staten die partij zijn, erkennen het recht van elk kind op een levensstandaard die geschikt is voor de fysieke, mentale, spirituele, morele en sociale ontwikkeling van het kind.

2. De ouder (s) of anderen die verantwoordelijk zijn voor het kind hebben de primaire verantwoordelijkheid om, binnen hun mogelijkheden en financiële mogelijkheden, de levensomstandigheden te waarborgen die nodig zijn voor de ontwikkeling van het kind.

3. De staten die partij zijn, nemen, in overeenstemming met nationale voorwaarden en binnen hun mogelijkheden, passende maatregelen om ouders en anderen die verantwoordelijk zijn voor het kind te helpen dit recht uit te voeren en bieden in geval van nood materiële bijstand en ondersteuningsprogramma's, met name met betrekking tot voeding, kleding en huisvesting.

4. De Staten die partij zijn, nemen alle passende maatregelen om het verhaal te waarborgen van uitkeringen tot onderhoud van het kind door de ouders of andere personen die de financiële verantwoordelijkheid voor het kind dragen, zowel binnen de Staat die partij is als vanuit het buitenland. Met name voor gevallen waarin degene die de financiële verantwoordelijkheid voor het kind draagt, in een andere Staat woont dan die van het kind, bevorderen de Staten die partij zijn de toetreding tot internationale overeenkomsten of het sluiten van dergelijke overeenkomsten, alsmede het treffen van andere passende regelingen.

Groenlinks sprak zich 12 december uit tegen een nieuwe beperking die de gemeente wil opleggen aan kinderopvang op sociaal-medische indicatie. Die indicatie zal voortaan voor maximaal zes maanden worden verleend. Wij vroegen, samen met het CDA, om deze maximumtermijn te laten vervallen, omdat deze weinig rekening houdt met het belang van het kind. De wethouder reageerde met de toezegging dat de termijn niet zo strikt zal worden gehanteerd, en dat de nieuwe regeling na twee jaar zal worden geëvalueerd.

Met de sociaal-medische indicatie (SMI) kunnen ouders of verzorgers die in de problemen zitten, hun kind tijdelijk naar de kinderopvang sturen. De nieuwe beperking van deze indicatie tot zes maanden dient vooral om een formeel ijkpunt te hebben om te kijken hoe de zaken ervoor staan in het gezin, aldus de wethouder. Maar zoals duidelijk wordt in het raadsvoorstel over de nieuwe regeling en de toelichting daarbij, speelt ook de wens om de kosten in het sociaal domein te beheersen, een belangrijke rol in deze keuze.

GroenLinks is er helemaal voor om een vinger aan de pols te houden bij gezinnen die in de problemen zitten. Maar we vinden het niet juist dat de kinderopvang hierbij als een instrument wordt gebruikt. Een goed kinderdagverblijf draagt bij aan de ontwikkeling van kinderen. Daarbij gaat het om zaken als leren omgaan met leeftijdsgenootjes en zelfvertrouwen opbouwen, en ook om het stimuleren van het denken, praten en rekenen. Juist kinderen uit de doelgroep van deze regeling – met ouders die kampen met lichamelijke of psychische problemen, een verstandelijke beperking of die in detentie zitten – zijn geholpen met de pedagogische aanpak van de kinderopvang. En die aanpak vraagt om continuïteit.

We begrijpen dat de sociaal-medische indicatie een tijdelijke vangnetfunctie heeft, maar hebben moeite met de keuze om de indicatie te maximeren tot een termijn van zes maanden. Een termijn die weliswaar 1 keer, en in uitzonderingsvallen nog een tweede keer, vernieuwd mag worden. Deze als het ware in stukken gehakte toegang tot de opvang zorgt voor onnodige onzekerheid bij de ouder of verzorger, en is zeker niet in het belang van het kind.

Samenvattend vinden wij: een kind móet niet naar de opvang, maar als je ervoor kiest het daarnaartoe te brengen, besef dan dat de band met de leidster, het contact met de andere kinderen en de ontwikkelingsgerichte activiteiten vragen om continuïteit. Dat hiermee weinig rekening wordt gehouden, zit al ingebakken in de landelijke regeling sociaal-medische indicatie. Daar veranderen wij weinig aan. Wat we wel kunnen doen, is de tijdelijkheid niet verder aanscherpen.

Op 12 december 2019 zal Hans Lappee, Groenlinks-raadslid van het eerste uur, afscheid nemen als raadslid. Hans is 25 jaar politiek actief geweest in de IJsselsteinse raad. Een periode die hij twee keer onderbrak om zitting te nemen in het college. 

Hans was het gezicht van GroenLinks IJsselstein, en zal dit voor velen nog wel een tijd blijven. Met zijn lange gestalte en filosofische inslag gaf hij op opvallende wijze invulling aan de GroenLinkse agenda. Door de jaren heen was hij betrokken bij tal van initiatieven om IJsselstein groener en socialer te maken.

Zo zette hij in 2008 als wethouder duurzaamheid op het menu van IJsselstein met het milieubeleidplan IJsselstein Duurzaam. Hij was erbij toen GroenLinks-leden in 2009 actie voerden voor betere fietsparkeervoorzieningen, een actie die resulteerde in extra fietsenstallingen bij de Benschopperpoort. In 2014 trok hij de aandacht in het stadje met de actie 'Stop bomenkap Touwlaan'. 

Ook op sociaal gebied bracht Hans dingen tot stand. Hij was erbij toen IJsselstein in 2007 op voorstel van GroenLinks Millenniumgemeente werd. In 2014 nam hij, als raadslid, het voortouw voor een nieuw minimabeleid. Een initiatief dat leidde tot een rekenkameronderzoek, een raadswerkgroep en een nota minimabeleid.

Hans gaat na zijn afscheid van de gemeentepolitiek niet stilzitten. Hij wordt voorzitter van het bestuur van GroenLinks IJsselstein en zal meer tijd hebben voor de burgerinitiatieven waar hij al bij betrokken was: klimaatneutraal IJsselstein en het Groen Platform IJsselstein. Vanuit die groepen zal hij zich sterk blijven maken voor een gezonde en sociale leefomgeving voor de IJsselsteiners. Op een manier die misschien wel beter past bij de waarden waar Hans voor staat: respect, liefde en begrip, voor mens én planeet.

IJsselstein moet meer sociale huurwoningen gaan bouwen. Dit werd besloten op de raadsvergadering van 4 juli 2019, naar aanleiding van een amendement dat GroenLinks indiende.

Bij die vergadering stond, onder heel veel meer zaken, de Woonvisie voor IJsselstein op de agenda. Dat is een stuk waarin de bouwplannen voor de komende 10 jaar worden vastgelegd. In dat stuk was sprake van 25% sociale nieuwbouw. Wij vonden dat wat mager. IJsselstein heeft namelijk wat in te halen als het gaat om sociale huurwoningen. Tegelijkertijd groeit de behoefte aan sociale huurwoningen. Steeds meer mensen die voorheen in instelllingen verbleven, dienen zelfstandig te gaan wonen. Ook krijgen veel werkenden tegenwoordig minder makkelijk een hypotheek, omdat ze onzeker en flexibel werk hebben. En huurwoningen in de vrije sector zijn algauw te duur. Dat merken ook inwoners die al in zo'n vrijesectorhuurwoning wonen, bijvoorbeeld wanneer hun inkomen daalt na pensionering. 

Het is ook beter voor de samenleving als sociale huur bereikbaar blijft voor verschillende groepen en levensstijlen. Wij willen in ieder geval niet dat sociale huur een voorziening wordt alleen voor mensen die in een crisissituatie zitten of naast de maatschappij staan. Veel IJsselsteiners zijn het hiermee eens, blijkens de Urgentieagenda die in juni werd gepresenteerd. Daarin wordt ook 30% sociale nieuwbouw aangeraden.

Nu wordt dit percentage dus vastgelegd in de Woonvisie gemeente IJsselstein 2019-2030. En dan begint het eigenlijke werk natuurlijk pas: erop toezien dat dit ook wordt gerealiseerd. Bij elk nieuwbouwproject, als het even kan.

29 mei stelde de IJsselsteinse raad een visie vast op de plannen die de gemeente Utrecht heeft met het 'pauzelandschap' Rijnenburg en Reijerscop. De visie houdt in dat IJsselstein de realisering van windturbines in Rijnenburg-zuid ontraadt. De turbines zouden een tijdige opstart van woningbouw in het deel van de polder dat grenst aan IJsselstein, belemmeren.

GroenLinks vindt woningbouw ook heel belangrijk. Wij kijken dan ook reikhalzend uit naar de opstart van betaalbare nieuwbouw in IJsselstein. Wat de gemeente Utrecht betreft, deze zet de komende tijd volop in op woningbouw elders in de stad, en zal voorlopig niet beginnen aan woningbouw op haar grondgebied dicht bij IJsselstein. Tegen deze achtergrond vinden we het passend dat Utrecht het pauzelandschap Rijnenburg en Reijerscop inzet voor die andere belangrijke opgave: het opwekken van schone energie.

Het energielandschap waarvoor Utrecht ruimte wil bieden in Rijnenburg en Reijerscop, omvat 11 windturbines en een aantal zonnevelden. Samen zouden deze goed zijn voor minder dan 10% van de energiebehoefte van alleen al de stad Utrecht. Wil je hier als buurgemeente iets aan afdoen omwille van een snellere opstart van woningbouw, dan vinden wij dat je in ruil hiervoor ruimte moet bieden voor energie-opwekking op eigen grondgebied. Voor IJsselstein valt bijvoorbeeld te denken aan een paar windmolens langs de Lek. Het realiseren van de verschillende opgaven in de regio gaat niet zonder enig geven en nemen.

Overigens begrijpen wij dat plannen voor windmolens weerstand oproepen. De betrokken technici en procesbegeleiders hebben echter in hoge mate rekening gehouden met bezwaren van omwonenden. Zo dienen de turbines op 800 meter afstand tot woonwijken worden geplaatst, krijgen bewoners van het buitengebied invloed op de momenten waarop slagschaduw hen bereikt, en kunnen omwonen straks delen in de opbrengsten. 

Hoe dan ook vinden wij dat we in de regio geen gelegenheid voorbij moeten laten gaan om schone energie op te wekken. We moeten echt alle zeilen/wieken/panelen bijzetten, willen we de klimaatdoelen halen. Want anders dan sommige partijen beweren, hebben we in dit opzicht echt een achterstand in te halen.