Het eerste wat ik dacht toen ik begon als wethouder onderwijs: “De gemeente gaat over de stenen, de scholen gaan over het onderwijs … dus we hebben elkaar nodig en moeten dit samen doen”. Hoogste prioriteit was voor mij dan ook het bouwen aan intensieve en open relaties tussen gemeente en scholen en tussen de scholen onderling.
Voor het bouwen van scholen moeten niet primair leerling prognoses en vierkante meters leidend zijn, maar de vraag wat er nodig is om – ook in toekomst – kwalitatief en divers onderwijs te kunnen bieden. Om de diversiteit te behouden en versterken – ook bij een krimpend aantal leerlingen – is het belangrijk dat scholen zich durven onderscheiden met het eigen onderwijsconcept. Maar tegelijkertijd is het noodzakelijk dat zij ook het eigen belang kunnen overstijgen en zich verantwoordelijk voelen voor het brede palet van onderwijs in totaal. Werk aan de winkel dus, waar ik met veel passie mijn schouders onder heb gezet. Voor de leerlingen van nu, die de werknemers en inwoners van de toekomst zijn.
Resultaat: De gemeenteraad stelt op 10 april 2017 Het Masterplan ‘Sterk in verbinding’ vast
Samen met de Zutphense scholen kreeg ik het voor elkaar om in de raad de handen op elkaar te krijgen voor een visie op onderwijs in Zutphen met een investeringsplan voor de onderwijshuisvesting voor de komende 15 jaar. Het commitment dat de raad heeft uitgesproken voor 15 jaar, stimuleert de scholen tot gezamenlijke verantwoordelijkheid voor het onderwijsaanbod als geheel. Maar ‘Sterk in verbinding’ slaat niet alleen op de belangrijke verbindingen tussen scholen onderling en tussen scholen en gemeente, het gaat ook de verbinding tussen school en samenleving.
Schoolgebouwen kunnen ook door anderen gebruikt worden als er ruimte over is of buiten schooltijden. Andersom kunnen scholen ook gebruik maken van locaties buiten de school, zoals bedrijven, verpleeghuizen, wijkcentra of sportverenigingen, wat het leren praktischer en dynamischer kan maken. Niet alleen gebouwen kunnen meer gedeeld worden, maar ook kennis en ervaring kan nog veel meer over en weer benut worden. Bijvoorbeeld door het verduurzamen van schoolgebouwen en educatie over duurzaamheid hand in hand te laten gaan, door samenwerking tussen scholen, het Cleantech center en het lokale bedrijfsleven.
Beweging op gang: Zaaien, voeden en water geven, eerste vruchten plukken
Met een vastgesteld Masterplan, hoe belangrijk ook, zijn we er natuurlijk niet. Het is slechts de papieren basis en papier is geduldig. Het gaat er om het in de praktijk samen waar te maken en ook daarvoor zijn goede onderlinge relaties cruciaal. Elkaar kunnen vertrouwen, open en eerlijk tegen elkaar zijn, elkaar durven aanspreken en kritisch durven bevragen.
Dat gaat niet vanzelf, daar moet je in blijven investeren. Natuurlijk doe je dat samen, maar ik heb gezien hoe belangrijk het is daarin als wethouder het voortouw te nemen en als gemeente het voorbeeld te zijn.
Een jaar na de vaststelling van het Masterplan zien we de zaadjes uitgroeien tot planten die tot wasdom komen en beginnen we de eerste vruchten te plukken. In de ontwikkelde visie voor het VMBO van de toekomst staat het in de praktijk leren echt centraal. Overal in Zutphen en omgeving moeten praktijkplaatsen gaan ontstaan bij bedrijven en instellingen. De praktijklessen niet meer in de school, maar op locatie.
Een eerste klas start binnenkort met praktijkles in Sutfene. De bouwplannen voor de Vrije School Bovenbouw en een nieuwe Cluster 4 school zijn klaar. Zorg en begeleiding voor de leerlingen van de Cluster 4 school, zijn straks in de school aanwezig en de praktijklokalen, waaronder het kooklokaal, kunnen ook door anderen, zoals inwoners uit de buurt, gebruikt worden.
Tijdens een inspirerende werksessie zijn ideeën verzameld, om nog veel meer verbindingen met de omgeving te leggen. Beide scholen worden duurzaam en energieneutraal gebouwd. Ook de verduurzaming van bestaande scholen komt goed op gang. Mooie voorbeelden zijn het Isendoorn, het Stedelijk en de Jan Ligthart. Nog mooier is dat de ervaringen nu gedeeld worden, met elkaar en met het Cleantech center en het lokale bedrijfsleven. Goede ervaringen op de ene school, kunnen zo uitgerold worden naar andere scholen.
Het oogsten in de komende jaren
Ik ben er trots op dat we eerste vruchten al kunnen plukken, dat de eerste resultaten van de beweging die we samen in gang hebben gezet zichtbaar worden. Dat is nog maar het begin. Ik ben ervan overtuigd dat het een sneeuwbal is die groter en groter wordt, als hij doorrolt. Daar heeft hij nog wel duwtjes voor nodig, maar ik heb gezien dat er voldoende bevlogen en gepassioneerde mensen in het Zutphense onderwijs en daar omheen zijn die dat zeker zullen doen.
Dan zie ik voor me dat er mooie, nieuwe, duurzame schoolgebouwen bij komen, die ook gebruikt worden door de buurt, bedrijven en maatschappelijke organisaties. Dan zie ik voor me dat de bestaande schoolgebouwen in een hoog tempo verduurzaamd worden. Dan zie ik voor me dat het nieuwe VMBO werkelijkheid wordt waar de leerlingen trots op zijn omdat zij praktijkles krijgen in zorginstellingen en bij bedrijven waar zij er echt toe doen. Dan zie ik voor me dat leerlingen van verschillende scholen met elkaar samenwerken in projecten en dragen ze bij aan het oplossen van Zutphense vraagstukken en het realiseren van nieuwe initiatieven. Bijvoorbeeld voor de jongeren zelf.
Heel veel kansen voorbij de stenen
Ik begon bij de gedachte dat wij ‘van de stenen’ zijn. Maar ik heb gezien en ervaren dat als wij ‘voorbij de stenen’ durven te kijken, er iets veel groters ontstaat en in beweging komt. Dan ontstaat er ruimte om samen te ontwikkelen en kansen te pakken.
Voor de leerlingen van nu, die de werknemers van de toekomst zijn. Voor de ouderen van nu, die opleven met jongeren in hun buurt. Voor de bedrijven van nu, die ook in de toekomst relevant willen zijn. Voor het Zutphen van nu, waar we samen kunnen bouwen aan een toekomst waar we met plezier wonen en werken.
Patricia Withagen
Wethouder GroenLinks Zutphen
