Poliflw

Uit de jaarstukken die 30 juni in de gemeenteraad zijn behandeld blijkt dat een deel van de Klijnsmagelden niet besteed zijn. GroenLinks heeft een motie ingediend om een deel van deze gelden ter beschikking te stellen aan het Sociaal team dat hiermee creatief maatwerk kan bieden wanneer een schrijnende situatie van een kind daarom vraagt.

De Klijnsmagelden zijn een budget wat de overheid, op initiatief van toenmalig staatsecretaris Jetta Klijnsma, ter beschikking heeft gesteld aan gemeenten. De gemeenten kunnen dit budget inzetten om kinderen die in armoede opgroeien rechtstreeks middelen in natura te verstrekken zodat ook zij zich goed kunnen ontwikkelen.

GroenLinks vindt het onbegrijpelijk dat dit budget niet nog besteed is. Uit eigen werkervaring in de jeugdzorg heb ik voorbeelden van kinderen zijn die ’s ochtends voor school naar hun grootouders fietsen om te vragen of die een boterham voor ze hebben omdat hun (zwakbegaafde) ouders niet in staat blijken te zijn daar geld voor te reserveren. Of bijvoorbeeld een puber van 15 die al tien jaar zijn vader niet gezien heeft omdat die op de Antillen woont en geen geld heeft om een vliegticket te kopen, voor zichzelf of zijn zoon. Er zijn veel kinderen in armoede die nooit op vakantie kunnen, kinderen die uitgelachen worden op school vanwege hun kleding of kinderen die geen fiets hebben.

Onze gemeente kent een meedoen-regeling waarbij vier categorieën bedacht zijn waar de Klijnsmagelden voor gebruikt kunnen worden: zwemlessen, kledingpakketten, huiswerkbegeleiding en punten voor een webshop waar kinderen iets uit kunnen kiezen.

GroenLinks vindt dat de verdeling in deze vier potjes mensen die het eigenlijk niet nodig hebben stimuleert er toch gebruik van te maken en heel veel kinderen die zich vanwege armoedeproblematiek niet goed kunnen ontwikkelen buiten de boot vallen. Het geeft in onze ogen onvoldoende ruimte voor maatwerk daar waar nodig.

Het inmiddels goed professionaliseerde sociaal team heeft dagelijks te maken met deze kinderen. Daarmee zijn ze bij uitstek in staat om de inschatting te maken met welke hulp kinderen in armoede het meest geholpen zijn; of dit nu gaat om eten, kleding, sociale activiteiten of leermiddelen. Er blijven zich altijd situaties voordoen die vooraf niet te bedenken zijn.

Tijdens de raadsvergadering van 30 juni stonden de Jaarstukken 2019 op de agenda. Hierin wordt teruggekeken op de financiën van 2019. Dat het de organisatie en accountant tijdens deze coronacrisis gelukt is om op tijd jaarstukken met een goedkeurende accountantsverklaring af te geven is een groot compliment waard, wat ik dan ook uitdeelde tijdens mijn inbreng.

Toch is GroenLinks ook bezorgd. Wij vragen ons namelijk al langere tijd af hoe we ervoor zorgen dat het in Overbetuwe ook goed leven blijft. Voor ons is dat meer dan de goedkoopste gemeente zijn. De tekorten in de jeugdzorg nemen toe en we wachten nog steeds op de uitvoeringsnota Overbetuwe samen. Over dat laatste onderwerp zegde de wethouder toe dat deze nog voor het zomerreces met de raad gedeeld gaat worden. Uit de jaarstukken blijkt dat er veel overblijft van de zogenaamde Klijnsma gelden. Dit is geld van het Rijk dat bedoeld is voor financiële ondersteuning aan kinderen, zoals bijvoorbeeld zwemles, een fiets, muziekles of voetbalschoenen. Carla van Kerkhof diende hiervoor een motie in. Hierover lees je meer in "Kinderen in armoede".

De geldberg waar we in Overbetuwe over beschikten wordt ingezet om de gaten te dichten maar lijkt nu op een wegsmeltende berg chocolademunten. Met het spaargeld is tijd gekocht, maar het ontbreekt nog steeds aan echte beheersing van de uitgaven. Wij houden dit uiteraard scherp in de gaten.

In Overbetuwe wordt hard gewerkt aan het organiseren van nieuwe woonwagenstandplaatsen. Voor deze specifieke groep moet passende woonruimte gevonden worden, onder andere naar aanleiding van verschillende juridische uitspraken. Nadat de raad in november 2018 een motie van D66 en GroenLinks Overbetuwe over dit onderwerp heeft aangenomen is het college aan de slag gegaan. Overbetuwe loopt met deze aanpak voorop in de regio.

Inmiddels is er door de raad een besluit genomen over het toewijzingsbeleid. Dit is een belangrijke stap in het proces naar een nieuwe woning voor woonwagenbewoners die nu noodgedwongen in een huis wonen.

Tegelijkertijd wordt er door het college gezocht naar locaties voor de nieuwe woonwagens. Naar verwachting komt het college in het eerste kwartaal van 2021 met voorstellen naar de raad. Uiteraard is het van groot belang dat de locaties worden gekozen in goede samenwerking met de omgeving. Wij kijken uit naar de voorstellen van het college en houden u op de hoogte.

Op 4 september vond de 2e landelijke schrapdag bureaucratie in de jeugdzorg plaats. De schrapdagen zijn een initiatief van oud-minister Rita Verdonk en worden gedragen door het ministerie van VWS (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) en de VNG (Vereniging Nederlandse Gemeenten). Per regio zijn jeugdzorgwerkers bij elkaar geroepen om aan te geven welke bureaucratische regels goede jeugdzorg belemmeren en geschrapt zouden kunnen worden. Het doel van de tweede schrapdag was om de bevindingen van de eerste schrapdag in mei te delen met bestuurders, politici en beleidsambtenaren.

De gemeente Overbetuwe was goed vertegenwoordigd. De wethouder (de heer Engels) was aanwezig, meerder beleidsambtenaren, en ikzelf, zowel in de hoedanigheid van uitvoerend hulpverlener als raadslid.

Opvallend tijdens deze dag was dat bleek hoe moeilijk het is om uit alle regels en protocollen de meest belangrijkste te filteren die geschrapt zou kunnen worden. Zinvol was het echter wel. De aanwezige wethouders wisten niet wat ze hoorden; goed bedoeld beleid wat vertaald in protocollen, formats en in te vullen lijstjes op het bureau van de jeugdwerker terecht komt. Arno Lelieveld, bestuurder van Jeugdbescherming Gelderland, sprak de mooie woorden: “ De kwaliteit van een jeugdzorgwerker is niet in een product uit te drukken.”

Jeugdzorgwerkers zijn hulpverleners en zij zijn geschoold om in het contact met hun cliënten een proces opgang te brengen dat kinderen ten goede komt. Voor elke hulpvraag ontstaat een ander proces en er dienen steeds andere acties ondernomen te kunnen worden. Hulpverlening is een dynamisch proces en in de jeugdzorg ook vaak een zeer grillig proces. Of deze processen in de juiste banen geleid kunnen worden hangt af van de professionaliteit en persoonlijkheid van de hulpverlener en de samenwerking met de ouders. Hier zou in de dagelijkse praktijk ruimte voor moeten zijn, maar deze is er nu niet.

Het overheersen van protocollen en de daarmee gepaard gaande bureaucratie is al langer een probleem in de jeugdzorg, maar sinds de decentralisatie naar de gemeenten is dit verergert. Jeugdhulpverleners hebben nauwelijks nog tijd om achter hun bureau uit te komen en laten zich daardoor veel te weinig aan de cliënten zien. Wel worden zij geacht beleid uit te voeren wat voor ouders bepaald wat ze moeten doen of laten voor hun kinderen. Natuurlijk ontstaat er zo weerstand tegen jeugdzorg!

Het moet anders! Daar is iedereen het over eens. Maar waar moet die verandering vandaan komen?

In de eerste plaats zullen, op basis van vertrouwen in de professionaliteit en deskundigheid van jeugdzorgwerkers, beleidsmakers meer ruimte moeten geven aan wat ingevuld kan worden op de werkvloer. Deze ruimte dient niet opgeslokt te worden door steeds verantwoording af te leggen door middel van lijstjes aanvinken en formats invullen. Hier zullen bestuurders, wethouders en beleidsambtenaren echt keuzes in moeten gaan maken.

Ten tweede zullen de jeugdzorgwerkers zelf ook kritischer moeten kijken naar waar ze hun tijd aan willen besteden en het gesprek hierover aan durven gaan met hun leidinggevenden.

En dan zijn er nog de gemeenteraden; ook zij moeten alert zijn zodat het beleid wat hun ter goedkeuring aangeboden wordt, leidt tot meer ruimte op de werkvloer en niet tot het tegenovergestelde. Gemeenteraden zullen hun eigen drift tot monitoring en het inzetten van meetmethoden die gepaard gaan met oplopende bureaucratie los moeten laten. Ook daar zal een cultuuromslag moeten plaatsvinden.

12 februari 2020 staat de 3e landelijke schrapdag gepland.

We gaan dan kijken wat de gesprekken hebben opgeleverd en welke acties eruit voortgekomen zijn. Het is de laatste schrapdag in deze serie. Ik hoop echter dat het slechts een begin is. Het begin van een gewoonte dat bestuurders en hulpverleners rechtstreeks met elkaar in gesprek gaan waardoor beleid wat bedacht wordt de uitvoering ten goede komt en deze niet meer langer onmogelijk maakt. Ik blijf het gesprek in ieder geval voeren en ik hoop onze wethouder ook!

Het voorstel van wethouder Engels is om de huidige zorgloketten op te heffen en te vervangen door één loket. Wij staan daar in principe positief tegenover. Op dit moment zijn er veel verschillende zorgloketten. Dat wil zeggen dat er nu voor één persoon of één gezin meerdere hulpverleningstrajecten los van elkaar actief kunnen zijn, wat vaak tot gevolg heeft dat hulpverleners langs elkaar werken en elkaars resultaten te niet doen.

De geplande verandering om één toegangspoort te vormen met teams die bestaan uit vertegenwoordigers van verschillende organisaties,de consulenten èn het interventieteam van de gemeente maakt een integrale aanpak mogelijk. Meerdere deskundigen kunnen in die situatie gezamenlijk een inschatting maken van wat nodig is om een hulpvraag op adequate wijze aan te pakken en zorgen dat er samen gewerkt wordt en niet langs elkaar heen.

Daarbij is ook de voorgenomen samenwerking tussen voorliggende voorzieningen en 1ste en 2de lijn zorg een goede zaak. Veel van wat nu doorverwezen wordt naar dure zorgtrajecten kan opgepakt worden door voorzieningen die veel goedkoper zijn. Voorwaarde is wel dat de inschatting wat wel of niet kan door deskundige professionals gemaakt wordt. De teams kunnen hun werk alleen maar goed doen wanneer de professionals de ruimte hebben om te doen wat nodig is.

Aanvankelijk zullen de nieuwe sociale teams geen kosten besparen. Lopende hulpverleningstrajecten moeten afgemaakt worden en resultaten van een meer preventieve aanpak zullen pas na jaren merkbaar zijn.

Ook zal het nog langere tijd duren voordat de huisartsen te verleiden zijn om niet zelf na een gesprekje van 10 minuten door te verwijzen naar een duur traject, maar dit in overleg met het sociale team te doen, zeker wanneer deze al betrokken is.

Daarom is GroenLinks kritisch op de voorgenomen bezuinigingen en het misplaatste idee van het college dat het mogelijk is om vanaf 2020 forse bezuinigingen in de jeugdzorg op verantwoorde wijze door te voeren. Geforceerde bezuinigen hebben tot gevolg dat de teams hun werk niet naar behoren kunnen doen en daarmee zullen alle verwachtte voordelen uitblijven.

Concluderend: GroenLinks is voor de integrale aanpak met de sociale teams zoals de wethouder voorstelt. Groenlinks is het echter niet eens met de voorgenomen bezuiniging op de jeugdzorg.

“Kosten in de jeugdzorg rijzen de pan uit!” “Systeem jeugdzorg deugt niet!” “Kwetsbare jongeren in nood! Kreten die we bijna dagelijks op het nieuws horen en op voorpagina’s van kranten lezen. Hoe komt dat?

Vanaf 2016 zijn gemeenten verantwoordelijk voor de jeugdzorg. Deze opdracht ging gepaard met een flinke bezuiniging. Gemeenten pasten braaf hun begroting aan op deze bezuiniging. Ook in de gemeente Overbetuwe dacht men dat het allemaal goedkoper kon. Een groot deel van het werk zou overgenomen kunnen worden door vrijwilligers, er werden alleen nog maar kortdurende indicaties afgegeven voor jeugdzorg, de term ‘Eigen Kracht’ werd gebruikt om een vraag om doorverwijzing te weigeren en hulpbehoevende gezinnen kregen na een kort keukentafel gesprek met semi-professionals te horen waar ze wel of geen recht ophadden.

Hoe naïef konden we zijn?

Hoogopgeleide, deskundige professionals in de jeugdzorg hebben ondanks hun protesten lijdzaam moeten ondervinden hoe hun werkgevers zich lieten uitknijpen door gemeenten. Het had een onmogelijke taakverzwaring tot gevolg. Een taakverzwaring die ook nog eens gepaard is gegaan met een enorme toename van bureaucratische eisen. Eisen die voor gemeentelijke ambtenaren misschien nog wel te dragen zijn, maar voor een jeugdzorgprofessional niet te doen. De bureaucratische eisen gaan ten koste van de tijd én de kwaliteit die geleverd kan worden aan de hulpbehoevende gezinnen. Het resultaat is dan ook hoogoplopend ziekteverzuim en leegloop onder jeugdzorgprofessionals. Met als gevolg? Een systeem wat muurvast zit, enorme wachtlijsten, en organisaties die met de vinger naar elkaar wijzen om ingewikkelde problemen voor een jeugdige op te lossen.

En het meest wrange is dat de begrotingstekorten opnieuw voor rekening van de jeugdzorg lijken te komen.

Jeugdzorgkosten die de pan uit rijzen? Of is het andersom; begrotingstekorten die goede jeugdzorg onmogelijk maken?