Op dinsdag 17 juli jl. ging Tweede Kamerlid Jan Paternotte (D66) op uitnodiging van de D66 Lansingerland in gesprek met verschillende bewonersorganisaties die zich uitspreken over de overlast en mogelijke uitbreiding van het aantal vliegbewegingen rond Rotterdam The Hague Airport. Hij had daarna samen met partijgenoten een besloten onderhoud met de directie van de luchthaven. Betrokkenen reageren vervolgens op een gepubliceerd verslag van dat gesprek.
Redactie en fotografie door Freek J. Zijlstra van De Heraut.
De fractie van D66 gebruikt het zomerreces gedeeltelijk voor het maken van werkbezoeken, samen met partijgenoten. Op het lijstje stond ook het voornemen om Tweede Kamerlid Jan Paternotte bij te praten over luchthaven Rotterdam The Hague Airport (RTHA).
Paternotte is sinds vorig jaar lid van de Tweede Kamerfractie voor D66 en heeft zich inmiddels het luchtvaartdossier eigen gemaakt. Hij maakt een rondje langs de regio’s waar problematiek rond (uitbreidings)overlast van luchthavens speelt.
Ronald van der Stad van D66 Lansingerland wilde Paternotte zo breed mogelijk informeren, en plande een ontmoeting met lokale bewonersorganisaties. Ook stond een bezoek met rondleiding op RTHA en een gesprek met de directie gepland. Er was eerst sprake van een gezamenlijk overleg waarbij bewonersgroepen, directie en De Heraut aanwezig zouden zijn. Op het laatste moment zijn dat twee aparte bijeenkomsten met een verschillende focus geworden. Tijdens een bijeenkomst in het gemeentehuis van Lansingerland gingen de D66 fracties in gesprek met de bewonersgroepen; later op de middag gingen zij op locatie RTHA in gesprek met de directie, waarvan een kort verslag werd gemaakt.
Veel feitenuitwisseling
Paternotte liet zich vergezellen door beleidsmedewerker Maarten van Gaans. Namens gebiedscommissie Hillegersberg-Schiebroek (HiS) was de initiatiefnemer van het (burger)meetnet Atze Boerstra afgevaardigd. Verder waren Richard Abbenhuis en Bé Bosman namens de Bewoners Tegen Vliegtuigoverlast (BTV), Marijke van Seventer uit de Rotterdamse wijk 110 Morgen, en Sandra van der Lubbe namens Leven in Schiebroek (LIS) aanwezig. Voorts schoven D66 fractieleden Robin de Roon uit Rotterdam en Anneke Wijbenga en Bastiaan Winkel van Provinciale Staten Zuid-Holland aan. De vereniging BTV heeft ongeveer 900 leden, waarvan 19 in Bleiswijk, 45 in Berkel en Rodenrijs en 145 in Bergschenhoek.
In korte pitches werden de landelijke en regionale afvaardigingen op de hoogte van eigen activiteiten gebracht. Aan de orde kwamen onder andere afwijkingen van vliegpaden, verlate nachtvluchten en milieu- en gezondheidseffecten.
De inzet van de heli (12% van het totaal aantal vliegbewegingen in 2017) blijkt maatschappelijk redelijk geaccepteerd te worden; dat ligt anders voor de grote luchtvaart (37%). Evenals in voorgaande jaren is dit jaar het aantal vluchten in de zomermaanden vrijwel verdubbeld ten opzichte van januari; die overlast wordt door inwoners ’s zomers extra zwaar ervaren (zie grafiek).
Routeafwijkingen
De overlast door routeafwijkingen van de vastgestelde vliegpaden neemt volgens de bewonersorganisaties toe doordat vliegtuigen na het opstijgen op instructie van de luchtverkeersleiding moeten afwijken omdat het vliegverkeer van RTHA anders kruist met de vliegbewegingen naar en van Schiphol. Schiphol gaat áltijd voor! Als gevolg daarvan wordt op een hoogte tussen de 150 en 300 meter over woonwijken gevlogen, vaak buiten de vastgestelde Tolerantiegebieden. Op deze afwijkingen wordt door de Inspectie Leefomgeving en Transport niet gehandhaafd, omdat de reden voor het afwijken ‘veiligheid’ betreft. Hoe meer vliegbewegingen, des te vaker zal van de vastgestelde routes worden afgeweken! De DCMR Klachtenrapportage over 2017 meldt ook dat de routeafwijkingen blijven toenemen. De woordvoerders van de verschillende bewonersorganisaties gaven geen toegevoegde waarde te zien in de aanstelling van de omgevingsombudsman RTHA. Hij kan dan wel aandachtspunten op de agenda krijgen, maar hij heeft geen enkel mandaat!
Uitstel Luchtvaartnota
Recent nieuws is dat minister drs. C. van Nieuwenhuizen-Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat) op 22 juni jl. bij brief met de titel ‘Aanpak participatie Luchtvaart en reikwijdte Luchtvaartnota 2020-2050’ aan de Tweede Kamer heeft laten weten dat zij voornemens is om de Luchtvaartnota na de zomer 2019 aan te bieden. Daarna volgen stapsgewijs verschillende fases, die afzonderlijk tot een besluit leiden, waarover vervolgens de Tweede Kamer geïnformeerd zal worden. Dat betekent in concreto dat er begin 2019 een Startbesluit met oplossingsvarianten verschijnt; in de zogenaamde Verkenningsfase (2019-2020) oplossingsvarianten uitgewerkt worden en er een Vaststelling voorkeursvariant komt; tijdens de Planuitwerkingsfase (2020-2023) een nadere uitwerking van de voorkeursvariant komt met de Vaststelling definitieve variant; implementatie van de definitieve variant gerealiseerd wordt vanaf 2023.
De fractie van D66 Lansingerland heeft naar aanleiding van deze brief en de second opinion in opdracht van de BTV (op de MKBA van Ecorys uit 2015 in opdracht van RTHA), schriftelijke vragen gesteld aan het college van b. en w. D66 is zich bewust dat deze second opinion het zoveelste onderzoek is in een reeks van MKBA’s.Voor D66 Lansingerland is de meerwaarde van al die verschillende onderzoeken dat het wel duidelijk maakt dat er meer feitelijk inzicht moet komen in de maatschappelijke toevoegde waarde van RTHA. Het gaat niet alleen om economische waarde van het vliegen of de winst van banen, maar ook om de impact op de gezondheid, de kwaliteit van de woonomgeving en het verlies van de waarde van de woning. Het college zal echter pas rond 11 september antwoorden.
De fractie is vooral bezorgd over het feit dat de minister heeft aangegeven voorlopig geen besluit over uitbreiding van RTHA te gaan nemen, maar eventueel wél over ‘marginale groei’ tot die tijd.
Gesprek met directie RTHA
Ronald van der Stad en Ineke den Heijer maakten een samenvatting van het gesprek dat lokale, regionale en landelijke politici van D66 met Steven van der Kleij (directeur Informatie, Capaciteit en Beleid) en Ron Louwerse (algemeen directeur RTHA) hadden. Uit dat goedgekeurde verslag blijkt het volgende:
De directie wil de groeiende behoefte uit de regio om naar vakantie- en zakelijke bestemmingen te vliegen graag mogelijk maken. Daarom wordt gewerkt aan het laten vaststellen van een nieuw luchthavenbesluit.
Een aanzienlijk en toenemend deel van de huidige geluidscapaciteit wordt gebruikt voor maatschappelijk verkeer, zoals de traumahelikopter.
De minister staat alleen groei van RTHA toe als dit wordt vastgelegd in de nieuwe luchthavennota en als er regionaal draagvlak voor is. Dat draagvlak is er, gebaseerd op het verslag van Joost Schrijnen, nu niet.
Een nieuw luchthavenbesluit wordt ook vertraagd omdat de bijbehorende milieueffectrapportage (MER) naar aanleiding van fouten in het onderzoek bij Lelystad zorgvuldig moet worden gecontroleerd.
Plannen van RTHA
De directie van RTHA overweegt nog welk groeiscenario ze willen voorstellen. Gezien de reële weerstand in de regio voorziet de directie een lager groeiscenario. Ze verwachten weinig van het onderzoek naar uitplaatsing van de helikopters. In het luchthavenbesluit zou daarom iets vastgelegd moeten worden over de groei van het helikopterverkeer, dat daarvoor gebruik maakt van de commerciële geluidsruimte.
De directie stelt twee gescheiden geluidsruimten voor: Eén voor commercieel en éen voor maatschappelijk vliegverkeer. De vrijgekomen geluidsruimte kan dan benut worden voor de groei van de commerciële luchtvaart. Dan zijn vliegtijden bespreekbaar, bijvoorbeeld een stop op vertrekkende commerciële vluchten na 22.00 uur. Ook een herverdeling tussen de landingsrechten in de zomer- en winterperiode is mogelijk.
De luchthaven werkt aan maatregelen die bijdragen aan een betere relatie met de omgeving. Men wil op termijn minder oudere vliegtuigen op de luchthaven toelaten. De mogelijkheden van elektrisch vliegen wordt in samenwerking met TU Delft onderzocht. Ook spreekt de directie met andere mobiliteitspartijen, om te kunnen voldoen aan de stijgende vraag naar internationale mobiliteit. De luchthaven is bezig met verduurzaming van het bedrijf. Er wordt gekeken naar een zonnepanelenpark tussen de Doenkade en de startbaan. Subsidie is hiervoor reeds ontvangen. Bewoners in de omgeving zouden kunnen meeprofiteren.
Maatschappelijke reacties op de RTHA plannen
De BTV heeft namens de bewonersorganisaties op het gespreksverslag met de directie gereageerd:
“Er wordt gewerkt aan een nieuw Luchthavenbesluit omdat dit aangewezen is vanuit de omgevingsregeling die nu geldt. De luchthaven grijpt dat moment aan om uitbreiding aan te vragen. De luchthaven heeft indertijd de trauma- en politiehelikopter van harte welkom geheten. Er was toen meer dan voldoende ruimte. Nu er krapte ontstaat door het groeien van zowel het vakantieverkeer als helikopterverkeer, ziet het vliegveld het helikopterverkeer als boosdoener. Wat omwonenden betreft is het maatschappelijk helikopterverkeer geaccepteerd. Er kwamen 174 klachten over helikopters tegenover 14.353 klachten over Boeings!
Er is in de regio géén draagvlak voor groei, óók niet voor láge groei.
Het helikopter uitplaatsingsonderzoek kwam destijds uit de hoge hoed van verkenner Joost Schrijnen. Dit plan is nooit voorgelegd aan omwonenden of het Traumacentrum en wordt nu misbruikt om groei van vakantieverkeer te faciliteren.
Het vliegveld heeft een geluidsruimte, dit geldt voor ál het verkeer op het vliegveld. Deze ruimte behoort niet exclusief toe aan de commerciële luchtvaart.
Volgens omwonenden komt er geen geluidsruimte vrij, maar komt er geluidsruimte bij. De helikopters blijven vliegen, en er komt extra commercieel verkeer bij. Het resultaat is méér overlast, méér routeafwijkingen, méér vervuiling. Dit is groei via de achterdeur, waar geen draagvlak voor is.
Na 21.00 uur vertrekken er nauwelijks vliegtuigen, dit is een loos gebaar. Er komen alleen nog vliegtuigen binnen. Sturen op zomer- en winterlandingsrechten is wettelijk op basis van Europese regelgeving niet mogelijk. Tot slot, omwonenden zitten niet te wachten op gratis stroom; dit neemt de hinder niet weg.”
