Poliflw

In met name Colmschate is veel onrust ontstaan over plannen voor het neerzetten van hoge windmolens vlakbij woonwijken. Dat ondergraaft het draagvlak voor de energietransitie, zegt VVD-gemeenteraadslid Harm Korendijk.

‘De gemeente Deventer heeft zich vastgelegd op een veel te hoge opgave duurzame energie’, zegt Korendijk. ‘Wij waren daar niet voor, maar het is zoals het is. Nu merken we in de praktijk hoe moeilijk het zal zijn om al die papieren doelen te halen. Zeker als je, zoals dit college doet, het buitengebied spaart en liever ook niet langs de IJssel of nabij de binnenstad bouwt. Dan komen vanzelf de buitenwijken in beeld. Zoals Colmschate. Waar ze ineens worden opgezadeld met een groot deel van de bijdrage die we in Deventer leveren.’

Onlangs kwamen zogenaamde visualisaties naar buiten wat de bouw van windmolens in Colmschate gaat betekenen. Ze geven een beeld van hoe de wijk er straks uit zal zien. ‘Wij zijn daarvan geschrokken’, zegt Korendijk. ‘Ze staan in geen verhouding tot de huizen. Waar je ook kijkt, je ziet een massa windmolens. En dan hebben we het nog niet eens over geluidsoverlast of slagschaduw.’

‘De laatste maanden zijn we bezig geweest met een papieren exercitie. Nu komen ook mensen in beeld. Mensen die straks dag in, dag uit met de gevolgen zitten opgescheept van de keuzes die dit college heeft gemaakt. Keuzes waar zij amper invloed op hebben gehad. Niemand heeft ze ooit iets gevraagd.’

‘Dit college neemt zeer ingrijpende maatregelen, die nog jaren effect zullen hebben op het leven van deze mensen. Het minste wat we kunnen doen is naar ze luisteren. Hun bezwaren serieus nemen. Dat is de enige manier om echt draagvlak te krijgen. En zonder draagvlak gaat het niet. Dan valt de bodem uit de hele energietransitie.’

Het Rijk heeft met de Regionale Energiestrategie (RES) een structuur opgetuigd, waarin gemeenten het voortouw hebben. Minister Ollongren (D66) eist nu de hoofdrol op. De VVD wil duidelijkheid, zegt gemeenteraadslid Harm Korendijk.

Over de RES voor West-Overijssel was al hetnodige te doen, zegt Korendijk: ‘Het college was veel te gretig en zadelde Deventer op met een veel te grote opgave. Maar in ieder geval hadden wij er nog iets over te zeggen. Al bleef die keuze beperkt tot een landschap vol windmolens of zonnepanelen.’

Minister Ollongren (D66) merkte tot veler verrassing ineens op dat wat haar betreft windmolens beter op zee kunnen worden neergezet, dan bijvoorbeeld in het beschermende buitengebied van Deventer. Ook keerde ze zich tegen zonnepanelen in de natuur. ‘Daar heeft ze natuurlijk gelijk in’, zegt Korendijk. ‘Maar het is wel vreemd dat zij nu de regie wil nemen, terwijl we ook in Deventer nog middenin het proces zitten dat bij de RES hoort en dat zacht gezegd niet erg soepel verloopt. Ze gedraagt zich als een olifant in een porseleinkast. De vraag is nu, wie de beslissingen nemen.’

‘Wat we nodig hebben is duidelijkheid, waar zij verwarring zaait. Heeft het nog zin dat we als gemeenteraad over de RES praten, of hakt de minister straks in haar eentje knopen door? Als dat zo is, en de Nederlander heeft niets meer in te brengen, laat ze daar dan duidelijk over zijn. Het zou wel jammer zijn. We hebben al zo verschrikkelijk weinig inspraak als het om de energietransitie gaat. Krijgt zij haar zin, dan daalt die tot nul. Dat zou iedereen die hart heeft voor de energietransitie zich aan moeten trekken. Je raakt dan alle draagvlak in de samenleving kwijt.’

In juli hebben wij het college van Deventer gevraagd waarom wij in Deventer voor ons eigen energiegebruik geen  echte duurzame energie inkopen ("Deventer op Groen"), Uit landelijk onderzoek van WISE (https://wisenederland.nl) bleek namelijk dat wij energie van fossiele oorsprong inkochten. Uit de beantwoording van het college blijkt dat we in Deventer inderdaad "grijze" stroom inkopen die we vergroenen met Nederlandse "Garanties van Oorsprong" waarbij een aantal duurzame energieprojecten zijn betrokken. Verre van optimaal dus en het kan veel beter door direct bij duurzame energieproducenten in te kopen. Gelukkig belooft het college beterschap bij de volgende aanbesteding waarbij wel 100% duurzame stroom wordt ingekocht. Wij gaan dit natuurlijk op de voet volgen.       

De gemeente Deventer koopt grijze stroom in en vergroend dit met Nederlandse "garantie van oorsprong" (gvo's). Dit is weliswaar beter dan helemaal geen gvo's inkopen maar het is natuurlijk veel beter om direct duurzame stroom in te kopen, het liefts bij een lokaal of regionaal duurzaam energieproject. Het meest optimaal is een zogenaamde bronkoppeling waarbij zeker is dat de energie die wordt opgewekt uit een lokale bron (bijvoorbeeld windmolen) afkomstig is. Bij de volgende aanbesteding zal het college volgens ons hier op in moeten zetten, vooral ook om vooral het goede voorbeeld te geven aan de inwoners van Deventer..Op dit moment lijkt de situatie omgedraaid: veel inwoners kopen zelf duurzame energie in of partciperen in duurzame energieprojecten. En juist de gemeente moet het goede voorbeeld geven!

De gemeente heeft zichzelf ook tot doel gesteld om energie te besparen (10%). Uit de beantwoording blijkt dat we nog geen inzicht hebben in verbruik en besparing. Ook hier houden we de vinger aan de pols. 

   

 

 

 

De gemeente moet ook als het gaat om de inkoop van energie (voor bijvoorbeeld het stadhuis en straatverlichting) het goede voorbeeld geven en energie kopen die afkomstig is van duurzame energiebronnen zoals wind en zon. In 2016 stelden wij hier al vragen over en toen is aangegeven dat Deventer voorzien wordt van groene stroom. Uit recente informatie blijkt dat Deventer is overgestapt op een energieleverancier die niet 100% duurzaam is. Volgens ons zou energie ingekocht moeten worden bij een leverancier die het betrekt van lokale energiebronnen. Op die manier wordt naast de duurzame opwek ook de lokale economie bevorderd.  Wij hebben om opheldering en actie gevraagd bij het college.

Uit recent door WISE gepubliceerd onderzoek blijkt dat veel gemeenten nog steeds geen groene stroom inkopen. Tot onze verbazing zou Deventer inmiddels ook zijn overgeschakeld op een fossiele energieleverancier. Wij willen graag weten wat de reden hiervan is en zien dit voor de toekomst graag anders. Bij de volgende aanbesteding dient bij voorkeur voor Nederlandse opgewekte duurzame energie te worden gekozen, het liefst aanwijsbare lokale (regionale) duurzame opgewekte energie. Hierbij is het mogelijk om stroom af te nemen van bestaande projecten of projecten die nog gerealiseerd moeten worden. Op die manier voorziet de gemeente zichzelf van duurzame energie en wordt tegelijkertijd een bijdrage geleverd aan de lokale economie en werkgelegenheid.

Hieronder tref je onze schriftelijke vragen (PDF) aan. Normaal gesproken duurt het drie weken voordat deze beantwoord worden maar vanwege het reces zal dit waarschijnlijk langer gaan duren.

 

In de oorspronkelijke plannen voor de aanleg van de ruim 1.600 voetbalvelden aan zonnepanelen die Deventer nodig denkt te hebben, waren beschermde landschappen nadrukkelijk uitgesloten van bebouwing. Tot Gemeentebelang met vragen kwam over de beschermde gebieden.

‘Tot onze stomme verbazing zijn alle passages over beschermde natuurgebieden geschrapt uit het energieplan, zegt VVD-gemeenteraadslid Harm Korendijk. ‘Hiermee zet dit college de deur op een kier om de natuur vol te leggen met zonnepanelen en windmolens. We hebben het dan onder meer over Natura2000-gebieden en de door de gemeente Deventer beschermde enken. Het complete groene buitengebied ligt ineens onder vuur.’

‘Het college doet dit om de ambitie waar te maken van een energieneutraal Deventer over tien jaar. Daarvoor zijn ruim 1.600 voetbalvelden nodig aan zonnepanelen, wat totaal onrealistisch is. In plaats van bij zinnen te komen schrappen ze liever natuurgebieden. Terwijl één van de positieve punten aan het energieplan nou juist was dat die werden ontzien. Het college had zelfs kaarten gemaakt en ook expliciet in het energieplan gezet: Grond beschermde gebieden, hier doen we niets. Dit alles is nu alleen met één pennenstreep geschrapt.’

Korendijk gaat er dan ook voor pleiten dat deze passages weer terugkomen in het energieplan. ‘Vorige week nog gingen de coalitiepartijen onder aanvoering van Gemeentebelang akkoord met zeventig voetbalvelden overbodige zonnepanelen extra. Een ramp voor het buitengebied, maar laten we er in elk geval voor zorgen dat deze zonnepanelen niet in onze natuur gebouwd gaan worden.’

De biodiversiteit holt achteruit, aantallen worden kleiner en soorten insecten, vogels en andere dieren, verdwijnen in rap tempo. De energietransitie kan bijdragen aan het verbeteren van de biodiversiteit. Door bij de afweging voor zon óf wind, biodiversiteit als volwaardig onderdeel meer te nemen. Door bij de inpassing in het landschap harde voorwaarden te stellen aan opstelling van de molens en de panelen. Onze wens om dit bij de uitwerking van de Regionale Energiestrategie (RES) 1.0 mee te nemen, werd door de meerderheid in de raad gesteund.

Tijdens de raadsvergadering van 27 mei hebben we de motie Versterken biodiversiteit als uitgangspunt bij zonneparken en windmolens ingediend.

GroenLinks vindt het belangrijk dat de biodiversiteitscrisis serieus genomen wordt, en dat betekent dat we alert moeten zijn op vermindering of verlies van biodiversiteit.  Daar waar zich kansen voor doen om de biodiversiteit te bevorderen of versterken, moeten we zeker met beide handen aangrijpen. Een dergelijke kans deed zich voor bij de bespreking van de concept-RES West-Overijssel.

 

Moties van wensen en bedenkingen

Namens de regio West-Overijssel zal de concept-RES en het concept-RES bod 1,6 Terrawatuur (TWh), aan zonne- en windenergie, ingediend worden bij het Nationaal Programma RES (NP RES). Hierna volgt een tussentijdse kwalitatieve analyse door het Planbureau voor de Leefomgeving (PBL). Dit heeft dus nog een voorlopig karakter!

Aangezien de vaststelling van de concept-RES inclusief bod een bestuurlijke aangelegenheid was, kregen de gemeenteraden, Provinciale Staten en waterschapsbesturen de mogelijkheid om via moties van wensen en bedenkingen hun input voor de doorontwikkeling van de concept RES naar de RES 1.0 mee te geven.

 

Gevolgen groene leefomgeving

Wij hebben gebruik gemaakt van de mogelijkheid om een motie van wensen en bedenkingen in te dienen, en aandacht te vragen voor biodiversiteit bij de ruimtelijke inpassing van duurzame energie-opwekking.

De realisatie/opwek van de kwantitatieve energieopgave van de RES heeft gevolgen voor onze groene leefomgeving.

Ten eerste vanwege de omvang van de opgave die alleen middels zonne- en windenergie gerealiseerd kan worden voor de RES, want dat zijn de enige bewezen technieken. En ten tweede staat het mensen vrij om te kiezen voor zonnepanelen (of windmolens) op eigen land als verdienmodel.

 

Versterken biodiversiteit als uitgangspunt bij zonneparken en windmolens

Waar we voor moeten waken bij grootschalige opwek van duurzame energie op landbouw- en natuurgebieden, is de mogelijke druk op natuurwaarden en biodiversiteit.

In de concept-RES, onder ‘Doe het goed’, is opgenomen dat de energietransitie kan bijdragen aan de maatschappelijke opgave van het tegengaan van verlies van biodiversiteit. Helaas blijft de uitwerking van het tegengaan van biodiversiteitsverlies, voor de RES 1.0, nog bij een onderzoek naar een visie over kansen en mogelijkheden voor opwek van elektriciteit en de warmtetransitie.

Groenlinks is dan ook van mening dat het ontbreekt aan uitgangspunten over het versterken van de biodiversiteit (/het tegengaan van verlies van biodiversiteit) bij de realisatie van de energietransitie.

We kunnen namelijk regionaal afspraken maken om aanvullende voorwaarden te stellen aan de vergunningverlening bij zonneparken en windmolens, om de versterking van biodiversiteit te waarborgen. Het daadwerkelijk vastleggen van aanvullende voorwaarden gebeurt natuurlijk in verordeningen (provinciale/gemeentelijke).

Dit was ook een van de gegeven adviezen uit het onderzoeksrapport van de Wageningen University & Research (WUR). [1] De WUR  heeft onderzoek gedaan (literatuurstudie) naar de kansen en effecten van grondgebonden zonneparken in relatie tot bodem, landbouw, biodiversiteit en beleving (landschap). Wij vinden de gedane aanbevelingen van de WUR voor provincies en gemeenten zeer waardevol en het zeker waard om te overwegen over te nemen.

Daarnaast hoeven we het wiel niet opnieuw uit te vinden, er zijn in het land tal van goede praktijkvoorbeelden te vinden waar het al gebeurt. Neem bijvoorbeeld Solarpark De Kwekerij in Hengelo of Zonnepark Vierverlaten in Groningen. En we hebben voldoende enthousiaste ecologen in de regio, die de gebieden kennen en zouden kunnen adviseren over de te nemen maatregelen ter versterking van de biodiversiteit.

 

Oproep/wens

GroenLinks heeft samen met Deventer Sociaal, PvdA, D66, DENK en ChristenUnie de volgende oproep gedaan:

 De versterking van de biodiversiteit, in de RES 1.0 (onder ruimtelijke kwaliteit), als uitgangspunt te hanteren bij de ruimtelijke inpassing van zonneparken en windmolens; Hiertoe te verkennen of concrete handvatten ontwikkeld kunnen worden voor ( regionaal) ruimtelijk beleid, zodat versterking van de biodiversiteit onderdeel uitmaakt bij de afweging en inpassing van duurzame energiebronnen; Hierbij gebruik maken van de aanwezige kennis en kunde.

De motie is met een meerderheid in de raad aangenomen. Tijdens de raadsvergadering zijn er ook diverse andere wensen en bedenkingen ingediend.