Tijdens het slotdebat van de programmabegroting heeft fractievoorzitter Heleen de Boer de volgende speech gehouden.
Voorzitter,
Het is gebruikelijk bij plenaire debatten over de begroting of de voorjaarsnota stil te staan bij de wereld buiten het stadhuis en hoe we deze beter kunnen maken. Ik wil dit keer beginnen met de wereld binnen deze muren, de dagelijkse realiteit die wij als raad zelf maken en dus ook zelf kunnen veranderen. Ik heb het dan over hoe en vooral hoe veel en hoe lang wij vergaderen. Want dat is veel te veel en veel te lang. En dat gaat ten koste van onze aanwezigheid in de stad en van een daadkrachtig stadsbestuur.
Iedereen hier hoort zichzelf graag praten. We hebben rustig een bijdrage van twintig minuten over een voorstel waarmee we het grotendeels eens zijn. We krijgen steeds vaker debatten niet af in de daarvoor beschikbare tijd. Het gevolg is dat besluitvorming eindeloos duurt, omdat we het simpelweg niet meer gepland krijgen. Ik vind dit beschamend voor de vierde stad van Nederland. Het kan en moet echt anders. Procedures en afspraken kunnen ons daarbij helpen, maar het gaat er vooral om dat u en ik ons anders gaan gedragen. En er is niets zo moeilijk als het veranderen van ingesleten gedragspatronen. Maar we kunne op z’n minst een poging wagen. Ik heb daarom een korte bijdrage en zal proberen het aantal interrupties te beperken. En ik doe bij deze een oproep aan de voorzitter, mijn fractiegenoten en u allen om mij tot de orde te roepen als u vindt dat ik me toch te veel door mijn enthousiasme of bevlogenheid laat meeslepen.
Dan nu de inhoud. Ik wil kort ingaan op een aantal bezuinigingen en zal daarbij een drietal moties indienen.
Utrecht moet bezuinigen en staat daarin niet alleen. Doordat het rijk minder geld uitgeeft, krijgen gemeenten ook minder geld. In Utrecht valt het dit keer relatief nog mee. Het college kiest ervoor om de investeringen in belangrijke ambities als gezonde mobiliteit, duurzaamheid, het bouwen van betaalbare woningen en het aanpakken van armoede grotendeels op peil te houden. GroenLinks is hier blij mee. Het bezuinigingspakket is een verzameling van vaak kleinere maatregelen waarmee geprobeerd is om geld te besparen met zo min mogelijk last voor de Utrechter. Dat wordt in de stad niet altijd zo gevoeld, want soms zijn het juist de kleine besparingen die veel pijn doen bij de direct betrokkenen.
Een voorbeeld hiervan is de bezuiniging op de atletiekbaan in het Amaliapark. Deze levert relatief weinig geld op, maar zorgde afgelopen weken voor veel beroering in de wijk en in onze mailbox. GroenLinks heeft die geluiden uit de stad goed gehoord en begrijpt de zorgen over deze bezuiniging. Tegelijkertijd zijn wij het met het college eens dat de atletiekbaan op dit moment onvoldoende gebruikt wordt en dus te veel kost voor wat het nu voor de stad oplevert. Daarom stellen we samen met een aantal andere partijen voor om een beter plan te maken voor dit sportpark en draaien we de bezuiniging terug. We willen dat het college samen met gebruikers en mensen in de buurt gaat kijken hoe het gebruik van de atletiekbaan kan worden vergroot en hoe hier andere activiteiten en sporten een plek kunnen krijgen. Het CDA zal hierover straks een motie indienen.
Een andere bezuiniging die bij GroenLinks pijn doet, is de bezuiniging op het initiatievenfonds. Op zich denken we dat het mogelijk moet zijn om grotere initiatieven te betalen vanuit de programma’s zelf, maar dan moet er wel flexibel budget zijn om hier eventueel in te investeren. Dit zelfde geldt voor initiatieven die op meerdere beleidsterreinen opereren. Eerder is al een motie aangenomen om een groter deel van de begroting flexibel te maken, maar we zien hiervan nog onvoldoende resultaat. Ook kan het helpen om bestaande subsidieregels te veranderen, zodat initiatieven die op verschillende terreinen actief zijn, meer kans krijgen. Daarom dien ik een motie in waarvan het dictum luidt:
Verzoekt het college:
Voor mei 2020 te komen met een uitwerking om financiering van succesvolle en waardevolle initiatieven mogelijk te maken binnen en tussen reguliere gemeentelijke budgetten;
Daarbij aan te geven welke regelgeving en subsidievoorwaarden er eventueel aangepast moeten worden om financiering van initiatieven die zich inzetten voor meerdere gemeentelijke beleidsdoelen, makkelijker te maken;
Daarbij te komen met voorstellen voor verbetering van de processen om initiatieven mogelijk te maken.
Iedereen in Nederland heeft een ID-bewijs nodig om mee te kunnen doen in de samenleving, maar ook om regelingen te kunnen aanvragen. Mensen in armoede kunnen dat eigenlijk niet betalen. Eerder hebben we daarom gevraagd of een ID-kaart voor mensen met een minimuminkomen vergoed kan worden via de leges. Het college heeft dit uitgezocht en hierover een brief geschreven, waarvoor dank. Uit die brief blijkt dat vergoeding via de leges moeilijk is. Wel is het mogelijk een noodfonds in te stellen voor het vergoeden van deze leges, maar dat kost naar schatting zo’n 225.000 euro per jaar. Dat geld is er op dit moment niet.
Toch wil GroenLinks dit belangrijke punt niet zomaar loslaten. Daarom hebben wij een motie, waarvan het dictum luidt:
Vraagt het college om:
• Wanneer er extra baten zijn bij leges, door efficiënter werken of door hogere leges bij andere posten, hier de ID-kaart van te vergoeden
• In de voorbereiding van het debat over kostendekkendheid van alle leges het bekostigen van de gratis ID-kaart voor minima uit de opbrengsten van de leges, als uitgangspunt te nemen.
De urgentie om de ecosystemen van deze aarde te beschermen is nu groter dan ooit. We kunnen het tij nog keren. Een echte omslag naar biodiversiteitsherstel vraagt niet zozeer om geld maar vooral het vermogen te kunnen ‘omdenken’. We moeten groen niet alleen als kostenpost zien, maar vooral als opbrengst. Daarom een motie met als dictum:
Daarom vraagt de raad het college om:
bij het opstellen en uitwerken van beleids-en uitvoeringsstukken over ruimtelijke ordening, openbare ruimte en groen (denk hierbij onder andere aan RSU, Handboek Openbare Ruimte, omgevingsvisies) de ambities rond het verbeteren van biodiversiteit als belangrijk uitgangspunt mee te nemen en expliciet(er) uit te werken;
bij de uitvoering van werken in de openbare ruimte de biodiversiteit daar waar mogelijk te verbeteren;
een instrument of (prestatie)indicatoren te ontwikkelen om biodiversiteit in Utrecht in beeld te brengen en om te kunnen laten zien hoe biodiversiteit in de stad verbetert;
dit instrument of deze (prestatie)indicatoren voor de Voorjaarsnota 2020 naar de raad te sturen.
Dit was het wat betreft onze eigen moties. We zullen nog een aantal andere voorstellen steunen of mede-indienen. Daarvan wil ik er één noemen, die over zon op het dak. GroenLinks vindt het goed als de gemeente buurtstroomprojecten steunt en stimuleert, ook door het beschikbaar stellen van eigen daken. Zo kunnen we bewoners zonder eigen dak, betrekken bij en laten meeprofiteren van de energietransitie. Wij hebben samen met het CDA gewerkt aan een motie die hier concrete voorstellen voor doet. Het CDA zal deze straks indienen.
Op de tegenbegrotingen zal ik via interrupties en voor het overige in de tweede termijn reageren. Maar ik wil VVD, PvdA en S&S wel alvast bedanken voor hun werk. Het is voor de raad, de stad en het college goed om op deze manier ook in cijfers te zien welke keuzes deze partijen anders zouden hebben gemaakt. Dus dank daarvoor.