Poliflw

GroenLinks zet grote vraagtekens bij het handelsakkoord tussen de Europese Unie en Vietnam waarover het Europees Parlement woensdag stemt. Het eerste handelsakkoord dat de nieuwe Europese Commissie voorlegt aan het Europees Parlement is volgens Europarlementariër Bas Eickhout in strijd met de duurzame ambities van de Europese Commissie. We beantwoorden zeven vragen over het handelsakkoord.

1. Wat staat er in het handelsakkoord?

Sinds 2007 onderhandelde de Europese Unie en Vietnam over een handelsakkoord. In het akkoord spreken de twee partijen af om importheffingen geleidelijk af te schaffen. Daarnaast maken ze afspraken om elkaars productstandaarden te erkennen, zodat de handel makkelijker wordt. Voor landbouwproducten krijgt de EU voor 99 procent toegang tot de Vietnamese markt, terwijl de EU importquota behoudt voor de import van Vietnamese landbouwproducten. Behalve een handelsakkoord, ligt er ook een verdrag voor dat de bescherming van investeerders regelt. Dit zorgt ervoor dat investeerders overheden kunnen aanklagen, vaak ten koste van mens en milieu.

2. Wat betekent dit handelsakkoord voor het klimaat en milieu?

De Europese Commissie spreekt over duurzame ontwikkeling in handelsakkoorden, maar toch blijft ook dit akkoord business as usual: handelsafspraken zijn bindend maar afspraken over duurzaamheid blijven vrijblijvend. Eventuele negatieve effecten van de handel op het klimaat blijven daardoor zonder consequenties. Het verder vrijgeven van de handel in hout en vis, zonder bindende duurzaamheidsafspraken, kan de bestaande problemen van ontbossing en overbevissing verergeren. GroenLinks wil alleen handelsakkoorden die echt bijdragen om klimaatverandering aan te pakken en die goed zijn voor de biodiversiteit.

3. Hoe staat het met de mensenrechten in Vietnam?

De mensenrechtensituatie in Vietnam is zeer zorgelijk. De vrijheid van meningsuiting is sterk ingeperkt en kritiek op de overheid wordt hard gestraft. In 2019 werd in Vietnam een nieuwe cybersecurity-wet aangenomen, waardoor mensen die zich online uitspreken tegen de regering eenvoudig vervolgd kunnen worden. Verschillende journalisten en mensenrechtenverdedigers zijn door de overheid geïntimideerd of zelfs opgesloten. De journalist Pham Chi Dung werd gearresteerd nadat hij het Europees Parlement opriep om de ratificatie van het handelsakkoord met Vietnam uit te stellen.

Ondanks het samenwerkingsakkoord dat de EU al in 2016 met Vietnam sloot, verbetert de situatie in Vietnam nauwelijks. In dat samenwerkingsakkoord staat de mogelijkheid om het het handelsakkoord dat nu voorligt, op te schorten. Het is voor GroenLinks onacceptabel dat de EU dit handelsakkoord ratificeert voordat mensenrechtenschendingen in het land voldoende zijn aangepakt.

4. Maar is GroenLinks dan tegen handel?

Nee, GroenLinks is voorstander van handelsafspraken als die een positieve impact hebben op duurzaamheid en respect voor mensenrechten. Voor GroenLinks is het essentieel dat handelsafspraken ertoe bijdragen dat bedrijven handelen met respect voor mensen, dieren, klimaat en milieu. Door multinationals extra rechten te geven om overheden onder druk te zetten als bedrijfsbelangen worden geschaad, gaan we juist de verkeerde kant op.

5. Maar andere partijen hebben toch ook gezegd dat ze meer aandacht willen voor klimaat en mensenrechten in handelsakkoorden?

Klopt. Helaas ziet het ernaar uit dat ze zullen instemmen met het akkoord. In de handelscommissie stemden de Europese christendemocraten (Europese fractie van CDA), liberalen (fractie van D66 en VVD) en sociaaldemocraten (fractie van PvdA) vorige maand in met het verdrag.

6. Moet dit akkoord nu ook nog door nationale parlementen worden goedgekeurd?

Deels. Dit handelsakkoord is een Europese bevoegdheid en hoeft daarom alleen door het Europees Parlement en door Europese ministers goedgekeurd te worden. Het deel over het investeringsakkoord is een gedeelde bevoegdheid van Europa en van de lidstaten, het moet daarom langs ook alle nationale parlementen. Het Europees Parlement stemt komende week over beide delen.

7. Over welke andere verdragen lopen er nog onderhandelingen? Momenteel onderhandelt de Europese Commissie met onder andere Australië, Nieuw-Zeeland en Indonesië over handelsakkoorden. Met China onderhandelt de Europese Commissie over een investeringsakkoord. De Europese Unie sloot al een handelsakkoord op hoofdlijnen Zuid-Amerikaanse landen (EU-Mercosur) waar de lidstaten en het Europees Parlement zich over buigen zodra de volledige juridische tekst voltooid is. Het handelsakkoord met Canada (CETA) is voorlopig in werking getreden, maar EU-lidstaten moeten het nog wel ratificeren. Onder andere in Nederland is nog onzeker of dat gaat gebeuren. Een volledig overzicht van alle handelsonderhandelingen staat op de website van de Europese Commissie.

Uit onderzoek van 19 Europese nieuwsmedia, waaronder het Nederlandse Follow The Money blijkt dat bankiers jarenlang fraudeerden met dividendbelasting en zo miljarden onttrokken aan Europese overheden.

Ze maakten gebruik van ingewikkelde constructies om betaalde dividendbelasting meerdere malen terug te vorderen. In Nederland gaat het vermoedelijk om een bedrag van 150 miljoen euro. In Duitsland gaat het om miljarden. Het Duitse parlement heeft in 2016 een parlementaire enquête gehouden. Vandaag blijkt dat ABN Amro herhaaldelijk heeft geweigerd om vragen te beantwoorden van de Duitse enquêtecommissie. GroenLinks, PvdA en D66 hebben vandaag voorgesteld om namens het Nederlandse parlement ABN Amro alsnog om een reactie te vragen. Dit voorstel is vandaag aangenomen.

GroenLinks Tweede Kamerlid Bart Snels: “Ik wil weten waarom ABN Amro niet heeft gereageerd op het verzoek van onze Duitse collega’s en welke rol zij hebben gespeeld in deze belastingfraude. Ik wil antwoord op de vragen die de Duitsers gesteld hebben”.

ABN Amro wordt verzocht om deze vragen binnen enkele weken te beantwoorden.  In ieder geval voor het Kamerdebat met de minister en staatssecretaris van Financiën.

De Marokkaanse protestleider van de Hirak-beweging in het Rif-gebied, Nasser Zefzafi, is genomineerd voor de Europese Sacharovprijs. Dit is een prijs van het Europees Parlement voor mensenrechtenverdedigers van buiten Europa.

Samen met Europarlementariërs Kati Piri (PvdA) en Marie-Christine Vergiat (Front de Gauche) leverde Judith Sargentini (GroenLinks) de benodigde 40 handtekeningen van andere Europarlementariërs in voor zijn nominatie. Het laat zien dat het Europees Parlement achter de vreedzame demonstranten in de Rif en hun eisen voor basale mensenrechten staat.

Sargentini: “Zefzafi maakt zich sterk voor beter onderwijs, goede gezondheidszorg, meer werkgelegenheid en het tegengaan van corruptie. Met deze nominatie maakt het Europees Parlement zich sterk voor zijn rechten. We hopen hem en de Rif-gemeenschap met deze nominatie een hart onder de riem te steken en de druk op te voeren op de Marokkaanse overheid.”

“Het is een stevig signaal aan de Marokkaanse regering dat de EU pal staat voor mensen die voor hun basale rechten opkomen en dat we door zullen gaan tot alle politieke gevangen van de Hirak zijn vrijgelaten”, aldus Kati Piri.

Mensenrechtenverdediger

In navolging van Zefzafi gingen duizenden mensen in 2017 de straat op om te demonstreren voor beter onderwijs, goede gezondheidszorg, meer werkgelegenheid en het tegengaan van corruptie in het Rif-gebied. Allemaal in de hoop te worden gehoord door de autoriteiten. Maar het tegenovergestelde gebeurde: honderden activisten werden gearresteerd en tientallen politieke gevangenen hebben inmiddels zware gevangenisstraffen opgelegd gekregen, waaronder Nasser Zefzafi zelf. Hij werd in juni veroordeeld tot twintig jaar celstraf.

Het Europees Parlement reikt ieder jaar de Sacharovprijs uit aan een mensenrechtenverdediger van buiten Europa. Zowel politieke fracties als individuele parlementariërs kunnen kandidaten voordragen. De winnaar wordt eind oktober bekendgemaakt.