Poliflw

Het gaat in de jeugdzorg te veel over de vraag: Doen we de dingen goed en te weinig over de vraag: Doen we de goede dingen. We moeten toe naar een wereld waarin veel meer kinderen en gezinnen het redden zonder zorgprofessionals.

In één jaar tijd is het bedrag dat de Groningse gemeenten uitgeven aan jeugdzorg opgelopen van 143 miljoen naar 166 miljoen euro. Jaar na jaar krijgen meer kinderen professionele zorg en wordt die zorg zwaarder. Het is de hoogste tijd om die ontwikkeling te keren. Vanwege de kosten, maar vooral in het belang van de kinderen en hun ouders.

Eind vorig jaar werd de documentaire Alicia uitgezonden. De film volgt een lief meisje van vijf dat naar een jeugdzorginstelling gaat en zich daar ontwikkelt tot een onhandelbare puber die opgenomen moet worden in de strengste gesloten inrichting. Alle hulpverleners hebben met goede bedoelingen precies gedaan wat ze moesten doen. Maar het resultaat is rampzalig en laat de kijker verbijsterd achter met de vraag: ‘Wat nou als Alicia niet weggehaald was bij haar moeder? Had dat erger kunnen zijn?’

In het systeem van de jeugdzorg dat we als samenleving hebben opgetuigd, gaat het te veel over de vraag: Doen we de dingen goed en te weinig over de vraag: doen we de goede dingen.

We doen de dingen goed: we houden ons aan alle protocollen en regels, we nemen het zekere voor het onzekere, zodat ons niet verweten kan worden dat we risico’s nemen. Maar is dat ook het goede? Ik twijfel daar sterk aan.

Dit is geen verwijt aan de casemanagers van de sociale teams, de huisartsen of de zorgaanbieders. In mijn ogen ligt de schuld bij het systeem dat we met ons allen in het leven hebben geroepen. Een systeem waarin een aantal zaken enorm zijn doorgeschoten: de marktwerking, de medicalisering van problemen en probleempjes en het willen uitbannen van risico’s door algemene regels te stellen. Een systeem ook waarin te snel naar professionele hulp wordt gekeken en te weinig naar: ‘Hoe kunnen we elkaar helpen om problemen op te lossen.’

Het is mijn overtuiging dat het anders moet met de jeugdzorg. Ik wil me niet neerleggen bij de situatie dat 1 op de 6 kinderen in Midden-Groningen een indicatie heeft voor een jeugdzorgvoorziening.

Daarmee zeg ik absoluut niet: ‘Ouders, zoek het zelf maar uit’. De opdracht aan de sociale teams in onze gemeente is en blijft dat alle kinderen de zorg moeten krijgen die nodig is. Er zal veel jeugdzorg noodzakelijk blijven en in onze begroting houden we daar ook rekening mee. We voorzien dat we jaarlijks zo’n twee miljoen euro méér aan jeugdzorg betalen dan we er van het rijk voor krijgen. Wat ik wel bepleit, is een stevige verandering in de samenleving. We moeten toe naar een wereld waarin veel meer kinderen en gezinnen het redden zonder zorgprofessionals. Waar problemen voorkomen worden of opgelost met hulp van alle betrokkenen bij een gezin, zo nodig begeleid door de sociale teams. Natuurlijk, dat is makkelijk gezegd en veel moeilijker te realiseren. En ja, het betekent dat we risico’s nemen en dat het soms verkeerd kan gaan. Maar we zijn het toch gewoon verplicht aan onze Alicia’s dat we alles op alles zetten om de goéde dingen te doen?

Peter Verschuren is wethouder jeugd en jeugdzorg gemeente Midden-Groningen.