Eind 2019 konden wij, als VVD-fractie, en als gemeenteraad, niet vermoeden dat we vandaag een integriteitsonderzoek zouden bespreken. Toen, eind 2019, informeerde burgemeester Heijmans de fractievoorzitters over een mogelijk artikel van De Limburger. Het onderwerp was een gemeentelijke subsidie aan de Stichting International Award for Young People, waarvan burgmeester Heijmans zelf voorzitter is. Begin januari dit jaar deelde hij het concept artikel met de fractievoorzitters. Op dat moment hebben wij als VVD-fractie laten weten dat we op basis van het artikel onmogelijk conclusies kunnen trekken. Maar wel kondigden we aan dat de raad zijn controlerende taak zorgvuldig moet oppakken. 11 januari werd het artikel gepubliceerd en vervolgens, 5 februari, heeft de raad Berenschot opdracht gegeven voor het uitvoeren van een integriteitsonderzoek. Kort daarvoor had de burgemeester zijn taken tijdelijk neergelegd, in afwachting van de uitkomsten van het onderzoek
© WdG
Behandeling integriteitsrapport
Vandaag, op 3 juni, bespreken we het eindrapport over het integriteitsonderzoek naar de handelwijze van burgemeester Heijmans en raadslid Kadra. Echter, de situatie is veel complexer geworden dan wij op 5 februari konden vermoeden. De burgemeester heeft zich ziekgemeld, en aangekondigd niet terug te keren in het ambt. Daarnaast heeft hij een rechtszaak tegen de gemeente aangespannen over de afhandeling van een WOB-verzoek.
Het is verleidelijk deze zaken te vermengen met de behandeling van het eindrapport. Wij, de VVD-fractie, doen dit niet. We zijn van mening dat het mogelijk is dit integriteitsrapport op een correcte wijze te behandelen. Dat rapport ligt er, en het is onwenselijk de conclusies en aanbevelingen nu niet te bespreken. De nieuwe omstandigheden werpen volgens ons geen ander licht op de analyse en conclusies uit het Berenschot eindrapport. Die zijn volstrekt duidelijk. Indien de omstandigheden er toch om vragen kunnen we hier op een later moment nog altijd op terugkomen. Voor nu staat een correcte behandeling van het rapport voorop. Het is voor ons als raad, maar zeker ook voor de Weertenaren van belang dat dit gebeurt. Ook zij hebben hier recht op.
Burgemeester Heijmans en het mevrouw Kadra hebben de mogelijkheid gekregen een reactie te geven op het rapport. Nu is het aan de raad om het rapport te bespreken en een politiek oordeel uit te spreken. Ik spreek namens de VVD-fractie de waardering uit richting Berenschot voor de wijze waarop zij dit onderzoek hebben verricht. Hun eindrapport geeft antwoord op de vooraf vastgestelde onderzoeksvragen.
COA-gelden
Over naar de inhoud van het rapport. Ten eerste beschrijft het rapport uitgebreid de besteding van de COA-gelden. Wij sluiten ons aan bij de conclusie van Berenschot dat de gemeenteraad onvoldoende kaders heeft meegegeven bij de besteding van deze gelden. Wij moet hier in de toekomst beter op letten, en onze kaderstellende rol te allen tijde goed oppakken.
De vraag of de raad zijn controlerende rol voldoende heeft opgepakt ten aanzien van de besteding van de COA gelden, wordt niet behandeld in het rapport. Er wordt geconstateerd dat de raad enkele keren heeft gevraagd naar inzicht in de bestedingen. Maar échte controle en verantwoording hebben nooit plaatsgevonden. De vraag is bovendien of die democratische controle ooit plaats had kunnen vinden. De toekenning van de gelden vond op een slordige en onzorgvuldige manier plaats. Het is daarom maar zeer de vraag of de raad de bestedingen écht volledig had kunnen controleren. Volgens de VVD-fractie heeft burgemeester Heijmans door zijn handelen deze controle voor ons als raad onmogelijk gemaakt. Wij konden onze controlerende taak ten aanzien van de besteding van de COA-gelden niet zorgvuldig uitvoeren. In zijn onzorgvuldige handelen schendt hij volgens Berenschot bovendien de algemene beginselen van behoorlijk bestuur uit de Algemene wet bestuursrecht en de gemeentelijke gedragscode voor integriteit.
Sterker nog: burgemeester Heijmans was formeel helemaal niet bevoegd om eigenstandig besluiten te nemen over de besteding van het COA-budget. Er was geen enkel mandaat vanuit het college. In de meeste gevallen heeft zelfs geen enkele besluitvorming in het college plaatsgevonden. De VVD-fractie betreurt wel de naïeve houding van het college t.a.v. ‘het potje van Jos’ in de afgelopen jaren. Het college had veel eerder kunnen en moeten inzien dat de handelwijze van de burgemeester ten aanzien van de besteding van de COA-gelden inconsequent, slordig en formeel onjuist was. Daarnaast concludeert Berenschot dat de verslaglegging in het college incompleet is. Wij verwachten dat de verslaglegging op zeer korte termijn verbetert. Wij vragen een reactie van het college hierop, voorzitter.
Stichting International Award for Young People
Ten tweede behandelt het rapport de toekenning van subsidie aan Stichting International Award for Young People. Tot viermaal toe verleende de burgemeester subsidie aan deze stichting, waarvan hij zelf voorzitter is. Bovendien deed hij dit meerdere keren zonder dit formeel met de rest van het college te bespreken. Volgens Berenschot is hierbij sprake van de vermenging van het publieke belang van de gemeente met het privébelang van Jos Heijmans als voorzitter van de stichting. Doordat burgemeester Heijmans heeft deelgenomen aan de beraadslaging en besluitvorming in het college over de subsidie aan de Stichting, ontstaat in ieder geval de schijn van belangenverstrengeling. Wederom wordt door burgemeester Heijmans niet gehandeld in lijn met de gemeentelijke gedragscode voor integriteit.
Horne Quartier
Ten derde wordt de relatie tussen burgemeester Heijmans en het bedrijf Horne Quartier (HQ) onderzocht in het rapport. In het bijzonder wordt aandacht geschonken aan de overeenkomst die de gemeente in september 2019 sloot met Novaform Vastgoedontwikkeling. Deze laatste werkte in opdracht van HQ. De burgemeester was in gesprek met HQ over sponsorschap voor zijn Stichting International Award for Young People, maar dit meldde hij niet in het college. Berenschot concludeert dat het niet melden van dit feit in de vergadering van B&W er voor de derde maal voor zorgt dat gemeentelijke gedragscode voor integriteit geschonden wordt, aangezien daarin de kernwaarde openheid expliciet is opgenomen.
Raadslid Kadra
Als laatste in het rapport: de relatie en handelwijze van mevrouw Kadra en de burgemeester. Berenschot concludeert dat op basis van feiten en omstandigheden geen sprake is geweest van schending van de wet- en regelgeving. Hier neemt de VVD-fractie kennis van.
Conclusie
Kortom, het rapport van Berenschot concludeert tot driemaal toe dat burgemeester Heijmans de gemeentelijke gedragscode voor integriteit heeft geschonden. Tevens maakte zijn onzorgvuldige en onjuiste handelen het voor de raad onmogelijk zijn controlerende taak uit te oefenen ten aanzien van de besteding van de COA-gelden. De VVD-fractie kan daarom niet anders concluderen dat burgemeester Heijmans in de afgelopen jaren structureel niet integer heeft gehandeld. Dat is voor ons absoluut onaanvaardbaar. Zo ga je als bestuurder niet om met belastinggeld. Dat hij dit met wellicht goede bedoelingen deed om de integratie van statushouders en vluchtelingen te verbeteren, doet daar volgens ons niets aan af. Een goed doel heiligt niet de middelen. Als bestuurder dien je te allen tijde integer te handelen, oftewel: dienstbaar, onafhankelijk, open, betrouwbaar en zorgvuldig. Uit het rapport blijkt dat het handelen van de burgemeester de afgelopen jaren hiermee niet in overeenstemming was. Als raad kunnen wij dit onmogelijk accepteren.
De Weerter VVD-fractie neemt de conclusies en aanbevelingen uit het rapport over. Als raad en college moeten en gaan we met deze conclusies en aanbevelingen aan de slag. Dit soort situaties mogen zich niet herhalen.
