Poliflw

Vragen over de snoeihoutcentrale op Bergerden leidden tot een debat in de gemeenteraad. Met veel moeite hadden we alle relevante informatie bij elkaar gesprokkeld. Dachten we. Een paar uur vóór het debat kwam de wethouder echter met aanvullende informatie, over een fout in de vergunningsaanvraag. Maar dat zou niet tot problemen leiden. Of toch wel?

Na deze chaotische start werd duidelijk dat slechts enkele partijen zich echt in de materie verdiept hadden. En dat sommige partijen liever het bedrijf wilden redden, dan langdurige luchtverontreiniging, ontbossing en gezondheidsproblemen bij omwonenden wilden voorkomen.

Wat is het probleem? 

Ook Nederland wordt nu wakker: CO2, stikstof en fijnstof zijn slecht voor klimaat en gezondheid. Omdat een centrale op snoeihout (biomassa) flinke hoeveelheden van deze stoffen uitstoot, is dit geen duurzaam alternatief voor aardgasgestookte centrale. De snoeihoutcentrale in Lingewaard krijgt nu nog een SDE-subsidie van 53 miljoen euro over 12 jaar. Dat is de Eerste Kamer echter aan het terugdraaien. Omdat het verstookte hout weliswaar bij aanplant van bomen weer teruggroeit, maar er eerst wel een voorschot wordt gedaan op CO2-uitstoot. Het hout van de boom wordt immers verbrand vóórdat een nieuwe boom dezelfde hoeveelheid CO2 op kan nemen.

De uitstoot van CO2 wordt ook niet gebruikt door de planten in de kassen, omdat er geen filter is dat de lucht daarvoor schoon genoeg maakt. Omdat technische middelen onvoldoende worden ingezet, is er meer vervuiling dan nodig. Ook van stikstof en fijnstof dus. Daarom vindt GroenLinks het een slecht idee om deze snoeihoutcentrale te bouwen. Daarnaast is het zo dat het stookhout ergens vandaan moet komen. Alleen snoeihout gebruiken lijkt mooi bedacht, maar aangezien er veel houtcentrales komen (en al zijn) in deze omgeving wordt de spoeling heel dun. We hebben de bomen keihard nodig om CO2 op te nemen. En door het sprokkelen van hout zal de biodiversiteit nog verder afnemen.

Reden genoeg om vanaf het moment dat de wethouder het over een snoeihoutcentrale had, kritische vragen te stellen. En om alternatieven voor te stellen. GroenLinks verwacht meer duurzame warmteopbrengst door technieken als diepe geothermie, aquathermie uit oppervlaktewater en misschien wel geconcentreerde zonne-energie met spiegels. Daarom is het vreemd en teleurstellend dat er voor deze tijdelijke snoeihoutcentrale een vergunning is afgegeven voor onbepaalde tijd.

Ook over het proces zijn we niet tevreden: terwijl in Nederland de discussie losgebarsten is over de negatieve effecten van biomassacentrales, heeft het college de raad niet geïnformeerd over de ontwikkelingen bij Lingezegen Energy. De publicaties van de aanvragen waren zo onopvallend, dat ze niet werden opgemerkt door inwoners. Overigens begrijpt GroenLinks heel goed dat de tuinders, doordat ze gedwongen van het aardgas moeten, in de problemen zijn gekomen. Een gevolg van het zwalkende overheidsbeleid van de afgelopen jaren, op het gebied van duurzaamheid en subsidies.

Vragen voor het debat

Veel vragen van GroenLinks en B06 werden in de periode van juni-september beantwoord door het college. Toch is er nog onduidelijkheid gebleven:

Hoe is de afstemming over de zoektocht naar voldoende snoeihout binnen een straal van 100 á 150 km rondom Lingewaard? In onze directe omgeving zijn namelijk ook snoeihoutcentrales (bestaand of gepland) in Arnhem, Renkum, Duiven, Zevenaar en Cuijk. Dat probleem legt de wethouder bij de ondernemer. Waar plant Lingewaard nieuwe bomen aan ter vervanging van het gebruikte snoeihout? Het college vindt dit niet nodig. De ondernemer is daartoe niet verplicht. Waarom wordt niet aangedrongen op het extra afvangen van CO2 als voorwaarde voor de vergunningen? Nu wordt extra CO2 voor de kassen van de tuinders aangevoerd door de afvalcentrale uit Duiven. Ook hier wil de wethouder niet verder gaan dan wat wettelijk moet. Nu blijkt dat zelfs de 14 aangesloten tuinders in de winter niet genoeg hebben aan de snoeihoutcentrale om hun kas te verwarmen, zal er zeker niet geleverd kunnen worden aan het beoogde warmtenet voor de woningen op de Zilverkamp en Driegaarden, iets waar waar het college wel op lijkt te rekenen. Dat dit ook niet mag binnen het bestemmingsplan wordt vanuit het college niet als probleem gezien.

Discussiepunten

Aan de raad werden deze discussiepunten voorgelegd:

Is het verstandig een snoeihoutcentrale te bouwen die minstens zo veel CO2, stikstof en fijnstof oplevert als een kolencentrale, en daarmee volstrekt niet als een duurzame vorm van elektriciteit- en warmteopwekking kan worden beschouwd? Hoe gaan we borgen dat de uitstoot van stikstofoxiden (NOx), zwaveldioxide (SO2) en fijnstof niet hoger wordt dan in de vergunning vergeven is, zodanig dat omwonenden geen gezondheidsrisico’s lopen en gewassen van tuinders niet worden aangetast? Hoe kijkt de raad aan tegen een pas op de plaats maken oftewel de centrale (tijdelijk) stil te leggen. Dit in verband met de stikstof- en pfas-regeling en bovendien met de huidige onderzoeken van warmtewinning uit water van de waterwegen rondom Lingewaard (eerder onderzoek door de Waterschappen noemen dit als zeer kansrijk)? Vindt de raad dat het college de Gemeenteraad tijdig en voldoende heeft ingelicht over het feit dat er een snoeihoutcentrale is gepland in Lingewaard?

De meerderheid van de raad was nauwelijks ontvankelijk voor deze discussiepunten. De vragen werden niet beantwoord, of afgedaan met een tegenvraag hoe GroenLinks zelf de energietransitie dan wel wilde aanpakken. Dat antwoord is helder, namelijk met échte duurzame energie, zoals warmtewinning uit het nabije oppervlaktewater.

De ingediende moties

De motie van GroenLinks om de snoeihoutcentrale te heroverwegen werd slechts door één ander raadslid (van B06) ondersteund. Ook aandringen op betere filters en goede monitoring van de afvalgassen, om het milieu en de gezondheid van de mensen te beschermen, was voor de meeste partijen niet nodig. Zelfs de wethouder zei erop te vertrouwen dat het wel goed zou komen daarmee. De motie om beter te communiceren met de inwoners en de raad kregen enkel steun van PvdA, SP, D66 en B06. Dat leidde tot de volgende stemverklaring van GroenLinks:

Misschien was het college niet verplicht om alles over vergunningen en meldingen omtrent de snoeihoutcentrale te publiceren. GroenLinks vindt het echter getuigen van een gebrek aan sensitiviteit dit niet helder te communiceren met de inwoners en de raad. GroenLinks hecht aan de actieve informatieplicht van het college, zeker bij maatschappelijk gevoelige onderwerpen.

GroenLinks constateert dat informatie steeds vaker te laat, niet volledig of helemaal niet tot de raad komt. We roepen een paar recente zaken in herinnering: de WMO-overschrijdingen, het extra geld voor de bocht in de Karstraat, de plannen rondom de Brink in de Zilverkamp. GroenLinks heeft een motie van treurnis overwogen. Op dit moment is dit (nog) niet aan de orde maar GroenLinks doet hierbij wel een nadrukkelijke oproep aan het college snel over te gaan tot een adequaat actief informatiebeleid!

Het debatverzoek en de moties van GroenLinks (deels samen met B06) zijn als bijlage toegevoegd, onder dit artikel.

Wordt vervolgd...

Na de bekendmaking van de wethouder dat er een nieuwe bouwvergunning is aangevraagd, is er opnieuw bezwaar en beroep mogelijk voor direct betrokkenen. Ook is er door de MOB (mobilisation for the environment) aan de provincie Gelderland gevraagd om handhaving van de natuurbeschermingswet, aangezien de centrale op aardgas nog in werking blijft en de totale uitstoot veel hoger is dan in deze vergunning is aangegeven.

Dit dossier is nog niet gesloten!

In de begroting voor 2020 staan mooie plannen, die soms rechtstreeks uit het programma van GroenLinks lijken te komen. Over de groene ruimte, klimaatmaatregelen, de zorg en OV en de fiets. Maar helaas, daar is weinig of geen geld voor uitgetrokken. In de raadsvergadering van 7 november komt GroenLinks met alternatieven. 

Uit de beschouwing van Lianne Duiven:

Deze begroting lijkt er qua ambitie een stuk beter uit te zien dan de voorgaande. Er staan geweldige plannen in, die soms rechtstreeks uit het verkiezingsprogramma van GroenLinks lijken te komen. Lijkt, …want kijk je wat beter naar de vertaling van de papieren plannen, naar de cijfers van de begroting, dan worden ze meteen onderuit gehaald! Er is óf geen geld voor uitgetrokken óf in plaats van uitvoering verdwijnt het geld in de algemene reserve! En die reserve wordt in rap tempo leeggemaakt voor andere projecten. Evenals het fonds bovenwijkse voorzieningen. Desastreus: we kunnen dan in de toekomst geen tegenvallers meer hebben en de nieuwe raad start met een bijna lege spaarpot.

Ik geef een paar voorbeelden van het verschil tussen ambitie en werkelijke plannen, en welke aanpassingen (amendementen en moties) we voorstellen.

*De amendementen en moties zijn hieronder als bijlagen toegevoegd.

DUURZAAMHEID

In de begroting staat: ‘de opgave van de energietransitie is groot en urgent’. Ons transitie-fonds energie, bedoeld voor duurzame maatregelen, gaat echter voor bijna de helft op aan inhuur personeel. Nota bene inhuur van buiten, waardoor opgebouwde kennis verdwijnt. Dát is natuurlijk niet de bedoeling! Samen met de PvdA dienen we hiervoor een amendement* in. 

Dit amendement werd in gewijzigde vorm door de raad aangenomen.

Waar GroenLinks wel verheugd over is, is dat onze motie van vorig jaar (over het versneld vervangen van energiezuinige armaturen) 22.000 euro per jaar oplevert. Kijk, dat is een mooi begin van kapitaal dat we opbouwen, waarbij we zowel in geld als in duurzaamheid verdienen!

We horen dat mensen er tegenop zien om hun huis te verduurzamen. Heel begrijpelijk, want dat kan een flinke investering vragen. Gelukkig zijn er al oplossingen bedacht om mensen hierbij financieel te ontzorgen. De gemeente kan bijvoorbeeld een baatbelasting invoeren. GroenLinks wil dat het college verschillende manieren van ondersteuning moet onderzoeken voor huizenverduurzaming, ook voor mensen met minder geld. We hebben daarvoor een motie*.

De wethouder vond het een sympatieke motie, maar overbodig. De motie werd daarop ingetrokken.

GROEN EN LANDSCHAP

In de begroting wordt gesproken over inheems plantmateriaal, over akkerranden, over vervanging van saai plantsoen door bloeiende borders met vaste planten en voorjaarsbollen. Dat alles met oog voor insecten. Mooie doelen! Maar dan… in plaats van investeren hierin, wordt bezuinigd! Daar gaat de ambitie van dit college, met duurzaamheid tot in de haarvaten… Bij strategisch bomenbeheer wordt €15.000 weggehaald en voor het onderhouden van openbaar groen €130.000. En de opbrengst van de verkoop van reststroken, 100.000 euro, gaat niet naar het planten van meer bomen of het verduurzamen van scholen en sportzalen, maar verdwijnt in de reserve!

De reserve, waaruit komend jaar met het grootste gemak €75.000 uit wordt gehaald voor revitalisering van bedrijventerrein Houtakker. GroenLinks rekent erop dat de herinrichting daar in ieder geval duurzaam en groen zal zijn. Met stroken van insectvriendelijke planten, bloeiende bomen, én afspraken om die  bomen water te geven tijdens droge periodes.

VERKEER

Op papier mooie woorden over meer gebruik van het Openbaar Vervoer en de fiets. Maar ook hier: geen cent voor OV en voor de fiets enkel plannen, onderzoeken en wat deelprojecten die door andere overheden moeten worden bekostigd. Geen plannen voor een fietstunneltje voor het RijnWaalsnelfietspad als alternatief bij Ressensestraat of de toekomstige Dorpensingel. Geen ambitie om het fietsverkeer te bevorderen, als alternatief voor de files! En nog een tip: stimuleer de elektrische deelauto in het kader van de energiestransitie, voor een betere luchtkwaliteit en minder behoefte aan (versteende) parkeerplaatsen.

Het college heeft al vaker aangegeven dat het na de voetballers tijd is voor de binnensporters. Toch is geen geld gereserveerd voor de binnensporters in Huissen, zoals de SGS die al 18 jaar op onderdak wacht. Waarom niet? Er is wel geld gereserveerd voor de verplaatsing van Jonge kracht en plan Polseweg, waarbij de kosten steeds verder oplopen. En voor de Karstraat 2,5 wordt miljoen uitgetrokken! Te betalen uit ons fonds bovenwijkse voorzieningen, wat daar niet voor bedoeld is. GroenLinks vindt het vreemd om van een weg vrachtwagens te willen weren, door hem meer geschikt te maken voor diezelfde vrachtwagens! Samen met de PvdA heeft GroenLinks een amendement* voor een betere besteding van dit geld, namelijk een Huissense binnensportaccomodatie.

Dit amendement werd door de wethouder en de raad afgewezen.

SOCIAAL DOMEIN

Voorzitter, nu val ik even stil… In de begroting staat bij nieuwe voorstellen en investeringsplannen letterlijk een lege pagina, ja léég! Geen enkel initiatief! Als je positief de toekomst in wil, zul je toch echt moeten investeren. Niet alleen op zorg achteraf, maar allereerst op preventie en de jongeren, want daar begint alles. Zet in op onderwijsprojecten, jongerenwerk en ondersteuning bij het vinden van zinvol werk.

Schrap onnodige bureaucratie om werkdruk te verminderen en geld over te houden om te besteden aan onze inwoners. Een eenvoudige oplossing om wachtlijsten in de WMO te verkorten en hulp vlotter te bieden ligt in een betere samenwerking met o.a. huisartsen, die de mensen en hun behoeften kennen. En ja, dat is mogelijk binnen de huidige AVG (privacywet). Hiervoor dienen wij een motie* in.

De wethouder vond dit een overbodige motie, omdat er extra personeel is aangenomen en er al op een snelle manier gewerkt wordt. De motie werd ingetrokken.

KLIMAAT

In de begroting staat: ‘We streven ernaar de invloed van extreme weersomstandigheden door klimaatverandering, zoals wateroverlast, te beperken tot een acceptabel niveau.’ Hoe is dat vertaald in de begroting? Er wordt wel een gescheiden systeem aangelegd voor hemelwater, maar bedrijven en inwoners stimuleren om dit ook op eigen terrein te doen, middels regentonnen, wadi’s, en vijvers zien we niet terug. Toch heeft GroenLinks daarvoor al in 2008 (ja, meer dan 10 jaar geleden!) een motie* ingediend die, ondanks diverse keren daarop aan te dringen, nooit is uitgevoerd. Hoog tijd om daarmee echt eens te beginnen!

AFVAL

Ook GroenLinks wil dat de vervuiler betaalt. Maar ineens meer dan een dubbel tarief invoeren voor de restafvalcontainer vinden we wel erg veel. Vooral omdat het college vorig jaar nog 15 euro teruggaf, waardoor er nu een flink hoger tarief komt voor het vastrecht. Dat zorgt voor boze mensen die restafval tussen het groenafval willen verstoppen. Dan zijn we nog verder van huis, vindt GroenLinks. Vandaar onze motie* om de tariefsverhoging in twee stappen te doen. Ook vragen we het college de inwoners een keuzemenu te geven voor het aantal keren ophalen van restafval. En een manier te bedenken om incontinentiemateriaal op te halen.

De wethouder en de raad wilden de afspraken over afvaltarieven en ophaalfrequenties niet wijzigen. Het gratis ophalen van incontinentiemateriaal zal wel gebeuren, als maatwerk. De motie werd daarop ingetrokken.