Poliflw

Naar aanleiding van het abrupte vertrek van CDA-wethouder Henri de Jong hebben D66, GroenLinks Noordwijk, PUUR en PvdA schriftelijke vragen gesteld aan het college van B en W over ontoelaatbare beïnvloeding, manipulatie en intimidatie van wethouders. In het begeleidende schrijven spreken de fracties hun grote zorgen uit. Ze verwijzen daarbij, onder meer, naar brieven van voormalig burgemeester Rijpstra. Die refereert daarin onomwonden aan het vraagstuk van ondermijning, integriteit en cliëntelisme:

“Met ondermijning wordt bedoeld het verzwakken, aantasten, beschadigen en uithollen van de democratie en het gezag met als doel om buiten de democratische paden aan de touwtjes te trekken, te bepalen en politici, bestuurders en ambtenaren te beïnvloeden. Met name in de ruimtelijke ordening zijn de ‘eigen’ belangen in Noordwijk enorm groot.”

De volledige tekst van de vragen en het begeleidend schrijven

Zorgen over ontoelaatbare beïnvloeding van lokale democratie in Noordwijk

28 april 2020

D66, GroenLinks, PUUR en PvdA maken zich grote zorgen over ontoelaatbare, niet-transparante beïnvloeding van bestuurders vanuit de samenleving via partijlijnen, die gericht is op eigen belang en waarmee het algemeen belang wordt ondermijnd. Aanleiding was het recentelijke vertrek van Henri de Jong als wethouder Ruimtelijke Ordening. In een verklaring laat CDA-wethouder De Jong weten dat er soms dingen van hem werden verlangd door CDA-partijleden die niet in het coalitieakkoord staan noch in het CDA-programma. De Jong:

“Ik bleek meer een bestuurder te zijn dan een partijman. De grondbeginselen van de partij vind ik belangrijk, maar als wethouder wilde ik vooral het algemeen belang dienen van Zilkers, Noordwijkers en Noordwijkerhouters.”

In de raad van 21 april jl. heeft de PUUR-fractie de burgemeester in haar hoedanigheid van portefeuillehouder Integriteit het verzoek gedaan te onderzoeken hoe het in de toekomst kan worden voorkomen dat bestuurders zich gedwongen voelen om het eigen belang van partijleden boven het algemeen belang te stellen.

Het is niet de eerste keer dat bestuurders geconfronteerd worden met ontoelaatbare bemoeienissen. Dit blijkt onder meer uit de brieven van voormalig burgemeester Rijpstra in brieven aan de raad over het aanpakken van het vraagstuk van ondermijning, integriteit en cliëntelisme:

“Met ondermijning wordt bedoeld het verzwakken, aantasten, beschadigen en uithollen van de democratie en het gezag met als doel om buiten de democratische paden aan de touwtjes te trekken, te bepalen en politici, bestuurders en ambtenaren te beïnvloeden. Met name in de ruimtelijke ordening zijn de ‘eigen’ belangen in Noordwijk enorm groot.”

Het valt ons op dat gedurende opeenvolgende colleges in de afgelopen 20 jaar wethouders, specifiek verantwoordelijk voor Ruimtelijke Ordening en/of Grondzaken, van de voormalige gemeente Noordwijk structureel geconfronteerd zijn met manipulatie, valse aantijgingen en onjuiste berichtgeving ten aanzien van hun integriteit. Ontoelaatbare en ongeoorloofde middelen werden hierbij niet geschuwd.

De negatieve gevolgen voor de samenleving zijn enorm. Het kan niet anders zijn dat dit de lokale democratie raakt en schaadt. Inwoners worden letterlijk en figuurlijk het kind van de rekening. Zo is er bijvoorbeeld bij Bronsgeest sprake van grootschalige verspilling van belastinggelden bij een 2e omklap van deze woonlocatie naar (mogelijk) de Achterweg (schade die kan oplopen tot boven de 20 miljoen euro gemeenschapsgeld), is er onnodige vertraging van (sociale) woningbouw en worden inwoners misleid door onjuiste berichtgeving. Met als resultaat dat het goed en integer besturen van de gemeente Noordwijk onder druk is komen te staan.

Om te voorkomen dat de geschiedenis zich herhaalt hebben wij, naast het door u in te stellen onderzoek, de volgende aanvullende vragen:

1. Wat is uw mening over de verklaring van oud-wethouder De Jong dat hij het algemeen belang wilde dienen maar dat er soms dingen door zijn partijleden werden verlangd die niet terug te vinden zijn in het partijprogramma en/of het coalitieakkoord’?

2. Was het college op de hoogte van deze ontoelaatbare beïnvloeding van buitenaf? Zo ja, wat is hiermee gedaan?

3. Gaat u het gesprek aan met CDA-fractie en -bestuur om deze ontoelaatbare beïnvloeding te  bespreken? Graag ontvangen wij hiervan een verslag.

4. Op welke wijze gaat u het gesprek aan met uw collegeleden over de vraag of er voldoende vertrouwen is voor de toekomst voor samenwerking binnen het college waarbij ontoelaatbare beïnvloeding van buitenaf wordt uitgesloten?

5. Op welke wijze denkt u in de toekomst te voorkomen dat wethouders onder druk worden gezet om de belangen van partijleden te dienen boven het dienen van het algemeen belang waardoor hen integer handelen onmogelijk wordt gemaakt en zij zich gedwongen voelen om de wethouders-functie neer te leggen?

6. Bent u bereid om met voormalige wethouders Ruimtelijke Ordening en/of Grondzaken die in het verleden geconfronteerd zijn met manipulatie en intimidatie het gesprek aan te gaan en hen te betrekken bij het gevraagde onderzoek? Zo ja, op welke wijze?

7. Met welke maatregelen denkt u in de toekomst te voorkomen dat individuen ontoelaatbare invloed trachten uit te oefenen op het college, gemeenteraad en/of ambtenaren? Welke personen en organisaties gaat u hierbij betrekken?

8. Bent u bereid om naast een commissie Integriteit voor raadsleden (zie Artikel 17 Gedragscode raadsleden) ook een commissie Integriteit voor inwoners en ambtenaren in te stellen waar zij terecht kunnen als zij vermoeden dat er ondermijnende activiteiten plaatsvinden binnen het bestuur van de gemeente?

9. Bent u bereid om de gemeenteraad actief bij het gevraagde onderzoek te betrekken? Zo ja, op welke wijze?

10. Wanneer kan de gemeenteraad een plan van aanpak verwachten voor het onderzoek waarin u onder meer aangeeft welke organisaties u bij het onderzoek gaat betrekken?

Terwijl de gemeentefinanciën in 2020 door de coronacrisis extra onder druk zullen komen volhardt de gemeente Noordwijk in het niet bouwen van de geplande 660 woningen op Bronsgeest. Deze voor woningbouw bestemde grond krijgt daardoor weer de (lagere) waarde van bollengrond. Dat kost de gemeente €8,5 miljoen. Tegelijkertijd wordt de bouw van betaalbare woningen verder op de lange baan geschoven. GroenLinks Noordwijk vindt dit onbegrijpelijk en in deze tijd van economische onzekerheid niet te verantwoorden.

Fractievoorzitter  Louis Koppel:

“€8,5 miljoen aan spaargeld van Noordwijk gaat in rook op. En dat in een tijd dat er economisch toenemend zwaar weer verwacht wordt. Het is onbegrijpelijk dat deze coalitie van CDA, VVD, NZLokaal en Lijst Salman zo’n verspilling van gemeenschapsgeld unaniem met droge ogen blijft verdedigen.”

Schrijf niet af maar investeer

Koppel somt op:

“Gemeentelijke inkomsten uit toerisme – toeristenbelasting, parkeergelden- drogen op. Voor Noordwijk geen onbelangrijk gegeven lijkt me. Belangrijke lokale voorzieningen zoals bijvoorbeeld bibliotheek en zwembad komen onder druk te staan. En wat te denken van de gevolgen van de coronacrisis voor de lokale werkgelegenheid, voor Noordwijkse ondernemers, voor alle verenigingen en hun leden, voor belangrijke gemeentelijke sociale taken. Zoals de uitgaven voor jeugdzorg, waarvan de kosten door overheveling van taken toch al stegen. Dan hoor je pal te staan voor al je inwoners die in nood raken door de crisis! Dan investeer je in Noordwijk en de Noordwijkers! Dan schrijf je toch geen €8,5 miljoen af om dat geld in rook te doen opgaan?”

Ongewone tijden vereisen nieuwe oplossingen

GroenLinks Noordwijk vindt dat deze ongewone tijden nieuwe oplossingen en betere besluiten vereisen. En vindt het dan ook onbegrijpelijk dat de lokale coalitie niet over haar eigen schaduw heen kan stappen. Koppel:

“De mogelijkheid om snel betaalbare woningen te bouwen blijft op de lange baan geschoven worden. Ondanks alle beloftes is er nog steeds geen enkel realistisch alternatief. En zo worden al die woningzoekenden die met smart op een betaalbare woning wachten weer voor jaren met een kluitje in het riet gestuurd. Je kunt je alleen maar afvragen welk algemeen belang hiermee gediend wordt."

De noodzaak om CO2-uitstoot te reduceren is inmiddels voor ieder weldenkend mens duidelijk. De gemeente Noordwijk kan aan die reductie bijdragen door o.a. in te zetten op het laten bouwen van gebouwen die zo energieneutraal mogelijk zijn. Om aan deze noodzakelijke ambities concreet gestalte te blijven geven heeft GroenLinks raadslid Cynthia Maan, met steun van D66, de motie ‘Duurzaam Bouwen’ ingediend.

In de omgevingsvisie van de toenmalige gemeente Noordwijk is in 2018 al vastgelegd dat hoge energie- en milieuvoorwaarden bij nieuwbouw worden geambieerd. Voorwaarden die door de deskundigen van Stichting W/E adviseurs als realistisch en haalbaar zijn beoordeeld. Maan:

’Het is heel belangrijk dat er te allen tijde op een duurzame manier gebouwd wordt. Het is dan ook wenselijk én realistisch dat de eerder gestelde ambities voor milieu en energie blijvend worden nagestreefd. Omdat voor de nieuwe gemeente na de fusie een nieuwe omgevingsvisie wordt vastgesteld vragen we in de motie om ook in die nieuwe visie de bestaande ambities te onderstrepen.’

De motie is met grote meerderheid van stemmen – alleen de fracties van CDA en Doen!  stemden tegen - aangenomen.

Terwijl er voor de zorg steeds minder tijd en geld beschikbaar is nemen regeldruk en controledrift bij gemeentes toe. Dit gaat ten koste van de mensen waarvoor de zorg bestemd en leidt tot veel  frustratie bij de zorgverleners. In een poging deze misstand in Noordwijk in te tomen heeft GroenLinks fractievoorzitter Louis Koppel een motie ingediend om in Noordwijk de regeldruk te bestrijden. Om op die manier meer tijd voor echte zorg te creëren.

Koppel: ‘Er gaat zoveel geld van het zorgbudget naar ambtelijke rompslomp, en dat gaat ten koste van de mensen waar de zorg voor bestemd is.  Al die door gemeentes opgelegde administratieve eisen slurpen veel te veel geld, en daarmee tijd, op. Tijd die niet aan formulieren maar aan mensen zou moeten worden besteed!’

Sleutel beperking regeldruk bij gemeentes

Omdat de gemeente steeds meer taken op het gebied van zorg heeft gekregen ligt volgens Koppel, én volgens alle deskundigen, hier de sleutel om iets aan de regeldruk te doen.

‘Noodzakelijke zorg moet niet worden vertraagd door onnodige regelgeving, als je zorg nodig hebt moet je op tijd passende ondersteuning krijgen. En het beschikbare geld moet optimaal aan directe zorg en begeleiding kunnen worden besteed. Het is te gek voor woorden dat zorgaanbieders door, door gemeentes opgelegde regels en processen, rond 30% van hun budget kwijt zijn aan administratie en coördinatie!’ 

GroenLinks heeft daarom een motie ingediend om zorgaanbieders in Noordwijk meer te betrekken bij procedures en regels voor afstemming, administratie en controle van zorg.

De motie is met meerderheid van stemmen – alleen CDA, VVD en D66 stemden tegen – aangenomen.

De fractie van GroenLinks werd afgelopen raadsvergadering onaangenaam verrast door een initiatiefvoorstel van de coalitiepartijen en D66. Met alleen tegenstemmen van GroenLinks, PUUR en PvdA werd even snel een aanpassing van het bestemmingsplan van Hotels van Oranje afgehamerd, zonder de bewoners te betrekken. Volgens GroenLinks laten genoemde fracties wel heel makkelijk hun oren hangen naar de Hotels van Oranje, wier adviseur het verzoek tot het initiatiefvoorstel bij de gemeenteraad indiende.

Er is weer een hoofdstuk toegevoegd aan het omvangrijke dossier Hotels van Oranje. Op 16 april werd de fractie van GroenLinks onaangenaam verrast door een initiatiefvoorstel van de coalitiepartijen CDA, VVD, Lijst Salman Noordwijk en NZLokaal, gesteund door de fractie van D66.

Momenteel behandelt de Raad van State de bezwaarschriften van omwonenden voor het bestemmings- en bouwplan van Hotels van Oranje (HvO). In opdracht van de rechter onderzocht de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak voor Milieu en Ruimtelijke Ordening (StAB) technische onderdelen van de bezwaren. StAB constateerde daarbij onvolkomenheden in het bestemmingsplan.

Onverteerbaar HvO heeft daarop het college gevraagd het bestemmingsplan direct aan te passen en dit tijdens de  raadsvergadering van 16 april door de gemeenteraad af te laten hameren. Op die manier konden de wijzigingen nog vóór de zittingsdag van de Raad van State, eind mei, worden vastgesteld. Wethouder De Jong was echter terecht van mening dat dit niet binnen het proces van zorgvuldigheid paste en stelde een raadsbesluit eind mei voor.

Vervolgens heeft HvO in een brief de raad gevraagd om, zonder dat omwonenden werden geraadpleegd, met een initiatiefvoorstel te komen. Dat is toen ook gebeurd. Voor de fractie van GroenLinks is dit onverteerbaar. “Want alle beloofde zorgvuldigheid bij het betrekken van de omwonenden wordt hiermee met voeten getreden. Zij zijn vooraf niet gekend, geraadpleegd of betrokken. Dat sommige raadsleden beweren dat de razendsnelle tegemoetkoming aan het verzoek van HvO in het belang van die omwonenden zou zijn, mogen we gerust een gotspe noemen”, zegt fractievoorzitter Louis Koppel

Cliëntelisme “Compliment aan het college voor de rechte rug, maar de raad laat zijn oren hangen naar Hotels van Oranje. Voor onze fractie komt dit over als ‘u vraagt wij draaien’. Sommige mensen zouden dit  wellicht cliëntelisme kunnen noemen. Harde woorden, maar in een proces waarbij de inwoner volledig buitenspel wordt gezet en simpelweg (weer) het nakijken heeft kan dit alleen de conclusie zijn”, aldus Koppel.

Koppel: “Het is wrang dat gemeente die zo inzet op de participatie van de inwoners, hen niet de mogelijkheid geeft input te geven. Het toch al lage vertrouwen van de inwoners in de lokale politiek heeft weer een deuk opgelopen.”

Bekijk het debat 

(beeld: presentaties bouwplannen HvO)

De gemeenteraad heeft afgelopen donderdag een belangrijke stap gezet om in Noordwijk dierenleed en vervuiling als gevolg van het oplaten van ballonnen te bestrijden. Met grote meerderheid van stemmen is de motie om een verbod in te stellen voor het oplaten van ballonnen bij evenementen en festiviteiten aangenomen. De op initiatief van GroenLinks fractievoorzitter Louis Koppel, samen met PUUR en PvdA, ingediende motie is door alle partijen, met uitzondering van het CDA, overgenomen.

Koppel liet na de vergadering weten heel blij te zijn dat de raad zich bijna unaniem rekenschap had gegeven van het belang voor vissen, vogels en andere (zee-)dieren. ‘Iedereen houdt van feestjes. Ik ook. Maar dat kan prima zonder vervuilende ballonnen. Ook die biologisch afbreekbare, want die  doen er net zo goed jaren over om te vergaan. Goed dat een ambitieuze badplaats als Noordwijk, omgeven door zoveel unieke natuur, heeft gekozen voor dieren en milieu!’