Poliflw

Op de agenda van 8 januari 2019 stond onder andere de Woonvisie 2019+ Voor de SGP een bijzonder belangrijk onderwerp. Jan Mulder voerde het woord. Zijn inbreng treft u hieronder aan:

Inleiding

Voorzitter, twee weken geleden kwam er een relatief groot project van nieuwbouwwoningen op de markt: het project aan de Nijverheidsweg. Op de betreffende woensdagmiddag ging de verkoop van start en vier uur later waren alle goedkopere woningen in principe verkocht. De mensen die donderdags (een halve dag na start van de verkoop!) de makelaar benaderden, hadden het nakijken. Dit is de woningmarkt in Woudenberg. Onze jongeren onder de 30 jaar zoeken een eigen woning om zo een gezin te kunnen vormen of op zichzelf te gaan wonen en ondervinden daarbij grote moeite door de verhitte woningmarkt. Vanuit Amersfoort, Zeist, Houten etc. komen allemaal mensen deze kant op om te genieten van onze mooie gemeente. Terecht. Dit zorgt er echter voor dat er een flinke krapte is ontstaan waar onze jongeren last van hebben. Het onderzoek dat is uitgevoerd door onze collega Van Schaik van de GBW-fractie onderstreept dit nog maar eens. Als SGP-fractie hebben wij hier in ieder geval de afgelopen tien jaar keer op keer aandacht voor gevraagd. Het gaat hier om een van de kerntaken van ons als gemeentelijk bestuur, een zeer belangrijk onderwerp dus!

Goede lange termijnvisie

Als we de Woonvisie lezen, zien we een mooi en helder vergezicht. Laat duidelijk zijn: met dat vergezicht kan niemand het oneens zijn en dat zijn wij het dus ook niet. De woonvisie staat vol met mooie beloften. Ik geef één voorbeeld: “Er is behoefte aan nieuwbouw voor alle doelgroepen,voor gezinnen, ouderen, starters en doorstarters. Uitdrukkelijk zetten we bij denieuwbouw van woningen in op een hoog kwaliteitsniveau door te kiezen voornieuwbouw die aansluit op de behoefte en daarmee echt iets toevoegt.” Prachtig. Kan niemand tegen zijn. Kortom, we hebben hier te maken met een mooie lange termijn visie waar ongetwijfeld veel mensen in mee kunnen gaan.

Concrete acties

Toch hadden we meer verwacht van deze Woonvisie. Eerlijk gezegd zelfs veel meer. De visie is mooi, maar de acties zijn onhelder, weinig SMART en soms zelfs totaal onduidelijk. De meest voorkomende actie is het uitvoeren van een onderzoek. In de woonvisie worden zo’n tien onderzoeken aangekondigd! Vraag blijft wat het college concreet gaat doen om de grote nood op de woningmarkt op korte termijn op te lossen of in ieder geval te bestrijden. En dan blijft het stil, beangstigend stil.

-          Allereerst: er wordt in de komende jaren minder gebouwd. Was de ambitie van de Woonvisie 2016 om 90-110 woningen per jaar te bouwen, dit valt nu terug naar 80-100 woningen per jaar. Nog los van de vraag of het vorige college die 90-110 woningen per jaar wist te realiseren: wat gaat hier voor signaal van uit? Neemt dit college het probleem wel serieus genoeg?

-          In de tweede plaats: de motie die in februari 2018 door vijf van de zes Woudenbergse partijen werd gesteund, wordt zo maar van tafel geveegd. Nieuw woonbehoefteonderzoek heeft blijkbaar nieuwe inzichten geboden. Een papieren werkelijkheid wordt boven de harde werkelijkheid van onze jongeren gesteld. Nogmaals: neemt dit college het probleem wel serieus genoeg?

-          Voor het derde punt wil ik de collega-raadsleden vragen pagina 38 van de Woonvisie er eens bij te pakken. Hier zien we de nieuwe ontwikkelstrategie van onze gemeente. Wat gaan we de komende jaren bouwen? Goedkoop (tot €200.000,-), duur (vanaf €500.000,-), vrije sector huur (vanaf €720,- per maand) en zorgwoningen. Wat gaan we de komende jaren maar een klein beetje bouwen? Betaalbare woningen (€200.000-€300.000,-), middeldure woningen (€300.000-, €500.000,-) en sociale huurwoningen (onder de €720,- per maand). Opvallend. Precies de woningen waar ontzettend veel behoefte aan is.

Onze conclusie is dat dit college in een papieren werkelijkheid leeft. Dit college zegt: er zijn betaalbare woningen zat, er zijn sociale huurwoningen zat. Intussen gaan nieuwe woningen in de categorie ‘betaalbaar’ als broodjes over de toonbank en is er een grote wachtlijst voor sociale huurwoningen.    

Andere keuzes

Als SGP zouden wij andere keuzes hebben gemaakt. Wij overwegen om deze punten ook als amendement in te dienen.

-          Allereerst willen wij de komende jaren méér bouwen dan de afgelopen jaren, in plaats van minder. Wij zouden pleiten voor een ambitie van 110-120 woningen per jaar. Daarmee geven we het krachtige signaal af dat we de ernst van de woningnood zien en serieus nemen en dat we vol aan de bak moeten gaan om dit probleem op te lossen. Ook het percentage van 20% sociale huurwoningen zou wat ons betreft omhoog moeten naar 25-30% en de ondergrens van 20 woningen per project mag naar beneden naar 15. Er is echt wat aan de hand en er moet dus ook echt wat gebeuren! Ik wil daar nog een aanvullend argument bij geven. Toen wij jaren geleden praatten over de toekomst van Woudenberg discussieerden wij met elkaar of we 2000 woningen moesten bouwen of 1000. 2000 woningen zouden we gaan bouwen, omdat we ook voor de regio moesten bouwen. Uiteindelijk hebben we besloten dat we alleen voor eigen behoefte gingen bouwen; daarom konden we het houden op 1000 woningen. Vervolgens werd een paar jaar later het regionale woningverdeelsysteem geïntroduceerd en zien we overal veel nieuwe Woudenbergers uit de regio. Dan zijn die 1000 dus wel een beetje weinig. We moeten echt aan de bak.

-          In de tweede plaats willen wij de motie van februari op tafel houden. Dat betekent twee dingen: de achterstand van sociale huurwoningen moet worden ingehaald en de Raad moet halfjaarlijks worden geïnformeerd over de voortgang. Dit college kiest ervoor om weer opnieuw te beginnen met tellen. Er wordt nu pas over vijf jaar gekeken of er voldoende sociale huurwoningen zijn gerealiseerd. Daar gaan wij niet mee akkoord. Als er al gesproken moet worden van een termijn van vijf jaar, dan is die ingegaan op 1 januari 2017. Sindsdien is er een forse achterstand opgelopen, die nog altijd ingehaald moet worden. Ik vraag het college te erkennen dat de motie van februari staat en de toezegging dat deze door hen zal worden uitgevoerd.

-          In de derde plaats willen wij vol gas geven op betaalbare koopwoningen en sociale huurwoningen. Twee plusjes dus. Er is in de praktijk schreeuwend behoefte aan deze woningen. Het kan niet zo zijn dat dit college weg komt met vage beloften over een aanpak van scheef wonen, maar geen betaalbare koopwoningen en sociale huurwoningen bouwt. Dat kan niet waar zijn!

Concrete aanpak korte termijn

Wij als SGP willen de woonbehoefte op korte termijn (zeg voor de komende twee, drie jaar) aanpakken met een strategie voor de korte termijn. Wij willen hoopmakelaar zijn voor onze jongeren en hen voor de toekomst behouden voor Woudenberg. We missen in deze visie de echte instrumenten en acties om op korte termijn de woningmarkt te stimuleren en  om op korte termijn slagvaardig en ondernemend de hand aan de ploeg te zijn voor kansen voor alle groepen van Woudenbergers.  

Op een aantal concretere punten wil ik daarbij ingaan.

Allereerst dan dat scheef wonen. Dit college gaat scheef wonen aanpakken en verwacht daar gouden bergen van. Laat heel duidelijk zijn: wij zijn niet tegen een aanpak van scheef wonen, maar we zijn wel sceptisch over de wettelijke mogelijkheden van de gemeente. En daarbij geloven we niet dat de aanpak die nu voorgesteld wordt (een onderzoek) op de korte termijn gaat helpen. Kortom, een aanpak van scheef wonen is prima, maar dat mag niet betekenen dat we het concrete probleem dat we nu hebben niet gaan aanpakken.

Een beetje hetzelfde geldt van de veel genoemde kleine woonvormen. Pilots, onderzoeken etc. Laat weer duidelijk zijn: wij zijn niet tegen pilots en onderzoeken, en als jongeren behoefte hebben aan kleine woningen dan hebben we daar helemaal geen moeite mee. Maar opnieuw: pilots en onderzoeken kunnen nooit een vervanging zijn van het werken aan een echte oplossing.

Een punt waar de SGP een actievere houding van het college verwacht, is de mogelijkheid van transformaties. U geeft op pagina 7 en 12 aan dat u transformatie wilt stimuleren. Richting de Adviesraad Sociaal Domein antwoordt u echter dat u afhankelijk bent van aanvragen die binnen komen van eigenaren. Wij vragen of het college bereid is actief aan de gang te gaan met inbreiding door in kaart te brengen welke locaties geschikt zijn om getransformeerd te worden.

Een punt dat we helemaal missen is de starterslening. Waarom hebt u dit niet als concreet actiepunt opgenomen in de Woonvisie?

Dan lees ik op pagina 19 dat er ‘moverende redenen’ kunnen zijn voor projectontwikkelaars om af te wijken van de norm 20% sociale huur. Door de geschiedenis wijs geworden schrok ik hier toch wel van. Want wat zijn die moverende redenen precies? Een projectontwikkelaar kan natuurlijk altijd wel een reden bedenken om geen sociale huur te realiseren. Vrije sector levert namelijk altijd meer op. Kortom, wat ziet het college als ‘moverende redenen’?

Technische vraag definitie

Op diezelfde pagina zien we staan: Sociale huurwoningen zijn woningen met een huur tot aan de liberalisatiegrens. Dit is een verkeerde definitie: de goede is (zie antwoord prestatieafspraak Vallei Wonen): Een sociale woning is een huurwoning met een huurprijs van maximaal 720,- die passend wordt toegewezen aan de gemeentelijke doelgroepen, via het woningzoekendenbestand. Waarbij deze woning in stand wordt gehouden voor de doelgroepen en dus geëxploiteerd wordt door een toegelaten instelling zoals Vallei Wonen. Bent u het met ons eens dat dit anders in de woonvisie hoort? Dan zullen wij deze tekst ook amenderen.

Proces

Zoals u van ons kunt verwachten ook nog een opmerking over het proces. Daar zijn we ook weer van geschrokken. Vallei Wonen, de partij die een belangrijk deel van de Woonvisie moet gaan helpen realiseren is pas in oktober bij een openbare avond voor het eerst betrokken. Wij betreuren dat. Bent u het met ons eens dat het beter zou zijn om de volgende keer de verrijkingsavond (in ieder geval die met Vallei Wonen) vóóraf te laten plaatsvinden?  

Vraag aan GBW

Ik afsluiten met een tweetal vragen aan collega-fracties.

Allereerst GBW: U hebt onderzoek gedaan naar de woningmarkt. Waardering en complimenten daarvoor. Vindt u zelf dat de Woonvisie van het college voldoende de urgentie die u in uw onderzoek bent tegengekomen uitstraalt en de juiste acties voor de korte termijn formuleert?

Dan de ChristenUnie en VVD: U hebt in 2018 ingestemd met de motie ‘Planning en realisering woningbouw’. Kan ik erop rekenen dat u ook dit college er aan houdt dat zij deze motie gaan uitvoeren?

Het was zo ongeveer de meest gehoorde uitdrukking in de commissievergadering van oktober: ‘uitgestoken hand’. Vooral van de kant van de VVD-fractie was de uitgestoken hand hét thema van de avond. Aan het eind van de raadsvergadering moest GBW-fractievoorzitter Marco van der Hoef constateren dat hij een steeds scherpere scheidslijn zag tussen de coalitie en de oppositie. Vraag is wel aan wie dat ligt. Wij lichten onze positie graag nader toe.

Positief gevoel commissie

Als SGP-fractie hielden we een positief gevoel over aan de commissievergadering. De argumenten van de commissieleden werden gehoord en gewogen. We hadden dan ook verwachtingen van de raadsvergadering. Samen met CDA en PvdA/GL bereidden we een aantal constructieve voorstellen voor. Wij hadden voorafgaand aan de Raad goede hoop dat deze voorstellen op steun van een of meerdere coalitiepartijen konden rekenen.

Correct boekhouden

De voorstellen van de oppositie hingen met elkaar samen. Er is dit jaar een relatief groot tekort op het sociaal domein en de verwachting is dat dit de komende jaren ook wel zo zal blijven. Het college komt in de begroting met een aantal voorstellen om de kosten te beperken, zonder dat dit gevolgen heeft voor de kwaliteit van de zorg. Een denkrichting waar de SGP zich goed in kan vinden. De overige meerkosten worden gedekt uit de reserve dorpsvoorzieningen. U begrijpt uit de naam van die reserve al dat deze hier eigenlijk niet voor is bedoeld. Toch vinden wij het logisch om het tekort voor 2019 uit deze reserve te dekken. Het is op zo’n korte termijn niet mogelijk om ergens anders geld vandaan te halen. Voor de toekomst willen we echter niet blijven putten uit onze reserves. Daarom dienden wij een motie in om het college onderzoek te laten doen naar mogelijkheden om uitgaven te beperken (mogelijkheden van bezuinigingen te onderzoeken dus) en mogelijkheden om inkomsten te verhogen (mogelijkheden van belastingverhogingen te onderzoeken dus). Met de resultaten van dit onderzoek zou het college bij de kadernota in 2019 een voorstel kunnen voorleggen waarin de begroting structureel op orde wordt gebracht. Dat is wat wij verstaan onder correct boekhouden. Het college loopt op deze discussie eigenlijk al vooruit door nu al de OZB te verhogen. U gaat dus meer betalen aan gemeentelijke belastingen. Net voor de verkiezingen, in oktober 2017, werd de OZB door het college gesteund door GBW en CDA nog verlaagd. Nu vindt het college het kennelijk al weer nodig de OZB te verhogen. Wij willen daar pas een besluit over nemen als we alle mogelijkheden van bezuinigingen en belastingen bij elkaar kunnen afwegen. Daarom diende CDA samen met ons en de PvdA/GL een amendement in om deze OZB-verhoging terug te draaien. Ten slotte heeft het college uitgerekend wat een stijging van het aantal inwoners de komende jaren ongeveer gaat betekenen voor de inkomsten en uitgaven. Conclusie is dat zowel inkomsten als uitgaven met €111.000,- gaan toenemen in 2019. Dit bedrag is natuurlijk nog erg onzeker en er wordt geen invulling gegeven aan de uitgaven, terwijl ze wel in de begroting staan. De SGP diende daarom samen met CDA en PvdA/GL een amendement in om deze bedragen uit de begroting te halen. Het resultaat van de begroting blijft daarmee hetzelfde, maar er staat geen blanco cheque van €111.000,- meer in.

Denigrerende reactie

De reactie van het college op deze amendementen was ronduit denigrerend. Er werden allerlei suggesties gewekt die onterecht waren. Zo zou er bijvoorbeeld geen dekking worden gegeven bij de voorstellen, en dat zou volgens het college heel vreemd zijn. Nu zou het natuurlijk raar zijn om alvast een dekking mee te geven als je het college oproept een onderzoek te gaan doen. Bovendien is er voldoende ruimte in het begrotingsresultaat om de OZB-verhoging van het college terug te draaien. Daarnaast suggereerde het college dat wij met ons amendement het college niet voldoende vertrouwen willen geven en wij ervan uitgaan dat het college die €111.000,- zomaar uitgeeft. Helemaal niet aan de orde! Wij vinden het gewoon niet van goed bestuur getuigen om een bedrag in de begroting op te nemen, waarvan niet bekend is wat ermee gaat gebeuren en waarvan de wethouder bovendien aangeeft er niets mee te gaan doen. De coalitiepartijen reageerden alle drie in lijn met het college. De initiatieven van de oppositie werden met termen als ‘uw gevoel’ aan de kant gezet. Bovendien nam een van de coalitiepartijen zelfs de moeite om een voorval van een jaar geleden op te dissen. De SGP zou toen tegen een OZB-verlaging hebben gestemd. Inderdaad stemde de SGP in 2017 als enige partij tegen een motie waarin het college werd opgedragen ‘een OZB-verlaging bij de begroting te onderzoeken’. Dat ging echter gepaard met de toelichting dat wij ervan uit gaan dat het college bij iedere begroting kijkt of de OZB omlaag kan. Het is onzin om zo’n motie in te gaan dienen. Je dient ook niet bij iedere kadernota een motie in om het college de opdracht te geven ‘zo mogelijk met een sluitende begroting te komen’.

Teleurstellende afloop

Aan het eind van de raadsvergadering moeten we helaas concluderen dat er van de uitgestoken hand weinig terecht is gekomen. Alleen een motie van PvdA/GL (mede ingediend door CDA en SGP) om een onderzoek te doen naar de mogelijkheden van een lokaal fonds volkshuisvesting werd door het college en de coalitie overgenomen. Ook dat ging echter gepaard met opmerkingen die lieten blijken dat het plan ‘eigenlijk van GBW komt’ en ‘in den lande heel ongebruikelijk is’. Al met al jammer dat er zo weinig van de uitgestoken hand van de coalitie terecht is gekomen. Wij konden de begroting niet steunen. Alle voorstellen om op de lange termijn een nettere manier van boekhouden te hanteren werden weggestemd. Dan kan de coalitie niet van ons verwachten dat wij zonder meer met deze plannen instemmen.