Poliflw

Recentelijk heb ik drie stukken geschreven voor de website van de BBL. Ik was hiervoor naar bijeenkomsten in de Eindhovense Bieb geweest en heb het burgerparticipatie-project van vriendin Miranda bezocht.

Maar al véél langer daarvoor -al zeker 10 jaar- voerde ik gesprekken met mensen binnen mijn eigen netwerk over alle oneerlijkheid in de wereld veroorzaakt door GELD. En zelfs als kind had ik al moeite met het feit, dat ik iedere dag goed te eten had en kindertjes in Afrika dood gingen van de honger. Ik ging naar school, terwijl kinderen aan de andere kant van de wereld de mijnen in moesten. Ik had een dak boven mijn hoofd en werd niet opgejaagd, onderwijl werden de tropische regenwouden gekapt, koraalrif werd verwoest en olifanten werden gedood om hun slagtanden. En al die ellende is nu nog steeds aan de gang en verergert alleen maar. Plastic pollution, mega-stallen, Monsanto en de farmaceutische industrie, olievlekken in zee, 5G, Trump, om maar een paar rampen te noemen. Ik kreeg -en krijg- er nachtmerries en slapeloze nachten van.

Je zou zeggen dat mensen nu ze beter op de hoogte zijn van al het vreselijks dat gaande is in deze wereld, vanwege het hele social media-gedoe, massaal opstaan. Echter, we krijgen zo’n enorme lading aan informatie over ons heen, dat het merendeel van ons door de bomen het bos niet eens meer ziet en de leugens niet meer van de waarheid kan onderscheiden. Het maakt ons óf volledig murw óf we kijken gewoon de andere kant uit. Wel zo makkelijk, doen alsof het allemaal niet bestaat.

Daarbij is ons (Nederlandse) schoolsysteem tegenwoordig dusdanig ingericht dat we onze kinderen brokken voorgekauwde kennis in de strot duwen, die ze alleen maar weer uit hoeven te spugen. Ze worden niet meer opgeleid om zelfstandig, inzichtelijk en analytisch na te denken, want dat dient de maatschappij niet. De maatschappij dient het economische systeem, waar wij allen slaaf van zijn. En slaven denken niet, dat zou alleen maar lastig zijn.

Wat mij nog het meest verbaast, is hoe mensen uit mijn directe omgeving ertegenaan kijken. De generatie van mijn ouders en ouder geeft grotendeels het geluid af, dat we toch niets kunnen veranderen aan het feit dat ‘de wereld’ om geld draait. De jongere generatie is vooral bezig met de vraag hoe ze in de toekomst evenveel of meer kunnen verdienen dan hun ouders. Mijn eigen generatie is vooral bezig met de 40-urige werkweek, al dan niet in combinatie met een gezinsleven, om al de rekeningen te kunnen betalen. Allemaal zo druk met geld bezig, dat er weinig ruimte is voor de belangrijkere dingen in het leven.

Geld is het doel geworden. Terwijl het gebruikt kan worden als middel om de wereld beter te maken. Dáár willen de wereldmachten en multinationals natuurlijk niets van weten en zij zijn het ook die veelvuldig tegenstrijdige berichten de wereld inslingeren om angst te verspreiden en onderlinge verdeling te zaaien, aldoende te kunnen blijven heersen.

En daar zitten we dan, lamgeslagen naar onze schermpjes (pc, tablet of gsm) te turen, platgespoten door een digitaal infuus van allerhande social-media kanalen. En als we iets zien dat we niet leuk vinden, klikken we op ‘unfollow’ of ‘unsubscribe’ en gaan vervolgens een game spelen of Netflix-serie kijken die ons laat vluchten uit de realiteit van deze dimensie……. even ontspannen voor we weer deel moeten nemen aan de rat-race.

Goed, dit was dus even mijn pessimistische kijk op de mensheid. Gelukkig zijn er hedentendage (prachtig woord, overigens) ook heel andere -hoopgevende- geluiden de wereld aan het overspoelen via de social media. Geluiden van ontwaakte mensen, die al hebben nagedacht over oplossingen en die een klankbord vinden, wereldwijd. Ik heb het dan over Greta Thunberg; als het gaat om klimaat, Alexandria Ocasio Cortez; als het gaat om corrupte politiek en Rutger Bregman; daar waar het economie betreft. Dit zijn mijn drie favoriete voorbeelden, er zijn er uiteraard nog veel meer te noemen.

En nu gaan we verbinden, om te synchroniseren, alles in balans te krijgen en in harmonie te leven op deze planeet.

Wetenschappelijke experimenten -overal ter wereld- hebben bewezen dat een basisinkomen mogelijk is en vaak meer oplevert dan dat het kost. Zeker op het gebied van de zachte baten. Een basisinkomen creëert namelijk ruimte voor mensen om met wezenlijkere dingen bezig te zijn dan met geld. Want waar het vaak bij burgerparticipatie op aan komt, is dat niemand er de tijd voor heeft. Men heeft het al druk genoeg met werken (geld verdienen), dus een paar bijeenkomsten bijwonen om te beslissen over het nieuwe speeltuintje dat er in de wijk gaat komen, is vaak al teveel gevraagd.

Geef mensen de ruimte van een onvoorwaardelijke financiële vloer onder hun voeten en de betrokkenheid bij het eigen leefklimaat volgt vanzelf. Het welzijnsniveau stijgt en daarmee ook de bewustwording dat we wereldwijd meer te vertellen hebben dan dat kleine percentage van de wereldbevolking die nu al het geld heeft. Deze heersende klasse zal onder dat besef moeten buigen, dan wel breken. Daarna kunnen we écht globaal de klimaatcrisis aan gaan pakken.

Het enige dat het kost, is een radicale verandering in onze universele gedachtewereld. We moeten nu gaan geloven dat dit allemaal kan. Niet zeggen dat de dingen zijn zoals ze zijn en altijd wel zo zullen blijven, dan gebeurt er niets. Of op politieke partijen stemmen die zeggen dat ze het allemaal voor ons op gaan lossen, maar slechts zondebokken aanwijzen en aldoende voor nog meer onderlinge verdeling zorgen, want dan krijgen we oorlog.

Wij zijn zelf verantwoordelijk voor onze eigen bewustwording!

En daarbij óók verantwoordelijk voor onze eigen onverantwoordelijkheid…..

Alles wat we bedenken, kunnen we maken.

Een betere wereld dus ook!

Marleentje Tiersma-Weismann

Dit was de titel van het debat/de discussie-avond georganiseerd door Wij in de Stad, in de Bibliotheek Eindhoven, op 11 april jongstleden.

“Wat zegt dit over onze stad?” vroeg ik mij meteen bij binnenkomst af. Want het aanwezige publiek was tamelijk homogeen; 75% van de aanwezigen was van het mannelijke geslacht, blank en van middelbare leeftijd. Er waren letterlijk maar 10 personen aanwezig, die niet in die categorie vielen.

Dhr. R. Boomkens, hoogleraar sociale- en cultuurfilosofie en gefascineerd door stedelijke ontwikkeling, was de spreker van de avond. Hij had ervoor gekozen om niet rechtstreeks vanuit het Eindhovense perspectief te kijken, maar vanuit een globaler perspectief. Het doel was om het burgergesprek te faciliteren in plaats van het burgerdebat, inzicht verwerven en elkaar verrijken. Het beloofde een fascinerende avond te worden.

We kregen in vogelvlucht de geschiedenis van de Nederlandse stedelijke ontwikkeling sinds 1950 voorgeschoteld. Termen als ‘suburbanisatie’ en ‘gebundelde deconcentratie’ (= aangewezen groeikernen buiten de grote steden, bijvoorbeeld: Purmerend, Heerhugowaard, Almere) kwamen voorbij, alsmede de namen van enkele belangrijke denkers op dat gebied; Jane Jacobs, Henri Lefevbre, Saskia Sassen, Richard Florida.

Na deze uiteenzetting was het publiek aan de beurt om -in groepjes van drie- eerst te overleggen over opvallende ontwikkelingen alhier en daarna van wie wij dachten dat onze stad was.

De antwoorden van de verschillende groepen vulden elkaar goed aan; conclusie: gentrificatie leidt tot groter wordende kloof tussen verschillende bevolkingsgroepen, verhindert o.a. sociale integratie en het stadsbestuur zou meer mogen kijken naar de humanitaire kant in plaats van naar de economische kant van de ontwikkelingen die ze voor ogen hebben.

Geen van de aanwezigen had nog de illusie dat onze stad echt van de inwoners was. De meerderheid hield het erop dat projectontwikkelaars en vastgoedmagnaten de scepter zwaaien in Eindhoven.

De hamvraag is dan tweeledig, hoe krijg je inwoners bewust van deze problematiek en dan vervolgens nog gemotiveerd, gemobiliseerd en in beweging om de verantwoordelijkheid voor het eigen leefklimaat op te pakken en verandering af te dwingen bij een stadsbestuur?

Tja, we zijn daarover nog lang niet uitgepraat. Maar het feit dat deze discussie plaats vindt, betekent wel dat de verandering hoe dan ook gaat komen.

Marleentje Tiersma-Weismann

Een Meet-Up georganiseerd door Tegenlicht040 op 16 april jl., naar aanleiding van de VPRO Tegenlicht uitzending over het basisinkomen (oorspronkelijk uitgezonden op 25 november 2018).

Gastvrouw: Annemoon Langenhof

Het was een drukte van belang in de Eindhovense Bibliotheek. 140 reserveringen (!) om deze Meet-Up bij te wonen. Het publiek was een mix van mannen en vrouwen, leeftijd van 20 tot 75, met een diversiteit van achtergronden. Dit onderwerp spreekt -gelukkig- veel mensen aan. En het beperkt zich niet tot Eindhoven, niet tot Nederland, het is een globaal verschijnsel en er wordt al decennia lang over gepraat en mee geëxperimenteerd.

De avond begon om 19u met het gezamenlijk kijken naar de aflevering van VPRO Tegenlicht. https://www.npostart.nl/VPWON_1284430, van kop tot staart interessant. Kijken dus!!!

In het kort; het basisinkomen gaat voorbij aan linkse of rechtse politiek. Net zoals dat we eigenlijk allemaal vinden dat iedereen recht heeft op goede zorg en educatie, vinden we ook dat iedereen recht heeft op een financiële vloer onder de voeten. Een andere naam ervoor zou ‘burgerschapsdividend’ kunnen zijn of ‘durfkapitaal voor de gewone man’, zonder voorwaarden. Het geeft mensen de vrijheid om zelf hun leven in te richten met keuzes naar eigen inzicht. In de loop der jaren zijn er heel wat studies geweest die aan hebben getoond dat de baten – op een heel aantal vlakken – groter zijn dan de kosten. De kapitalistische verzorgingsstaat waar we nu in leven, houdt mensen aan de onderkant van de arbeidsmarkt, creëert allerlei B*llsh*t-jobs en betuttelt ze.

Dat laatste werd pijnlijk duidelijk geïllustreerd door de verhalen uit het publiek, dat na de pauze aan de beurt was om in gesprek te gaan met de vier tafelgasten.

Bij deze editie waren dat Jeroen ter Brugge (filosoof), Elisabeth Scholt (expert op het gebied van arbeidsmarkt en educatie), Hans Lindeijer (kartrekker bij PvdA voor het basisinkomen) en Saskia Lammers (raadslid GroenLinks). Allemaal maken zij zich hard voor een basisinkomen of in ieder geval een vorm daarvan. Maar het is lastig, want ons ministerie geeft weinig ruimte voor experiment en er is vooralsnog geen ruimte binnen de participatiewet voor wetten omtrent het basisinkomen. Echter, als burger moeten we de hand ook in eigen boezem durven steken, want als het zo uitkomt laten we het ons erg makkelijk aanleunen. Daarbij komt dat we ons door de heersende klasse eeuwenlang hebben laten wijsmaken dat het gewone volk niet te vertrouwen is met geld en daardoor zijn we onderling verdeeld en wantrouwig ten opzichte van elkaar. Dit sprak ook uit de vraag die Jeroen ter Brugge ons stelde, hij vroeg zich af of mensen zich dan wel maatschappelijk nuttig ging maken wanneer ze een basisinkomen zouden ontvangen.

Maar……

Zou het niet zo zijn dat het maatschappelijk het meest nuttig is dat alle mensen de kans krijgen om hun eigenwaarde te verkennen en de rol te vervullen die hen het meeste voldoening geeft? En of dat nu jurist, putjesschepper, kluizenaar of thuismoeder is, maatschappelijk nut is iets heel persoonlijks.

Marleentje Tiersma-Weismann