Poliflw

Gisteren werd bekend dat voor het derde jaar op rij het aantal personen met een bijstandsuitkering gedaald is. Hoewel de daling in de gemeente Doetinchem het sterkst was in 2018, is ook in 2019 het aantal uitkeringen verder afgenomen. Veel uitkeringen werden beëindigd als gevolg van het aanvaarden van werk. Dat is goed nieuws, maar het brengt nieuwe vraagstukken met zich mee.

 

Betaald werk niet voor iedereen een realistische optie

De gemeente Doetinchem heeft begin 2019 besloten de mogelijkheden van elke inwoner met een bijstandsuitkering in beeld te brengen. Met het plan van aanpak ‘Samen sterk voor inwoners naar werk’ werd bepaald dat elke inwoner met een bijstandsuitkering waarvan nog onvoldoende bekend was, uitgenodigd zou worden. Er waren twee jaar voor uitgetrokken, maar inmiddels is al bereikt dat vrijwel iedereen in een traject zit. Het is belangrijk om ons te realiseren dat voor meer dan de helft van de mensen geldt dat het aanvaarden van betaald werk op dit moment nog geen realistische optie is. Voor een groep zal betaald werk helemaal niet aan de orde zijn. Dat betekent overigens niet dat we deze mensen aan hun lot overlaten. We zien dat veel mensen op een andere manier participeren in onze samenleving en we ondersteunen dat, waarbij het uitgangspunt is: denken in mogelijkheden en ontwikkeling.

Naar een inclusieve arbeidsmarkt

Ondertussen staan werkgevers in de Achterhoek te springen om personeel. Daar ontmoeten overheid en ondernemers elkaar. We willen meer mensen, ook mensen met een arbeidsbeperking, aan de slag krijgen. Om eventuele belemmeringen om iemand in dienst te kunnen nemen weg te nemen, zijn er instrumenten beschikbaar. In de Achterhoek ontmoet ik veel werkgevers die bereid zijn zich in te zetten om werkzaamheden te laten aansluiten bij de mogelijkheden van de werknemer. Het hangt echter wel van individuen af of dit lukt. Wanneer een personeelsfunctionaris actief in contact staat met het werkgeversservicepunt dan blijkt dat er veel mogelijk is. We zetten stappen, maar ik ben ook kritisch. De arbeidsmarkt in de Achterhoek kan en moet veel inclusiever.

Sociale ondernemingen onder druk

In onze omgeving zijn tal van sociale ondernemingen. We werken erg graag met ze samen, omdat ze veelal een eigen aanpak hebben om de talenten van mensen aan te spreken en verder te ontwikkelen. Het zijn instellingen met bijvoorbeeld ook een zorgaanbod, maar er zijn ook bedrijven zonder winstoogmerk. De beste sociale ondernemers zijn in mijn optiek de ondernemers die mensen loslaten die zich zover ontwikkeld hebben dat zij een nieuwe stap op de arbeidsmarkt kunnen zetten. De opgaven voor sociale ondernemingen wordt echter niet eenvoudiger. De toestroom van kandidaten met arbeidspotentieel is sterk afgenomen. Dat is voor een aantal ondernemingen niet direct een probleem, omdat de onderneming voldoende economische waarde creëert. Voor een aantal sociale ondernemers betekent dit echter wel dat het businessmodel aangepast zal moeten worden aan de huidige instroom.

Ontwikkelen naar werk

Uitgangspunt is dat zoveel mogelijk mensen werken en meedoen. Dat is belangrijk voor mensen zelf, maar ook een maatschappelijk doel. De sleutel voor verandering ligt bij mensen zelf en de gemeente kan mensen steun bieden die ze nodig hebben. Een bijstandsuitkering is bedoeld om tijdelijk in het levensonderhoud te voorzien. Het perspectief daarbij is dat iemand voldoende ondersteund wordt om te ontwikkelen naar werk. Daarom is er voor inwoners de Werkacademie. Samen met de inwoner wordt bepaald hoe het ontwikkeltraject ingevuld wordt.

Recht op ondersteuning

Met ‘Samen sterk voor inwoners naar werk’ geven we in Doetinchem invulling aan het recht dat elke bijstandsgerechtigde wat mij betreft heeft: ondersteuning en hulp. Dit kan ondersteuning zijn richting een baan, studie, leerwerktraject, stage, vrijwilligerswerk of taalcursus. Maar het kan ook schuldhulp zijn of hulp bij het vinden van een passende woning. Op dit moment krijgen mensen ondersteuning bij de ontwikkeling op verschillende leefgebieden. Dat kunnen we niet alleen, we hebben daarbij veel partijen in Doetinchem en omgeving nodig.

Afgelopen week was een afwisselende week. We hadden een volle collegevergadering met veel goede besluiten, er waren mooie ontmoetingen, zoals die rond inburgering statushouders en er was een mini-symposium van D66 Winterswijk met o.a. Loes ten Dolle, Tycho Geurkink, Casper Sonderen, Joris Bengevoort en Rob Jetten. Hieronder in het kort een weergave van mijn ervaringen.

 

75 jaar vrijheid

Op maandagmiddag 27 januari stonden we in de Catharinakerk met elkaar stil bij de bevrijding van concentratie- en vernietigingskamp Auschwitz. Atay Guner vertelde over zijn bezoek aan Sobibor. Burgemeester Mark Boumans over Auschwitz, Janna Baerends zong haar lied Deep en Miranda Kijzerwaard vertelde het levensverhaal van haar oma Maud Mogendorff. Elske te Lindert sloot de herdenking af met Gabriëlla’s Song. Het heeft veel indruk op mij gemaakt. Wij blijven herdenken.

Sportverkiezing

De maandagavond stond in het teken van de Doetinchemse Sportverkiezing. De talenten uit onze gemeente zijn volop in de spotlights gezet. Een prachtig programma rond alle takken van sport. Zelf vind ik het mooi dat de sporters in het zonnetje worden gezet, maar vooral ook de sportvrijwilligers. Zij maken het mogelijk dat de verenigingen in onze gemeente volop draaien en dat blijven doen.

Gasthuisfonds

In de afgelopen week ontmoette ik ook de heer Simonetti en mevrouw Emaus van het Gasthuisfonds. We spreken elkaar af en toe over het armoedebeleid en hoe zij met het fonds van toegevoegde waarde zijn voor inwoners. Bijzondere ontwikkeling is de toenemende vraag naar mobiliteit. Om ervoor te zorgen dat mensen elkaar kunnen blijven ontmoeten is soms ondersteuning nodig bij het (elektrisch) fietsen. Het Gasthuisfonds is een essentiële partij om het verschil te maken.

SROI

Donderdag was ik te gast in Twente en we spraken daar over Social Return On Investment (SROI). Bij de inkoop van diensten en producten maken wij als gemeente afspraken over deze verplichting, maar voor aanbieders lijkt het op het eerste gezicht niet altijd eenvoudig om er invulling aan te geven. Daarom kiezen we ervoor om dat in Gelderland en Overijssel eenduidig te doen met vast bouwblokken. Binnenkort hoop ik het convenant te kunnen tekenen. Samen zorgen we ervoor dat meer mensen een plek vinden op de arbeidsmarkt.

Stadskamer

De Stadskamer bestaat vijf jaar. De Stadskamer zorgt ervoor dat mensen tot hun recht komen en volop mee kunnen doen. Ik kom er vaker met veel plezier, maar afgelopen donderdag was het een prachtig feest. Samen maken we meedoen woest aantrekkelijk!

 

 

Werkgeversservicepunt

Het Werkgeversservicepunt is het centrale punt voor de werkgeversdienstverlening in onze arbeidsmarktregio. De accountmanagers spreken met werkgevers over mogelijkheid voor mensen die via UWV of Laborijn naar een passende werkplek begeleid worden. Afgelopen week spraken we over de manier waarop we het Werkgeversservicepunt de diensten nog beter kan uitvoeren. Op dit moment wordt dit in kaart gebracht en binnenkort volgt een advies. Mooi om te horen dat we in onze arbeidsmarktregio trots kunnen zijn op onze werkgeversdienstverlening.

Vaccinatie

Tijdens de beeldvormende raad stond het onderwerp vaccinaties centraal, omdat we GGD definitief de taak willen geven om het rijksvaccinatieprogramma ook voor onze gemeente uit te voeren. De gemeenteraad vroeg aandacht voor het belang van vaccineren en uitte zorgen over de vaccinatiegraad. In Doetinchem kunnen we gelukkig spreken van een relatief hoog aantal vaccinaties, maar dat willen we in de komende tijd ook graag zo houden.

Werkbezoek Düsseldorf

Afgelopen donderdag en vrijdag waren we met alle burgemeesters & wethouders van de Achterhoekse gemeenten in Düsseldorf. Naast het feit dat het tot waardevolle gesprekken met elkaar leidde, hadden we een interessant inhoudelijk programma. We bezochten de Landtag Nordrhein-Westfalen, de grenspost Düsseldorf, de luchthaven en de Medienhafen. We spraken over het democratisch systeem in Nordrhein-Westfalen, grensoverschrijdende samenwerking en werken over de grens. De ontwikkeling van de Medienhafen bood een interessant perspectief, ook voor onze stad. Ik heb met veel collega wethouders kunnen spreken, een mooie basis voor nog betere samenwerking.

 

Afgelopen week was een week vol nieuwjaarsontmoetingen. Onze nieuwe gemeentesecretaris had alle medewerkers uitgenodigd in de hal van het stadhuis. Een fijn moment om direct met alle mensen van de gemeente Doetinchem bij te praten. Goed dat er volop energie uitgesproken werd om van 2020 een mooi jaar te maken voor de inwoners van onze gemeente.

Tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst in Amphion stond burgemeester Mark Boumans stil bij het thema verandering. Dit komt niet vanzelf. Je kunt er niet eenvoudig op wachten. Prachtig vond ik de parallel die hij trok met zijn eigen sportieve ambities. ‘Wees de verandering die je wilt zien.’

Het thema ‘verandering’ kwam ook aan de orde bij de nieuwjaarsbijeenkomst van Laborijn. Een groep van 20 medewerkers zette met een kritische cabaretvoorstelling een dikke punt achter 2019. Gevoelige liedjes, indringende uitspraken en zelfs een rap. Alles ademde dat de medewerkers het beste willen voor onze mensen. Rake opmerkingen en songs over het management, raadsleden, rooie vrouwen, journalisten en het bestuur. Zo, die konden we in onze zak steken! Bovenal lieten medewerkers zichzelf zien.

Met oud & nieuw durfden wij het aan om in Den Haag te verblijven. Hoewel we ons bedachten of dat gezien de onrust wel zo’n verstandige keuze was, was het juist heel fijn. We waren bij de oudejaarsconference van Claudia de Breij, zagen Maarten van der Weijden de hofvijver in springen en ik nam op 1 januari zelf een duik in de ijskoude Noordzee.

Voor Claudia was duidelijk: alles verandert, daar is geen ontkomen aan. Angst voor veranderingen is er altijd geweest, maar veranderen móet. Daar zijn mensen voor nodig die het aandurven om het verschil te maken. De beste veranderaars zijn mensen die ook een goede verliezer kunnen zijn. “Verliezen maakt je ziel zacht en je hart groot.” Haar vader, gemeenteraadslid, leerde haar: “In een democratie houdt de regering van de meerderheid rekening met de noden en wensen van de minderheid, is er een onafhankelijke rechtsstaat en een vrije pers.” Na afloop dansten we tot in de kleine uurtjes: “Hef het glas op de verliezers en proost op wat ooit was!” 2020 is echt begonnen!

“Vertrouw op de professionaliteit en mensenkennis van de medewerkers”

Wanneer ik medewerkers van Laborijn spreek, dan merk ik steeds opnieuw dat de echte drijfveer voor hun werk voortkomt uit de keuze die zij ooit maakten om vóór onze inwoners te gaan. Consulenten, trainers, jobcoaches en beleidsmedewerkers komen elke dag hun bed uit om diegenen waarmee het niet altijd eenvoudig gaat zo goed mogelijk van dienst te zijn.

Mijn ervaring lijkt haaks te staan op het beeld dat het bij Laborijn allemaal erg streng gaat en dat er geen oog is voor de individuele mens. In dat beeld is Laborijn niet meer dan een strenge organisatie. De werkelijkheid is dat klanten van Laborijn niet altijd precies weten wat er van ze gevraagd wordt en dat zij soms bang zijn de regels te overtreden. Hierdoor gaan zij niet altijd ontspannen voor een gesprek naar Laborijn, zij hebben immers zelf niet de keuze gemaakt om klant te zijn. Juist daarom is er tijd nodig om te werken aan wederzijds vertrouwen. Het lukt niet altijd in het eerste gesprek. Ik vind het mooi om te zien hoe medewerkers hun best doen om dan, passend bij de wensen van de klant, in gesprek te blijven.

Laagste aantal uitkeringen ooit

Het werk bij Laborijn is erop gericht dat mensen, passend bij hun mogelijkheden, participeren in onze samenleving. Betaald werk is daarbij het uiteindelijke doel en waar dat niet lukt zijn soms andere oplossingen mogelijk. Medewerkers van Laborijn willen dat minder mensen afhankelijk zijn van een uitkering. Op dit moment lukt het om veel mensen naar werk te begeleiden. Het aantal uitkeringen bij Laborijn is lager dan ooit. Dat komt door ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, maar ik zie dat Laborijn het in vergelijking tot landelijke cijfers beter doet. Dat is goed voor onze inwoners.

De medewerkers bij Laborijn zijn professionals op hun vakgebied. De inkomensconsulenten maken een inschatting over de vraag of een uitkering de beste weg is om in de toekomst minder of niet meer afhankelijk te zijn van de overheid. Trainers in de Werkacademie hebben de beste oplossingen om te bereiken dat mensen zich (weer) werkfit voelen. Jobcoaches begeleiden mensen op hun werkplek, zodat zij zich verder kunnen ontwikkelen. Er is een team aan professionals beschikbaar om te werken aan steeds weer een volgende stap.

Ontwikkeling van mensen

Samen werkt. Dat is waar Laborijn voor staat. De samenwerking met werkgevers, onderwijsorganisaties en andere instellingen maakt dat ontwikkeling van mensen voorop staat. Vaak zie ik dat binnen de regelgeving ruimte wordt toegepast. Dat juich ik alleen maar toe. Waar een professional ziet dat iets beter werkt dan de standaardoplossing, vind ik dat dit moet worden toegepast.

Een uitkering is soms niet de beste oplossing. Veel mensen in onze samenleving zijn erbij gebaat direct duidelijk te hebben dat werk oplossingen biedt voor andere vraagstukken. Dat moet een passende werkomgeving zijn en soms is dat een vorm van dagbesteding. Ik ben er echter van overtuigd dat ieder mens bewust of onbewust zelf betekenisvol wil zijn in onze samenleving. Ik zie overigens dat de meeste mensen daarbij hulp of ondersteuning van anderen nodig hebben, dat is dus helemaal niet vreemd.

Professionaliteit en mensenkennis

Rechtssocioloog Paulien de Winter deed onderzoek naar de handhavingspraktijk bij UWV. Uit haar onderzoek blijkt dat het belangrijk is dat medewerkers ruimte hebben. “Vertrouw op de professionaliteit en mensenkennis van de medewerkers.” stelt zij. Deze stelling vind ik ook van toepassing op Laborijn. Het is juist aan de professionals in te schatten waar een inwoner baat bij heeft. Dat ligt voor een groot deel uiteraard vast in regelgeving, maar er bestaat voldoende ruimte om daarin de juiste keuzes te maken.

Voor verdere doorontwikkeling van Laborijn is de rol van elke professional van groot belang. Daarom is er in het plan van aanpak ‘Samen sterk voor inwoners naar werk’ ook aandacht voor professionalisering en organisatieontwikkeling. Dit vraagt om leiderschap, maar het begint met vertrouwen en de echte wil samen voor verbetering van de dienstverlening te gaan. Uit de derde kwartaalrapportage blijkt dat de ontwikkeling van het leiderschap bij Laborijn de hoogste prioriteit heeft gekregen en op dit moment nog heeft. Ook het bestuur heeft een toekomstgerichte evaluatie uitgevoerd.

Samen werkt

De concrete verbeteringen die richting klanten zijn opgepakt, hebben een positieve uitwerking. Ik hoor dat mensen merken dat de bejegening prioriteit heeft gekregen. Eerlijk is eerlijk: niet elke verandering is van vandaag op morgen gerealiseerd. En ik heb steeds gesteld dat de meeste dingen bij Laborijn goed tot zeer goed gaan. Dat is nog steeds zo en dat zal ook zo blijven. Niet iedereen zal altijd tevreden zijn over de gehele dienstverlening in dit kwetsbare werkveld, maar over het geheel bekeken werkt het.

We staan voor belangrijke opgaven. De financiële opgave in het sociaal domein van gemeenten is enorm. Het inwonersperspectief zal meer centraal moeten staan. De scheiding tussen armoede, participatie, maatschappelijke ondersteuning en jeugdzorg moet in de uitvoering overbrugd worden. De inburgering van statushouders dient nu echt op gang te komen. Zo kan ik nog meer opgaven noemen.

Wat mij betreft hebben we juist op dit moment professionals nodig die samen invulling geven aan deze opgaven. Daarom heb ik aangegeven dat ik vind dat de dienstverlening van Laborijn verder doorontwikkeld moet worden en dat in Doetinchem de samenwerking met Buurtplein en het Bureau voor Financiële Ondersteuning moet worden versterkt. Ik zie dat voor me door de Laborijn professionals een nog constructievere plek te geven in het netwerk. Daarvoor is geen structuurverandering nodig, want in feite bestaat dit netwerk al. Het moet alleen versterkt worden. Elke professional werkt in dit netwerk vanuit haar/zijn expertise aan de centrale vraag hoe de inwoner het beste te ondersteunen.

Regionale samenwerking is daarbij een must. Samen met de andere gemeenten binnen Laborijn en in de arbeidsmarktregio hebben we de sterkere teams met professionals en vergroten we de mogelijkheid van elkaar te leren. Een duidelijk commitment aan de gezamenlijke opgave is dan wel nodig. Durven wij het aan om de inwoner centraal te stellen en echt samen te werken? Ik zeg ja. Samen werkt!

Harvard-hoogleraar Shoshana Zuboff luidt de noodklok: ze schreef een monumentaal boek over hoe de grootste techbedrijven met onze data omgaan, ‘The Age of Surveillance Capitalism’. Hoe krijgen we de zeggenschap terug over onze data?

Na de uitzending van Tegenlicht op zondag 27 oktober was er vrijdagavond in het Rode Kafé te Doetinchem een Meet Up. Gasten waren Paul Tang, Europarlementariër, Helma de Boer, Privacyfunctionaris en Koen Christianen, Advocaat Intellectuele eigendom en IT-recht. Onder leiding van de moderator Hans Alberse was dit weer een zeer geslaagde Meet Up.

Het bericht Tegenlicht Meet Up over grote dataroof verscheen eerst op PvdA Doetinchem.