Poliflw

Het is reces. Vergaderen doen we pas weer in september. En dat voelt vreemd. Vreemd omdat er meer speelt dan ooit en vakantie na drie maanden thuis werken eigenlijk wel het laatste is waar ik aan denk.

De laatste raadsvergadering hebben we als team, op afstand, bij elkaar gezeten. Ons eigen crisiscentrum. Moties, amendementen, raadsvoorstellen. Alles in het teken van investeren en zorgen voor verlichting voor onze inwoners en ondernemers. Ons voucher-plan is niet aangenomen, de rest wel!

Dan zou je dus best tevreden de zomervakantie in moeten kunnen maar toch voelt dat anders. Ik krijg nog steeds wekelijks berichten van ondernemers die het echt zwaar hebben. De impact van de coronamaatregelen lijkt versoepeld maar ze zijn er nog steeds en het vertrouwen in de economie is lager dan ooit. Berichten over financiële tegenvallers zijn aan de orde van de dag. En dat houdt me heel erg bezig. 

Daarnaast heeft de PvdA de laatste vergadering een politieke cliffhanger meegegeven. Wel of geen motie? Kritiek op college hoort, maar op deze manier een wethouder de zomer insturen? Dat vind ik ongepast. Niet dat de inhoud niet belangrijk is. Het gaat om afval en dat raakt ons allemaal. Verwerkingskosten stijgen, de opbrengst van grondstoffen als papier en plastic dalen. Ook wij willen dat de kosten voor inwoners daardoor niet stijgen maar dreigen met een motie van verdriet of zoiets en daar dan pas in september op terugkomen is niet echt chique. Alsof Lochem daar beter van wordt. Nope, dan kun je beter gewoon je mond houden. 

Ook Den Haag is op reces. Terwijl ook daar de nodige dossiers spelen. Stikstof, eiwit in veevoer, bouwperikelen, discriminatiedemonstraties, de noodwet, het Europese noodfonds, onze failliete Caribische eilanden? Ons land is nogal in recessie en dan hou ik liever wat meer vinger aan de pols. 

Is er dan geen goed nieuws? Jawel! De provincie maakt een investeringspakket bekend voor betere bereikbaarheid! Tweehonderdvijfenzeventig miljoen in drie jaar voor weg, spoor en fietspad! Ik ga deze zomer maar eens bedenken hoe we dat voor onze streek zo goed mogelijk kunnen inzetten! Lochem als Gelderse hub? Waar weg, water en spoor bij elkaar komen? ‘Lochem verbindt prachtig’, was het toch? Bereikbaarheid en investeren! Voorkom recessiereces… D’r an! 

Erik Haverkort, fractievoorzitter

Wat is dat toch met evaluaties? Waarom is leren van het verleden soms zo lastig en waarom ligt kritiek zo dicht tegen wantrouwen en twijfel. Komende periode in de raad: de evaluatie van afvalbeleid en van ‘t Baken.

In de evaluatie van ’t Baken het vergelijk met overige gemeenten. We doen het goed, de organisatie is niet duur en de kosten liggen niet hoger dan elders. Da’s fijn om te weten maar niet wat ik wil weten. Ik wil weten of het plan dat we twee jaar geleden hebben vastgesteld ook lukt. Of uitvoering gaat zoals bedacht! 

In het plan uit 2018 staat dat we ongeveer 3 miljoen nodig denken te hebben voor de organisatie. Inmiddels kost ’t Baken ruim 4 miljoen maar hebben we de bijstand, het sociaal werk en de schuldhulpverlening er bij in gestopt. Pas wanneer we dat in euro’s en aantallen medewerkers op een rijtje hebben kan ik echt een goed oordeel geven over het functioneren van het Baken. Da’s evalueren. Dan leren en verbeteren we. 

Bij de nog uit te voeren evaluatie op ons afvalbeleid net zo. Tijdens de tafel over afval ontstond discussie. Kijken we nu naar inzamelen en verwerken of naar het totaal? Gelukkig zegde de wethouder toe dat we naar beide apart gaan kijken. Belangrijk omdat in het plan van 2017 de besparing op inzameling ook los stond van de kosten van verwerking. Ik wil zien of de voorgenomen besparing van honderdduizend euro per jaar op het ophalen van restafval ook gerealiseerd is. Alleen met die transparantie kunnen we ons beleid goed beoordelen en bijsturen waar nodig. Evalueren mag bij de gemeente best een beetje beter. ‘t Gaat om ons eigen functioneren, toch? En alleen als we fouten erkennen leren we. 

Het Engelse ‘evaluate’ betekent ontwikkelen. Beter worden. Groei. Dat werk niet door naar anderen te kijken maar werkt alleen door naar jezelf te kijken. En door jezelf niet te verblinden met vooringenomen standpunten of politieke oordelen. Alleen wanneer je met een open blik evalueert leer je en wordt je beter. Het doel? Voor het Baken doelmatig organiseren van zorg voor een ieder die dat nodig heeft. Overigens ben ik best positief over het Baken. In het plan stond dat we drie jaar nodig zouden hebben voor de inrichting. En kijk, het draait, er gaat veel goed, ondanks dat de opdracht behoorlijk is uitgebreid en het aantal mensen in de bijstand neemt flink af. Chapeau voor de medewerkers! 

Nu nog de kosten voor afval terug naar acceptabel. Evaluatie dus. D’r an!

Erik Haverkort, fractievoorzitter

Geen onderwerp zo politiek gevoelig als afval. Ophalen, hoe vaak, scheiden voor- of na? Milieuparkjes, klinkt okay, maar waar dan? Op termijn krijgen we geld voor afval omdat het grondstoffen zijn maar vooralsnog maken we er met elkaar een dikke puinzooi van. Afvallen dus.

De gemeente heeft de kosten voor inwoners in 2020 fors laten stijgen. Onze weggooiregenboog aan containers kost per huishouden ongeveer 275 euro, uiteraard afhankelijk van het aantal keren dat u de bakjes aan de weg zet. Komende maanden kijkt de gemeente naar goedkopere alternatieven. Maandag bespreekt de raad het plan van aanpak voor de evaluatie. De financiële alternatieven zijn in april bekend, de mening van inwoners eind van het jaar. 

Wat mij betreft zijn er een paar kaders als we het over afval hebben. 

Als eerste? Verbranden van restafval is milieuvervuilend en verspilling. Daar moeten we dus mee stoppen. Scheelt CO2 en biedt de kans om te recyclen. Misschien dat het nu nog niet kosteneffectief kan maar met nieuwe technieken op korte termijn lukt dat vast! 

Als tweede? Ophalen zo effectief mogelijk organiseren. Ik ben niet voor aanmelden. Per container maakt CB veel meer kilometers dan voorheen. Gewoon elke dinsdag de container aan de weg. En als je dan twee kleurtjes wilt omdat bronscheiding het handigst is? Dan doe je twee bakjes op de wagen. Een voor oranje en een voor grijs afval.

Groen en papier is niet zo ingewikkeld. Dat is herbruikbaar en zou zichzelf economisch circulair moeten kunnen bedruipen. 

Bij het plan van aanpak zit een diagrammetje. De gemeente betaald per jaar 2,9 miljoen voor het inzamelen en verwerken van afval. Daarvan is 19% voor restafval. Wat me bevreemd is dat voor afval dat opbrengst zou moeten hebben (grondstoffen zoals papier en plastic en GFT) in totaal bijna 40% van de kosten zitten. Daar zit nog wel een circulair uitdaginkje. Als je wilt dat afval als grondstof een opbrengst gaat opleveren zitten we nog mooi een miljoen aan de verkeerde kant. Overige kosten en overhead zijn samen ook ongeveer 20%. Dat vind ik te veel. Ophalen, verwerken en verhandelen van afval zou een eenvoudig te beheersen proces moeten zijn. Daarvoor is geen grote overhead nodig. Zo ga ik de evaluatie maar eens in. Doel is dat de kosten dalen voor inwoners en dat het gemak blijft. Zo zit ik er in. Wat vind jij? Afvallen in Lochem dus dit jaar. D`r an! 

Erik Haverkort, fractievoorzitter

Afgelopen week kreeg de VVD-fractie bezoek van bezorgde inwoners uit Almen. Zorgen over de communicatie maar vooral zorgen over het milieupark dat mogelijk verschijnt op de kruising Bakkersteeg-Blauwedijk.

Almen was altijd het dorp waar nooit gedoe was. Tevreden inwoners, beetje CDA-minded, mooie omgeving, liefde en natuur. Projecten worden in samenwerking en harmonie uitgevoerd. De meandering van de Berkel, de komst van STAAL en zelfs de vele discussies over Doornberg verliepen veelal in goede harmonie. 

In Almen kon altijd alles. Maar nu is er gedoe. Onderdeel van het uitvoeringsplan afval en grondstoffen uit 2017 is de komst van een milieuparkje. Een setje ondergrondse containers voor papier, plastic, glas, textiel en restafval waar inwoners geacht worden hun afval te storten. Vaak een beetje troeperige triestige plekkies waar naast de containers hier en daar wat dozen liggen of tassen staan. Benedenwinds in de bosjes de restjes van de weggewaaide rommel die niet in de container paste. 

De locatie aan de Bakkersteeg is al de vierde locatie in het anders zo rustige Almen. De eerste drie vielen af. Bezwaar, te ver weg voor de één en natuurlijk te dichtbij voor de ander. 

Wekelijks komt de vrachtwagen van Circulus Berkel met een kraan en wordt het afval meegenomen. Het aantal vervoersbewegingen valt mee maar wanneer de meeste inwoners ook met de auto hun troep komen brengen is het er wel een komen en gaan van verkeer. Daarom zie je ze vaak bij de centra van kernen en bij winkels. Makkelijk, bij het boodschappen doen gelijk je afval wegbrengen. Super! Zeker in Almen. 

Persoonlijk ben ik meer van het ophalen in plaats van het wegbrengen. Alles behalve papier en GFT in één container, efficiënt ophalen en nascheiden. Het Zeeuwse model zeg maar. Dat scheelt kosten, is gemakkelijk voor inwoners en onderzoek wijst steeds vaker uit dat het ook beter is voor het milieu. Met de komende evaluatie op afvalgebied komt die discussie vast ook in de gemeente Lochem weer op tafel. 

Wellicht duurt de discussie in Almen lang genoeg om de eerste kern in de gemeente te zijn waar het niet hebben van een milieuparkje juist hoort bij het beleid. Dat zou wat zijn! Dan keert ook in Almen de rust terug. D’r an! 

Erik Haverkort, fractievoorzitter 

De begroting 2020 ligt voor. Met daarin een voorgestelde verhoging voor de kosten van ons afval. En geen kleine lastenverzwaring… Nee, per huishouden gaan de kosten van € 208 naar € 248 per jaar! Is dat echt zo?

Even ter toelichting. Afval is een aparte post binnen de begroting. De kosten voor ophalen, sorteren, afvoeren en verbranden moeten betaald worden door de opbrengsten. Dat zijn inkomsten van oud papier en  textiel en de afvalstoffenheffing! En die betalen we als inwoners. Zo werkt het al jaren en al jaren blijven de lasten ongeveer gelijk. Tot nu! 

De begroting spreekt van ‘marktwerking’ als reden. Dan weet je zeker dat de VVD er goed naar zal kijken en dat hebben we dus gedaan… De genoemde oorzaken in de begroting? Een lagere bijdrage van het afvalfonds, meer ingezamelde plastics, drank- en melkpakken, nog relatief veel restafval in de oranje containers, het Rijk heeft een belasting ingevoerd op het verbranden van restafval, en? De prijs van oud papier en textiel is gedaald. Alleen die laatste is marktwerking. De rest is de overheid zelf die keuzes maakt. Als laatste wordt nog aangegeven dat de kosten van onze lokale ophaaldienst Circulus Berkel zijn gestegen… En dat terwijl ze toch minder vaak langskomen dan voorheen?! 

En daar zit mijn grootste probleem… De lastenstijging van € 40,- per huishouden is alleen maar waar wanneer we in 2020 onze containers nog minder vaak aan de weg zetten. Wanneer we even vaak gebruik maken van ons afhaalrecht dan stijgen de kosten zelfs met meer dan € 60,-. Rekende het college in 2019 nog met gemiddeld 19 groene of grijze containers aan de weg? In 2020 mogen we dus voor 40 euro meer de grijze container nog maar 6 keer aan de weg zetten en de groene nog maar 7 keer. Da’s slechts één keer per twee maanden! Of ruim 30 procent minder dienstverlening… Dat wordt aanstampen! Zo gaan mensen hun restafval nog meer bij de oranje in doen. En daar ligt nu net de oplossing!  

De VVD heeft in 2017 gevraagd om te bekijken of nascheiden van afval niet veel beter is dan een regenboog aan containers in de tuin. Tegen lage kosten ophalen en automatisch sorteren kan. En aangezien er nu ook nog veel plastic verbrand wordt omdat het vervuild is met restafval is nascheiding ook beter voor onze leefomgeving. Daar gaan we maar eens een stevig punt van maken! Aanstampen dit afvalbeleid, in de blauwe papiercontainer. Die blijft wat ons betreft wel. D’r an! 

Erik Haverkort, fractievoorzitter. 

Twee weken geleden brak de persleiding voor afvalwater bij Lochem, waardoor dagenlang 400.000 liter per uur vervuild water de Berkel in stroomde. De gevolgen voor het leven in en om de Berkel waren desastreus. Het lek is gedicht en het waterschap is bezig met het opruimen van de schade, maar onze zorgen zijn niet voorbij. Welke schade is er aangericht? En hoe groot is de kans dat in deze relatief nieuwe leiding (vijf jaar oud) opnieuw een breuk ontstaat?

GroenLinks heeft in het weekend na de breuk vragen aan het college gesteld. De antwoorden op deze vragen zijn onderaan dit bericht terug te lezen. Natuurlijk zijn we blij dat het lek gedicht is, maar er blijven vragen openstaan.

Vervuiling

Om het vervuilde water niet langer de Berkel in te laten stromen heeft het waterschap een stuk land laten overstromen. Het betreft een voormalig baggerdepot dat tussen de Berkel en het Twentekanaal ligt en dat jaren door Rijkswaterstaat gebruikt is. Tegenwoordig is het gebied onderdeel van het Gelders natuurnetwerk en vooral een belangrijk gebied voor vogels. Hoewel het gebied omringt wordt door dijken sijpelt veel van het opgeslagen water door de dijken naar omliggende slootjes en beekjes. Bovendien slaat het waterschap hier nog een deel van het opgestuwde en vervuilde water op de Berkel op.  GroenLinks maakt zich vooral zorgen over het bodemleven in het depot. Vogels zijn weggevlogen, maar de planten en insecten zijn begraven onder een dikke laag vervuild slib.

Pijpleiding

Een tweede zorg is wat GroenLinks betreft de kwaliteit van de persleiding. Deze leiding is vijf jaar geleden aangelegd en ligt diep onder de grond. Twee weken geleden is er een lek in ontstaan en hoewel het gedicht is, roept dat wel vragen op. Hoe groot is de kans dat de pijpleiding ook op andere plekken breekt? Is het mogelijk om een leiding die zo diep onder de oppervlakte ligt te controleren? De oorzaak van de breuk is nog niet vastgesteld, hopelijk brengt onderzoek snel duidelijkheid.

In de komende maanden zullen er op verschillende niveaus onderzoeken en evaluaties gehouden worden. Voor GroenLinks is het van belang dat hier lessen uit getrokken worden en dat we in de tussentijd proberen de natuurschade zoveel mogelijk te beperken. We volgen de zaak nauwkeurig.

Beantwoording vragen

Vorig weekend stelde GroenLinks vragen aan het college. Hieronder kunt u de antwoorden op deze vragen lezen.

1. Behalve eiwitten zitten er ook reinigingsmiddelen in het afvalwater. Welke zijn dat precies en wat doen deze middelen met de waternatuur?

De hoofdbestanddelen van het restwater zijn water (o.a. spoelwater), melkbestandsdelen (o.a. water, eiwit, suiker) en verdunde concentraties chemicaliën. De belangrijkste chemicaliën zijn verdunde salpeterzuur en verdunde natronloog. De chemicaliën worden gebruikt voor reinigingsprocessen met een concentratie van 1%. Dat betekent dat slechts 1% van de reinigingsvloeistof uit deze chemicaliën bestaat. In het restwater verdund zich deze concentratie tot een restconcentraties kleiner dan 0,1%. De schoonmaakmiddelen hebben gelet op hun zeer lage concentratie geen rol van betekenis.

2. Wat veroorzaakt de dood van de vissen: de verteerde melkresten, de temperatuur van het afvalwater of de reinigingsmiddelen?

Oorzaak van de vissterfte is het eiwitgehalte in het water. Voor de afbraak van deze eiwitten is veel zuurstof nodig. Gevolg is dat al het zuurstof dat in het water aanwezig is, verbruikt wordt bij de afbraak van deze eiwitten wat leidt tot zuurstofloosheid met als gevolg vissterfte.

3. Nu wordt het vervuilde water opgevangen in enkele bassins, kan de verontreiniging vanuit het bassin naar het grondwater en ook weer naar De Berkel stromen? En wat is het effect op het bodemleven en het grondwater, wat betekent het voor de volksgezondheid en de omgeving?

De ODA is vanaf het begin van het vinden van de lekkage betrokken als toezichthouder bodembescherming. Op de locatie van de lekkage zal na afloop bodemonderzoek gedaan worden naar de gevolgen van de lekkage. Hieruit moet blijken of er stoffen zijn achtergebleven in de bodem, welke gevolgen deze stoffen hebben en of bodemsanering noodzakelijk is. Hetzelfde geldt voor het slibdepot van Rijkswaterstaat. Ook hier zal, nadat het afvalwater is afgevoerd, bodemonderzoek verricht worden onder toezicht van de ODA. Het organisch materiaal (eiwitten en verdunde schoonmaakmiddelen) van het proceswater blijft in de toplaag van het depot achter en zal daarmee geen extra vervuiling voor het grondwater zijn. Er zijn geen risico’s voor de volksgezondheid.

4. In de Stentor stond een getal van 400.000 liter per uur aan lozing van afvalwater. Klopt dit getal en wordt die hoeveelheid nog steeds geloosd?

Er wordt maximaal 400m3/uur geloosd door de beide fabrieken van FrieslandCampina. FrieslandCampina heeft zich medio vorige week maximaal ingespannen om de hoeveelheid proceswater te reduceren. Beide fabrieken hebben de productie teruggeschroefd en onderdelen die veel restwater gebruiken, waar mogelijk, stilgelegd. Nu de bypass is gerealiseerd en er geen aanvullende ecologische schade meer optreedt, wordt er weer ongeveer 400m3/uur geloosd. 

5. Het advies is om het vee en honden niet bij het water te laten. Wat betekent dat voor de in het wild levende dieren zoals reeën en vogels, als zij er van drinken?

Het drinken vanuit de Berkel door wild heeft naar verwachting geen negatief effect op de wildstand

6. Wordt er met de doorgaande lozing niet in strijd met de milieuwet gehandeld?

Het is een noodmaatregel om de calamiteit en de verdere verontreiniging van het watersysteem (milieu) te voorkomen / beheersbaar te houden.

7. Heeft FrieslandCampina een calamiteitenplan voor dit soort situaties? Kan de melkaanvoer tijdelijk naar andere locaties worden verplaatst en daar worden verwerkt?

FrieslandCampina beschikt over een calamiteitenplan. Het calamiteitenplan wordt elk jaar bijgesteld naar aanleiding van de georganiseerde oefeningen. In de huidige situatie heeft FrieslandCampina zijn productie geminimaliseerd en sommige onderdelen stilgelegd om daarmee de hoeveelheid restwater te verminderen.