Poliflw

De fractie van GroenLinks is nooit gelukkig geweest met het concept flexwonen. We hebben in de gemeente grote behoefte aan betaalbare sociale huurwoningen. Daarmee kunnen we jonge starters behouden voor onze gemeente die aan het vergrijzen is, en we kunnen daarmee voldoen aan de taak van het Rijk om vergunninghouders te huisvesten, mensen die in Nederland asiel hebben gekregen omdat ze zijn gevlucht voor oorlog, geweld en onderdrukking. Flexwoningen zijn slechts een schijnoplossing voor de korte termijn. De opeenvolgende colleges in Castricum vertikken het al zeker 20 jaar om substantieel voor betaalbare echte woningen te zorgen. Het huidige college komt nu, met goedkeuring van een groot deel van de raad, met een schamele tijdelijke oplossing voor maximaal 15 jaar.

Voor jonge starters zou het nog een klein beetje kunnen helpen, als ze daarna kunnen doorstromen. Maar de woningen die daarvoor geschikt zijn worden nog steeds nauwelijks gebouwd. Voor vergunninghouders zijn flexwoningen absoluut niet geschikt. Deze mensen hebben een traumatisch verleden en moeten nu in een samenleving die ze nog niet kennen hun weg zien te vinden. Voor hun integratie is het van groot belang dat ze aan een stabiel thuis kunnen bouwen. Dat geeft ruimte voor de andere taken die ze hebben om hun draai te kunnen vinden in onze samenleving. Dat wordt volkomen onderschat.

Het college sluit een aantal groepen uit voor de flexwoningen. Waarschijnlijk doet ze dat om aan het aanzwellende protest vanuit de inwoners tegemoet te komen. Maar mensen die hun straf hebben uitgezeten, zelfs ex-TBS'ers, mogen wettelijk gezien niet uitgesloten worden van woningen. En dat is ook terecht. Ook zij moeten ergens wonen en een nieuw leven op kunnen bouwen. Hetzelfde geldt voor (ex)-psychatrische patiënten. Het is een schande dat het college groepen op deze manier in de schijnwerpers zet, terwijl ze juist de rust en ruimte nodig hebben om hun leven weer op gang te krijgen. Wij zouden er niet voor kiezen om ze op een afgelegen nieuwe plek te huisvesten, maar meer in gevestigde, stabiele buurten. Het college stelt een limiet aan het aantal vergunninghouders dat in de flexwoningen mag komen wonen, maar maakt niet duidelijk wie daar over gaat. Moet de beheerder zelf gaan beslissen over wie wel en wie niet? We zijn al geen voorstander van flexwoningen en al helemaal niet als kwetsbare groepen een discriminerend maximum van 1/3 bij voorbaat wordt opgelegd.

De locaties voor de flexwoningen in Akersloot zijn zeer ongelukkig gekozen. Er is geen openbaar vervoer, en het ligt ver van de voorzieningen af, zeker van voorzieningen die vergunninghouders nodig hebben. Er wordt een stuk open landschap, weliswaar tijdelijk voor 15 jaar, voor opgeofferd. Maar het is het gemeentebeleid om niet te bouwen in het buitengebied. Onze zorg is dat tijdelijke woningen in het buitengebied de weg vrijmaakt voor permanente bebouwing. Wie is er over 15 jaar nog zo alert op om te zorgen dat het daar dan niet alsnog volgebouwd wordt met permanente bebouwing?

Dit zijn voor de fractie van Groenlinks de belangrijkste pijnpunten. Maar ook op het proces is veel aan te merken. Vanaf het begin heeft de wethouder dit enigszins heimelijk aangepakt. Er is geen debat geweest in de raad over de plannen en de  invulling ervan. De manier waarop de geheimhouding van de locaties in werking is gesteld verdient niet de schoonheidsprijs. Ook de keuze voor de ontwikkelaars die het uit gaan voeren is omgeven met onduidelijkheid over de procedure. We begrijpen niet waarom KennemerWonen deze kar niet gaat trekken, terwijl ze met andere gemeenten wel in gesprek zijn over flexwonen. En dan het gefaalde participatieproces; de wethouder had alvorens afspraken te maken met potentiële ontwikkelaars met de inwoners moeten gaan praten over waar en hoe, met welke voorwaarden dit voor hen zou kunnen. En nu is het puinruimen begonnen om het plan alsnog mogelijk te maken. Onze fractie kijkt er met stijgende verbazing naar.

GroenLinks zou er voor kiezen zich meer in te spannen voor de bouw van permanente sociale huurwoningen, om de woningnood onder jonge starters op te lossen en om vergunninghouders een kansrijke plek in onze samenleving te geven. En we zouden de omwonenden van een nieuw project in een veel vroeger stadium betrekken bij dit soort plannen. We zijn immers allemaal gebaat bij een breed draagvlak en bij goede integratie van kwetsbare groepen.

We zijn ook gebaat bij goede sociale huurwoningen. Onze gemeente vergrijst anders en daardoor zullen steeds meer voorzieningen verdwijnen. Bovendien vinden we dat mogelijke problemen in een wijk niet opgelost worden met discriminerende regels. Je creëert er juist andere problemen mee, zoals uitsluiting op de arbeidsmarkt. Daardoor stapelen de problemen bij gediscrimineerde bevolkingsgroepen zich nog verder op. Uiteindelijke betaalt de hele samenleving daar de sociale en financiële rekening voor. Er wordt door rechtse partijen steeds gedaan alsof de woningnood is ontstaan door de komst van vergunninghouders. Maar het komt door de jarenlange ontmoediging van sociaal bouwen dat we nu woningnood hebben. In Castricum is maar een heel klein percentage van de inwoners een vergunninghouder. Dat kan het probleem echt niet zijn.

Van te voren was in de raad afgesproken dat er een breed gedragen college moest komen met steun van 14 tot 17 zetels in de raad. De informateur schetste de mogelijkheid om er een “zakencollege” van te maken met wethouders van buiten waarbij het er niet toe zou doen van welke partij ze zouden zijn. Of het andere uiterste, namelijk een college dat op de “oude” manier wordt gevormd. En eventuele tussenvarianten. Wij zijn daar kritisch op geweest, ook in de verwachting dat partijen als VVD en CDA niet mee zouden gaan in de  zakencollege-variant of andere varianten. Onze kritische houding heeft ertoe geleid dat de informateur in GroenLinks geen mogelijke collegepartij zag, wat wij nog steeds onbegrijpelijk vinden. Kennelijk mag je niet meedoen in de politiek als je kritisch bent, of alleen in de raad en niet in het bestuur? Het resultaat was in ieder geval dat de informateur de raad adviseerde om vier andere partijen aan het werk te laten gaan om een college te vormen, te weten VVD, CDA, CKenG en de Vrije Lijst. De informateur was na de ondertekening van het raadsprogramma klaar met zijn werk en er kwam een formateur. 

De formerende partijen hebben een klein comité opgericht dat ze de vertrouwenscommissie noemden, en hebben afgesproken dat ieder van de vier partijen twee wethouderskandidaten naar voren zou brengen, waaruit deze vertrouwenscommissie er van elke partij een zou kiezen. CKenG wilde op dat moment geen tweede kandidaat leveren, omdat ze met één kandidaat campagne hadden gevoerd als hun beoogd wethouder. Omdat ze dus niet aan de afspraak wilden voldoen, werden ze uit het formatieproces gezet.

Toen rees de vraag hoe de formatie verder moest verlopen. Er waren op dat moment eigenlijk twee reële mogelijkheden: 

een minderheidscollege met de drie resterende partijen, maar dat zou tegen de eerdere afspaak in gaan dat er een breedgedragen college moest komen met steun van van 14 tot 17 zetels in de raad. aanvulling met een andere vierde partij, waarbij GroenLinks, D66 en GDB in het vizier kwamen, maar waarbij alleen met GroenLinks een zetelmeerderheid van 14 gehaald kon worden.

De formateur heeft de keus gemaakt voor het minderheidscollege, met de argumentatie dat de overgebleven drie partijen elkaar al goed hadden gevonden en een “motorblok” vormden. En, zo redeneerde hij, was het niet nodig om een meerderheidscollege te hebben omdat er een raadsprogramma ligt, dat het collegeprogramma zou worden. Een minderheidscollege zou beter zijn best moeten doen om meerderheden te behalen, en daarom zou deze opzet meer macht geven aan de raad. Wij zijn het hier niet mee eens. Onze insteek was sowieso al dat een college uitvoerend is, en dat collegepartijen elkaar niet in de houdgreep mogen nemen, ook niet als ze in een meerderheidscollege zitten. Bovendien hebben we steeds gezegd dat het raadsprogramma een basis is voor het collegeprogramma en niet één op één een vervanging ervan. De nu geïnstalleerde collegepartijen, met de VVD voorop, vinden dat er geen sprake meer is van coalitie-oppositie, en dat we hun college zelfs geen minderheidscollege mogen noemen. Het moet een raadscollege heten. Het betekent nogal wat als de lokale politiek op deze manier compleet ge-depolitiseerd wordt. Ik denk dat de kiezers in Castricum, ongeacht op welke partij ze hebben gestemd hiermee flink zijn besodemieterd. Zoals een niet-GroenLinkse kiezer die insprak in de raad opmerkte: “Ik heb in geen enkel verkiezingsprogramma zien staan dat een partij voor deze manier van collegevorming zou gaan, ik voel me belazerd.”

Op dinsdag 15 mei heeft de informateur, Gerrit Westerink, de gemeenteraad zijn advies gegeven met betrekking tot de te vormen coalitie. Volgens Westerink is het het beste als VVD, CK&G, CDA en Vrije Lijst als eerste met elkaar in gesprek gaan om een college te vormen. GroenLinks wordt dus (nog) niet betrokken bij de collegevorming.

Na de verkiezingen afgelopen maart, waarin wij als GroenLinks een mooie groei van twee naar drie zetels hebben gemaakt, is de nieuwe gemeenteraad onder leiding van een externe informateur bezig geweest om tot een breed gedragen raadsprogramma te komen. Op donderdagavond 24 mei is hierover een openbaar debat in het gemeentehuis. De link naar het raadsprogramma staat onderaan deze pagina. We zijn het op twee voor ons belangrijke punten niet eens met de inhoud, en dat betreft het afschaffen van voorrang voor statushouders bij het vinden van een woning, en het bouwen in de rafelranden. Dat zullen we donderdagavond in het debat uitleggen.

De informateur heeft ook één-op-één gesprekken gevoerd met de verschillende fracties ter voorbereiding op het vormen van een coalitie. Vanuit GroenLinks zijn deze gesprekken gevoerd door fractievoorzitter Hannie Lutke Schipholt en raadslid Gerard Brinkman. We hebben geprobeerd om ons op een constructieve manier op te stellen en hebben duidelijk gemaakt dat wij bereid zijn om zitting te nemen in het college. Helaas is het eerste advies dat de vier eerdergenoemde partijen in eerste instantie met elkaar in gesprek gaan.

Wij zullen blijven zoeken naar manieren om zoveel mogelijk van onze Groene en Linkse idealen te verwezenlijken, binnen of het buiten het college. Mochten de onderhandelingen succesvol afgerond worden, dan zullen wij, zoals men van ons gewend is, constructief samenwerken. Wij rekenen er op dat de ingezette verandering van brede samenwerking, waar het raadsprogramma onderdeel van is, een vervolg zal krijgen en dat hiermee de tegenstellingen tussen college en oppositie zullen verkleinen. Indien er op een later moment alsnog een beroep op ons gedaan wordt om aan de onderhandelingstafel aan te schuiven en daarmee mee te praten over een nieuw te vormen college dan staan wij hier zeker nog voor open.